WEBVTT

00:00:06.813 --> 00:00:11.110
Έχετε περίπου 20.000 γονίδια
στο DNA σας.

00:00:11.110 --> 00:00:13.950
Αυτά κωδικοποιούν τα μόρια
που απαρτίζουν το σώμα σας,

00:00:13.958 --> 00:00:17.990
από την κερατίνη στα νύχια σας,
το κολλαγόνο στην άκρη της μύτης σας,


00:00:17.990 --> 00:00:21.287
μέχρι τη ντοπαμίνη που ρέει παντού,
μέσα στον εγκέφαλό σας.

00:00:21.287 --> 00:00:23.678
Άλλα είδη έχουν τα δικά τους γονίδια.

00:00:23.678 --> 00:00:26.091
Μια αράχνη έχει γονίδια για το μετάξι της.

00:00:26.091 --> 00:00:28.334
Η βελανιδιά έχει γονίδια
για τη χλωροφύλλη,

00:00:28.334 --> 00:00:30.698
η οποία μετατρέπει
το ηλιακό φως σε ξύλο.

00:00:30.918 --> 00:00:33.192
Από που προέρχονται λοιπόν
όλα αυτά τα γονίδια;

00:00:33.192 --> 00:00:34.605
Εξαρτάται από το γονίδιο.

00:00:35.085 --> 00:00:37.637
Οι επιστήμονες υποψιάζονται
ότι η ζωή στη Γη ξεκίνησε

00:00:37.637 --> 00:00:40.189
περίπου πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια.

00:00:40.189 --> 00:00:42.741
Οι πρώτες μορφές ζωής ήταν
τα πρωτόγονα μικρόβια

00:00:42.741 --> 00:00:45.419
με ένα βασικό σύνολο γονιδίων
για τις βασικές διεργασίες

00:00:45.419 --> 00:00:47.517
που απαιτούνται
για να παραμείνουν ζωντανά.

00:00:47.517 --> 00:00:50.175
Μεταβίβασαν αυτά τα βασικά γονίδια
στους απογόνους τους

00:00:50.175 --> 00:00:52.319
μέσω δισεκατομμυρίων γενεών.

00:00:52.319 --> 00:00:54.901
Μερικά από αυτά εξακολουθούν
σήμερα να εκτελούν

00:00:54.901 --> 00:00:57.936
τις ίδιες λειτουργίες στα κύτταρά μας,
όπως η αντιγραφή του DNA.

00:00:57.936 --> 00:01:01.839
Όμως, κανένα μικρόβιο δεν είχε γονίδια
για το μετάξι της αράχνης ή την ντοπαμίνη.

00:01:01.839 --> 00:01:06.389
Υπάρχουν πολλά περισσότερα γονίδια
σήμερα απ' ό,τι υπήρχαν τότε.

00:01:06.389 --> 00:01:11.468
Αποδεικνύεται ότι πολλά από αυτά
τα επιπλέον γονίδια προήλθαν από λάθη.

00:01:11.468 --> 00:01:15.605
Κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται,
δημιουργεί νέα αντίγραφα του DNA του.

00:01:15.605 --> 00:01:20.167
Μερικές φορές αυτό αντιγράφει κατά λάθος
δύο φορές την ίδια αλληλουχία DNA.

00:01:20.167 --> 00:01:22.967
Κατά την διαδικασία, μπορεί να κάνει
ένα επιπλέον αντίγραφο

00:01:22.967 --> 00:01:24.557
ενός από τα γονίδιά του.

00:01:24.557 --> 00:01:27.818
Στην αρχή, το επιπλέον γονίδιο λειτουργεί
το ίδιο όπως και το αρχικό.

00:01:27.818 --> 00:01:31.634
Αλλά με την πάροδο των γενεών,
μπορεί να μεταλλαχτεί.

00:01:31.634 --> 00:01:35.394
Αυτές οι μεταλλάξεις μπορεί να αλλάζουν
τον τρόπο λειτουργίας των νέων γονιδίων

00:01:35.394 --> 00:01:37.944
και αυτό το νέο γονίδιο μπορεί
να διπλασιαστεί ξανά.

00:01:37.944 --> 00:01:41.947
Ένας εκπληκτικός αριθμός μεταλλαγμένων
γονιδίων μάς προέκυψε πιο πρόσφατα·

00:01:41.947 --> 00:01:45.035
πολλά, μόλις τα τελευταία
εκατομμύρια χρόνια.

00:01:45.035 --> 00:01:48.672
Το νεότερο εξελίχτηκε μετά το διαχωρισμό
του είδους μας από τα ξαδέρφια μας,

00:01:48.672 --> 00:01:49.839
τους πιθήκους.

00:01:49.839 --> 00:01:52.278
Ενώ μπορεί να χρειαστούν πάνω
από ένα εκατ. χρόνια

00:01:52.278 --> 00:01:55.585
ώστε ένα γονίδιο να δημιουργήσει
μια ολόκληρη οικογένεια γονιδίων,

00:01:55.585 --> 00:01:58.872
οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι
μόλις τα νέα γονίδια εξελίσσονται

00:01:58.872 --> 00:02:01.695
μπορούν να αναλάβουν γρήγορα
βασικές λειτουργίες.

00:02:01.695 --> 00:02:06.405
Για παράδειγμα, έχουμε εκατοντάδες γονίδια
για τις πρωτεΐνες στη μύτη μας

00:02:06.405 --> 00:02:08.647
που πιάνουν τα μόρια της οσμής.

00:02:08.647 --> 00:02:11.408
Οι μεταλλάξεις τους επιτρέπουν
να πιάσουν διαφορετικά μόρια

00:02:11.408 --> 00:02:13.368
δίνοντάς μας τη δύναμη
να αντιλαμβανόμαστε

00:02:13.368 --> 00:02:15.198
τρισεκατομμύρια διαφορετικές οσμές.

00:02:15.198 --> 00:02:17.769
Μερικές φορές οι μεταλλάξεις έχουν
μεγαλύτερο αντίκτυπο

00:02:17.769 --> 00:02:19.435
στα νέα αντίγραφα των γονιδίων.

00:02:19.435 --> 00:02:22.245
Μπορεί να αναγκάσουν ένα γονίδιο
να φτιάξει την πρωτεΐνη του

00:02:22.245 --> 00:02:25.388
σε άλλο όργανο ή σε άλλη
χρονική στιγμή της ζωής του

00:02:25.388 --> 00:02:29.175
ή η πρωτεΐνη μπορεί να ξεκινήσει
να κάνει μια εντελώς διαφορετική δουλειά.

00:02:29.175 --> 00:02:32.117
Στα φίδια, για παράδειγμα,
υπάρχει ένα γονίδιο που δημιουργεί

00:02:32.117 --> 00:02:33.889
μια βακτηριοκτόνο πρωτεΐνη.

00:02:33.889 --> 00:02:38.243
Πριν πολύ καιρό, το γονίδιο διπλασιάστηκε
και το νέο αντίγραφο μεταλλάχτηκε.

00:02:38.243 --> 00:02:40.957
Η μετάλλαξη άλλαξε την έκφραση
του γονιδίου

00:02:40.957 --> 00:02:43.459
σχετικά με την τοποθεσία
παραγωγής της πρωτεΐνης του.

00:02:43.459 --> 00:02:46.250
Αντί να γίνει ενεργό
στο πάγκρεας του φιδιού

00:02:46.250 --> 00:02:50.569
ξεκίνησε εκφράζοντας τη βακτηριοκτόνο
πρωτεΐνη στο στόμα του.

00:02:50.569 --> 00:02:53.289
Έτσι, όταν το φίδι τσίμπησε
το θήραμά του αυτό το ένζυμο

00:02:53.289 --> 00:02:55.029
μεταδόθηκε στο τραύμα του ζώου.

00:02:55.029 --> 00:02:57.979
Όταν αποδείχτηκε πως αυτή η πρωτεΐνη
έχει επιβλαβείς συνέπειες,

00:02:57.979 --> 00:03:01.245
βοηθώντας το φίδι να πιάσει
περισσότερα θηράματα, έγινε επικρατούσα.

00:03:01.635 --> 00:03:04.871
Μέχρι τώρα, είδαμε ένα γονίδιο
στο πάγκρεας που παράγει δηλητήριο

00:03:04.871 --> 00:03:07.509
στο στόμα του φιδιού
το οποίο σκοτώνει το θήραμά του.

00:03:07.509 --> 00:03:10.990
Υπάρχουν ακόμη πιο απίστευτοι τρόποι
για να δημιουργηθεί ένα νέο γονίδιο.

00:03:10.990 --> 00:03:13.883
Το DNA των ζώων, των φυτών
και των άλλων ειδών

00:03:13.883 --> 00:03:18.197
περιέχει τεράστια τμήματα χωρίς καθόλου
γονίδια έκφρασης πρωτεϊνών.

00:03:18.197 --> 00:03:22.053
Απ' όσο γνωρίζουν οι επιστήμονες
είναι συνήθως τυχαίες οι αλληλουχίες

00:03:22.053 --> 00:03:24.676
άχρηστου DNA που δεν επιτελούν
καμιά λειτουργία.

00:03:24.676 --> 00:03:28.704
Αυτές οι DNA αλληλουχίες μερικές φορές
μεταλλάσσονται, όπως ακριβώς τα γονίδια.

00:03:28.704 --> 00:03:31.821
Μερικές φορές αυτές οι μεταλλάξεις
στρέφουν το DNA σε ένα χώρο

00:03:31.821 --> 00:03:34.307
όπου το κύτταρο μπορεί να
ξεκινήσει την ανάγνωσή του.

00:03:34.307 --> 00:03:36.977
Ξαφνικά το κύτταρο παράγει
μια νέα πρωτεΐνη.

00:03:36.977 --> 00:03:40.495
Στην αρχή, η πρωτεΐνη μπορεί να είναι
άχρηστη ή ακόμα και επιβλαβής,

00:03:40.495 --> 00:03:43.923
αλλά περισσότερες μεταλλάξεις μπορούν
να αλλάξουν το σχήμα της πρωτεΐνης.

00:03:43.923 --> 00:03:46.399
Η πρωτεΐνη μπορεί να ξεκινήσει
κάνοντας κάτι χρήσιμο,

00:03:46.399 --> 00:03:48.966
κάτι που να κάνει έναν οργανισμό
υγιέστερο, δυνατότερο,

00:03:48.966 --> 00:03:51.015
ικανότερο να αναπαραχθεί.

00:03:51.015 --> 00:03:53.934
Οι επιστήμονες έχουν βρει
ότι αυτά τα νέα γονίδια λειτουργούν

00:03:53.934 --> 00:03:55.603
σε πολλά μέρη του σώματος των ζώων.

00:03:55.603 --> 00:03:58.640
Έτσι, τα 20.000 γονίδια μας έχουν
πολλές απαρχές,

00:03:58.640 --> 00:04:01.107
από την προέλευση της ζωής
στα νέα γονίδια

00:04:01.107 --> 00:04:03.554
που συνεχίζουν να δημιουργούνται
από την αρχή.

00:04:03.554 --> 00:04:07.276
Όσο θα υπάρχει ζωή εδώ στη Γη,
θα δημιουργεί νέα γονίδια.