1
00:00:07,044 --> 00:00:10,294
16. yüzyılda, matematikçi Robert Recorde

2
00:00:10,294 --> 00:00:13,044
"The Whetstone of Witte"
adında bir kitap yazarak

3
00:00:13,044 --> 00:00:15,757
İngiliz öğrencilerine cebir öğretti.

4
00:00:15,757 --> 00:00:20,935
Fakat "eşittir" kelimesini tekrar tekrar
yazmaktan yoruluyordu.

5
00:00:20,935 --> 00:00:22,476
Çözümü ne mi oldu?

6
00:00:22,476 --> 00:00:27,078
Bu kelimeleri iki paralel
yatay doğru parçası ile değiştirdi,

7
00:00:27,078 --> 00:00:31,335
çünkü ona göre, başka hiçbir şey
bu iki çizgi kadar eşit değildir.

8
00:00:31,965 --> 00:00:34,954
İki yerine dört doğru parçası
kullanabilir miydi?

9
00:00:34,954 --> 00:00:35,956
Tabii ki.

10
00:00:35,956 --> 00:00:38,289
Dikey doğru parçaları kullanabilir miydi?

11
00:00:38,289 --> 00:00:40,104
Aslında, bazı insanlar kullandı.

12
00:00:40,464 --> 00:00:44,795
Eşittir işaretinin günümüzdeki
şekilde olmasının bir nedeni yok.

13
00:00:44,795 --> 00:00:48,002
Bir yerde, tıpkı bir mem gibi
fenomen olmuş.

14
00:00:48,002 --> 00:00:50,728
Daha fazla matematikçi
bunu kullanmaya başladı

15
00:00:50,728 --> 00:00:54,588
ve nihayetinde, eşitlik için
standart bir sembol oldu.

16
00:00:55,218 --> 00:00:56,967
Matematik sembollerle doludur.

17
00:00:56,967 --> 00:00:57,742
Çizgiler,

18
00:00:57,742 --> 00:00:58,562
noktalar,

19
00:00:58,562 --> 00:00:59,301
oklar,

20
00:00:59,301 --> 00:01:00,257
İngiliz harfleri,

21
00:01:00,257 --> 00:01:01,212
Yunan harfleri,

22
00:01:01,212 --> 00:01:02,189
üst simgeler,

23
00:01:02,189 --> 00:01:03,188
alt simgeler.

24
00:01:03,188 --> 00:01:05,819
Okunaksız bir karmaşa gibi gözükebilir.

25
00:01:05,819 --> 00:01:09,819
Sembol zenginliğini göz korkutucu bulmak 
ve bunların nereden geldiğini

26
00:01:09,819 --> 00:01:12,848
merak etmek gayet normal.

27
00:01:12,848 --> 00:01:16,448
Bazen, Recorde'nin kendi eşittir
işaretiyle ilgili not ettiği gibi,

28
00:01:16,448 --> 00:01:20,818
sembol ve temsil ettiği şey arasında
münasip bir uygunluk var.

29
00:01:21,858 --> 00:01:25,030
Bunun başka bir örneği olan
toplama işlemindeki artı işaretinin

30
00:01:25,030 --> 00:01:30,127
kökeni "ve" anlamına gelen
Latin kelime "et"in kısaltılmış halidir.

31
00:01:30,337 --> 00:01:33,620
Lakin bazen, sembol seçimi
daha keyfi olmuştur.

32
00:01:33,620 --> 00:01:36,571
Örneğin, matematikçi Christian Kramp'ın

33
00:01:36,571 --> 00:01:40,181
faktöriyeller için ünlem işaretini
kullanmasının nedeni,

34
00:01:40,181 --> 00:01:44,123
bu şekilde ifadeler için bir
kısaltmaya ihtiyaç duymasıdır.

35
00:01:44,473 --> 00:01:49,238
Aslında, tüm bu semboller, kendilerini
tekrar etmekten sakınmak isteyen

36
00:01:49,238 --> 00:01:53,952
veya matematiksel fikirlerini yazmak için
çok fazla kelime kullanmak zorunda kalan

37
00:01:53,952 --> 00:01:56,652
matematikçiler tarafından
bulundu veya uyarlandı.

38
00:01:56,912 --> 00:01:59,683
Matematikte kullanılan
sembollerin çoğu harflerdir,

39
00:01:59,683 --> 00:02:02,669
genellikle de Latin veya
Yunan alfabesindendir.

40
00:02:03,749 --> 00:02:07,869
Bulunan karakterler daha çok
bilinmeyen miktarları

41
00:02:07,869 --> 00:02:11,011
ve değişkenler arasındaki
ilişkileri temsil eder.

42
00:02:11,011 --> 00:02:15,071
Ayrıca çok sık gözüken
sayıların yerine de kullanılır,

43
00:02:15,071 --> 00:02:19,890
aksi halde ondalıklı formda tamamen
yazılması külfetli veya imkansız olurdu.

44
00:02:20,990 --> 00:02:26,351
Sayı dizileri ve tüm denklemler de
harflerle temsil edilebilir.

45
00:02:26,351 --> 00:02:29,339
Diğer semboller işlemleri
temsil etmek için kullanılırdı.

46
00:02:29,339 --> 00:02:32,193
Bunlardan bazıları kısaltma
olarak özellikle değerlidir,

47
00:02:32,193 --> 00:02:36,642
çünkü bunlar tekrar eden işlemleri
tek bir ifadede toplarlar.

48
00:02:36,642 --> 00:02:41,203
Aynı sayının tekrarlı toplamı
çarpım işareti ile kısaltılmıştır

49
00:02:41,203 --> 00:02:43,922
ki böylece olması gerekenden
daha az yer kaplar.

50
00:02:44,282 --> 00:02:46,132
Kendisiyle çarpılan sayı

51
00:02:46,132 --> 00:02:51,002
işlemin kaç kere tekrarlanacağını belirten
üstlü bir ifadede belirtilmiştir.

52
00:02:51,002 --> 00:02:54,252
Ve uzun bir ifade olan
ardışık ifadelerin toplamı

53
00:02:54,252 --> 00:02:56,963
büyük sigmada toplanmıştır.

54
00:02:57,473 --> 00:03:01,403
Bu semboller uzun hesaplamaları
kullanımı çok daha kolay olan

55
00:03:01,403 --> 00:03:03,514
küçük terimlerle ifade eder.

56
00:03:05,024 --> 00:03:07,954
Semboller hesaplamanın
nasıl yapılacağına dair

57
00:03:07,954 --> 00:03:10,017
kısa talimatlar verir.

58
00:03:10,367 --> 00:03:13,965
Sıradaki işlem dizisini
bir sayıda düşünün.

59
00:03:13,965 --> 00:03:15,784
Aklınızdan bir sayı tutun,

60
00:03:15,784 --> 00:03:17,274
bunu iki ile çarpın,

61
00:03:17,274 --> 00:03:18,964
sonuçtan bir çıkartın,

62
00:03:18,964 --> 00:03:21,227
sonucu kendisi ile çarpın,

63
00:03:21,227 --> 00:03:23,235
sonucu üçe bölün

64
00:03:23,235 --> 00:03:25,825
ve sonuca ulaşmak için
son olarak bir ekleyin.

65
00:03:26,645 --> 00:03:31,946
Sembollerimiz ve düzenimiz olmasa
böyle bir yazı blokuyla yüz yüze gelirdik.

66
00:03:31,946 --> 00:03:35,616
Onlar sayesinde özlü,
zarif bir ifademiz oluyor.

67
00:03:35,616 --> 00:03:37,496
Bazen, eşittirde olduğu gibi,

68
00:03:37,496 --> 00:03:40,604
bu semboller biçim yoluyla
anlamı iletiyor.

69
00:03:40,604 --> 00:03:42,607
Lakin bir çoğu keyfidir.

70
00:03:43,507 --> 00:03:46,738
Onları anlamak, ne ifade ettiklerini
ezberlemeyi, herhangi bir dilde

71
00:03:46,738 --> 00:03:51,737
olduğu gibi kalıcı olması için farklı
bağlamlarda uygulamayı gerektiriyor.

72
00:03:51,737 --> 00:03:54,616
Eğer yabancı bir uygarlıkla
karşılaşacak olursak

73
00:03:54,616 --> 00:03:57,767
muhtemelen çok farklı bir
sembol dizileri vardır.

74
00:03:58,737 --> 00:04:03,257
Ama eğer bizim gibi düşünüyorlarsa
muhtemelen sembolleri olacaktır.

75
00:04:04,137 --> 00:04:08,636
Ve hatta sembolleri
bizimkilerle uyuşabilir bile.

76
00:04:08,636 --> 00:04:10,767
Kendilerine ait bir çarpı işareti,

77
00:04:10,767 --> 00:04:12,127
pi sembolü

78
00:04:12,127 --> 00:04:14,686
ve tabii ki eşittir işareti vardır.