[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.88,0:00:04.32,Default,,0000,0000,0000,,"Feromon" güçlü çağrışımları olan bir sözcük. Dialogue: 0,0:00:04.32,0:00:08.46,Default,,0000,0000,0000,,Akla seks, ayrılık, kontrolün yitirilmesi gibi şeyler getiriyor. Dialogue: 0,0:00:08.46,0:00:12.15,Default,,0000,0000,0000,,Sözcük olarak çok büyük bir öneme sahip. Dialogue: 0,0:00:12.15,0:00:17.44,Default,,0000,0000,0000,,Ama sadece 50 yıldır kulllanılıyor.\N1959 yılında türetildi. Dialogue: 0,0:00:17.44,0:00:19.99,Default,,0000,0000,0000,,Günümüzde, bu sözcüğü internette aratacak olursanız, Dialogue: 0,0:00:19.99,0:00:21.50,Default,,0000,0000,0000,,-muhtemelen aratmışsınızdır- Dialogue: 0,0:00:21.50,0:00:23.89,Default,,0000,0000,0000,,karşınıza milyonlarca sonuç çıkar Dialogue: 0,0:00:23.89,0:00:26.53,Default,,0000,0000,0000,,ve karşınıza çıkan bu sitelerin neredeyse tamamı Dialogue: 0,0:00:26.53,0:00:28.79,Default,,0000,0000,0000,,arzu edilmenizi sağlayacak birşeyler satmaya çalışır Dialogue: 0,0:00:28.79,0:00:31.86,Default,,0000,0000,0000,,aşağı yukarı 10 dolar karşılığında. Dialogue: 0,0:00:31.86,0:00:34.09,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok cazip bir fikir, Dialogue: 0,0:00:34.09,0:00:36.53,Default,,0000,0000,0000,,bahsettikleri moleküller Dialogue: 0,0:00:36.53,0:00:38.44,Default,,0000,0000,0000,,bilimsel gerçeklermiş gibi gelir. Dialogue: 0,0:00:38.44,0:00:40.03,Default,,0000,0000,0000,,Uzun uzun isimleri vardır; Dialogue: 0,0:00:40.03,0:00:42.90,Default,,0000,0000,0000,,androstenol, androstenon Dialogue: 0,0:00:42.90,0:00:45.34,Default,,0000,0000,0000,,androstenedione... Dialogue: 0,0:00:45.34,0:00:46.98,Default,,0000,0000,0000,,Bu böyle sürüp gider, Dialogue: 0,0:00:46.98,0:00:49.77,Default,,0000,0000,0000,,işin içine bir de beyaz laboratuvar önlükleri katılınca Dialogue: 0,0:00:49.77,0:00:51.19,Default,,0000,0000,0000,,aklınıza ister istemez, bunun arkasında Dialogue: 0,0:00:51.19,0:00:53.70,Default,,0000,0000,0000,,büyük bir bilimsel çalışma varmış gibi gelir. Dialogue: 0,0:00:53.70,0:00:58.82,Default,,0000,0000,0000,,Ama ne yazık ki bunlar aldatıcı bilimle desteklenen Dialogue: 0,0:00:58.82,0:01:02.16,Default,,0000,0000,0000,,içi boş iddialardan ibaret. Dialogue: 0,0:01:02.16,0:01:04.78,Default,,0000,0000,0000,,Asıl sorun, insan feromonu üzerinde Dialogue: 0,0:01:04.78,0:01:07.32,Default,,0000,0000,0000,,çalışan ve makaleleri önemli dergilerde Dialogue: 0,0:01:07.32,0:01:09.19,Default,,0000,0000,0000,,yayınlanan pekç ok Dialogue: 0,0:01:09.19,0:01:11.80,Default,,0000,0000,0000,,başarılı bilim insanı olmasına karşın Dialogue: 0,0:01:11.80,0:01:13.38,Default,,0000,0000,0000,,temelde Dialogue: 0,0:01:13.38,0:01:16.72,Default,,0000,0000,0000,,yapılan onca kapsamlı deneye rağmen Dialogue: 0,0:01:16.72,0:01:19.27,Default,,0000,0000,0000,,bunun arkasında bilimin bulunmaması. Dialogue: 0,0:01:19.27,0:01:22.56,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü temeli bir sorunsala dayanmaktadır; Dialogue: 0,0:01:22.56,0:01:26.01,Default,,0000,0000,0000,,insanın ürettiği bütün kokular Dialogue: 0,0:01:26.01,0:01:28.11,Default,,0000,0000,0000,,sistematik bir biçimde incelenememiştir. Dialogue: 0,0:01:28.11,0:01:30.89,Default,,0000,0000,0000,,-ki binlerce molekülden bahsetmek mümkündür. Dialogue: 0,0:01:30.89,0:01:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Memeli canlılar olarak bizler bir sürü koku salgılarız. Dialogue: 0,0:01:34.00,0:01:36.14,Default,,0000,0000,0000,,Hangi moleküllerin gerçekten feromon olduklarını Dialogue: 0,0:01:36.14,0:01:38.91,Default,,0000,0000,0000,,anlamaya yönelik hiçbir sistematik çalışma yapılmadı. Dialogue: 0,0:01:38.91,0:01:40.54,Default,,0000,0000,0000,,Sadece birkaç tanesi cımbızlanarak alınır Dialogue: 0,0:01:40.54,0:01:42.43,Default,,0000,0000,0000,,ve tüm bu deneyler bu çalışmalara dayandırılır, Dialogue: 0,0:01:42.43,0:01:45.44,Default,,0000,0000,0000,,fakat bu geçerli bir kanıt oluşturmaz. Dialogue: 0,0:01:45.44,0:01:47.62,Default,,0000,0000,0000,,Kokunun insanlar için Dialogue: 0,0:01:47.62,0:01:49.78,Default,,0000,0000,0000,,önemsiz olduğu anlamına gelmez bu. Dialogue: 0,0:01:49.78,0:01:53.28,Default,,0000,0000,0000,,Önemlidir ve konunun meraklısı çoktur, Dialogue: 0,0:01:53.28,0:01:56.78,Default,,0000,0000,0000,,onlardan biri de Napolyon'du. Dialogue: 0,0:01:56.78,0:01:58.57,Default,,0000,0000,0000,,Bilindiği üzere, belki anımsarsınız. Dialogue: 0,0:01:58.57,0:02:01.67,Default,,0000,0000,0000,,Savaşa giderken sevgilisi Dialogue: 0,0:02:01.67,0:02:04.48,Default,,0000,0000,0000,,İmparatoriçe Josephine'e bir mektup yazar, Dialogue: 0,0:02:04.48,0:02:07.71,Default,,0000,0000,0000,,"Sakın yıkanma. Eve dönüyorum." der. Dialogue: 0,0:02:07.71,0:02:08.31,Default,,0000,0000,0000,,(Gülüşmeler) Dialogue: 0,0:02:08.31,0:02:11.23,Default,,0000,0000,0000,,Yani, kendisi eve varmadan sevgilisinin Dialogue: 0,0:02:11.23,0:02:13.25,Default,,0000,0000,0000,,kokusunun bir zerresini dahi kaybetmek istemiyordu. Dialogue: 0,0:02:13.25,0:02:15.96,Default,,0000,0000,0000,,Günümüzde bazı internet siteleri Dialogue: 0,0:02:15.96,0:02:19.86,Default,,0000,0000,0000,,bu durumu tuhaflık olarak nitelendiriyor. Dialogue: 0,0:02:19.86,0:02:21.02,Default,,0000,0000,0000,,Öteki taraftan, Dialogue: 0,0:02:21.02,0:02:23.48,Default,,0000,0000,0000,,kendi kokumuzu gidermek için harcadığımız para kadar Dialogue: 0,0:02:23.48,0:02:25.25,Default,,0000,0000,0000,,bu kokuları parfüm şeklinde Dialogue: 0,0:02:25.25,0:02:27.97,Default,,0000,0000,0000,,satın almak için harcıyoruz. Dialogue: 0,0:02:27.97,0:02:32.16,Default,,0000,0000,0000,,Parfüm, işi milyon dolarlık bir pazar. Dialogue: 0,0:02:32.16,0:02:34.56,Default,,0000,0000,0000,,Konuşmanın geri kalanında sizlere Dialogue: 0,0:02:34.56,0:02:39.84,Default,,0000,0000,0000,,feromonların gerçekte ne olduklarını anlatmak ve Dialogue: 0,0:02:39.84,0:02:42.84,Default,,0000,0000,0000,,insanların niçin feromonlara sahip olması Dialogue: 0,0:02:42.84,0:02:45.59,Default,,0000,0000,0000,,gerektiğini açıklamak; Dialogue: 0,0:02:45.59,0:02:50.08,Default,,0000,0000,0000,,feromonlar hakkında doğru bilinen yanlışları göstermek Dialogue: 0,0:02:50.08,0:02:52.87,Default,,0000,0000,0000,,ve konuşmamın sonunda Dialogue: 0,0:02:52.87,0:02:54.84,Default,,0000,0000,0000,,izlememiz gereken yola dair umut veren Dialogue: 0,0:02:54.84,0:02:58.99,Default,,0000,0000,0000,,bir gelişmeden söz etmek istiyorum. Dialogue: 0,0:02:58.99,0:03:03.17,Default,,0000,0000,0000,,Antik Yunanlılar, köpeklerin Dialogue: 0,0:03:03.17,0:03:07.22,Default,,0000,0000,0000,,birbirlerine gizli mesajlar gönderdiklerini biliyorlardı. Dialogue: 0,0:03:07.22,0:03:09.60,Default,,0000,0000,0000,,Kızışan dişi köpek Dialogue: 0,0:03:09.60,0:03:11.52,Default,,0000,0000,0000,,kilometreler boyunca Dialogue: 0,0:03:11.52,0:03:12.97,Default,,0000,0000,0000,,gizli bir mesaj gönderiyordu; Dialogue: 0,0:03:12.97,0:03:15.08,Default,,0000,0000,0000,,bu mesaj sesle değil kokuyla iletiliyordu. Dialogue: 0,0:03:15.08,0:03:17.26,Default,,0000,0000,0000,,Dişi köpeğin kokusunu bir kumaş parçasına sürdüğünüzde Dialogue: 0,0:03:17.26,0:03:19.72,Default,,0000,0000,0000,,köpekler bu kumaşın peşinden koşarlardı. Dialogue: 0,0:03:19.72,0:03:21.33,Default,,0000,0000,0000,,Bu etkiyi bilen kişi için Dialogue: 0,0:03:21.33,0:03:23.44,Default,,0000,0000,0000,,asıl sorun Dialogue: 0,0:03:23.44,0:03:25.06,Default,,0000,0000,0000,,meolekülleri saptayamamaktı. Dialogue: 0,0:03:25.06,0:03:27.52,Default,,0000,0000,0000,,Kimyasal olduğu ortaya koyulamıyordu. Dialogue: 0,0:03:27.52,0:03:28.83,Default,,0000,0000,0000,,Bunun nedeni ise, elbette Dialogue: 0,0:03:28.83,0:03:30.24,Default,,0000,0000,0000,,bu hayvanların her birinin Dialogue: 0,0:03:30.24,0:03:31.85,Default,,0000,0000,0000,,çok küçük miktarlarda koku üretmesi Dialogue: 0,0:03:31.85,0:03:33.51,Default,,0000,0000,0000,,ve köpek örneğinde ise Dialogue: 0,0:03:33.51,0:03:36.41,Default,,0000,0000,0000,,erkek köpeklerin kokuyu alabilirken, insanların alamamasıdır. Dialogue: 0,0:03:36.41,0:03:40.77,Default,,0000,0000,0000,,1959 yılında Alman bir ekip, Dialogue: 0,0:03:40.77,0:03:44.12,Default,,0000,0000,0000,,bu melokülleri aramakla geçen 20 yılın ardından Dialogue: 0,0:03:44.12,0:03:47.90,Default,,0000,0000,0000,,ilk feromonu keşfedip saptayabildiler. Dialogue: 0,0:03:47.90,0:03:51.18,Default,,0000,0000,0000,,Buldukları molekül, ipek güvesinin seks feromonuydu. Dialogue: 0,0:03:51.18,0:03:54.86,Default,,0000,0000,0000,,Adolf Butenandt ve ekibinin\Nbu tercihlerinin önemli bir gerekçesi vardı, Dialogue: 0,0:03:54.86,0:03:56.98,Default,,0000,0000,0000,,çünkü kimyasal analizi mümkün kılmak için Dialogue: 0,0:03:56.98,0:04:00.01,Default,,0000,0000,0000,,yarım milyon güveye ihtiyaçları vardı. Dialogue: 0,0:04:00.01,0:04:02.10,Default,,0000,0000,0000,,Feromon analizinin Dialogue: 0,0:04:02.10,0:04:04.46,Default,,0000,0000,0000,,nasıl yapılacağına ilişkin modeli yarattı. Dialogue: 0,0:04:04.46,0:04:07.14,Default,,0000,0000,0000,,Temelde sistematik bir yaklaşımla Dialogue: 0,0:04:07.14,0:04:10.09,Default,,0000,0000,0000,,yalnızca söz konusu molekülün Dialogue: 0,0:04:10.09,0:04:11.95,Default,,0000,0000,0000,,-bütün diğer moleküller hariç- Dialogue: 0,0:04:11.95,0:04:14.01,Default,,0000,0000,0000,,erkek güveleri uyardığını gösterdi. Dialogue: 0,0:04:14.01,0:04:16.16,Default,,0000,0000,0000,,Analizi, titizlikle yürüttü. Dialogue: 0,0:04:16.16,0:04:17.98,Default,,0000,0000,0000,,Molekülü sentezleyerek Dialogue: 0,0:04:17.98,0:04:21.29,Default,,0000,0000,0000,,sentez melokülü erkekler üzerinde denedi Dialogue: 0,0:04:21.29,0:04:24.15,Default,,0000,0000,0000,,böylece tepki vermelerini sağlayarak Dialogue: 0,0:04:24.15,0:04:25.91,Default,,0000,0000,0000,,molekülün oynadığı rolü gösterdi. Dialogue: 0,0:04:25.91,0:04:28.06,Default,,0000,0000,0000,,Daire kapanmış oluyordu. Dialogue: 0,0:04:28.06,0:04:30.76,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar üzerinde daha önce denenmeyen şey budur: Dialogue: 0,0:04:30.76,0:04:34.38,Default,,0000,0000,0000,,sistematik biçimde ortaya koyma. Dialogue: 0,0:04:34.38,0:04:36.11,Default,,0000,0000,0000,,Bu yeni kavram ile birlikte Dialogue: 0,0:04:36.11,0:04:37.82,Default,,0000,0000,0000,,yeni bir sözcük ihtiyacı doğdu, Dialogue: 0,0:04:37.82,0:04:40.65,Default,,0000,0000,0000,,bu sözcük "feromon" didi Dialogue: 0,0:04:40.65,0:04:44.25,Default,,0000,0000,0000,,ve aslında taşınan heyecan anlamına gelir, Dialogue: 0,0:04:44.25,0:04:46.52,Default,,0000,0000,0000,,bireyler arasında taşınan heyecan. Dialogue: 0,0:04:46.52,0:04:49.35,Default,,0000,0000,0000,,1959 yılından bu yana feromonlar Dialogue: 0,0:04:49.35,0:04:51.22,Default,,0000,0000,0000,,dişi ve erkek hayvanlar arasında Dialogue: 0,0:04:51.22,0:04:53.43,Default,,0000,0000,0000,,hayvanlar aleminin her köşesinde keşfedildi. Dialogue: 0,0:04:53.43,0:04:54.97,Default,,0000,0000,0000,,Su altında balıklar ve ıstakozlar Dialogue: 0,0:04:54.97,0:04:56.99,Default,,0000,0000,0000,,için de durum farklı değil. Dialogue: 0,0:04:56.99,0:04:58.74,Default,,0000,0000,0000,,Aklınıza gelen hemen her memeliye ait Dialogue: 0,0:04:58.74,0:05:00.56,Default,,0000,0000,0000,,bir feromon saptandı Dialogue: 0,0:05:00.56,0:05:04.39,Default,,0000,0000,0000,,ve tabi pek çok böcek de bunlara dahil. Dialogue: 0,0:05:04.39,0:05:06.36,Default,,0000,0000,0000,,Hayvanlar aleminin bir ucundan ötekine Dialogue: 0,0:05:06.36,0:05:09.42,Default,,0000,0000,0000,,feromonların var olduğunu artık biliyoruz. Dialogue: 0,0:05:09.42,0:05:11.20,Default,,0000,0000,0000,,Peki ya insanlar? Dialogue: 0,0:05:11.20,0:05:12.44,Default,,0000,0000,0000,,Öncelikle, tabi ki, Dialogue: 0,0:05:12.44,0:05:14.10,Default,,0000,0000,0000,,bizler de memeli canlılarız Dialogue: 0,0:05:14.10,0:05:15.66,Default,,0000,0000,0000,,ve memelilerin kokusu vardır. Dialogue: 0,0:05:15.66,0:05:17.54,Default,,0000,0000,0000,,Köpeği olan herkesin söyleyebileceği gibi, Dialogue: 0,0:05:17.54,0:05:19.52,Default,,0000,0000,0000,,biz de, onlar da kokarız. Dialogue: 0,0:05:19.52,0:05:21.50,Default,,0000,0000,0000,,Fakat insanların da feromonlara sahip olduklarını Dialogue: 0,0:05:21.50,0:05:23.32,Default,,0000,0000,0000,,düşünmemizin asıl nedeni Dialogue: 0,0:05:23.32,0:05:26.54,Default,,0000,0000,0000,,bizler büyürken meydana gelen değişiklikler. Dialogue: 0,0:05:26.54,0:05:28.99,Default,,0000,0000,0000,,Ergenlik çağındaki bireylere ait Dialogue: 0,0:05:28.99,0:05:30.48,Default,,0000,0000,0000,,bir odanın kokusu Dialogue: 0,0:05:30.48,0:05:33.30,Default,,0000,0000,0000,,çocuklara ait bir odanın kokusundan oldukça farklıdır. Dialogue: 0,0:05:33.30,0:05:36.17,Default,,0000,0000,0000,,Değişen nedir peki? Ergenlik, elbette. Dialogue: 0,0:05:36.17,0:05:37.63,Default,,0000,0000,0000,,Kasık bölgesinde ve Dialogue: 0,0:05:37.63,0:05:39.32,Default,,0000,0000,0000,,koltuk altlarındaki kıllanmalar başlar, Dialogue: 0,0:05:39.32,0:05:43.07,Default,,0000,0000,0000,,bu bölgelerdeki bezler salgılamaya başlar, Dialogue: 0,0:05:43.07,0:05:45.68,Default,,0000,0000,0000,,kokuda meydana gelen değişikliğin asıl sebebi budur. Dialogue: 0,0:05:45.68,0:05:47.83,Default,,0000,0000,0000,,Başka türlü bir memeli olsaydık, Dialogue: 0,0:05:47.83,0:05:49.02,Default,,0000,0000,0000,,ya da herhangi bir memeli, Dialogue: 0,0:05:49.02,0:05:50.16,Default,,0000,0000,0000,,şöyle derdik, Dialogue: 0,0:05:50.16,0:05:52.03,Default,,0000,0000,0000,,"Feromonlardan kaynaklanıyor olmalı," Dialogue: 0,0:05:52.03,0:05:54.68,Default,,0000,0000,0000,,ve olaya daha doğru bakabilirdik. Dialogue: 0,0:05:54.68,0:05:56.66,Default,,0000,0000,0000,,Ancak bazı sorunlar var, asıl neden bu. Dialogue: 0,0:05:56.66,0:05:59.73,Default,,0000,0000,0000,,Bence insanlardaki feromonları Dialogue: 0,0:05:59.73,0:06:02.65,Default,,0000,0000,0000,,olması gerektiği kadar aramadık. Dialogue: 0,0:06:02.65,0:06:04.22,Default,,0000,0000,0000,,Bu konuda gerçekten sıkıntılar var. Dialogue: 0,0:06:04.22,0:06:06.40,Default,,0000,0000,0000,,Bunlardan ilki Dialogue: 0,0:06:06.40,0:06:07.92,Default,,0000,0000,0000,,biraz da şaşırtıcı. Dialogue: 0,0:06:07.92,0:06:09.75,Default,,0000,0000,0000,,Kültür hakkında. Dialogue: 0,0:06:09.75,0:06:11.90,Default,,0000,0000,0000,,Güveler, neyin koklanacak kadar iyi olduğunu Dialogue: 0,0:06:11.90,0:06:15.52,Default,,0000,0000,0000,,öğrenmezler, fakat insanlar öğrenir. Dialogue: 0,0:06:15.52,0:06:17.36,Default,,0000,0000,0000,,Yaklaşık dört yaşına gelinceye kadar Dialogue: 0,0:06:17.36,0:06:20.08,Default,,0000,0000,0000,,ne kadar kötü olursa olsun her koku Dialogue: 0,0:06:20.08,0:06:21.88,Default,,0000,0000,0000,,ilginç gelir. Dialogue: 0,0:06:21.88,0:06:23.93,Default,,0000,0000,0000,,Biliyorum, anne-babalarının başlıca görevi Dialogue: 0,0:06:23.93,0:06:27.61,Default,,0000,0000,0000,,çocukların kakalarına parmak sokmalarını engellemek, Dialogue: 0,0:06:27.61,0:06:30.41,Default,,0000,0000,0000,,ama koklaması her zaman güzeldir. Dialogue: 0,0:06:30.41,0:06:33.10,Default,,0000,0000,0000,,Zamanla neyin güzel olmadığını öğreniriz. Dialogue: 0,0:06:33.10,0:06:34.59,Default,,0000,0000,0000,,Bu arada neyin güzel olmadığını öğrenirken Dialogue: 0,0:06:34.59,0:06:36.73,Default,,0000,0000,0000,,öğrendiğimiz şeylerden bir tanesi de Dialogue: 0,0:06:36.73,0:06:38.48,Default,,0000,0000,0000,,neyin güzel olduğu. Dialogue: 0,0:06:38.48,0:06:40.75,Default,,0000,0000,0000,,Arkamda gördüğünüz peynir Dialogue: 0,0:06:40.75,0:06:44.70,Default,,0000,0000,0000,,İngiliz değilse de Britanya lezzeti. Dialogue: 0,0:06:44.70,0:06:48.14,Default,,0000,0000,0000,,Küflü mavi Stilton peyniri. Dialogue: 0,0:06:48.14,0:06:52.50,Default,,0000,0000,0000,,Farklı ülkelerden insanlar için\Nbu peyniri sevmek akıl almaz birşey. Dialogue: 0,0:06:52.50,0:06:55.78,Default,,0000,0000,0000,,Her kültürün kendine özgü yiyecekleri Dialogue: 0,0:06:55.78,0:06:57.88,Default,,0000,0000,0000,,ve milli lezzetleri vardır. Dialogue: 0,0:06:57.88,0:06:59.93,Default,,0000,0000,0000,,İzlandalıysanız, Dialogue: 0,0:06:59.93,0:07:01.25,Default,,0000,0000,0000,,milli yiyeceğiniz Dialogue: 0,0:07:01.25,0:07:04.23,Default,,0000,0000,0000,,köpekbalığı eti olurdu. Dialogue: 0,0:07:04.23,0:07:06.36,Default,,0000,0000,0000,,Bütün bunlar sonradan edinilmiş damak tatlarıdır, Dialogue: 0,0:07:06.36,0:07:09.52,Default,,0000,0000,0000,,fakat neredeyse kimliği oluşturur. Dialogue: 0,0:07:09.52,0:07:12.38,Default,,0000,0000,0000,,Grubun bir parçası olduğunuzu gösterir. Dialogue: 0,0:07:14.34,0:07:17.92,Default,,0000,0000,0000,,İkincisi koku duyusudur. Dialogue: 0,0:07:17.92,0:07:21.39,Default,,0000,0000,0000,,Hepimizin benzersiz bir koku dünyası vardır, Dialogue: 0,0:07:21.39,0:07:23.93,Default,,0000,0000,0000,,aldığımız kokular bakımından Dialogue: 0,0:07:23.93,0:07:26.79,Default,,0000,0000,0000,,birbirinden tamamen farklı bir dünya duyumsarız. Dialogue: 0,0:07:26.79,0:07:28.50,Default,,0000,0000,0000,,Koku duyusu, şifresi en zor kırılan Dialogue: 0,0:07:28.50,0:07:30.36,Default,,0000,0000,0000,,duyu olmuştur. Dialogue: 0,0:07:30.36,0:07:32.07,Default,,0000,0000,0000,,Richard Axel ve Linda Buck'a Dialogue: 0,0:07:32.07,0:07:33.71,Default,,0000,0000,0000,,kokunun işleyişine ilişkin çalışmalar için verilen Dialogue: 0,0:07:33.71,0:07:36.14,Default,,0000,0000,0000,,Nobel Ödülü Dialogue: 0,0:07:36.14,0:07:38.93,Default,,0000,0000,0000,,henüz 2004'te sahibini bulabilmiştir. Dialogue: 0,0:07:38.93,0:07:40.31,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten zor bir konudur, Dialogue: 0,0:07:40.31,0:07:42.90,Default,,0000,0000,0000,,fakat özünde sinirler beyinden Dialogue: 0,0:07:42.90,0:07:45.11,Default,,0000,0000,0000,,burna ulaşırlar Dialogue: 0,0:07:45.11,0:07:47.49,Default,,0000,0000,0000,,ve burnun içinde dışarıdaki havaya doğru açılan Dialogue: 0,0:07:47.49,0:07:50.55,Default,,0000,0000,0000,,bu sinirler üzerinde reseptörler bulunur Dialogue: 0,0:07:50.55,0:07:53.70,Default,,0000,0000,0000,,ve koklama sırasında içeri giren koku molekülleri Dialogue: 0,0:07:53.70,0:07:55.84,Default,,0000,0000,0000,,bu reseptörlerle etkileşime girer Dialogue: 0,0:07:55.84,0:08:00.10,Default,,0000,0000,0000,,ve bağ kurulması durumunda sinire doğru bir sinyal gönderir Dialogue: 0,0:08:00.10,0:08:02.41,Default,,0000,0000,0000,,ve bu sinyal beyin tarafından algılanır. Dialogue: 0,0:08:02.41,0:08:04.47,Default,,0000,0000,0000,,Tek bir tür reseptörümüz yoktur. Dialogue: 0,0:08:04.47,0:08:05.78,Default,,0000,0000,0000,,Bir insanda yaklaşık Dialogue: 0,0:08:05.78,0:08:08.42,Default,,0000,0000,0000,,400 çeşit reseptör bulunur Dialogue: 0,0:08:08.42,0:08:11.38,Default,,0000,0000,0000,,ve reseptörlerin bir araya gelmesi sayesinde Dialogue: 0,0:08:11.38,0:08:13.19,Default,,0000,0000,0000,,beyin neyi kokladığını bilir Dialogue: 0,0:08:13.19,0:08:15.71,Default,,0000,0000,0000,,ve reseptörlerin tetiklediği sinir hücreleri Dialogue: 0,0:08:15.71,0:08:17.26,Default,,0000,0000,0000,,beyne tümleşik biçimde Dialogue: 0,0:08:17.26,0:08:20.17,Default,,0000,0000,0000,,mesajlar gönderir. Dialogue: 0,0:08:20.17,0:08:21.53,Default,,0000,0000,0000,,Ancak durum bu kadar basit değil, Dialogue: 0,0:08:21.53,0:08:23.30,Default,,0000,0000,0000,,çünkü 400 reseptörün herbiri Dialogue: 0,0:08:23.30,0:08:25.45,Default,,0000,0000,0000,,çeşitli varyasonlar halinde oldukları için Dialogue: 0,0:08:25.45,0:08:27.52,Default,,0000,0000,0000,,sahip olduğunuz varyasyona bağlı olarak Dialogue: 0,0:08:27.52,0:08:31.70,Default,,0000,0000,0000,,kişnişi, kişniş yaprağını veya bitkinin kendisini Dialogue: 0,0:08:31.70,0:08:34.32,Default,,0000,0000,0000,,ya hoş ve lezzetli birşey olarak Dialogue: 0,0:08:34.32,0:08:36.49,Default,,0000,0000,0000,,ya da sabun gibi duyumsayabilirsiniz. Dialogue: 0,0:08:36.49,0:08:39.18,Default,,0000,0000,0000,,Herbirimizin kendine ait koku dünyası vardır. Dialogue: 0,0:08:39.18,0:08:41.58,Default,,0000,0000,0000,,Bu durum, kokuyla ilgili yapılacak her türlü çalışmayı Dialogue: 0,0:08:41.58,0:08:43.11,Default,,0000,0000,0000,,karmaşık hale getirir. Dialogue: 0,0:08:43.11,0:08:45.81,Default,,0000,0000,0000,,Koltuk altlarını tartışmalıyız Dialogue: 0,0:08:45.81,0:08:49.20,Default,,0000,0000,0000,,Benimkiler gayet hoştur. Dialogue: 0,0:08:49.20,0:08:51.20,Default,,0000,0000,0000,,Size koklatmayacağım, elbette. Dialogue: 0,0:08:51.20,0:08:53.18,Default,,0000,0000,0000,,Fakat çoğu insan feromonları Dialogue: 0,0:08:53.18,0:08:54.92,Default,,0000,0000,0000,,işte burada arar. Dialogue: 0,0:08:54.92,0:08:56.42,Default,,0000,0000,0000,,Çok geçerli bir nedeni vardır; Dialogue: 0,0:08:56.42,0:08:59.83,Default,,0000,0000,0000,,büyük maymunların koltuk altları Dialogue: 0,0:08:59.83,0:09:02.16,Default,,0000,0000,0000,,karakteristik özellikleridir. Dialogue: 0,0:09:02.16,0:09:04.56,Default,,0000,0000,0000,,Diğer primatların koku bezleri Dialogue: 0,0:09:04.56,0:09:06.39,Default,,0000,0000,0000,,vücutlarının başka yerlerindedir. Dialogue: 0,0:09:06.39,0:09:08.74,Default,,0000,0000,0000,,Büyük maymunların koltuk altları Dialogue: 0,0:09:08.74,0:09:10.96,Default,,0000,0000,0000,,salgı bezleriyle kaplıdır. Dialogue: 0,0:09:10.96,0:09:13.30,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar sürekli olarak muazzam ölçülerde Dialogue: 0,0:09:13.30,0:09:16.100,Default,,0000,0000,0000,,koku molekülleri üretirler. Dialogue: 0,0:09:16.100,0:09:18.70,Default,,0000,0000,0000,,Bezlerden salgılandıklarında Dialogue: 0,0:09:18.70,0:09:20.70,Default,,0000,0000,0000,,moleküller kokusuzdurlar Dialogue: 0,0:09:20.70,0:09:22.78,Default,,0000,0000,0000,,Kesinlikle kokmazlar. Dialogue: 0,0:09:22.78,0:09:24.75,Default,,0000,0000,0000,,Kıl örtüsünün üzerinde büyüyen Dialogue: 0,0:09:24.75,0:09:26.96,Default,,0000,0000,0000,,muhteşem bakteriler Dialogue: 0,0:09:26.96,0:09:28.42,Default,,0000,0000,0000,,bildiğimiz ve sevdiğimiz Dialogue: 0,0:09:28.42,0:09:30.44,Default,,0000,0000,0000,,kokuları üretirler. Dialogue: 0,0:09:30.44,0:09:32.34,Default,,0000,0000,0000,,Olur da kokunun azalmasını isterseniz Dialogue: 0,0:09:32.34,0:09:33.77,Default,,0000,0000,0000,,koltuk altındaki kılları almak Dialogue: 0,0:09:33.77,0:09:35.69,Default,,0000,0000,0000,,bakteri habitatını azaltmada Dialogue: 0,0:09:35.69,0:09:37.94,Default,,0000,0000,0000,,oldukça etkili bir yöntemdir Dialogue: 0,0:09:37.94,0:09:39.46,Default,,0000,0000,0000,,ve sonrasında çok daha uzun süre Dialogue: 0,0:09:39.46,0:09:41.80,Default,,0000,0000,0000,,daha az koktuklarını Dialogue: 0,0:09:41.80,0:09:43.89,Default,,0000,0000,0000,,görürsünüz. Dialogue: 0,0:09:43.89,0:09:46.44,Default,,0000,0000,0000,,Ama koltuk altı kıllarına odaklanmış olsak da, Dialogue: 0,0:09:46.44,0:09:48.81,Default,,0000,0000,0000,,Bence bu bir dereceye kadar çünkü bunlar insanlardan Dialogue: 0,0:09:48.81,0:09:51.77,Default,,0000,0000,0000,,örnek olarak isteyebileceğimiz en az utanç verici yer.\N Dialogue: 0,0:09:51.77,0:09:54.38,Default,,0000,0000,0000,,Aslında bir evrensel cinsellik feromonunu orada Dialogue: 0,0:09:54.38,0:09:57.16,Default,,0000,0000,0000,,aramamamız gerektiğinin başka bir sebebi var Dialogue: 0,0:09:57.16,0:10:00.100,Default,,0000,0000,0000,,ve çünkü dünya popülasyonunun yüzde 20'sinin Dialogue: 0,0:10:00.100,0:10:04.44,Default,,0000,0000,0000,,benimkisi gibi kokan koltukaltı kılı yok. Dialogue: 0,0:10:04.44,0:10:08.36,Default,,0000,0000,0000,,Ve bunlar Çin'den, Japonya'dan, Kore'den ve Dialogue: 0,0:10:08.36,0:10:10.95,Default,,0000,0000,0000,,kuzeydoğu Asya'nın başka bölgelerinden insanlar. Dialogue: 0,0:10:10.95,0:10:14.48,Default,,0000,0000,0000,,Onlar basitçe bakterilerin, her zaman koltukaltı kıllarının Dialogue: 0,0:10:14.48,0:10:18.73,Default,,0000,0000,0000,,karakteristiği olarak düşündüğümüz, etnik merkezli tarzda Dialogue: 0,0:10:18.73,0:10:21.08,Default,,0000,0000,0000,,kokuları üretmek için kullanmayı sevdikleri bu kokusuz Dialogue: 0,0:10:21.08,0:10:23.18,Default,,0000,0000,0000,,habercileri salgılamıyor. Dialogue: 0,0:10:23.18,0:10:27.69,Default,,0000,0000,0000,,Yani dünyanın yüzde 20'sine bu durum uymuyor. Dialogue: 0,0:10:27.69,0:10:30.69,Default,,0000,0000,0000,,Yani insan feromonlarını ararken Dialogue: 0,0:10:30.69,0:10:33.75,Default,,0000,0000,0000,,ne yapıyor olmalıyız? Dialogue: 0,0:10:33.75,0:10:36.20,Default,,0000,0000,0000,,Onlara sahip olduğumuza gerçekten ikna olmuş durumdayım. Dialogue: 0,0:10:36.20,0:10:38.15,Default,,0000,0000,0000,,Diğer memeli olan herkes gibi bizler de memeliyiz Dialogue: 0,0:10:38.15,0:10:42.13,Default,,0000,0000,0000,,ve muhtemelen biz de onlara sahibiz. Dialogue: 0,0:10:42.13,0:10:43.71,Default,,0000,0000,0000,,Ama yapmamız gereken şey Dialogue: 0,0:10:43.71,0:10:45.65,Default,,0000,0000,0000,,en başa geri dönmek Dialogue: 0,0:10:45.65,0:10:47.99,Default,,0000,0000,0000,,ve temel olarak bütün vücudumuza bakmak. Dialogue: 0,0:10:47.99,0:10:49.68,Default,,0000,0000,0000,,Ne kadar utanç verici olsa da, Dialogue: 0,0:10:49.68,0:10:53.06,Default,,0000,0000,0000,,araştırmamız ve kimsenin cesaret Dialogue: 0,0:10:53.06,0:10:55.52,Default,,0000,0000,0000,,edemediği ilk zamanlara geri dönmemiz gerekiyor. Dialogue: 0,0:10:55.52,0:10:56.67,Default,,0000,0000,0000,,Zor olacak, Dialogue: 0,0:10:56.67,0:10:59.24,Default,,0000,0000,0000,,utanç verici olacak fakat bakmamız gerekiyor. Dialogue: 0,0:10:59.24,0:11:02.19,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca Butenandt'ın ipekböceği güvesini incelerken Dialogue: 0,0:11:02.19,0:11:05.46,Default,,0000,0000,0000,,kullandığı fikirlere geri dönmemiz gerekiyor. Dialogue: 0,0:11:05.46,0:11:08.92,Default,,0000,0000,0000,,Geri dönüp, sistemli bir şekilde Dialogue: 0,0:11:08.92,0:11:11.06,Default,,0000,0000,0000,,üretilen bütün moleküllere bakmalıyız Dialogue: 0,0:11:11.06,0:11:13.50,Default,,0000,0000,0000,,ve hangilerinin gerçekten alakalı olduğuna çalışmalıyız. Dialogue: 0,0:11:13.50,0:11:15.60,Default,,0000,0000,0000,,Basitçe bir çift bulup "Onlar yapıyor" demek Dialogue: 0,0:11:15.60,0:11:17.55,Default,,0000,0000,0000,,yeterince iyi değil. Dialogue: 0,0:11:17.55,0:11:19.58,Default,,0000,0000,0000,,İddia ettiğimiz etkilere gerçekten sahip olduklarını Dialogue: 0,0:11:19.58,0:11:21.76,Default,,0000,0000,0000,,ispatlamak zorundayız. Dialogue: 0,0:11:21.76,0:11:24.99,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten çok etkilendiğim bir takım var. Dialogue: 0,0:11:24.99,0:11:28.16,Default,,0000,0000,0000,,Fransa'da bulunuyorlar ve bir önceki başarıları Dialogue: 0,0:11:28.16,0:11:32.54,Default,,0000,0000,0000,,tavşan memeli feromonunu tespit etmekti. Dialogue: 0,0:11:32.54,0:11:35.11,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi dikkatlerini Dialogue: 0,0:11:35.11,0:11:38.30,Default,,0000,0000,0000,,bebek ve annelere çevirdiler. Dialogue: 0,0:11:38.30,0:11:41.37,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir bebeğin annesinin göğsünden Dialogue: 0,0:11:41.37,0:11:44.01,Default,,0000,0000,0000,,süt emmesini gösteriyor. Dialogue: 0,0:11:44.01,0:11:46.19,Default,,0000,0000,0000,,Meme ucu bebeğin başı tarafından Dialogue: 0,0:11:46.19,0:11:47.44,Default,,0000,0000,0000,,tamamen kaplanmış durumda Dialogue: 0,0:11:47.44,0:11:51.19,Default,,0000,0000,0000,,ama siz okla gösterilen Dialogue: 0,0:11:51.19,0:11:52.97,Default,,0000,0000,0000,,beyaz damlacığı fark edeceksiniz Dialogue: 0,0:11:52.97,0:11:56.17,Default,,0000,0000,0000,,bu gözenekli salgı bezinden bir salgı. Dialogue: 0,0:11:56.17,0:11:59.16,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, hepimiz bunlara sahibiz, erkekler ve kadınlar Dialogue: 0,0:11:59.16,0:12:01.98,Default,,0000,0000,0000,,ve bunlar meme ucunun etrafındaki küçük çıkıntılar Dialogue: 0,0:12:01.98,0:12:03.94,Default,,0000,0000,0000,,ve eğer emziren bir kadınsanız Dialogue: 0,0:12:03.94,0:12:06.27,Default,,0000,0000,0000,,bunlar salgı salgılamaya başlar. Dialogue: 0,0:12:06.27,0:12:08.86,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok ilginç bir salgılama. Dialogue: 0,0:12:08.86,0:12:11.87,Default,,0000,0000,0000,,Benoist Schaal ve takımının bu salgılamanın etkisinin Dialogue: 0,0:12:11.87,0:12:14.27,Default,,0000,0000,0000,,basit bir bioanalizin etkisi ile ne olabileceğini araştırmak için Dialogue: 0,0:12:14.27,0:12:17.08,Default,,0000,0000,0000,,geliştirmiş olduğu Dialogue: 0,0:12:17.08,0:12:20.06,Default,,0000,0000,0000,,basit bir test. Dialogue: 0,0:12:20.06,0:12:22.73,Default,,0000,0000,0000,,Bu uyuyan bir bebek Dialogue: 0,0:12:22.73,0:12:27.72,Default,,0000,0000,0000,,ve burnunun altına temiz bir cam çubuk yerleştirdik. Dialogue: 0,0:12:27.72,0:12:29.83,Default,,0000,0000,0000,,Bebek hiç ilgi göstermeden Dialogue: 0,0:12:29.83,0:12:32.17,Default,,0000,0000,0000,,uyumaya devam etti. Dialogue: 0,0:12:32.17,0:12:34.24,Default,,0000,0000,0000,,Ama eğer salgı bezlerinden salgı üreten Dialogue: 0,0:12:34.24,0:12:36.67,Default,,0000,0000,0000,,herhangi bir anneye gidersek Dialogue: 0,0:12:36.67,0:12:38.25,Default,,0000,0000,0000,,yani tanıma ile ilgili değil, Dialogue: 0,0:12:38.25,0:12:40.48,Default,,0000,0000,0000,,herhangi bir anneden olabilir, Dialogue: 0,0:12:40.48,0:12:41.83,Default,,0000,0000,0000,,salgıyı alırsak Dialogue: 0,0:12:41.83,0:12:44.74,Default,,0000,0000,0000,,ve şimdi bebeğin burnunun altına koyarsak, Dialogue: 0,0:12:44.74,0:12:46.83,Default,,0000,0000,0000,,çok farklı bir tepki alırız. Dialogue: 0,0:12:46.83,0:12:49.81,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir eksperin hazza tepkisidir Dialogue: 0,0:12:49.81,0:12:51.87,Default,,0000,0000,0000,,ve ağzını açar Dialogue: 0,0:12:51.87,0:12:53.52,Default,,0000,0000,0000,,dilini dışarı çıkarır Dialogue: 0,0:12:53.52,0:12:55.61,Default,,0000,0000,0000,,ve emmeye başlar. Dialogue: 0,0:12:55.61,0:12:57.95,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, herhangi bir anneden olmasına rağmen, Dialogue: 0,0:12:57.95,0:12:59.74,Default,,0000,0000,0000,,gerçekten bir feromon olabilir. Dialogue: 0,0:12:59.74,0:13:01.52,Default,,0000,0000,0000,,Bu bireysel tanıma ile ilgili değil. Dialogue: 0,0:13:01.52,0:13:03.40,Default,,0000,0000,0000,,Herhangi bir anne yapacaktır. Dialogue: 0,0:13:03.40,0:13:04.86,Default,,0000,0000,0000,,Peki bu neden önemli, Dialogue: 0,0:13:04.86,0:13:07.32,Default,,0000,0000,0000,,basitçe çok ilginç olmasının dışında. Dialogue: 0,0:13:07.32,0:13:09.12,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü kadınlar sahip oldukları gözenekli salgı bezleri Dialogue: 0,0:13:09.12,0:13:11.90,Default,,0000,0000,0000,,sayısı olarak çeşitlilik gösterir Dialogue: 0,0:13:11.90,0:13:14.09,Default,,0000,0000,0000,,ve bebeklerin emmeye başlama huzuru ile Dialogue: 0,0:13:14.09,0:13:16.64,Default,,0000,0000,0000,,kadının sahip olduğu gözenekli salgı bezi sayısı Dialogue: 0,0:13:16.64,0:13:18.50,Default,,0000,0000,0000,,arasında bir ilişki mevcut. Dialogue: 0,0:13:18.50,0:13:21.30,Default,,0000,0000,0000,,Kadın ne kadar fazla salgı üretirse Dialogue: 0,0:13:21.30,0:13:24.96,Default,,0000,0000,0000,,bebek de o kadar çabuk emecektir. Dialogue: 0,0:13:24.96,0:13:26.42,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bir memeli iseniz, Dialogue: 0,0:13:26.42,0:13:28.96,Default,,0000,0000,0000,,hayatınızdaki en tehlikeli zaman Dialogue: 0,0:13:28.96,0:13:31.27,Default,,0000,0000,0000,,doğduktan sonraki ilk birkaç saattir. Dialogue: 0,0:13:31.27,0:13:35.03,Default,,0000,0000,0000,,İlk sütünüzü içmek zorundasınız Dialogue: 0,0:13:35.03,0:13:38.52,Default,,0000,0000,0000,,ve eğer içmezseniz, yaşayamazsınız. Dialogue: 0,0:13:38.52,0:13:39.98,Default,,0000,0000,0000,,Ölürsünüz. Dialogue: 0,0:13:39.98,0:13:42.62,Default,,0000,0000,0000,,Birçok bebek aslında ilk besinini almayı Dialogue: 0,0:13:42.62,0:13:44.27,Default,,0000,0000,0000,,zor bulsa da Dialogue: 0,0:13:44.27,0:13:46.25,Default,,0000,0000,0000,,çünkü doğru uyarıcıyı almıyorlar, Dialogue: 0,0:13:46.25,0:13:49.46,Default,,0000,0000,0000,,eğer o molekülün ne olduğunu belirleyebilirsek Dialogue: 0,0:13:49.46,0:13:51.45,Default,,0000,0000,0000,,ve Fransız takım çok temkinli Dialogue: 0,0:13:51.45,0:13:53.56,Default,,0000,0000,0000,,ama eğer molekülü belirleyebilirsek, Dialogue: 0,0:13:53.56,0:13:56.36,Default,,0000,0000,0000,,onu sentezleyebilirsek, böylece prematüre bebeklerin Dialogue: 0,0:13:56.36,0:13:58.26,Default,,0000,0000,0000,,emzirilmesi ve her bebeğin yaşamak için Dialogue: 0,0:13:58.26,0:14:01.19,Default,,0000,0000,0000,,daha iyi bir şansa Dialogue: 0,0:14:01.19,0:14:02.51,Default,,0000,0000,0000,,sahip olması anlamına gelir. Dialogue: 0,0:14:02.51,0:14:05.05,Default,,0000,0000,0000,,Yani tartışmak istediğim şey bu sistematik ve Dialogue: 0,0:14:05.05,0:14:08.65,Default,,0000,0000,0000,,gerçek bilimsel yaklaşımın feromonların Dialogue: 0,0:14:08.65,0:14:11.37,Default,,0000,0000,0000,,gerçekten anlaşılabilir bir hale gelebileceğinin Dialogue: 0,0:14:11.37,0:14:12.48,Default,,0000,0000,0000,,bir örneği. Dialogue: 0,0:14:12.48,0:14:15.09,Default,,0000,0000,0000,,O zaman her türlü medikal müdahale olabilir. Dialogue: 0,0:14:15.09,0:14:16.34,Default,,0000,0000,0000,,İnsanların şu anda bilmediğimiz Dialogue: 0,0:14:16.34,0:14:18.04,Default,,0000,0000,0000,,feromonlarla yaptığı Dialogue: 0,0:14:18.04,0:14:20.09,Default,,0000,0000,0000,,her türlü şey olabilir. Dialogue: 0,0:14:20.09,0:14:21.98,Default,,0000,0000,0000,,Hatırlamamız gereken şey ise Dialogue: 0,0:14:21.98,0:14:23.36,Default,,0000,0000,0000,,feromonlar sadece cinsellik ile ilgili değil. Dialogue: 0,0:14:23.36,0:14:25.07,Default,,0000,0000,0000,,Bir memelinin hayatıyla ilgili Dialogue: 0,0:14:25.07,0:14:26.80,Default,,0000,0000,0000,,olan her çeşit şey ile alakalı. Dialogue: 0,0:14:26.80,0:14:29.48,Default,,0000,0000,0000,,Yani daha ileri gidin ve daha fazlası için araştırın. Dialogue: 0,0:14:29.48,0:14:30.52,Default,,0000,0000,0000,,Bulunacak çok fazla şey var. Dialogue: 0,0:14:30.52,0:14:32.39,Default,,0000,0000,0000,,Çok teşekkür ederim. Dialogue: 0,0:14:32.39,0:14:36.88,Default,,0000,0000,0000,,(Alkışlar)