WEBVTT 00:00:00.476 --> 00:00:02.208 İslam dünyasının ən yaxşı izahı 00:00:02.208 --> 00:00:04.958 ibadətdir, 00:00:04.958 --> 00:00:07.200 İslami dəyərlər dedikdə 00:00:07.200 --> 00:00:11.116 Allaha ibadət etmək nəzərdə tutulur. 00:00:11.116 --> 00:00:14.866 Müsəlman insan Allaha 00:00:15.887 --> 00:00:19.008 ibadət edən şəxsdir, 00:00:19.008 --> 00:00:22.769 İslamın müqəddəs kitabı isə 00:00:22.769 --> 00:00:25.903 Qurandır, müsəlmanlar məhz bu kitab vasitəsilə 00:00:25.903 --> 00:00:30.070 Allah tərəfindən Məhəmməd peyğəmbərə göndərilmiş kəlamlardan xəbərdardır. 00:00:31.747 --> 00:00:32.998 Bu məqam çox önəmlidir, 00:00:32.998 --> 00:00:36.144 bəzən mənbələrdə 00:00:36.144 --> 00:00:39.622 İslamın Məhəmmədizm kimi olduğu 00:00:39.622 --> 00:00:42.788 düşünülür. 00:00:42.788 --> 00:00:44.652 Lakin müsəlmanlar 00:00:44.652 --> 00:00:48.504 Məhəmməd peyğəmbəri ilahiləşdirmir, 00:00:48.504 --> 00:00:50.941 Xristianlarda bu bir qədər fərqlidir. 00:00:50.941 --> 00:00:53.771 Məhəmməd peyğəmbəri bir insan olaraq 00:00:53.771 --> 00:00:57.858 görürlər, onu 00:00:57.858 --> 00:01:02.361 ilahiləşdirmirlər. 00:01:02.361 --> 00:01:03.492 Onlar Məhəmməd peyğəmbəri Quran vasitəsilə 00:01:03.492 --> 00:01:07.417 Allahın onlara xəbərçisi kimi 00:01:07.417 --> 00:01:11.261 görürlər və buna müsəlman adət-ənənlərində 00:01:11.261 --> 00:01:13.656 çox ciddi nəzarət edirlər, 00:01:13.656 --> 00:01:16.131 Məhəmməd peyğəmbərin şəklini yaratmırlar ki, 00:01:16.131 --> 00:01:19.600 onu özlərinə ideal kimi seçməsinlər. 00:01:19.600 --> 00:01:21.433 Bu müddət ərzində 00:01:22.618 --> 00:01:26.826 Xristianlıqda ilahi fiqurlar görə 00:01:26.826 --> 00:01:29.430 bilərsiniz, müsəlmanlar isə 00:01:29.430 --> 00:01:32.993 bu adət-ənənələri qoruyub saxlayır. 00:01:32.993 --> 00:01:34.934 Onlar digər peyğəmbərləri də Allah tərəfindən 00:01:34.934 --> 00:01:37.738 göndərilmiş müqəddəs şəxslər kimi 00:01:37.738 --> 00:01:39.775 qəbul etmişlərdir, xüsusilə Musa və İsa peyğəmbər 00:01:39.775 --> 00:01:43.942 Quranda qeyd olunmuşdur. 00:01:45.140 --> 00:01:48.420 Müsəlmanlar həmçinin bilirlər ki, 00:01:48.420 --> 00:01:52.449 Quran Allah tərəfindən göndərilmiş müqəddəs kitab deyil. 00:01:52.449 --> 00:01:54.544 Onlar həmçinin Tövratın da 00:01:54.544 --> 00:01:57.037 Tanrının Musa tərəfindən göndərdiyinə 00:01:57.037 --> 00:01:58.586 inanırlar, Tövrat Xristianların məhz 00:01:58.586 --> 00:02:00.124 5 müqəddəs kitabında da qeyd olunmuşdur, 00:02:00.124 --> 00:02:03.045 həmçinin İbranicə olan İncildə də 00:02:03.045 --> 00:02:06.481 bu müqəddəs kitab haqda 00:02:06.481 --> 00:02:08.648 məlumat verilmişdir. 00:02:10.227 --> 00:02:14.637 Onlar həm də Zəburların da 00:02:14.637 --> 00:02:18.045 e.ə 1000-ci ildə Davud peyğəmbər vasitəsilə göndərilmiş 00:02:18.045 --> 00:02:20.148 qeyd olunduğuna inanırlar, 00:02:20.148 --> 00:02:22.672 İsanın vasitəsilə də İncilin 00:02:22.672 --> 00:02:26.407 göndərildiyinə inanırlar. 00:02:26.407 --> 00:02:28.930 Bunlardan əlavə 00:02:28.930 --> 00:02:31.653 Müsəlmanlarda digər ənənələrdən biri də 00:02:31.653 --> 00:02:34.941 Sünnə və Hədis olmaqla iki qrupa ayrılmalarıdır, 00:02:34.941 --> 00:02:38.034 belə ki, Sünnələr Məhəmməd peyğəmbərin 00:02:38.034 --> 00:02:39.946 həyatını yaşadıqlarını qeyd edirlər, 00:02:39.946 --> 00:02:42.497 Hədislərdə isə bu haqda bəhs edilir. 00:02:42.497 --> 00:02:45.192 Hədislər Məhəmməd Peyğəmbərin vaxtında 00:02:45.192 --> 00:02:47.230 yaşamış digər şəxslərin bəhs etdiyi hekayələrdir. 00:02:47.230 --> 00:02:49.138 Halbuki bəzən bir neçə il və ya bir neçə yüz il 00:02:49.138 --> 00:02:50.841 sonra yaşadıqları da bildirilir, 00:02:50.841 --> 00:02:53.076 hazırda bu mövzu müzakirə altındadır, 00:02:53.076 --> 00:02:55.133 Hədislər isə daha 00:02:55.133 --> 00:02:56.921 gerçək görünür. 00:02:56.921 --> 00:02:59.786 Daha bir oxşarlıq isə 00:02:59.786 --> 00:03:02.149 dindən asılı olmayaraq 00:03:02.149 --> 00:03:06.434 Tanrı sözünün vurğulanmasındadır. 00:03:06.434 --> 00:03:09.051 Bir az daha yaxından tanış olmaq və 00:03:09.051 --> 00:03:11.953 Müsəlmanların adət-ənənələrini 00:03:11.953 --> 00:03:14.217 yaxında görmək üçün 00:03:14.217 --> 00:03:16.961 burada Qurandan bəzi ifadələri 00:03:16.961 --> 00:03:19.378 yerləşdirmişəm, 00:03:20.871 --> 00:03:22.686 ilk olaraq eyni adətdən olmaq 00:03:22.686 --> 00:03:25.984 barəsindədir. 00:03:25.984 --> 00:03:28.591 "O, sizin üçün dini yaratmaqdan ötrü, 00:03:28.591 --> 00:03:30.627 Nuha əmr etdi, 00:03:30.627 --> 00:03:33.348 beləcə Məhəmmədə 00:03:33.348 --> 00:03:37.474 İbrahimə, Musaya və İsaya 00:03:37.474 --> 00:03:41.641 vəhy verərək, bölünməməyi əmr etdi." 00:03:42.744 --> 00:03:46.414 Bu da İbrahimin önəmini göstərir. 00:03:46.414 --> 00:03:47.906 Dində o şəxslər yaxşı qəbul olunur ki, 00:03:47.906 --> 00:03:51.899 onlar İbrahimin yolunu 00:03:51.899 --> 00:03:54.074 izləyir və 00:03:54.074 --> 00:03:56.087 həqiqətə meyillidirlər. 00:03:56.087 --> 00:03:59.070 Allah İbrahimi elçisi kimi seçdi. 00:03:59.070 --> 00:04:02.677 İbrahim peyğəmbər çox vacib rol oynamışdır. 00:04:02.677 --> 00:04:05.849 Məkkədə yerləşən Kəbə, 00:04:05.849 --> 00:04:08.749 Allahın evi sayılır və 00:04:08.749 --> 00:04:12.749 Müsəlmanlar oraya ziyarət edirlər. İbrahim və İsmayıl peyğəmbərlər tərəfindən 00:04:13.868 --> 00:04:16.821 tikilmişdir. Mədinə haqda da 00:04:16.821 --> 00:04:18.098 sonrakı videolarda danışacağıq. 00:04:18.098 --> 00:04:21.671 Müsəlmanlar izləndikləri üçün 00:04:21.671 --> 00:04:24.136 bura üz tutmuşdular, Məhəmməd peyğəmbərin 00:04:24.136 --> 00:04:26.175 şəhəri kimi də tanınır, 00:04:26.175 --> 00:04:28.521 lakin Məkkə Müsəlmanların gün ərzində 00:04:28.521 --> 00:04:31.678 5 dəfə dua edərkən, namaz qılarkən 00:04:31.678 --> 00:04:32.965 dayandıqları istiqaməti göstərir, 00:04:32.965 --> 00:04:37.274 bu haqda danışacağıq, İbrahim peyğəmbərin şəhəri kimi də tanınır. 00:04:37.274 --> 00:04:39.904 Burada isə Musaya istinad olunur. 00:04:39.904 --> 00:04:42.409 Bundan əvvəl isə Musanın rəhmətə 00:04:42.409 --> 00:04:44.311 və mərhəmətə yol göstərən kitabı vardı. 00:04:44.311 --> 00:04:47.853 Bu kitab ərəb dilində idi, 00:04:47.853 --> 00:04:49.106 Qurana aid idi. 00:04:49.106 --> 00:04:50.879 Qurandan bir kəlam idi. 00:04:50.879 --> 00:04:54.081 Bu kitab ərəb dilində təsdiq olunmuşdur, 00:04:54.081 --> 00:04:55.895 "O şəxslərə ki, kimlər yanlış edir və 00:04:55.895 --> 00:04:59.168 kimlər yaxşı əməl sahibləridir." 00:04:59.168 --> 00:05:01.319 Buradan da aydındır ki, 00:05:01.319 --> 00:05:03.455 İslam ənənəsində də 00:05:03.455 --> 00:05:07.622 Musəvidə olduğu kimi eyni adətlər və qaydalar vardır. 00:05:09.031 --> 00:05:10.857 Burada da İsaya istinad edilmişdir. 00:05:10.857 --> 00:05:14.397 "Sizlər Məryəmin oğlu olan İsanı, 00:05:14.397 --> 00:05:17.119 izləməlisiz, biz ona İncili verdik ki, 00:05:17.119 --> 00:05:19.404 onu izləyənlərin 00:05:19.404 --> 00:05:21.543 ürəklərində şəfqət və 00:05:21.543 --> 00:05:24.742 mərhəmət olsun." 00:05:24.742 --> 00:05:28.632 İsanın həyatını nəzərə aldıqda 00:05:28.632 --> 00:05:30.647 Müsəlmanlar və Xristianlar arasındakı 00:05:30.647 --> 00:05:33.190 əsas fərq 00:05:33.190 --> 00:05:36.176 çarmıxaçəkilmə və dirilişdir, 00:05:36.176 --> 00:05:37.886 onlar, İsanın Tanrı və ya 00:05:37.886 --> 00:05:40.910 Tanrının oğlu olduğuna inanmırlar. 00:05:40.910 --> 00:05:44.354 Onun müqəddəs peyğəmbər olduğuna inanırlar, 00:05:44.354 --> 00:05:48.521 həmçinin Məhəmməd peyğəmbərin Quranı nazil etməzdən əvvəl olduğuna inanırlar. 00:05:49.553 --> 00:05:51.758 Müsəlmanlara gəldikdə 00:05:51.758 --> 00:05:53.923 5 əsas şərt 00:05:53.923 --> 00:05:55.175 qeyd olunur, xüsusilə də 00:05:55.175 --> 00:05:58.074 bu Sünnilərə aid edilir. 00:05:58.074 --> 00:05:59.743 Şiələrin bir qədər fərqli şərtləri vardır, 00:05:59.743 --> 00:06:03.841 amma oxşarlıqlar da vardır. 00:06:03.841 --> 00:06:08.008 Bu şərtlərdən birincisi imandır, 00:06:08.866 --> 00:06:11.732 xüsusilə şəhadəti göstərir. 00:06:11.732 --> 00:06:15.440 Şəhadət sübut kimi də 00:06:15.440 --> 00:06:17.773 tərcümə oluna bilər, 00:06:17.773 --> 00:06:20.315 müsəlmanlar "Allahdan başqa Allah yoxdur" və 00:06:20.315 --> 00:06:22.111 "Məhəmməd peyğəmbər Allahın elçisidir" deyə qeyd edir. 00:06:22.111 --> 00:06:24.363 İslama keçdikdə 00:06:24.363 --> 00:06:26.772 bu şəhadət ən azı iki şahidin yanında 00:06:26.772 --> 00:06:29.355 deyilməlidir. 00:06:29.355 --> 00:06:32.758 Bu çox vacib şərtdir. 00:06:32.758 --> 00:06:34.866 İslamın ikinci şərti isə 00:06:34.866 --> 00:06:37.116 namazdır, 00:06:37.116 --> 00:06:38.611 Müsəlmanlar gündə 00:06:38.611 --> 00:06:40.794 5 dəfə Sübh, Zöhr, Əsr 00:06:40.794 --> 00:06:44.174 Şam, İşa namazı qılmalıdır, 00:06:44.174 --> 00:06:47.068 Kəbənin istiqamətində 00:06:47.068 --> 00:06:48.989 dayanmalıdır. 00:06:48.989 --> 00:06:52.410 Bir daha qeyd edək ki, İbrahim peyğəmbərin oğlu İsmayılla birlikdə 00:06:52.410 --> 00:06:56.835 buranı inşa etdikləri bildirilir. 00:06:56.835 --> 00:06:58.440 Maraqlı məqam isə 00:06:58.440 --> 00:06:59.844 eyni zamanda Zərdüştlərin də 00:06:59.844 --> 00:07:03.638 gündə 5 dəfə dua etməsidir. 00:07:03.638 --> 00:07:06.080 Namazdan əvvəl hər biri bədənlərini də 00:07:06.080 --> 00:07:08.330 yumalıdırlar. 00:07:08.330 --> 00:07:13.074 3-cü şərt isə xeyriyyədir, "Zəkat" olaraq 00:07:13.074 --> 00:07:17.300 adlanır, öz gəlirinin 2,5 faizini xeyriyyə məqsədilə verməlidir. 00:07:17.300 --> 00:07:19.106 Bir qədər kiçik rəqəm kimi görünsə də 00:07:19.106 --> 00:07:21.944 bu qazancın deyil də, sərvətin 2,5 faizini təşkil edir. 00:07:21.944 --> 00:07:26.703 4-cü şərt isə 00:07:26.703 --> 00:07:29.949 oruc tutmaqdır. 00:07:29.949 --> 00:07:31.826 Ramazan ayında məhz oruc tutulur. 00:07:31.826 --> 00:07:34.159 Heç bir qida və ya su qəbul edilmir, 00:07:34.159 --> 00:07:35.759 bir daha deyək ki, oruc, səhərdən axşama qədər 00:07:35.759 --> 00:07:39.020 tutulur. İslam təqvimi Ay təqvimidir. 00:07:39.020 --> 00:07:40.949 Buna görə bu ay belə adlanır və 00:07:40.949 --> 00:07:43.312 Ayın dövr etməsinə 00:07:43.312 --> 00:07:46.698 uyğun gəlir. 00:07:46.698 --> 00:07:50.865 Bu aydan sonra Qurban ayı gəlir, 00:07:51.769 --> 00:07:53.878 İslamda 2 gün olaraq 00:07:53.878 --> 00:07:58.587 qeyd olunur. 00:07:58.587 --> 00:08:01.828 5-ci şərt isə 00:08:01.828 --> 00:08:05.995 Kəbəyə həcc ziyarətidir, 12-ci ayda 00:08:07.260 --> 00:08:09.458 baş tutur, bu ayın müəyyən vaxtında 00:08:09.458 --> 00:08:11.271 səfər olunur, 00:08:11.271 --> 00:08:14.775 İkinci bayram da beləcə baş tutur, 00:08:14.775 --> 00:08:18.262 bu da Qurban bayramıdır. 00:08:18.262 --> 00:08:21.474 Bu bayram isə 00:08:21.474 --> 00:08:25.292 İbrahimin öz oğlu İsmayılı qurban verərkən 00:08:25.292 --> 00:08:27.661 Allahın onu dayandırmasını göstərir. 00:08:27.661 --> 00:08:30.598 İslamın ümumi mənası budur. 00:08:30.598 --> 00:08:32.880 Digər videolarda 00:08:32.880 --> 00:08:35.286 Müsəlmanların Məkkədə və Kəbədəki həyatı, 00:08:35.286 --> 00:08:40.264 həmçinin Məhəmməd peyğəmbər barəsində 00:08:40.264 --> 00:08:42.462 danışacağıq. Eranın 6 və 7-ci əsrlərində 00:08:42.462 --> 00:08:45.682 Məhəmməd peyğəmbərdən sonra 00:08:45.682 --> 00:08:49.849 müsəlmanların dünyaya necə yayıldığı barədə məlumat verəcəm.