0:00:00.476,0:00:02.208 İslam dünyasının ən yaxşı izahı 0:00:02.208,0:00:04.958 ibadətdir, 0:00:04.958,0:00:07.200 İslami dəyərlər dedikdə 0:00:07.200,0:00:11.116 Allaha ibadət etmək nəzərdə[br]tutulur. 0:00:11.116,0:00:14.866 Müsəlman insan Allaha 0:00:15.887,0:00:19.008 ibadət edən şəxsdir, 0:00:19.008,0:00:22.769 İslamın müqəddəs kitabı isə 0:00:22.769,0:00:25.903 Qurandır, müsəlmanlar məhz bu kitab[br]vasitəsilə 0:00:25.903,0:00:30.070 Allah tərəfindən Məhəmməd peyğəmbərə göndərilmiş[br]kəlamlardan xəbərdardır. 0:00:31.747,0:00:32.998 Bu məqam çox önəmlidir, 0:00:32.998,0:00:36.144 bəzən mənbələrdə 0:00:36.144,0:00:39.622 İslamın Məhəmmədizm kimi olduğu 0:00:39.622,0:00:42.788 düşünülür. 0:00:42.788,0:00:44.652 Lakin müsəlmanlar 0:00:44.652,0:00:48.504 Məhəmməd peyğəmbəri ilahiləşdirmir, 0:00:48.504,0:00:50.941 Xristianlarda bu bir qədər fərqlidir. 0:00:50.941,0:00:53.771 Məhəmməd peyğəmbəri bir insan olaraq 0:00:53.771,0:00:57.858 görürlər, onu 0:00:57.858,0:01:02.361 ilahiləşdirmirlər. 0:01:02.361,0:01:03.492 Onlar Məhəmməd peyğəmbəri Quran vasitəsilə 0:01:03.492,0:01:07.417 Allahın onlara xəbərçisi kimi 0:01:07.417,0:01:11.261 görürlər və buna müsəlman adət-ənənlərində 0:01:11.261,0:01:13.656 çox ciddi nəzarət edirlər, 0:01:13.656,0:01:16.131 Məhəmməd peyğəmbərin şəklini yaratmırlar ki, 0:01:16.131,0:01:19.600 onu özlərinə ideal kimi seçməsinlər. 0:01:19.600,0:01:21.433 Bu müddət ərzində 0:01:22.618,0:01:26.826 Xristianlıqda ilahi fiqurlar görə 0:01:26.826,0:01:29.430 bilərsiniz, müsəlmanlar isə 0:01:29.430,0:01:32.993 bu adət-ənənələri qoruyub saxlayır. 0:01:32.993,0:01:34.934 Onlar digər peyğəmbərləri də Allah tərəfindən 0:01:34.934,0:01:37.738 göndərilmiş müqəddəs şəxslər kimi 0:01:37.738,0:01:39.775 qəbul etmişlərdir, xüsusilə Musa və İsa peyğəmbər 0:01:39.775,0:01:43.942 Quranda qeyd olunmuşdur. 0:01:45.140,0:01:48.420 Müsəlmanlar həmçinin bilirlər ki, 0:01:48.420,0:01:52.449 Quran Allah tərəfindən göndərilmiş[br]müqəddəs kitab deyil. 0:01:52.449,0:01:54.544 Onlar həmçinin Tövratın da 0:01:54.544,0:01:57.037 Tanrının Musa tərəfindən göndərdiyinə 0:01:57.037,0:01:58.586 inanırlar, Tövrat Xristianların məhz 0:01:58.586,0:02:00.124 5 müqəddəs kitabında da qeyd olunmuşdur, 0:02:00.124,0:02:03.045 həmçinin İbranicə olan İncildə də 0:02:03.045,0:02:06.481 bu müqəddəs kitab haqda 0:02:06.481,0:02:08.648 məlumat verilmişdir. 0:02:10.227,0:02:14.637 Onlar həm də Zəburların da 0:02:14.637,0:02:18.045 e.ə 1000-ci ildə Davud peyğəmbər[br]vasitəsilə göndərilmiş 0:02:18.045,0:02:20.148 qeyd olunduğuna inanırlar, 0:02:20.148,0:02:22.672 İsanın vasitəsilə də İncilin 0:02:22.672,0:02:26.407 göndərildiyinə inanırlar. 0:02:26.407,0:02:28.930 Bunlardan əlavə 0:02:28.930,0:02:31.653 Müsəlmanlarda digər ənənələrdən biri də 0:02:31.653,0:02:34.941 Sünnə və Hədis olmaqla iki qrupa ayrılmalarıdır, 0:02:34.941,0:02:38.034 belə ki, Sünnələr Məhəmməd peyğəmbərin 0:02:38.034,0:02:39.946 həyatını yaşadıqlarını qeyd edirlər, 0:02:39.946,0:02:42.497 Hədislərdə isə bu haqda bəhs edilir. 0:02:42.497,0:02:45.192 Hədislər Məhəmməd Peyğəmbərin vaxtında 0:02:45.192,0:02:47.230 yaşamış digər şəxslərin bəhs etdiyi hekayələrdir. 0:02:47.230,0:02:49.138 Halbuki bəzən bir neçə il və ya bir neçə yüz il 0:02:49.138,0:02:50.841 sonra yaşadıqları da bildirilir, 0:02:50.841,0:02:53.076 hazırda bu mövzu müzakirə altındadır, 0:02:53.076,0:02:55.133 Hədislər isə daha 0:02:55.133,0:02:56.921 gerçək görünür. 0:02:56.921,0:02:59.786 Daha bir oxşarlıq isə 0:02:59.786,0:03:02.149 dindən asılı olmayaraq 0:03:02.149,0:03:06.434 Tanrı sözünün vurğulanmasındadır. 0:03:06.434,0:03:09.051 Bir az daha yaxından tanış olmaq və 0:03:09.051,0:03:11.953 Müsəlmanların adət-ənənələrini 0:03:11.953,0:03:14.217 yaxında görmək üçün 0:03:14.217,0:03:16.961 burada Qurandan bəzi ifadələri 0:03:16.961,0:03:19.378 yerləşdirmişəm, 0:03:20.871,0:03:22.686 ilk olaraq eyni adətdən olmaq 0:03:22.686,0:03:25.984 barəsindədir. 0:03:25.984,0:03:28.591 "O, sizin üçün dini yaratmaqdan ötrü, 0:03:28.591,0:03:30.627 Nuha əmr etdi, 0:03:30.627,0:03:33.348 beləcə Məhəmmədə 0:03:33.348,0:03:37.474 İbrahimə, Musaya və İsaya 0:03:37.474,0:03:41.641 vəhy verərək, bölünməməyi əmr etdi." 0:03:42.744,0:03:46.414 Bu da İbrahimin önəmini göstərir. 0:03:46.414,0:03:47.906 Dində o şəxslər yaxşı qəbul olunur ki, 0:03:47.906,0:03:51.899 onlar İbrahimin yolunu 0:03:51.899,0:03:54.074 izləyir və 0:03:54.074,0:03:56.087 həqiqətə meyillidirlər. 0:03:56.087,0:03:59.070 Allah İbrahimi elçisi kimi seçdi. 0:03:59.070,0:04:02.677 İbrahim peyğəmbər çox vacib[br]rol oynamışdır. 0:04:02.677,0:04:05.849 Məkkədə yerləşən Kəbə, 0:04:05.849,0:04:08.749 Allahın evi sayılır və 0:04:08.749,0:04:12.749 Müsəlmanlar oraya ziyarət edirlər.[br]İbrahim və İsmayıl peyğəmbərlər tərəfindən 0:04:13.868,0:04:16.821 tikilmişdir.[br]Mədinə haqda da 0:04:16.821,0:04:18.098 sonrakı videolarda danışacağıq. 0:04:18.098,0:04:21.671 Müsəlmanlar izləndikləri üçün 0:04:21.671,0:04:24.136 bura üz tutmuşdular, Məhəmməd[br]peyğəmbərin 0:04:24.136,0:04:26.175 şəhəri kimi də tanınır, 0:04:26.175,0:04:28.521 lakin Məkkə Müsəlmanların gün ərzində 0:04:28.521,0:04:31.678 5 dəfə dua edərkən, namaz qılarkən 0:04:31.678,0:04:32.965 dayandıqları istiqaməti göstərir, 0:04:32.965,0:04:37.274 bu haqda danışacağıq, İbrahim[br]peyğəmbərin şəhəri kimi də tanınır. 0:04:37.274,0:04:39.904 Burada isə Musaya istinad olunur. 0:04:39.904,0:04:42.409 Bundan əvvəl isə Musanın rəhmətə 0:04:42.409,0:04:44.311 və mərhəmətə yol göstərən kitabı vardı. 0:04:44.311,0:04:47.853 Bu kitab ərəb dilində idi, 0:04:47.853,0:04:49.106 Qurana aid idi. 0:04:49.106,0:04:50.879 Qurandan bir kəlam idi. 0:04:50.879,0:04:54.081 Bu kitab ərəb dilində təsdiq olunmuşdur, 0:04:54.081,0:04:55.895 "O şəxslərə ki, kimlər yanlış edir və 0:04:55.895,0:04:59.168 kimlər yaxşı əməl sahibləridir." 0:04:59.168,0:05:01.319 Buradan da aydındır ki, 0:05:01.319,0:05:03.455 İslam ənənəsində də 0:05:03.455,0:05:07.622 Musəvidə olduğu kimi eyni[br]adətlər və qaydalar vardır. 0:05:09.031,0:05:10.857 Burada da İsaya istinad edilmişdir. 0:05:10.857,0:05:14.397 "Sizlər Məryəmin oğlu olan İsanı, 0:05:14.397,0:05:17.119 izləməlisiz, biz ona İncili verdik ki, 0:05:17.119,0:05:19.404 onu izləyənlərin 0:05:19.404,0:05:21.543 ürəklərində şəfqət və 0:05:21.543,0:05:24.742 mərhəmət olsun." 0:05:24.742,0:05:28.632 İsanın həyatını nəzərə aldıqda 0:05:28.632,0:05:30.647 Müsəlmanlar və Xristianlar arasındakı 0:05:30.647,0:05:33.190 əsas fərq 0:05:33.190,0:05:36.176 çarmıxaçəkilmə və dirilişdir, 0:05:36.176,0:05:37.886 onlar, İsanın Tanrı və ya 0:05:37.886,0:05:40.910 Tanrının oğlu olduğuna inanmırlar. 0:05:40.910,0:05:44.354 Onun müqəddəs peyğəmbər olduğuna inanırlar, 0:05:44.354,0:05:48.521 həmçinin Məhəmməd peyğəmbərin Quranı[br]nazil etməzdən əvvəl olduğuna inanırlar. 0:05:49.553,0:05:51.758 Müsəlmanlara gəldikdə 0:05:51.758,0:05:53.923 5 əsas şərt 0:05:53.923,0:05:55.175 qeyd olunur, xüsusilə də 0:05:55.175,0:05:58.074 bu Sünnilərə aid edilir. 0:05:58.074,0:05:59.743 Şiələrin bir qədər fərqli şərtləri vardır, 0:05:59.743,0:06:03.841 amma oxşarlıqlar da vardır. 0:06:03.841,0:06:08.008 Bu şərtlərdən birincisi imandır, 0:06:08.866,0:06:11.732 xüsusilə şəhadəti göstərir. 0:06:11.732,0:06:15.440 Şəhadət sübut kimi də 0:06:15.440,0:06:17.773 tərcümə oluna bilər, 0:06:17.773,0:06:20.315 müsəlmanlar "Allahdan başqa Allah yoxdur"[br]və 0:06:20.315,0:06:22.111 "Məhəmməd peyğəmbər Allahın[br]elçisidir" deyə qeyd edir. 0:06:22.111,0:06:24.363 İslama keçdikdə 0:06:24.363,0:06:26.772 bu şəhadət ən azı iki şahidin yanında 0:06:26.772,0:06:29.355 deyilməlidir. 0:06:29.355,0:06:32.758 Bu çox vacib şərtdir. 0:06:32.758,0:06:34.866 İslamın ikinci şərti isə 0:06:34.866,0:06:37.116 namazdır, 0:06:37.116,0:06:38.611 Müsəlmanlar gündə 0:06:38.611,0:06:40.794 5 dəfə Sübh, Zöhr, Əsr 0:06:40.794,0:06:44.174 Şam, İşa namazı qılmalıdır, 0:06:44.174,0:06:47.068 Kəbənin istiqamətində 0:06:47.068,0:06:48.989 dayanmalıdır. 0:06:48.989,0:06:52.410 Bir daha qeyd edək ki, İbrahim peyğəmbərin[br]oğlu İsmayılla birlikdə 0:06:52.410,0:06:56.835 buranı inşa etdikləri bildirilir. 0:06:56.835,0:06:58.440 Maraqlı məqam isə 0:06:58.440,0:06:59.844 eyni zamanda Zərdüştlərin də 0:06:59.844,0:07:03.638 gündə 5 dəfə dua etməsidir. 0:07:03.638,0:07:06.080 Namazdan əvvəl hər biri bədənlərini də 0:07:06.080,0:07:08.330 yumalıdırlar. 0:07:08.330,0:07:13.074 3-cü şərt isə xeyriyyədir, "Zəkat" olaraq 0:07:13.074,0:07:17.300 adlanır, öz gəlirinin 2,5 faizini xeyriyyə məqsədilə[br]verməlidir. 0:07:17.300,0:07:19.106 Bir qədər kiçik rəqəm kimi görünsə də 0:07:19.106,0:07:21.944 bu qazancın deyil də, sərvətin[br]2,5 faizini təşkil edir. 0:07:21.944,0:07:26.703 4-cü şərt isə 0:07:26.703,0:07:29.949 oruc tutmaqdır. 0:07:29.949,0:07:31.826 Ramazan ayında məhz oruc tutulur. 0:07:31.826,0:07:34.159 Heç bir qida və ya su qəbul edilmir, 0:07:34.159,0:07:35.759 bir daha deyək ki, oruc, səhərdən axşama qədər 0:07:35.759,0:07:39.020 tutulur.[br]İslam təqvimi Ay təqvimidir. 0:07:39.020,0:07:40.949 Buna görə bu ay belə adlanır və 0:07:40.949,0:07:43.312 Ayın dövr etməsinə 0:07:43.312,0:07:46.698 uyğun gəlir. 0:07:46.698,0:07:50.865 Bu aydan sonra Qurban ayı gəlir, 0:07:51.769,0:07:53.878 İslamda 2 gün olaraq 0:07:53.878,0:07:58.587 qeyd olunur. 0:07:58.587,0:08:01.828 5-ci şərt isə 0:08:01.828,0:08:05.995 Kəbəyə həcc ziyarətidir, 12-ci ayda 0:08:07.260,0:08:09.458 baş tutur, bu ayın müəyyən vaxtında 0:08:09.458,0:08:11.271 səfər olunur, 0:08:11.271,0:08:14.775 İkinci bayram da beləcə baş tutur, 0:08:14.775,0:08:18.262 bu da Qurban bayramıdır. 0:08:18.262,0:08:21.474 Bu bayram isə 0:08:21.474,0:08:25.292 İbrahimin öz oğlu İsmayılı qurban verərkən 0:08:25.292,0:08:27.661 Allahın onu dayandırmasını göstərir. 0:08:27.661,0:08:30.598 İslamın ümumi mənası budur. 0:08:30.598,0:08:32.880 Digər videolarda 0:08:32.880,0:08:35.286 Müsəlmanların Məkkədə və Kəbədəki həyatı, 0:08:35.286,0:08:40.264 həmçinin Məhəmməd peyğəmbər barəsində 0:08:40.264,0:08:42.462 danışacağıq.[br]Eranın 6 və 7-ci əsrlərində 0:08:42.462,0:08:45.682 Məhəmməd peyğəmbərdən sonra 0:08:45.682,0:08:49.849 müsəlmanların dünyaya necə yayıldığı[br]barədə məlumat verəcəm.