İslam dünyasının ən yaxşı izahı
ibadətdir,
İslami dəyərlər dedikdə
Allaha ibadət etmək nəzərdə
tutulur.
Müsəlman insan Allaha
ibadət edən şəxsdir,
İslamın müqəddəs kitabı isə
Qurandır, müsəlmanlar məhz bu kitab
vasitəsilə
Allah tərəfindən Məhəmməd peyğəmbərə göndərilmiş
kəlamlardan xəbərdardır.
Bu məqam çox önəmlidir,
bəzən mənbələrdə
İslamın Məhəmmədizm kimi olduğu
düşünülür.
Lakin müsəlmanlar
Məhəmməd peyğəmbəri ilahiləşdirmir,
Xristianlarda bu bir qədər fərqlidir.
Məhəmməd peyğəmbəri bir insan olaraq
görürlər, onu
ilahiləşdirmirlər.
Onlar Məhəmməd peyğəmbəri Quran vasitəsilə
Allahın onlara xəbərçisi kimi
görürlər və buna müsəlman adət-ənənlərində
çox ciddi nəzarət edirlər,
Məhəmməd peyğəmbərin şəklini yaratmırlar ki,
onu özlərinə ideal kimi seçməsinlər.
Bu müddət ərzində
Xristianlıqda ilahi fiqurlar görə
bilərsiniz, müsəlmanlar isə
bu adət-ənənələri qoruyub saxlayır.
Onlar digər peyğəmbərləri də Allah tərəfindən
göndərilmiş müqəddəs şəxslər kimi
qəbul etmişlərdir, xüsusilə Musa və İsa peyğəmbər
Quranda qeyd olunmuşdur.
Müsəlmanlar həmçinin bilirlər ki,
Quran Allah tərəfindən göndərilmiş
müqəddəs kitab deyil.
Onlar həmçinin Tövratın da
Tanrının Musa tərəfindən göndərdiyinə
inanırlar, Tövrat Xristianların məhz
5 müqəddəs kitabında da qeyd olunmuşdur,
həmçinin İbranicə olan İncildə də
bu müqəddəs kitab haqda
məlumat verilmişdir.
Onlar həm də Zəburların da
e.ə 1000-ci ildə Davud peyğəmbər
vasitəsilə göndərilmiş
qeyd olunduğuna inanırlar,
İsanın vasitəsilə də İncilin
göndərildiyinə inanırlar.
Bunlardan əlavə
Müsəlmanlarda digər ənənələrdən biri də
Sünnə və Hədis olmaqla iki qrupa ayrılmalarıdır,
belə ki, Sünnələr Məhəmməd peyğəmbərin
həyatını yaşadıqlarını qeyd edirlər,
Hədislərdə isə bu haqda bəhs edilir.
Hədislər Məhəmməd Peyğəmbərin vaxtında
yaşamış digər şəxslərin bəhs etdiyi hekayələrdir.
Halbuki bəzən bir neçə il və ya bir neçə yüz il
sonra yaşadıqları da bildirilir,
hazırda bu mövzu müzakirə altındadır,
Hədislər isə daha
gerçək görünür.
Daha bir oxşarlıq isə
dindən asılı olmayaraq
Tanrı sözünün vurğulanmasındadır.
Bir az daha yaxından tanış olmaq və
Müsəlmanların adət-ənənələrini
yaxında görmək üçün
burada Qurandan bəzi ifadələri
yerləşdirmişəm,
ilk olaraq eyni adətdən olmaq
barəsindədir.
"O, sizin üçün dini yaratmaqdan ötrü,
Nuha əmr etdi,
beləcə Məhəmmədə
İbrahimə, Musaya və İsaya
vəhy verərək, bölünməməyi əmr etdi."
Bu da İbrahimin önəmini göstərir.
Dində o şəxslər yaxşı qəbul olunur ki,
onlar İbrahimin yolunu
izləyir və
həqiqətə meyillidirlər.
Allah İbrahimi elçisi kimi seçdi.
İbrahim peyğəmbər çox vacib
rol oynamışdır.
Məkkədə yerləşən Kəbə,
Allahın evi sayılır və
Müsəlmanlar oraya ziyarət edirlər.
İbrahim və İsmayıl peyğəmbərlər tərəfindən
tikilmişdir.
Mədinə haqda da
sonrakı videolarda danışacağıq.
Müsəlmanlar izləndikləri üçün
bura üz tutmuşdular, Məhəmməd
peyğəmbərin
şəhəri kimi də tanınır,
lakin Məkkə Müsəlmanların gün ərzində
5 dəfə dua edərkən, namaz qılarkən
dayandıqları istiqaməti göstərir,
bu haqda danışacağıq, İbrahim
peyğəmbərin şəhəri kimi də tanınır.
Burada isə Musaya istinad olunur.
Bundan əvvəl isə Musanın rəhmətə
və mərhəmətə yol göstərən kitabı vardı.
Bu kitab ərəb dilində idi,
Qurana aid idi.
Qurandan bir kəlam idi.
Bu kitab ərəb dilində təsdiq olunmuşdur,
"O şəxslərə ki, kimlər yanlış edir və
kimlər yaxşı əməl sahibləridir."
Buradan da aydındır ki,
İslam ənənəsində də
Musəvidə olduğu kimi eyni
adətlər və qaydalar vardır.
Burada da İsaya istinad edilmişdir.
"Sizlər Məryəmin oğlu olan İsanı,
izləməlisiz, biz ona İncili verdik ki,
onu izləyənlərin
ürəklərində şəfqət və
mərhəmət olsun."
İsanın həyatını nəzərə aldıqda
Müsəlmanlar və Xristianlar arasındakı
əsas fərq
çarmıxaçəkilmə və dirilişdir,
onlar, İsanın Tanrı və ya
Tanrının oğlu olduğuna inanmırlar.
Onun müqəddəs peyğəmbər olduğuna inanırlar,
həmçinin Məhəmməd peyğəmbərin Quranı
nazil etməzdən əvvəl olduğuna inanırlar.
Müsəlmanlara gəldikdə
5 əsas şərt
qeyd olunur, xüsusilə də
bu Sünnilərə aid edilir.
Şiələrin bir qədər fərqli şərtləri vardır,
amma oxşarlıqlar da vardır.
Bu şərtlərdən birincisi imandır,
xüsusilə şəhadəti göstərir.
Şəhadət sübut kimi də
tərcümə oluna bilər,
müsəlmanlar "Allahdan başqa Allah yoxdur"
və
"Məhəmməd peyğəmbər Allahın
elçisidir" deyə qeyd edir.
İslama keçdikdə
bu şəhadət ən azı iki şahidin yanında
deyilməlidir.
Bu çox vacib şərtdir.
İslamın ikinci şərti isə
namazdır,
Müsəlmanlar gündə
5 dəfə Sübh, Zöhr, Əsr
Şam, İşa namazı qılmalıdır,
Kəbənin istiqamətində
dayanmalıdır.
Bir daha qeyd edək ki, İbrahim peyğəmbərin
oğlu İsmayılla birlikdə
buranı inşa etdikləri bildirilir.
Maraqlı məqam isə
eyni zamanda Zərdüştlərin də
gündə 5 dəfə dua etməsidir.
Namazdan əvvəl hər biri bədənlərini də
yumalıdırlar.
3-cü şərt isə xeyriyyədir, "Zəkat" olaraq
adlanır, öz gəlirinin 2,5 faizini xeyriyyə məqsədilə
verməlidir.
Bir qədər kiçik rəqəm kimi görünsə də
bu qazancın deyil də, sərvətin
2,5 faizini təşkil edir.
4-cü şərt isə
oruc tutmaqdır.
Ramazan ayında məhz oruc tutulur.
Heç bir qida və ya su qəbul edilmir,
bir daha deyək ki, oruc, səhərdən axşama qədər
tutulur.
İslam təqvimi Ay təqvimidir.
Buna görə bu ay belə adlanır və
Ayın dövr etməsinə
uyğun gəlir.
Bu aydan sonra Qurban ayı gəlir,
İslamda 2 gün olaraq
qeyd olunur.
5-ci şərt isə
Kəbəyə həcc ziyarətidir, 12-ci ayda
baş tutur, bu ayın müəyyən vaxtında
səfər olunur,
İkinci bayram da beləcə baş tutur,
bu da Qurban bayramıdır.
Bu bayram isə
İbrahimin öz oğlu İsmayılı qurban verərkən
Allahın onu dayandırmasını göstərir.
İslamın ümumi mənası budur.
Digər videolarda
Müsəlmanların Məkkədə və Kəbədəki həyatı,
həmçinin Məhəmməd peyğəmbər barəsində
danışacağıq.
Eranın 6 və 7-ci əsrlərində
Məhəmməd peyğəmbərdən sonra
müsəlmanların dünyaya necə yayıldığı
barədə məlumat verəcəm.