WEBVTT

00:00:07.973 --> 00:00:12.523
Najveći zabeleženi kamen u bubregu
težio je više od jednog kilograma

00:00:12.523 --> 00:00:15.805
i bio je prečnika od 17 centimetara.

00:00:16.605 --> 00:00:20.463
Pacijent zapravo nije progutao
kamen veličine kokosa.

00:00:20.463 --> 00:00:23.174
Kamen u bubregu se formira u telu,

00:00:23.174 --> 00:00:27.624
ali ih je, nažalost, veoma bolno izbaciti.

00:00:28.564 --> 00:00:33.355
Kamen u bubregu je čvrsta masa kristala
koji se mogu formirati u bubrezima,

00:00:33.355 --> 00:00:34.345
mokraćovodima,

00:00:34.345 --> 00:00:35.064
bešici

00:00:35.064 --> 00:00:36.646
ili mokraćnoj cevi.

00:00:36.646 --> 00:00:39.685
Urin sadrži jedinjenja
koja se sastoje od kalcijuma,

00:00:39.685 --> 00:00:40.485
natrijuma,

00:00:40.485 --> 00:00:41.387
kalijuma,

00:00:41.387 --> 00:00:42.406
oksalata,

00:00:42.406 --> 00:00:43.476
mokraće kiseline

00:00:43.476 --> 00:00:45.317
i fosfata.

00:00:45.317 --> 00:00:48.187
Ako nivo ovih čestica postane preveliki

00:00:48.187 --> 00:00:51.595
ili ako urin postane
previše kiseo ili bazičan,

00:00:51.595 --> 00:00:55.145
čestice mogu da se grupišu i kristališu.

00:00:56.475 --> 00:00:58.316
Ukoliko se taj problem ne reši,

00:00:58.316 --> 00:01:00.457
kristali će postepeno rasti

00:01:00.457 --> 00:01:03.907
tokom nekoliko nedelja,
meseci, pa čak i godina,

00:01:03.907 --> 00:01:06.796
formirajući primetan kamen.

00:01:07.916 --> 00:01:12.024
Kalcijum oksalat je najčešći tip kristala
koji se formira na ovaj način

00:01:12.024 --> 00:01:15.567
i čini oko 80% kamena u bubregu.

00:01:16.487 --> 00:01:21.268
Manje učestalo kamenje u bubregu sačinjava
kalcijum fosfat ili mokraćna kiselina.

00:01:21.778 --> 00:01:23.647
Malo drugačiju vrstu kamena

00:01:23.647 --> 00:01:27.528
sačinjenu od minerala
magnezijum-amonijum-fosfata ili struvita

00:01:27.528 --> 00:01:30.308
može uzrokovati bakterijska infekcija.

00:01:31.258 --> 00:01:34.979
Još ređi kamenovi mogu biti posledica
genetskih poremećaja

00:01:34.979 --> 00:01:37.149
ili izvesnih lekova.

00:01:38.319 --> 00:01:42.909
Kamen u bubregu može biti neprimećen
dok ne počne da se pomera.

00:01:43.899 --> 00:01:47.428
Kada kamen putuje kroz bubreg
i u mokraćovod,

00:01:47.428 --> 00:01:51.779
njegove oštre ivice
grebu zidove urinarnog trakta.

00:01:52.669 --> 00:01:57.651
Nervni završeci ugrađeni u ovo tkivo
prenose mučne signale za bol

00:01:57.651 --> 00:01:59.342
kroz nervnih sistem.

00:01:59.342 --> 00:02:03.002
A te ogrebotine
mogu oslobađati krv u mokraću.

00:02:03.952 --> 00:02:06.682
To može biti praćeno simptomima mučnine,

00:02:06.682 --> 00:02:07.554
povraćanja

00:02:07.554 --> 00:02:10.334
i osećaja peckanja pri mokrenju.

00:02:10.964 --> 00:02:14.594
Ako kamen postane toliko veliki
da blokira protok mokraće,

00:02:14.594 --> 00:02:17.472
može stvoriti infekciju ili povratni tok

00:02:17.472 --> 00:02:19.823
i da ošteti same bubrege.

00:02:21.093 --> 00:02:23.944
Većina kamena u bubregu
ne postane toliko ozbiljna

00:02:23.944 --> 00:02:26.523
niti zahteva invazivno lečenje.

00:02:27.203 --> 00:02:30.157
Oni koji imaju manje
od pet milimetara u prečniku

00:02:30.157 --> 00:02:33.485
obično će sami izaći iz tela.

00:02:33.485 --> 00:02:37.315
Doktor će često jednostavno preporučiti
ispijanje velikih količina vode

00:02:37.315 --> 00:02:39.685
da pomogne da se ubrza proces,

00:02:39.685 --> 00:02:43.215
i možda uzimanje lekova protiv bolova.

00:02:43.215 --> 00:02:47.165
Ako je kamen malo veći,
lekovi poput alfa blokatora

00:02:47.165 --> 00:02:50.136
mogu pomoći opuštanjem
mišića u mokraćovodu

00:02:50.136 --> 00:02:52.746
i olakšavanjem prolaska kamenu.

00:02:54.006 --> 00:02:56.596
Drugi lek zvani kalijum citrat

00:02:56.596 --> 00:03:01.217
može pomoći da se kamenovi rastvore
stvarajući urin smanjene kiselosti.

00:03:02.867 --> 00:03:06.197
Za kamenove srednje veličine
do deset milimetara,

00:03:06.197 --> 00:03:09.677
jedna od opcija je njihovo pretvaranje
u prah pomoću zvučnih talasa.

00:03:10.447 --> 00:03:13.106
Ekstrakorporalna litotripsija
udarnim talasima

00:03:13.106 --> 00:03:15.296
koristi visoko intenzivne impulse

00:03:15.296 --> 00:03:20.058
fokusirane ultrazvučne energije
koja je direktno usmerena na kamen.

00:03:21.368 --> 00:03:25.119
Impulsi stvaraju vibracije
unutar samog kamena

00:03:25.119 --> 00:03:28.039
i mehurići ga istiskuju.

00:03:28.969 --> 00:03:32.857
Kombinacija ovih sila
lomi kamen u manje delove

00:03:32.857 --> 00:03:35.869
koje je lakše izbaciti iz tela.

00:03:37.089 --> 00:03:40.108
Ali, uništavanje kamena zvukom
ne deluje tako dobro

00:03:40.108 --> 00:03:42.435
ako je jednostavno prevelik.

00:03:42.435 --> 00:03:46.000
Zato su ponekad neophodni
invazivniji tretmani.

00:03:46.910 --> 00:03:52.121
Kruta cev zvana stent se može postaviti
u mokraćovod da bi ga proširila.

00:03:52.921 --> 00:03:56.970
Optička vlakna mogu primenjivati
laserske impulse da razbiju kamen.

00:03:57.410 --> 00:04:00.980
Kamen se takođe može
hirurški ukloniti zasecanjem

00:04:00.980 --> 00:04:03.569
u predelu pacijentovih leđa ili prepona.

00:04:04.309 --> 00:04:08.021
A šta je, pre svega, sa izbegavanjem
kamena u bubregu?

00:04:08.021 --> 00:04:09.431
Ljudima koji su im skloni

00:04:09.431 --> 00:04:12.310
doktor može preporučiti da piju puno vode,

00:04:12.310 --> 00:04:15.731
što razređuje kalcijum oksalat
i druga jedinjenja

00:04:15.731 --> 00:04:18.865
koja vremenom izgrađuju bolno kamenje.

00:04:20.445 --> 00:04:21.878
Hrana kao što je čips,

00:04:21.878 --> 00:04:22.772
spanać,

00:04:22.772 --> 00:04:23.514
rabarbara

00:04:23.514 --> 00:04:26.150
i cvekla imaju visok sadržaj oksalata,

00:04:26.150 --> 00:04:28.897
pa doktori mogu savetovati
da se ograniči njihov unos.

00:04:29.697 --> 00:04:32.432
Iako se kalcijum često nalazi u kamenju,

00:04:32.432 --> 00:04:35.951
kalcijum u hrani i piću
zapravo može pomoći

00:04:35.951 --> 00:04:38.931
vezivanjem za oksalat u digestivnom traktu

00:04:38.931 --> 00:04:41.843
pre nego što se apsorbuje
i stigne do bubrega.

00:04:42.943 --> 00:04:46.082
Ako na kraju dobijete
kamen u bubregu, niste sami.

00:04:46.082 --> 00:04:48.723
Podaci ukazuju na to da učestalost raste,

00:04:48.723 --> 00:04:52.932
ali onaj svetski rekord
verovatno neće skoro biti srušen.