WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:04.000 نزیکەی ١٠ ساڵ لەمەوبەر، ئەرکێکم وەرگرت لە ڕێکخراوی فێرکاری جیهانی 00:00:04.000 --> 00:00:08.000 بۆ خوێندکارانی زانکۆکانی سوید. دوای بەسەربردنی 00:00:08.000 --> 00:00:12.000 نزیکەی ٢٠ ساڵ ئیش کردن لەگەڵ ڕێکخراوەکانی لێکۆڵینەوەی برسێتی لە ئەفریقا 00:00:12.000 --> 00:00:16.000 ئەمانە بونە هۆی ئەوەی کەمێک شارەزای جیهان ببم 00:00:16.000 --> 00:00:21.000 دەستم کرد بە دامەزراندنی زانکۆ پزیشکییەکەمان، پەیمانگای کارلۆنیسک 00:00:21.000 --> 00:00:25.000 خولێکی کردەوە بۆ خوێندکارانی زانکۆ کە پێی دەوترا (تەندروستی جیهانی) . بەڵام کاتێک 00:00:25.000 --> 00:00:28.000 هەلێکت بۆ دێتە پێش، توشی کەمێک دڵەڕاوکێ دەبیت. هەستمکرد خوێندکارەکان 00:00:28.000 --> 00:00:31.000 زۆر بەجدی دەهاتن کە لە ڕاستیشدا خۆیان خاوەنی بڕوانامەی بەرز بەرز بوون 00:00:31.000 --> 00:00:34.000 لە سیستەمی کۆلێژەکانی سوید.. وادیاربوو هەموو شتێکیان دەزانی 00:00:34.000 --> 00:00:38.000 منیش شتەکانم فێردەکردن. کاتێک دەهاتن پێش تاقیکردنەوەی ئەزمونی 00:00:38.000 --> 00:00:41.000 یەکێک لەو پرسیارانەی کە زۆر شت فێر بووم لێیەوە ئەوە بوو: 00:00:41.000 --> 00:00:45.000 کام وڵات بەرزترین ڕێژەی مانەوەی منداڵانی بە زیندوویی تێدایە لە ناو ئەم پێنج جووت وڵاتەدا؟ NOTE Paragraph 00:00:45.000 --> 00:00:49.000 هەموویانم بەیەکەوە گرێ دەدا، لەبەرئەوەی لە هەر دوو وڵاتێکدا 00:00:49.000 --> 00:00:54.000 ڕێژەی مانەوەی منداڵێک بە زیندوویی دوو هێندەی مانەوەی منداڵێکی تر بوو لە وڵاتێکی تردا. ئەمەش مانای ئەوەیە 00:00:54.000 --> 00:00:59.000 زۆریی ڕێژەی جیاوازییەکان زۆر لە ڕێژەی گومان لە داتاکان زۆرترە 00:00:59.000 --> 00:01:01.000 لێرەدا نامەوێت تاقیتان بکەمەوە، بەڵام وەڵامە ڕاستەکە تورکیا یە 00:01:01.000 --> 00:01:06.000 کە بەرزترین ڕێژە لە وێیە، پۆڵەندا، ڕووسیا، پااکستان لەگەڵ باشوری ئەفریقا 00:01:06.000 --> 00:01:09.000 ئەمە ئەو ئەنجامە بوو کە خوێندکارە سویدیەکان پێیگەیشتبوون. لەو ماوەیەدا 00:01:09.000 --> 00:01:12.000 فێری زیاتر پشت بەخۆ بەستن بووم، وە زۆر دڵخۆش بووم 00:01:12.000 --> 00:01:16.000 بێگومان: بەڕێژەی ١،٨ وەڵامەکان ڕاست بوون لە نێوان هەر پێنج کەسدا. ئەوەش مانای ئەوەیە 00:01:16.000 --> 00:01:19.000 ئەو شوێنە پێویستی بە پڕۆفیسۆرێک هەبوو لە بواری تەندروستی جیهانیدا 00:01:19.000 --> 00:01:21.000 کە ئەوێش من بووم NOTE Paragraph 00:01:21.000 --> 00:01:25.000 بەڵام لە درەنگانێکی شەودا، کاتێک ڕاپۆرتێکم دەخوێندەوە 00:01:25.000 --> 00:01:29.000 شتێکم دۆزییەوە، بۆم دەرکەوت 00:01:29.000 --> 00:01:34.000 یەکێک لە دە خوێندکارە زیرەکەکانی سوید کە ڕێژەی زانیارییەکانی 00:01:34.000 --> 00:01:36.000 لەبارەی جیهانەوە، لە شەمپازیەک کەمترا 00:01:36.000 --> 00:01:38.000 (پێکەنین) 00:01:38.000 --> 00:01:42.000 لەبەرئەوەی کاتێک پرسیار لە شەمپانزی دەکەی نیوەی وەڵامەکەت بەڕاستی دەداتەوە 00:01:42.000 --> 00:01:45.000 کاتێک دوو مۆزی دەدەیتێ لەگەڵ سریلانکا و تورکیا. لە نیوەی ڕاستی حاڵەتەکاندا وەڵامەکەت بە ڕاستی دەدەنەوە NOTE Paragraph 00:01:45.000 --> 00:01:49.000 بەڵام خوێندکارەکان لەوێ نەبوون. کێشەکەی من نەزانین بوو 00:01:49.000 --> 00:01:52.000 بەڵام کێشەکە ئەو بیرۆکانەیان بوو کە پێشبینیم نەدەکردن NOTE Paragraph 00:01:52.000 --> 00:01:56.000 هەروەها من لێکۆڵینەوەیەکی بێ ڕەوشتانەم کرد لەسەر پڕۆفیسۆرێکی پەیمانگای کارۆلینسکا 00:01:56.000 --> 00:01:57.000 (پێکەنین) 00:01:57.000 --> 00:01:59.000 هەربۆیە شایستەی خەڵاتی نۆبڵ بووم لە بواری پزیشکی 00:01:59.000 --> 00:02:01.000 ژمارەی ئەوان هەمان ژمارەی شەمپانزییەکانی ئەوێ بوو 00:02:01.000 --> 00:02:04.000 (پێکەنین) 00:02:04.000 --> 00:02:08.000 ئەمە ئەو کاتە بوو کە من بۆم دەرکەوت کە پێویستە پەیوەندی درووست بکەین 00:02:08.000 --> 00:02:11.000 لەبەر ئەوەی ئەو داتایانەی کە باسی لە ڕووداوەکانی جیهان دەکرد 00:02:11.000 --> 00:02:14.000 هەروەها تەندرووستی منداڵان لە سەرجەم وڵاتەکانی جیهاندا زۆر ئاشکرایە NOTE Paragraph 00:02:14.000 --> 00:02:19.000 ئەم بەرنامەیەمان پێشکەشکرد بەم شێوەیە: هەربازنەیەک ووڵاتێکە 00:02:19.000 --> 00:02:25.000 ئەم وڵاتەی سەرەوە چینە. ئەمەش هیندستانە 00:02:25.000 --> 00:02:31.000 قەبارەی بازنەکان ژمارەی دانیشتوان پیشان دەدات، وەئەم تەوەرەیە پیتەکانم تیا نوسیوە 00:02:31.000 --> 00:02:34.000 لەبەرئەوەی خوێندکارەکانم، دەیانگوت 00:02:34.000 --> 00:02:36.000 کاتێک سەیری جیهان دەکەن، وە من پرسیارم لێدەکردن 00:02:36.000 --> 00:02:38.000 چۆن بیر لە جیهان دەکەنەوە؟ 00:02:38.000 --> 00:02:42.000 باشە، یەکەم جار بۆم دەرکەوت کە کتێبەکە ڕەسمی تیدایە 00:02:42.000 --> 00:02:43.000 (پێکەنین) 00:02:43.000 --> 00:02:46.000 جیهان هێشتا " ئێمە " و " ئێوەی" تێدایە 00:02:46.000 --> 00:02:49.000 وشەی" ئێمە" وشەیەکی جیهانی ڕۆژئاواییە، و ووشەی " ئەوان " وشەیەکی جیهانی سێهەمە 00:02:49.000 --> 00:02:52.000 وتم : مەبەستتان چییە لە جیهانی ڕۆژئاوا؟ 00:02:52.000 --> 00:02:57.000 زۆر باشە. جیهانی ڕۆژئاوا واتە ژیانێکی درێژ و خێزانێکی بچوک. بەڵام جیهانی سێهەم واتە ژیانێکی کورت و خێزانێکی گەورە. NOTE Paragraph 00:02:57.000 --> 00:03:03.000 ئەوەتا لێرەدا پیشانتانی دەدەم. ڕێژەکانم لێرەدا داناوە: ژمارەی منداڵی هەر ئافرەتێک 00:03:03.000 --> 00:03:07.000 یەک، دوو، سێ، چوار، هەتا هەشت منداڵ بۆ یەک ئافرەت 00:03:07.000 --> 00:03:13.000 داتای باشمان هەیە لە ماوەی نێوان ساڵی ١٩٦٠ بۆ ١٩٦٢ دەربارەی قەبارەی هەرخێزانێک لە هەموو وڵاتەکاندا 00:03:13.000 --> 00:03:16.000 هەڵەی ڕێژەکان زۆر کەمن. لێرەدا ڕێژەی مام ناوەندم داناوە، ماوەی ژیان 00:03:16.000 --> 00:03:20.000 لە ٣٠ ساڵییەوە لە هەندێک ووڵاتدا بەرز دەبێتەوە بۆ نزیکەی ٧٠ ساڵ. 00:03:20.000 --> 00:03:23.000 لە ١٩٦٢ کۆمەڵێک لە ووڵاتان هەبو لێرەدا 00:03:23.000 --> 00:03:28.000 کە پێیان دەوترا ووڵاتانی پیشەسازی، ئەوانە بوون کە خاوەنی خێزانی بچوک و ژاینی دوور ودرێژ بوون 00:03:28.000 --> 00:03:30.000 ئەمانەش ئەو وڵاتانەبوون کە لە گەشەسەندندا بوون : 00:03:30.000 --> 00:03:33.000 ئەوان خاوەنی خێزانی گەورەن تەمنێکی کورت بوون 00:03:33.000 --> 00:03:37.000 ئێستا لە ساڵی ١٩٦٢-ەوە چی ڕوویداوە؟ دەتانەوێت ئەو گۆڕانکاریانە ببینن 00:03:37.000 --> 00:03:40.000 ئایا خوێندکارەکان ڕاست دەکەن؟ هێشتا دوو جۆر لە ووڵاتان هەن؟ 00:03:41.000 --> 00:03:44.000 یاخود ووڵاتانی تازە پێگەشتوو خێزانەکانیان بەرەو بچوک بونەوە دەڕوات واتە ئەوانەی لێرەدا دەژین؟ 00:03:44.000 --> 00:03:46.000 یاخود پێویستە ژیانیان درێژ بکەنەوە بەرەو ژیانێکی بەرزتر هەنگاو بنێن؟ NOTE Paragraph 00:03:46.000 --> 00:03:49.000 با ببینین. لە باسکردنی جیهان دەوەستین، ئەمە سەرجەم ئامارەکانی نەتەوە یەکگرتوەکانە 00:03:49.000 --> 00:03:52.000 کە لە بەردەستدا بوون. با دەست پێبکەین، ئەوانەی لەوێدان دەیانبینن؟ 00:03:52.000 --> 00:03:55.000 ئەوە وڵاتی چینە. هەنگاوی بەرەو باشترکردنی لایەنی تەندروستی ناوە، وە پێشکەوتوە 00:03:55.000 --> 00:03:58.000 هەموو ووڵاتەکانی ئەمریکای لاتین کە بەڕەنگی سەوز دیاریم کردون، بەرەو بچوککرنەوەی خێزانەکان هەنگاویان ناوە 00:03:58.000 --> 00:04:01.000 ئەو دانە زەردەش ووڵاتە عەرەبیەکانە 00:04:01.000 --> 00:04:05.000 خێزانەکانیان بەرەو گەورەبوون چووە، بەڵام ئەوان--نا ئەوان تەمەنیان درێژترە بەڵام خێزانەکانیان گەورەتر نیە 00:04:05.000 --> 00:04:08.000 ووڵاتە ئەفریقیەکانیش ئەو سەوزەی خوارەوەن. هێشتا لێرەدا ماونەتەوە 00:04:08.000 --> 00:04:11.000 ئەمەش هیندستانە. ئیندۆنوسیاش بەشێوەیەکی زۆر خێرا جوڵەی کردوە 00:04:11.000 --> 00:04:12.000 (پێکەنین) 00:04:12.000 --> 00:04:15.000 لێرەداو لە هەشتاکاندا هێشتا بەنگلادیش هەر لە چوارچێوەی ووڵاتە ئەفریقیەکاندایە 00:04:15.000 --> 00:04:18.000 بەڵام ئێستا، بەنگلادیش.. لە هەشتاکانەوە موعجیزە ڕوودەدات لەوێ: 00:04:18.000 --> 00:04:21.000 ئیمامەکانیان دەستیان کرد بە پلاندان بۆ بەرزکردنەوەی ڕێژەی خێزان 00:04:21.000 --> 00:04:26.000 ئەوان ئاوها زیادیان کرد. لە نەوەدەکاندا پەتای ترسناکی (HIV) مان هەیە 00:04:26.000 --> 00:04:29.000 کە بەشێوەیەکی بەرچاو ژیانی کەمکردەوە ؛ لە ووڵاتانی ئەفریقادا 00:04:29.000 --> 00:04:33.000 هەروەها ئەوانەی مابوونەوە بەرزبونەوە بەرەو ئەو شوێنەی 00:04:33.000 --> 00:04:37.000 کە تیایدا ژیانێکی درێژ و خێزانێکی بچوکمان هەبێت، ئێستا جیهانێکی تەواو تازەمان هەیە 00:04:37.000 --> 00:04:50.000 (چەپڵە) NOTE Paragraph 00:04:50.000 --> 00:04:55.000 با بەشێوەیەکی ڕاستەوخۆ بەراوردێکتان بۆ بکەم لەنێوان وویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکاو ڤێتنامدا 00:04:55.000 --> 00:05:00.000 ١٩٦٤: ئەمریکا خێزانەکانیان بچوک بوو هەروەها ژایانێکی دریژ 00:05:00.000 --> 00:05:04.000 ڤێتنام خێزانەکانیان گەورە بوو بەڵام ژیانیان کورت بوو.ئەمەش ڕووداوەکە بوو 00:05:04.000 --> 00:05:10.000 داتاکانی کاتی جەنگ ئەوەیان دەخستە ڕوو کە تەنانەت لەگە ژمارەی ئەو هەموو قوربانیانەدا 00:05:10.000 --> 00:05:13.000 هیشتا تەمەن هەر لە درێژبووندا بوو لە کۆتایی ئەو ساڵەدا 00:05:13.000 --> 00:05:16.000 پلانی خێزانداری لە ڤێتنام دانراو خێزانەکانیتش بەرەو بچوکبوونەوە ڕۆیشتن 00:05:16.000 --> 00:05:19.000 هەروەها لە وویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا ژیان زیاتر بەرەو درێژخایەنی هەنگاوی دەنا 00:05:19.000 --> 00:05:22.000 بۆ پاراستنی قەبارەی خێزان. لە هەشتاکان تاکو ئێستا 00:05:22.000 --> 00:05:25.000 وازیان لە پلانی کۆمۆنیستی هێنا و ڕۆشتن بەرەو بازاڕی ئابوری 00:05:25.000 --> 00:05:29.000 ئەمە خێراتر ڕوویدەدا بە بەراورد لەگەڵ ژیانی کۆمەڵایەتی. پێویستە ئەمڕۆ 00:05:29.000 --> 00:05:34.000 لە ڤێتنام چاوەڕوانی هەمان قەبارەی خێزان بکەین 00:05:34.000 --> 00:05:41.000 لێرەدا لە ڤێتنام، ٢٠٠٣، وەکو وویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا، لە ساڵی ١٩٧٤دوای تەواوبونی جەنگ 00:05:41.000 --> 00:05:45.000 وا هەستدەکەم هەموومان...ئەگەر سەیری داتاکان نەکەین 00:05:45.000 --> 00:05:49.000 بە هەڵە تێدەگەین لە گۆڕانکاریە مەزنەکان لە ئاسیادا، ئەویش 00:05:49.000 --> 00:05:53.000 گۆڕانی کۆمەڵایەتیە پێش ئەوەی گۆڕانی ئابوری ببینین. NOTE Paragraph 00:05:53.000 --> 00:05:58.000 دەتوانین بە شێوەیەکی تر ئەمە نیشان بدەین 00:05:58.000 --> 00:06:05.000 دابەشبونی داهات لە جیهانی ئابووریدا ئەمە دابەشبونی داهاتی خەڵکی-یە لە جیهاندا 00:06:05.000 --> 00:06:10.000 ١ دۆلار، ١٠ دۆلار یان ١٠٠ دۆلار لە هەر ڕۆژێکدا 00:06:10.000 --> 00:06:14.000 لەمەودوا کەلێنێکی زۆر گەورە نابێت لەنێوان هەژار و دەوڵەمەندا. ئەمە ئەفسانەیەکە. 00:06:14.000 --> 00:06:18.000 لێرەدا کەمێک بەرزو نزمی هەیە.بەڵام خەڵک لە هەموو لایەک هەیە 00:06:19.000 --> 00:06:23.000 ئەگەر تەماشای سەرەنجامی داهاتەکان بکەین...داهاتەکان 00:06:23.000 --> 00:06:29.000 ئەمە ڕێژەی سەدی داهاتی جیهانە. %٢٠ی ئەم ڕێژەیەش دەوڵەمەندەکانن 00:06:29.000 --> 00:06:36.000 کە دەکاتە نزیکەی %٧٤ی خەڵکی هەروەها ڕێژەی فەقیرەکانیش %٢٠ن 00:06:36.000 --> 00:06:41.000 نوێنەرایەتی نزیکەی %٢-ی خەڵکی دەکەن. ئەمە بیرۆکەی ئەوەمان نیشان دەدات 00:06:41.000 --> 00:06:45.000 کە ووڵاتە پێگەیشتوەکان بەتەواوەتی گومانلێکراون. ئێمە بیر لە هاوکاری کردن دەکەینەوە، بۆ نمونە 00:06:45.000 --> 00:06:50.000 ئەو خەڵکانەی لێرەدان هاوکاری ئەو خەڵکەی ئەوێ دەکەن. بەڵام لە ناوەڕاست 00:06:50.000 --> 00:06:54.000 زۆرترین ژمارەی دانیشتوان هەیە، کە لە ئێستادا %٢٤ ی داهات بەدەست دەهێنن NOTE Paragraph 00:06:54.000 --> 00:06:58.000 با بەشێوەیەکی تر گوێمان لەمە بێت.ئەمانە کێن؟ 00:06:58.000 --> 00:07:02.000 ووڵاتە جیاوازەکان لە کوێن؟ دەتوانم ئەفریقاتان نیشان بدەم. 00:07:02.000 --> 00:07:07.000 ئەمە ئەفریقایە.%١٠ی دانیشتوانی جیهان پێک دەهێنن، زۆرینەیان هەژارن 00:07:07.000 --> 00:07:12.000 ئەمە بە گوێرەی (ڕێکخراوی ئابووری بۆ هاوکاری و گەشەپێدان). دەوڵەمەندترین ووڵات نەتەوە یەکگرتوەکانە 00:07:12.000 --> 00:07:17.000 هەروەها ئەوانەی لەم لایەدان لە سەرەوە. بەتەواەتی پێکداچون لە نێوان ئەفریقا و ڕێکخراوی ئابووری بۆ هاوکاری و گەشەپێدان 00:07:17.000 --> 00:07:20.000 ئەمەش ئەمریکای لاتینە. هەموو شتێک هەیە لەسەر ئەم زەویە، 00:07:20.000 --> 00:07:23.000 لە هەژارترینەوە بۆ دەوڵەمەندترین لە ئەمریکای لاتین 00:07:23.000 --> 00:07:28.000 لەسەرەوە دەتوانین ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا دابنێین، هەروەها ڕۆژئاوای ئاسیا 00:07:28.000 --> 00:07:33.000 هەروەها باشوری ئاسیا.چۆن دەبێت ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ 00:07:33.000 --> 00:07:38.000 نزیکەی ساڵی ١٩٧٠؟ بەرزو نزمیەکە زیاتر دەبیت. 00:07:38.000 --> 00:07:42.000 بێگومان زۆرینەی هەژارەکان لە ئاسیا بوون 00:07:42.000 --> 00:07:49.000 هەژاری لە ئاسیادا کێشەی جیهان بووە. ئەگەر ئێستا ڕێم بدەن هەندێک بەرەو پێش بڕۆین بە جیهاندا 00:07:49.000 --> 00:07:52.000 دەبینن کە ژمارەی دانیشتوان لە زیادبووندایە. 00:07:52.000 --> 00:07:55.000 سەدان ملیۆن لە ئاسیادا ڕزگاریان بوە لە هەژاری وە هەندێکی تریش 00:07:55.000 --> 00:07:58.000 چونەتە خانەی هەژارییەوە، ئەمە ئەو شێوازەیە کە لە ئەمڕۆدا هەمانە 00:07:58.000 --> 00:08:02.000 باشترین پلان لە بانکی جیهانی ئەوە بوو 00:08:02.000 --> 00:08:06.000 کە نابێت ئێمە جیهان دابەش بکەین. زۆرینەی خەڵک لە ناوەڕاستدان NOTE Paragraph 00:08:06.000 --> 00:08:08.000 بێگومان ئەوە پێوانەکردنێکی لۆگاریتمیە 00:08:08.000 --> 00:08:13.000 بەڵام بیرۆکەی گەشەکردنی ئابوریمان بەڕێژەی سەدی گەشەی کردوە با سەیری سەرەوە بکەین 00:08:13.000 --> 00:08:19.000 ڕێژەی سەدی زیادبوونمان بۆ ڕوون دەکاتەوە. ئەگەر ئەمە بگۆڕم 00:08:19.000 --> 00:08:23.000 (GDP) بهێنم لە جیاتی داهاتی خێزانەکان، هەروەها ئەمانە بگێڕمەوە بۆ 00:08:23.000 --> 00:08:29.000 داتا کەسیەکان لە بڵاوکراوە هەرێمیەکان لە چوارچێوەی ئەنجامی کۆتایدا 00:08:29.000 --> 00:08:33.000 هەروەها ناوچەکان بهێنمە خوارەوە، هێشتا بازنەکان ژمارەی دانیشتوانن 00:08:33.000 --> 00:08:36.000 هەروەها (ڕێکخراوی ئابووری بۆ هاوکاری و گەشەپێدان) مان هەیە لەوێدا، لەگەڵ بیابانی ئەفریقا لەوێدا 00:08:36.000 --> 00:08:39.000 ئینجا ووڵاتە عەرەبیەکان بخەمە ئەوێوە 00:08:39.000 --> 00:08:43.000 ئەوانەی کە لە ئەفریقا و ئاسیان، ئینجا هەموویان جیابکەینەوە 00:08:43.000 --> 00:08:48.000 دەتوانین ئەم تەوەرەیە فراونتر بکەین،قەبارەیەکی تازەتان دەدەمێ لێرەدا 00:08:48.000 --> 00:08:51.000 بە زیادکردنی هەندێک شتی بەنرخی کۆمەڵایەتی، وەکو مانەوەی ژیان 00:08:51.000 --> 00:08:56.000 لەم تەوەرەیەدا پارە دێتە ناو باسەکەوە، هەندێک هۆکار هەیە بۆ مانەوەی منداڵان لەوێدا 00:08:56.000 --> 00:09:00.000 لە هەندێک لە ووڵاتەکاندا، بە ڕێژەی %٩٩.٧ منداڵان لە ژایندا دەمێننەوە تاکو تەمەنی پێنج ساڵی 00:09:00.000 --> 00:09:04.000 لە ووڵاتانی تر بەڕێژەی %٧٠ ،لێرەدا هەندێک کەلێن دیارە 00:09:04.000 --> 00:09:08.000 لە نێوان (ڕێکخراوی ئابووری بۆ هاوکاری و گەشەپێدان) ووڵاتانی ئەمریکای لاتین،ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، ڕۆژهەڵاتی ئاسیا 00:09:08.000 --> 00:09:12.000 ووڵاتە عەرەبیەکان، باشووری ئاسیا لەگەڵ بیابانی دووەمئ ئەفریقا 00:09:12.000 --> 00:09:17.000 پەیەوەندیەکی گرنگ و پتەو هەیە لە نێوان مانەوەی منداڵ و پارەدا. NOTE Paragraph 00:09:17.000 --> 00:09:25.000 ڕێگەم بدەن با بیابانی دووەمی ئەفریقا جیا بکەمەوە. تەندروستی لەوێدا باشترە بە بەراورد بەوەی سەرەوە 00:09:25.000 --> 00:09:30.000 دەتوانم لێرەدا بڕۆم وە دەتوانم بیابانی دووەمی ئەفریقا جیابکەمەوە بۆئەو ووڵاتانە. 00:09:30.000 --> 00:09:35.000 کاتێک جیادەبنەوە، بازنەکە ووڵاتەکەیە وە قەبارەی ژمارەی دانیشتاون نیشان دەدات 00:09:35.000 --> 00:09:39.000 سیرالیۆن لەو خوارەوەیە، موریشیوس لەو سەرەوەیە. موریشیوس یەکەم ووڵات بوو 00:09:39.000 --> 00:09:42.000 خۆی دەرباز کرد لە بەربەشتە بازرگانیەکان، وە توانیان شەکربفرۆشن 00:09:43.000 --> 00:09:48.000 ئەوان توانیان بەرهەمەکانی چنین بفرۆشن.. بە هەمان نرخ لە خەڵکی ئەوروپا و باکوری ئەمریکا NOTE Paragraph 00:09:48.000 --> 00:09:52.000 لەوێدا جیاوزیەکی زۆر گەورە هەیە لە نێوان ئەفریقادا. ئەوەتا غانا لە ناوەڕاستدایە 00:09:52.000 --> 00:09:55.000 لە سیرالیۆن، کۆمەکی و هاوکاری مرۆڤایەتی هەیە. 00:09:55.000 --> 00:10:00.000 لێرە لە ئۆگەندا، هاوکاری گەشەی کردوە، لێرەدا، کات هەیە بۆ بازرگانی لەوێدا 00:10:00.000 --> 00:10:03.000 تۆ دەتوانیت بڕۆیت بۆ پشوویەک.ئەوە جیاوزیەکی گەورەیە 00:10:03.000 --> 00:10:08.000 لە ناوخۆی ووڵاتە ئەفریقیەکاندا بەدەگمەن ئەوە ڕوودەدات.. ئەوە هەموو شتەکان یەکسان دەکاتەوە 00:10:08.000 --> 00:10:12.000 دەتوانم لێرەدا ئەفریقای باشور لەت بکەم.ئەو بازنە گەورەیەی لە ناوەڕستادایە هیندستانە 00:10:12.000 --> 00:10:16.000 بەڵام جیاوازیەکی گەورە هەیە لە نێوان ئەفغانستان و سریلانکا 00:10:16.000 --> 00:10:20.000 دەتوانم ووڵاتە عەرەبیەکان لەت بکەم، ئەوان چۆنن؟هەمان ئاوهەوا، هەمان کەلتور 00:10:20.000 --> 00:10:24.000 هەمان ئاین.. زۆر جیاوازن. تەنانەت ووڵاتە دراوسێکانیش. 00:10:24.000 --> 00:10:29.000 یەمەن، شەڕی ناوخۆ. شانشینی یەکگرتوی ئیمارات، پارە بەتەواوی یەکسان بوو هەروەها بە شێوەیەکی باش بەکار دەهێنرا 00:10:29.000 --> 00:10:36.000 ئەم قسانە وەک ئەفسانە نیە. ئەمە ئەو منداڵە ئیشکەرە بیانیانەش دەگرێتەوە کە لەو ووڵاتەدان 00:10:36.000 --> 00:10:40.000 زۆر جار داتاکان لەوە باشترن کە ئێمە بیریان لێدەکەینەوە، زۆرێک لە خەڵکی دەڵێن داتا خراپە 00:10:41.000 --> 00:10:43.000 لەو قەراخەدا گومانێک هەیە، بەڵام دەتوانی چیاوازیەکە لێرەدا ببینین 00:10:43.000 --> 00:10:46.000 کامبۆدیا، سەنگافورە. جیاوازیەکە زۆر گەورەترە 00:10:46.000 --> 00:10:49.000 لە لاوازییەکەی ناو داتاکە. ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا: 00:10:49.000 --> 00:10:55.000 ئابوری یەکێتی سۆڤیەت بۆ ماوەیەکی درێژ، بەڵام ئەوان دوای دە ساڵ دەرکەوتن 00:10:55.000 --> 00:10:58.000 بەشیوەیەکی زۆر زۆر جیاواز. لەوێدا ئەمریکای لاتیین هەیە 00:10:58.000 --> 00:11:02.000 ئەمڕۆ، پێویست ناکات بچین بۆ کوبا بۆ دۆزینەوەی ووڵاتێکی تەندروست لە ئەمریکای لاتیندا 00:11:02.000 --> 00:11:07.000 چیلی ڕێژەی مانەوەی منداڵانی کەمترە بە بەراورد لەگەڵ کوبادا لەم چەند ساڵەی پێشوو تاکو ئێستا 00:11:07.000 --> 00:11:10.000 لێرەدا بەرزترین داهاتی ووڵاتەکانمان هەیە لە ناو ڕێکخراوی ئابووری بۆ هاوکاری و گەشەپێدان NOTE Paragraph 00:11:10.000 --> 00:11:14.000 لێرەدا هەمو شێوازەکانمان دەست دەکەوێت لەجیهاندا، 00:11:14.000 --> 00:11:19.000 کە زیاترە یان کەمترە لەمە. ئەگەر ئێمە سەیری ئەوە بکەین 00:11:19.000 --> 00:11:25.000 شێوەی جیهان لە ساڵی ١٩٦٠ چۆن بووە، دەست دەکەین بە جوڵە بەرەو ساڵی ١٩٦٠ 00:11:25.000 --> 00:11:28.000 ئەمە ماوتسی تونگە. تەندروستی هێناوە بۆ چین. پاشان مرد 00:11:28.000 --> 00:11:33.000 دواتر دینگ کیساوپینگ هات و پارەی هێنا بۆ چین، بۆ جارێکی تر ئەوانی هێنایەوە بۆ ناو ڕێگا سەرەکیەکە 00:11:33.000 --> 00:11:37.000 ئێمە دەبینین کە چۆن ووڵاتەکان چووڵە دەکەن بە ئاڕاستە جیاوزەکان وەک ئەمە 00:11:37.000 --> 00:11:41.000 زۆر قورسە بتوانین 00:11:41.000 --> 00:11:46.000 ووڵاتێک وەک نمونە وەربگرین کە شێوازەکانی جیهان نیشان بدات 00:11:46.000 --> 00:11:52.000 بەڵام حەزدەکەم ئێوە بگێڕمەوە بۆ بۆ دەوروبەری ساڵی ١٩٦٠ 00:11:52.000 --> 00:12:02.000 حەزدەکەم بەراورد بکەم لە نێوان کۆریای باشور، کە ئەمەیانە، لەگەڵ بەرازیل 00:12:02.000 --> 00:12:07.000 کە ئەم دانەیەیە. نیشانەکە لێرەوە دوورە لە منەوە. حەزدەکەم بەراورد بکەم لە نێوان ئۆگەندا 00:12:07.000 --> 00:12:12.000 ئەوەتا لەوێدایە. دەتوانم ئەوە پێشبخەم، وەکو ئەمە 00:12:12.000 --> 00:12:21.000 ئێوە دەتوانن ببینن کە چۆن کۆریای باشور بەشێوەیەکی زۆر خێرا بەرەو پێشچوە، 00:12:21.000 --> 00:12:24.000 لەکاتێکدا بەڕازیل زۆر هێواشە NOTE Paragraph 00:12:24.000 --> 00:12:30.000 ئەگەر جارێکی تر بگەڕێینەوە دواوە بۆ ئێرە، نیشانەیان لێبدەین، وەکو ئەمە 00:12:30.000 --> 00:12:34.000 جارێکی تر دەتوانن ببینن ئەوە خێرایی گەشەپێدانە 00:12:34.000 --> 00:12:40.000 کە زۆر زۆر جیاوازە لەگەڵ ووڵاتان کە لە جوڵەدان زیاتر یان کەمتر 00:12:40.000 --> 00:12:44.000 بە هەمان تێکڕایی لە پارە و تەندروستیدا. بەڵام وادیارە دەتوانن 00:12:44.000 --> 00:12:48.000 زیاتر خێراتر بن ئەگەر ئێوە یەکەمجار بایەخ بدەن بە تەندروستی لە جیاتی ئەوەی بایەخ بدەن بە دەوڵەمەندی. 00:12:49.000 --> 00:12:53.000 ئەمە ئەو ڕیگایانە نیشان دەدات کە شانشینی یەکگرتوی ئیمارات گرتویەتە بەر 00:12:53.000 --> 00:12:56.000 .ئەوان لێرەوە دێن، ووڵاتێکی کانزایین. ئەوان هەموو نەوتەکەیان هەڵگرتوە؛ 00:12:56.000 --> 00:13:00.000 هەموویان پارەیان دەستکەوتوە؛ بەڵام ناتونن تەندروستی بکڕن لە سوپەرمارکێتەکان، 00:13:00.000 --> 00:13:04.000 پێویستە لەسەرتان تەندروستی پێشبخەن. پێویستە منداڵەکانتان فێر بکرێن لە خوێندنگاکان. 00:13:04.000 --> 00:13:07.000 پێویستان بە ستافێکی ڕاهێنراوی تەندروستیە. پێویستە لەسەرتان خەڵکی هۆشیار بکەنەوە. 00:13:07.000 --> 00:13:10.000 شێخ زاید ئەوەی بەڕێگەیەکی زۆر باش ئەنجامداوە. 00:13:10.000 --> 00:13:14.000 سەرەڕای دابەزینی نرخی نەوتیش، ئەو ئەم ووڵاتەی هێنایە سەرەوەی ئێرە. 00:13:14.000 --> 00:13:18.000 کەواتە ڕێگەی زیاترمان دەستکەوت بۆ دەرکەوتنی جیهان، 00:13:18.000 --> 00:13:20.000 هەموو ووڵاتەکان دەبێت پارەکانیان 00:13:20.000 --> 00:13:25.000 باشتر بەکاربهێنن وەک لەوەی کە لە ڕابردودا بەکاریان هێناوە، 00:13:25.000 --> 00:13:32.000 ئەگەر سەیری تێکڕای داتای ووڵاتەکان بکەن دەبینن وەکو ئەمە وایە NOTE Paragraph 00:13:32.000 --> 00:13:37.000 بەکارهێنانی تێکڕایی داتاکان شتێکی ترسناکە، لەبەرئەوەی 00:13:37.000 --> 00:13:43.000 جیاوازییەکی زۆر هەیە لە ناوخۆی ووڵاتەکاندا. بۆیە دەڕۆم بۆ ئێرە، دەتوانین ببینین 00:13:43.000 --> 00:13:49.000 ئەوە ئۆگەندای ئەمرۆیە لەکاتێکدا لە ساڵی ١٩٦٠ ئەو شوێنە کۆریای باشور بوو.ئەگەر ئۆگەندا لەت بکەم 00:13:49.000 --> 00:13:54.000 بەتەواوەتی جیاوازە لە ناوخۆی ئۆگەندا. ئەمانە هێڵەکانی ئۆگەندان. 00:13:54.000 --> 00:13:57.000 ڕێژەی لە سەدا ٢٠ ی دەوڵەمەندەکانی ئۆگەندا لە وێدان. 00:13:57.000 --> 00:14:01.000 هەژارەکانیش لەخوارەوەی ئەوێدان. ئەگەر باشوری ئەفریقا لەت بکەم 00:14:01.000 --> 00:14:06.000 ئەگەر بێمە خوارەوە و تەماشای نایجیریا بکەم، برسێتیەکی زۆر ترسناک لەوێدایە 00:14:06.000 --> 00:14:11.000 لە کۆتایدا وەکو ئەمەیە. لە سەدا ٢٠ ی هەژارەکانی نایجیریا لە دەرەوەی ئێرەدایە 00:14:11.000 --> 00:14:14.000 هەروەها لە سەدا ٢٠ ی دەوڵەمەندەکانی ئەفریقای باشور لەوێدان، 00:14:14.000 --> 00:14:19.000 هێشتا گفتوگۆ لەسەر ئەوە دەکەین کە چارەسەر چیە وە پێویستە چی بکرێت لە ئەفریقا. 00:14:19.000 --> 00:14:22.000 هەموو شتەکانی ئەم جیهانە دەستدەکەوێت لە ئەفریقادا. هەروەها تۆ ناتوانیت 00:14:22.000 --> 00:14:26.000 گفتوگۆیەکی جیهانی تێروتەسەل بکەیت لەسەر ڤایرۆسی (HIV) بۆ ئەو هێمایەی سەرەوە 00:14:26.000 --> 00:14:30.000 بەهەمان ستراتیجیەت بۆ ئەوانەی خوارەوەی ئێرە. پێشکەوتنی جیهانی 00:14:30.000 --> 00:14:35.000 دەبێت لە چوارچێوەیەکی زۆر باشدا بێت، ئەوە پەیوەندی نیە بە 00:14:35.000 --> 00:14:38.000 ئاستی هەرێمایەتیەوە. پێویست بوو زیاتر لەسەری بدوێین 00:14:38.000 --> 00:14:42.000 ئەو خوێندکارانە دەدۆزینەوە کە دەتوانن چێژی لێوەربگرن کاتێک دەتوانن ئەمە بەکاربهێنن NOTE Paragraph 00:14:42.000 --> 00:14:47.000 پاشان زیاتر پێویستمان بە سیاسەتی دروستکەر و یەکگرتنی بەشەکان هەیە، حەزدەکەن ببیننن 00:14:47.000 --> 00:14:51.000 کە چۆن جیهان بە بەردەوامی لە گۆڕاندایە. ئێستا، باشە بۆچی ئەمە ڕوو نەدات؟ 00:14:51.000 --> 00:14:55.000 ئەم داتایانەی هەمانە بۆچی بەکاریان ناهێنین؟ داتامان هەیە لە نەتەوە یەکگرتوەکان 00:14:55.000 --> 00:14:57.000 لە ئاژانسی سەرژمێری نیشتیمانی 00:14:57.000 --> 00:15:01.000 هەرەوەها لە زانکۆکان و ڕێکخراوە ناحکومیەکان 00:15:01.000 --> 00:15:03.000 لەبەرئەوەی داتاکە لە داتا بەیس-ەکاندا دیارنەمان 00:15:03.000 --> 00:15:08.000 خەڵکی لێیە، هەروەها ئینتەرنێتەرنێتیشی لێیە، بەڵام هێشتا بەشیوەیەکی چالاک بەکارمان نەهێناوە NOTE Paragraph 00:15:08.000 --> 00:15:11.000 هەموو ئەو زانیاریانەی کە بینیمان دەربارەی گۆڕان لە جیهاندا 00:15:11.000 --> 00:15:15.000 بە ئاشکرا ئامارەکانی سەرژمێری ناگرێتەوە. لەوێدا هەندێک لاپەڕەی ئەلیکترۆنی هەیە 00:15:15.000 --> 00:15:21.000 وەک ئەمەی دەیزانن، بەڵام ئەوان هەندێک داتا لە داتا بنچینەییەکانەوە دەبەن 00:15:21.000 --> 00:15:26.000 بەڵام خەڵک پارە دەدەن بەوان، پاسۆردەکانیان گەمژانەیە هەرەوەها سەرژمێریەکانیان بێزارکەرە. 00:15:26.000 --> 00:15:29.000 (پێکەنین) )چەپڵە) NOTE Paragraph 00:15:29.000 --> 00:15:33.000 ئەمە ئیش نیە. کەواتە چی پێویستە؟ ئێمە داتا بنچینەییەکانمان هەیە 00:15:33.000 --> 00:15:37.000 ئیتر پێویست بە داتای نوێ ناکات. ئێمە ئامێرێکی نەخشەکێشی سەرنجڕاکێشمان هەیە 00:15:37.000 --> 00:15:40.000 کە زیاتر و زیاتر زیاد دەکەن لەسەرەوە. بۆیە دەستمان کرد بە 00:15:40.000 --> 00:15:45.000 پڕۆژەیەکی خێرخوازی کە پێمان دەگوت.. گرێدانی داتا بە نەخشەوە 00:15:45.000 --> 00:15:48.000 پێمان دەگوت گاپمایندەر، کە لە میترۆکانی لەندەنەوە ئاگادارمان دەکاتەوە 00:15:48.000 --> 00:15:51.000 "ئاگاداری کەلێنەکە بە" بۆیە هەستمان کرد گاپمایندەر دەستی بەسەردا گیراوە 00:15:51.000 --> 00:15:55.000 بۆیە دەستمان کرد بە نوسینی بەرنامەیەک بۆ ئەوەی بتوانین داتاکان گرێبدەین بەیەکەوە وەکو ئەمە 00:15:55.000 --> 00:16:01.000 ئەوە قورس نەبوو. هەندێک کەسی ویست بۆ ماوەی چەند ساڵێک وێنە جووڵاوەکانمان بەرهەم هێنا. 00:16:01.000 --> 00:16:03.000 دەتوانن داتایەک هەڵبگریت و بیخەیتە ئەوێ. 00:16:03.000 --> 00:16:08.000 ئێمە ئازادین بۆ داتاکنی نەتەوەیەکگرتوەکان، وە هەندێکی کەم لە ڕێكخراوەکانی نەتەوە یەکگرتوەکان NOTE Paragraph 00:16:08.000 --> 00:16:12.000 هەندێک لە ووڵاتان قایل بوون بەوەی کە داتا بنچینەییەکانیان دەتوانن بڕواتە دەرەوە بۆ جیهان 00:16:12.000 --> 00:16:15.000 بەڵام ئێمە پیویستمان بەوە بوو، بێگومان ئەوەش کاری لێکۆڵینەوە بوو 00:16:15.000 --> 00:16:20.000 بەهۆی کاری لێکۆڵینەوە دەتوانین داتاکەی سەرەوەی کۆپی بکەین بۆ ئەوەی توانای فۆڕماتی هەبێت 00:16:20.000 --> 00:16:23.000 لەو ڕێگەیەشەوە بنێردرێتە دەرەوە بۆ جیهان. گوێمان لە چی دەبێت ئەگەر ئێمە بڕۆینە دەرەوە؟ 00:16:23.000 --> 00:16:27.000 من مرۆڤناسیم تەواو کردوە لە بەشی سەرژمێرە گشتیەکان . هەموو کەسێک دەڵێت 00:16:28.000 --> 00:16:32.000 ئەوە شتێکی مەحاڵە. ئەمە ناتوانریت تەواو بکرێت. زانیاریەکانمان زۆر دەگمەنە 00:16:32.000 --> 00:16:35.000 لە درێژەی ئەمەدا بۆمان دەردەکەوێت کە ئەوە ناتوانرێت لێکۆڵینەوەی بۆ بکرێت وەک ئەوانەی تر کە لێکۆڵینەوەیان بۆ کراوە 00:16:35.000 --> 00:16:40.000 ئیمە ناتوانین داتاکە بە خۆڕایی بدەینە خوێندکارەکان، یاخود بازرگانەکانی جیهان 00:16:40.000 --> 00:16:43.000 بەڵام ئەمە ئەو شتەبوو کە ئێمە حەزمان دەکرد بیبینین، وانیە؟ 00:16:43.000 --> 00:16:46.000 پارە تەرخانکراوەکەی داتاکە لەم خوارەوەیە 00:16:46.000 --> 00:16:49.000 دەمانەوێت وەک گوڵەکان گەورەببن لە ئینتەرنێتدا 00:16:49.000 --> 00:16:54.000 یەکێک لە خاڵە گرنگەکان ئەوەیە توانای لێکۆڵینەوەیان دەبێت، پاشان خەڵک دەتوانن بەکاریان بهێنن 00:16:54.000 --> 00:16:56.000 وەک ئامێرێکی نەخشە کێشی زیندوو لەوێدا 00:16:56.000 --> 00:17:01.000 هەواڵێکی جوانم پێیە بۆ ئێوە. هەواڵێکی باشم پێیە ئەویش ئەوەیە سەرۆکی 00:17:01.000 --> 00:17:05.000 نوێی بەشی سەرژمێریەکان لە نەتەوە یەکگرتوەکان، دەڵێت ئەوە شتێکی مەحاڵ نیە 00:17:05.000 --> 00:17:07.000 تەنها گوتی ئێمە ناتوانین ئەوەبکەین 00:17:07.000 --> 00:17:11.000 پێکەنین 00:17:11.000 --> 00:17:13.000 پیاوێکی تەواو لێهاتوە، وانیە؟ 00:17:13.000 --> 00:17:15.000 پێکەنین NOTE Paragraph 00:17:15.000 --> 00:17:19.000 کەواتە دەتوانین لە داتاکەدا زۆر شت ببینین کە ڕوودەدات لە چەندا ساڵی داهاتودا 00:17:19.000 --> 00:17:23.000 دەتوانین بەتەواویی دابەشکردنی داهات بەڕێگەیەکی نوێ دابڕێژینەوە 00:17:23.000 --> 00:17:28.000 ئەمە دابەشكردنی داهاتی ووڵاتی چینە، ساڵی ١٩٧٠ 00:17:29.000 --> 00:17:34.000 ئەمە دابەشکردنی داهاتی وویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکایە، ساڵی ١٩٧٠ 00:17:34.000 --> 00:17:38.000 پێکداچون زۆر نیە، پێکداچون زۆر نیە. کەواتە چی ڕوویداوە؟ 00:17:38.000 --> 00:17:43.000 چی ڕوویداوە لەمەدا: ئەوە گەشەکردنی چینە، ئەوە یەکسان نیە و چیتر درێژ نەبۆتەوە 00:17:43.000 --> 00:17:47.000 وەک ئەوەی ئەوەی لێرەدا دەردەکەوێت، لەسەرەوە سەیری وویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا بکەن. 00:17:47.000 --> 00:17:49.000 زۆر لە خێو دەچێت، وانیە؟ 00:17:49.000 --> 00:17:51.000 پێکەنین NOTE Paragraph 00:17:51.000 --> 00:18:01.000 ترسانێکی جوانە. بەڵام واهەستدەکەم زۆر گرنگە هەموو ئەم زانیاریانەمان هەبێت. 00:18:01.000 --> 00:18:07.000 بەڕاستی پێویستمان بە بینینی ئەمەیە. لەجیاتی ئەوەی سەیری ئەمە بکەین 00:18:07.000 --> 00:18:12.000 حەزدەکەم کۆتایی بهێنم بە قسەکانم بە نیشاندانی بەکارهێنەرانی ئینتەرنێت بۆ هەر هەزار کەسێک 00:18:12.000 --> 00:18:17.000 لەم بەرنامەیەدا، ئێمە ڕێدەدەین بە هاتنە ناوەوەی نزیکەی ٥٠٠ گۆڕاو لە هەموو ووڵاتەکان بەشێوەیەکی ئاسان 00:18:17.000 --> 00:18:21.000 هەندێک کاتی دەوێت تاکو دەگۆڕێت بۆ ئەمە 00:18:21.000 --> 00:18:26.000 بەڵام لە تەوەرەکەدا، ئێوە دەتوانن زۆر بە ئاسانی هەر گۆڕاوێکتان دەست بکەوێت کە حەزتان لێیەتی و پێویستتانە 00:18:26.000 --> 00:18:31.000 هەروەها ئەو شتەی کە حەزتان لێیەتی دەستتان دەکەوێت بە خۆرایی لە داتا بنچینەییەکان 00:18:31.000 --> 00:18:34.000 بۆ دەستکەوتنی لێکۆڵینەوەکە دەبێت دووەم کلیک بکەیت، بۆ بە دەستهێنانی ئەوانە 00:18:34.000 --> 00:18:39.000 لە ناو هێڵکاریە فۆڕماتیەکان، تاکو یەکسەر لەوانە تێبگەیت. 00:18:39.000 --> 00:18:42.000 ئێستا، ئەوانەی سەرژمێری دەکەن حەزیان لەوە نیە، لەبەرئەوەی دەڵێن ئەمە 00:18:42.000 --> 00:18:51.000 ڕاستیەکە نیشان نادات؛ دەڵێن ئێمە پێویستمان بە سەرژمێریەکی شیکاری هەیە 00:18:51.000 --> 00:18:54.000 بەڵام ئەمە گریمانەیەکی ناچارییە. NOTE Paragraph 00:18:54.000 --> 00:18:58.000 من ئێستا کۆتایی بە باسی جیهان دەهێنم. لەوێدا ئینتەرنێت سەرهەڵدەدات. 00:18:58.000 --> 00:19:02.000 ژمارەی بەکارهێنەرانی ئینتەرنیت بەرەو زیادبوون چووە وەک لەمەدا دیارە. ئەمە (GDP) بۆ هەر تاکە کەسێک. 00:19:02.000 --> 00:19:07.000 تەکنەلۆجیایەکی تازە دێت، بەڵام دواتر تووشی سەرسامی دەبین کە چۆن بەباشی 00:19:07.000 --> 00:19:12.000 گونجێنراوە لەگەل ئابوری وڵاتەکاندا. لەبەرئەوەیە کە بە ١٠٠ دۆلار 00:19:12.000 --> 00:19:15.000 دەتوانیت کۆمپیوتەرێکی زۆر باشت دەستبکەوێت. بەڵام ئەوە خواستێکی زۆر جوانە. 00:19:15.000 --> 00:19:18.000 ئەمەش هەروەک ئەوەیە کە جیهان تەخت بکەین، وانیە؟ ئەم ووڵاتانە 00:19:18.000 --> 00:19:21.000 ئابورییان زیاتر بەرزبۆتەوە وە زیاتر خۆش دەبن 00:19:21.000 --> 00:19:25.000 ئەگەر بەردەوام بن لە ساڵانی داهاتودا، هیوادارم بتوانین ئەمە بکەین لەگەڵ 00:19:25.000 --> 00:19:27.000 هەموو داتاکانی داهاتی گشتی لە جیهاندا. زۆر سوپاس بۆ ئێوە 00:19:28.000 --> 00:19:31.000 چەپڵە