WEBVTT

00:00:00.801 --> 00:00:03.616
Ja sam sa južne strane Čikaga

00:00:03.640 --> 00:00:07.736
i u sedmom razredu sam imala
najbolju drugaricu koja se zvala Dženi

00:00:07.760 --> 00:00:10.560
koja je živela
na južnozapadnoj strani Čikaga.

00:00:11.360 --> 00:00:13.336
Dženi je bila bela,

00:00:13.360 --> 00:00:17.336
i ako znate bilo šta
o podeljenoj demografiji Čikaga,

00:00:17.360 --> 00:00:20.496
znate da nema mnogo crnih ljudi

00:00:20.520 --> 00:00:22.470
koji žive na južnozapadnoj strani Čikaga.

00:00:22.470 --> 00:00:23.996
Ali je Dženi bila moja drugarica

00:00:23.996 --> 00:00:28.776
i mi bismo se družile s vremena na vreme
nakon škole i vikendima.

00:00:28.800 --> 00:00:32.095
I tako smo jednog dana
bile u njenoj dnevnoj sobi,

00:00:32.119 --> 00:00:35.376
pričale o stvarima
koje se tiču trinaestogodišnjakinja

00:00:35.400 --> 00:00:38.616
i Dženina mlađa sestra Rozi
je bila u sobi sa nama

00:00:38.640 --> 00:00:41.360
i sedela je iza mene,
igrala se mojom kosom,

00:00:41.380 --> 00:00:45.800
a ja nisam mnogo razmišljala
o tome šta ona radi.

00:00:46.400 --> 00:00:48.616
Ali tokom pauze u razgovoru,

00:00:48.640 --> 00:00:51.136
Rozi me je potapšala po ramenu.

00:00:51.160 --> 00:00:53.520
Rekla je: „Mogu li da te pitam nešto?“

NOTE Paragraph

00:00:54.120 --> 00:00:55.880
Ja sam rekla: „Da, Rozi. Naravno.“

NOTE Paragraph

00:00:56.800 --> 00:00:58.216
„Jesi li ti crna?“

NOTE Paragraph

00:00:58.240 --> 00:01:00.456
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:01:00.480 --> 00:01:02.376
Svi u sobi su se sledili.

00:01:02.400 --> 00:01:03.600
Tišina.

00:01:04.879 --> 00:01:07.136
Dženi i Rozina mama nije bila daleko.

00:01:07.160 --> 00:01:10.056
Bila je u kuhinji, načula je razgovor

00:01:10.080 --> 00:01:11.600
i bila je prestravljena.

00:01:12.320 --> 00:01:15.880
Rekla je: „Rozi! Ne možeš
da postavljaš ljudima takva pitanja.“

00:01:16.640 --> 00:01:20.216
A Dženi je bila moja drugarica
i znam da joj je bilo veoma neprijatno.

00:01:20.240 --> 00:01:24.576
Bilo mi je pomalo žao nje,
ali zapravo se nisam uvredila.

00:01:24.600 --> 00:01:29.656
Shvatila sam da nije Rozina krivica
što u deset kratkih godina na zemlji,

00:01:29.680 --> 00:01:32.136
živeći na južnozapadnoj strani Čikaga,

00:01:32.160 --> 00:01:35.040
nije bila stopostotno sigurna
kako izgleda crna osoba.

00:01:35.440 --> 00:01:36.856
To je fer.

00:01:36.880 --> 00:01:39.256
Ali ono što me je više iznenadilo,

00:01:39.280 --> 00:01:43.776
tokom sveg ovog vremena koje sam provela
sa porodicom Dženi i Rozi -

00:01:43.800 --> 00:01:45.136
družila se sa njima,

00:01:45.160 --> 00:01:46.416
igrala se sa njima,

00:01:46.440 --> 00:01:49.216
čak fizički dolazila u kontakt sa njima -

00:01:49.240 --> 00:01:53.736
sve dok Rozi nije dotakla moju kosu,

00:01:53.760 --> 00:01:56.280
nije joj palo na pamet
da me pita da li sam crna.

00:01:57.560 --> 00:02:00.256
To je bio prvi put da sam shvatila

00:02:00.280 --> 00:02:02.800
koliko veliku ulogu
tekstura moje kose igra

00:02:02.830 --> 00:02:05.210
u potvrđivanju moje etničke pripadnosti,

00:02:05.240 --> 00:02:09.840
ali i da će odigrati ključnu ulogu
u načinu na koji me vide drugi u društvu.

NOTE Paragraph

00:02:11.400 --> 00:02:13.590
Garet A. Morgan i Madam Sidžej Voker

00:02:13.610 --> 00:02:18.160
bili su pioniri industrije za negu
crnačke kose i lepotu ranih 1900-tih.

00:02:18.680 --> 00:02:22.456
Oni su poznati kao pronalazači
krema za kosu sa hemijskom osnovom

00:02:22.480 --> 00:02:24.016
i alatki za ispravljanje kose

00:02:24.040 --> 00:02:27.616
dizajniranih da trajno
ili delimično trajno

00:02:27.640 --> 00:02:30.280
promene teksturu crnačke kose.

00:02:31.360 --> 00:02:35.136
Često kada razmišljamo
o istoriji crnih ljudi u Americi,

00:02:35.160 --> 00:02:40.056
mislimo na užasna dela i brojne nepravde

00:02:40.086 --> 00:02:44.336
koje smo iskusili kao obojeni ljudi
zbog boje naše kože,

00:02:44.360 --> 00:02:48.016
kada je zapravo u Americi
nakon građanskog rata

00:02:48.040 --> 00:02:53.216
kosa afroameričkog muškarca ili žene

00:02:53.240 --> 00:02:58.096
bila poznata kao „karakteristika
koja odaje“ status crnca,

00:02:58.120 --> 00:03:00.040
više nego boja kože.

00:03:01.120 --> 00:03:03.456
I pre nego što su oni bili važan deo

00:03:03.480 --> 00:03:07.416
multimilijarderske industrije
za negu kose,

00:03:07.440 --> 00:03:10.216
naše oslanjanje na sredstva i proizvode

00:03:10.240 --> 00:03:13.536
kao što su kreme
za ispravljanje kose ili prese

00:03:13.560 --> 00:03:17.976
više je bilo vezano
za naš opstanak i napredak kao rase

00:03:18.000 --> 00:03:20.200
u postrobovlasničkoj Americi.

NOTE Paragraph

00:03:21.880 --> 00:03:25.256
Tokom godina, navikli smo se na ovu ideju

00:03:25.280 --> 00:03:30.400
da ravnija i duža kosa
znači i bolja i lepša.

00:03:31.800 --> 00:03:34.936
Postali smo opsednuti kao kultura

00:03:34.960 --> 00:03:38.160
ovom idejom da imamo
ono što volimo da zovemo

00:03:38.840 --> 00:03:40.330
„dobra kosa“.

00:03:41.680 --> 00:03:43.256
Ovo suštinski znači:

00:03:43.280 --> 00:03:46.840
što su opuštenije lokne, to je bolja kosa.

00:03:47.720 --> 00:03:51.580
I dopustili smo da ove
institucionalizovane ideje

00:03:51.610 --> 00:03:54.160
formiraju lažan smisao za hijerarhiju

00:03:54.200 --> 00:03:59.776
koji će odrediti šta će se smatrati
dobrom vrstom kose,

00:03:59.800 --> 00:04:01.340
a šta neće.

00:04:03.320 --> 00:04:06.616
Što je još gore, dopustili smo
ovim lažnim ideologijama

00:04:06.640 --> 00:04:09.376
da napadnu percepciju nas samih,

00:04:09.400 --> 00:04:12.736
a i dalje nastavljaju da inficiraju
naš kulturni identitet

00:04:12.760 --> 00:04:15.200
kao afroameričkih žena danas.

NOTE Paragraph

00:04:16.720 --> 00:04:18.216
I šta smo mi uradile?

00:04:18.240 --> 00:04:22.256
Išle smo u frizerski salon
na šest do osam nedelja,

00:04:22.280 --> 00:04:23.656
obavezno,

00:04:23.680 --> 00:04:27.016
da izložimo svoje lobanje
teškim hemikalijama za ispravljanje

00:04:27.040 --> 00:04:28.976
počevši vrlo rano -

00:04:29.000 --> 00:04:31.056
ponekad osam, 10 -

00:04:31.080 --> 00:04:34.296
što će dovesti do gubitka kose,

00:04:34.320 --> 00:04:35.536
ćelavosti,

00:04:35.560 --> 00:04:37.760
ponekad čak i opekotina na lobanji.

00:04:38.440 --> 00:04:43.216
Mi pržimo svoju kosu na temperaturama
od 230 stepeni Celzijusovih ili više

00:04:43.240 --> 00:04:44.496
gotovo svakodnevno,

00:04:44.520 --> 00:04:46.520
kako bismo održali ravnu kosu.

00:04:47.440 --> 00:04:52.336
Ili jednostavno prekrivamo svoju kosu
perikama ili umecima,

00:04:52.360 --> 00:04:55.016
a korenu dopuštamo da diše
jedino kada smo same,

00:04:55.040 --> 00:04:58.160
kada niko ne zna
šta se zapravo događa tamo ispod.

NOTE Paragraph

00:04:59.520 --> 00:05:02.816
Usvojile smo ovu praksu
u sopstvenim zajednicama,

00:05:02.840 --> 00:05:08.326
pa tako nije ni čudo
zašto danas tipična idealna slika

00:05:08.346 --> 00:05:10.936
profesionalne crne žene,

00:05:10.960 --> 00:05:12.856
naročito u korporativnoj Americi,

00:05:12.880 --> 00:05:15.200
često izgleda ovako,

00:05:16.320 --> 00:05:17.880
radije nego ovako.

00:05:19.160 --> 00:05:22.480
A zasigurno ne izgleda ovako.

NOTE Paragraph

00:05:23.320 --> 00:05:25.230
U septembru ove godine,

00:05:25.230 --> 00:05:27.816
federalni sud je doneo odluku
da je u skladu sa zakonom

00:05:27.840 --> 00:05:32.176
da kompanija diskriminiše
zapošljavanje osobe

00:05:32.200 --> 00:05:35.280
ukoliko on ili ona nosi dredove.

00:05:36.560 --> 00:05:37.340
U tom slučaju,

00:05:37.340 --> 00:05:40.056
menadžerka za zapošljavanje
u Mobilu u Alabami

00:05:40.080 --> 00:05:41.800
zvanično govori:

00:05:42.960 --> 00:05:44.800
„Ne kažem da su tvoji neuredni,

00:05:45.640 --> 00:05:46.976
ali...

00:05:47.000 --> 00:05:48.572
znaš na šta mislim.“

00:05:50.440 --> 00:05:52.680
Pa, o čemu je pričala?

00:05:53.760 --> 00:05:55.480
Da li je mislila da su ružni?

00:05:56.920 --> 00:06:01.376
Ili možda su samo previše afrocentrični

00:06:01.400 --> 00:06:03.680
i crnački za njen ukus.

00:06:04.480 --> 00:06:06.416
Ili možda nema veze sa afrocentričnošću

00:06:06.440 --> 00:06:08.976
i više je samo u vezi sa tim
što je previše „urbano“

00:06:09.000 --> 00:06:10.400
za profesionalnu sredinu.

00:06:11.880 --> 00:06:15.536
Možda se iskreno brinula
da izgledaju „strašno“

00:06:15.560 --> 00:06:19.080
i da će zastrašiti klijente
i njihovu bazu mušterija.

00:06:20.680 --> 00:06:25.776
Sve ove reči su one
koje se prečesto dovode u vezu

00:06:25.800 --> 00:06:29.240
sa stigmom koja se kači
za prirodne frizure.

00:06:30.000 --> 00:06:31.200
I to...

00:06:31.720 --> 00:06:33.680
to mora da se promeni.

NOTE Paragraph

00:06:35.280 --> 00:06:36.536
Godine 2013,

00:06:36.560 --> 00:06:41.056
belačka studija koju je objavio
Deloitov liderski centar za inkluziju,

00:06:41.080 --> 00:06:44.496
ispitala je 3 000 pojedinaca
na izvršnim pozicijama

00:06:44.520 --> 00:06:47.136
u vezi sa prekrivanjem na radnom mestu

00:06:47.160 --> 00:06:51.240
u pogledu izgleda, stavova,
pripadnosti i udruživanja.

00:06:52.320 --> 00:06:55.376
Razmatrajući prekrivanje izgleda,

00:06:55.400 --> 00:06:56.656
studija je pokazala

00:06:56.680 --> 00:07:02.736
da 67% obojenih žena
prikriva na radnom mestu

00:07:02.760 --> 00:07:04.040
svoj izgled.

00:07:05.360 --> 00:07:09.816
Od ukupnog broja ispitanih
koji su priznali prikrivanje svog izgleda,

00:07:09.840 --> 00:07:14.096
82% je reklo da je donekle
do izuzetno važno

00:07:14.120 --> 00:07:17.120
za njih da čine to
kako bi profesionalno napredovali.

NOTE Paragraph

00:07:17.800 --> 00:07:20.040
Ovo je Ursula Berns.

00:07:21.120 --> 00:07:23.870
Ona je prva afroamerička žena

00:07:23.870 --> 00:07:26.680
koja je direktorka kompanije
na listi Fortune 500 -

00:07:26.680 --> 00:07:27.880
kompanije Ziroks.

00:07:28.360 --> 00:07:30.416
Poznata je po prepoznatljivom izgledu,

00:07:30.440 --> 00:07:32.136
ovom koji vidite ovde.

00:07:32.160 --> 00:07:36.440
Kratka, lepo skraćena,
dobro ošišana afrička frizura.

00:07:37.360 --> 00:07:40.440
Gospođa Berns je ono što volimo
da zovemo „prirodna devojka“.

00:07:41.400 --> 00:07:44.616
Ona utabava put i pokazuje šta je moguće

00:07:44.640 --> 00:07:48.376
za afroameričke žene koje se trude
da se popnu na korporativnoj lestvici,

00:07:48.400 --> 00:07:51.240
ali i dalje žele da nose prirodne frizure.

NOTE Paragraph

00:07:51.920 --> 00:07:55.976
Ali danas većina afroameričkih žena

00:07:56.000 --> 00:08:00.696
koje mi i dalje posmatramo
kao vođe, ikone i uzore,

00:08:00.720 --> 00:08:04.016
i dalje biraju ravnu kosu.

00:08:04.040 --> 00:08:06.976
Možda je to zato što one tako žele -

00:08:07.000 --> 00:08:10.296
ovo je iskreno ono
kako se one osećaju najbolje -

00:08:10.320 --> 00:08:11.816
ali možda -

00:08:11.840 --> 00:08:13.456
a mogla bih da se kladim -

00:08:13.480 --> 00:08:16.736
deo njih oseća kao da to moraju

00:08:16.760 --> 00:08:21.240
da bi dostigle nivo uspeha
koji imaju danas.

NOTE Paragraph

00:08:22.440 --> 00:08:27.536
Postoji pokret za prirodnu kosu
koji se širi zemljom

00:08:27.560 --> 00:08:29.840
i takođe u nekim mestima u Evropi.

00:08:30.760 --> 00:08:35.856
Milioni žena ispituju
šta znači prelazak na prirodnu kosu

00:08:35.880 --> 00:08:39.895
i skraćuju godine i godine
suvih, oštećenih krajeva

00:08:39.919 --> 00:08:42.111
kako bi povratile svoje prirodne lokne.

00:08:42.919 --> 00:08:47.256
Znam to jer sam ja zagovarala
i bila sam ambasador ovog pokreta

00:08:47.280 --> 00:08:49.080
otprilike protekle tri godine.

00:08:49.800 --> 00:08:55.376
Nakon 27 godina preterane toplote
i grubih hemikalija,

00:08:55.400 --> 00:09:00.880
moja kosa je počela da pokazuje
ekstremne znakove habanja i oštećenja.

00:09:01.480 --> 00:09:03.016
Kidala se,

00:09:03.040 --> 00:09:04.416
tanjila se,

00:09:04.440 --> 00:09:07.496
izgledala je prosto ekstremno
suvo i lomljivo.

00:09:07.520 --> 00:09:10.896
Sve te godine jurnjave
za konvencionalnom slikom lepote

00:09:10.920 --> 00:09:12.136
koju smo videli ranije

00:09:12.160 --> 00:09:14.120
konačno su počele da uzimaju danak.

00:09:15.800 --> 00:09:18.016
Želela sam da učinim nešto po tom pitanju

00:09:18.040 --> 00:09:22.536
i zbog toga sam započela
ono što sam nazvala „izazov bez toplote“,

00:09:22.560 --> 00:09:26.416
gde bih se uzdržala od korišćenja toplote
u stilizovanju svoje kose

00:09:26.440 --> 00:09:27.720
tokom šest meseci.

00:09:28.960 --> 00:09:31.776
I kao dobar milenijalac,

00:09:31.800 --> 00:09:34.016
dokumentovala sam to
na društvenim mrežama.

NOTE Paragraph

00:09:34.040 --> 00:09:35.296
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:09:35.320 --> 00:09:39.376
Dokumentovala sam dok sam nerado sekla

00:09:39.400 --> 00:09:43.160
osam do 10 cm moje voljene kose.

00:09:44.040 --> 00:09:49.576
Dokumentovala sam dok sam se borila
da ovladam ovim prirodnim frizurama

00:09:49.600 --> 00:09:53.616
i takođe dok sam se borila da ih prihvatim

00:09:53.640 --> 00:09:56.880
i da mislim da zapravo izgledaju dobro.

00:09:57.760 --> 00:10:03.240
I dokumentovala sam kako je tekstura
moje kose polako počinjala da se menja.

NOTE Paragraph

00:10:04.440 --> 00:10:06.896
Deljenjem ovog putovanja otvoreno,

00:10:06.920 --> 00:10:10.696
naučila sam da nisam jedina žena
koja prolazi kroz ovo

00:10:10.720 --> 00:10:14.496
i da zapravo postoje
hiljade i hiljade drugih žena

00:10:14.520 --> 00:10:16.240
koje su dugo želele da učine isto.

00:10:16.960 --> 00:10:18.950
One bi mi se obratile i rekle bi:

00:10:18.990 --> 00:10:21.576
„Šajen, kako si napravila
tu prirodnu frizuru

00:10:21.600 --> 00:10:23.536
koju sam videla pre neki dan?

00:10:23.560 --> 00:10:25.576
Koji novi proizvod si počela da koristiš

00:10:25.600 --> 00:10:27.936
koji je možda malo bolji za moju teksturu

00:10:27.960 --> 00:10:29.400
dok počinje da se menja?“

00:10:29.960 --> 00:10:33.776
Ili: „Koje su neke
od prirodnih rutina za kosu

00:10:33.800 --> 00:10:35.540
koje bi trebalo da počnem da usvajam

00:10:35.540 --> 00:10:38.000
da postepeno povratim
zdravlje svoje kose?“

00:10:39.160 --> 00:10:42.856
Ali sam takođe shvatila da postoji
veliki broj žena

00:10:42.880 --> 00:10:46.680
koje su veoma oklevale
da naprave prvi korak

00:10:47.720 --> 00:10:50.240
jer ih je paralisao strah.

00:10:51.400 --> 00:10:53.136
Strah od nepoznatog -

00:10:53.160 --> 00:10:54.760
kako će one sada izgledati?

00:10:55.440 --> 00:10:59.776
Kako će se osećati po pitanju sebe
sa svojim prirodnim frizurama?

00:10:59.800 --> 00:11:02.216
I najvažnije od svega za njih,

00:11:02.240 --> 00:11:04.240
kako će ih drugi videti?

NOTE Paragraph

00:11:05.400 --> 00:11:07.216
Tokom poslednje tri godine

00:11:07.240 --> 00:11:11.136
brojnih razgovora sa svojim prijateljima

00:11:11.160 --> 00:11:15.096
i takođe sa potpunim strancima
sa svih strana sveta,

00:11:15.120 --> 00:11:17.816
naučila sam neke veoma važne stvari

00:11:17.840 --> 00:11:21.560
o tome kako se afroameričke žene
identifikuju sa svojom kosom.

00:11:22.800 --> 00:11:24.776
Kada se osvrnem unazad

00:11:24.800 --> 00:11:28.336
ka onoj menadžerki za zapošljavanje
u Mobilu u Alabami,

00:11:28.360 --> 00:11:31.096
ja bih rekla: „Zapravo, ne.

00:11:31.120 --> 00:11:33.576
Ne znamo o čemu govoriš.“

00:11:33.600 --> 00:11:35.560
Ali evo nekoliko stvari koje znamo.

00:11:36.720 --> 00:11:41.696
Mi znamo da kada crne žene prihvate
ljubav prema svojoj prirodnoj kosi,

00:11:41.720 --> 00:11:45.176
to pomaže da se ukinu generacije učenja

00:11:45.200 --> 00:11:48.496
da crno u svom prirodnom stanju nije lepo,

00:11:48.520 --> 00:11:51.440
ili da je to nešto što treba
da se sakrije ili prikrije.

00:11:52.480 --> 00:11:56.736
Mi znamo da crne žene
izražavaju svoju individualnost

00:11:56.760 --> 00:11:59.856
i osećaju se osnaženo

00:11:59.880 --> 00:12:03.920
redovnim eksperimentisanjem
sa različitim frizurama.

00:12:04.880 --> 00:12:07.486
I takođe znamo da,

00:12:07.486 --> 00:12:11.416
kada smo pozvane da nosimo
svoju prirodnu frizuru na radnom mestu,

00:12:11.440 --> 00:12:14.816
to ojačava osećanje da nas zasebno cene

00:12:14.840 --> 00:12:18.600
i prema tome nam pomaže da se razvijamo
i napredujemo profesionalno.

NOTE Paragraph

00:12:20.520 --> 00:12:21.720
Ovim završavam.

00:12:22.600 --> 00:12:25.520
U vreme rasne i društvene tenzije,

00:12:26.440 --> 00:12:28.376
prihvatanje ovog pokreta

00:12:28.400 --> 00:12:30.176
i drugih sličnim ovom

00:12:30.200 --> 00:12:33.720
pomaže nam da se uzdignemo
iznad granica statusa kvo.

00:12:34.720 --> 00:12:40.776
Pa kada vidite ženu sa pletenicama
ili loknama kako joj padaju niz leđa,

00:12:40.800 --> 00:12:43.336
ili primetite svoju koleginicu

00:12:43.360 --> 00:12:46.440
koja je prestala
da ispravlja kosu za posao,

00:12:47.360 --> 00:12:50.936
nemojte prosto da joj priđete i divite se

00:12:50.960 --> 00:12:53.776
i pitate je da li možete da je dodirnete -

NOTE Paragraph

00:12:53.800 --> 00:12:55.056
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:12:55.080 --> 00:12:56.920
Zaista je cenite.

00:12:57.920 --> 00:12:59.136
Aplaudirajte joj.

00:12:59.160 --> 00:13:02.880
Dođavola, čak joj bacite kosku
ako osetite da to treba da uradite.

00:13:03.520 --> 00:13:05.096
Jer ovo -

00:13:05.120 --> 00:13:07.880
ovo je mnogo više od frizure.

00:13:08.880 --> 00:13:11.800
Ovo je o ljubavi prema sebi
i sopstvenoj vrednosti.

00:13:12.600 --> 00:13:14.816
Ovo je o tome da se bude dovoljno hrabar

00:13:14.840 --> 00:13:18.880
da se ne poklekne
pred pritiskom tuđih očekivanja.

00:13:19.800 --> 00:13:24.376
I o tome da znate da donošenje odluke
da se udaljite od norme

00:13:24.400 --> 00:13:26.856
ne definiše ko smo,

00:13:26.880 --> 00:13:29.200
već jednostavno otkriva ko smo.

NOTE Paragraph

00:13:30.040 --> 00:13:31.776
I najzad,

00:13:31.800 --> 00:13:33.656
biti hrabar je jednostavnije

00:13:33.680 --> 00:13:36.120
kada možemo da računamo
na saosećanje drugih.

00:13:36.680 --> 00:13:38.536
Tako da se, nakon danas,

00:13:38.560 --> 00:13:41.880
zasigurno nadam
da možemo da računamo na vas.

NOTE Paragraph

00:13:42.360 --> 00:13:43.576
Hvala vam.

NOTE Paragraph

00:13:43.600 --> 00:13:47.652
(Aplauz)