0:00:03.629,0:00:07.926
Ik ben dol op wasmachine-herstellers.

0:00:07.926,0:00:10.475
Ze hebben iets bijzonders.

0:00:10.475,0:00:12.590
Als er een bij mij langskomt,

0:00:12.590,0:00:15.208
ervaar ik voor deze persoon,

0:00:15.208,0:00:17.859
omdat ik volstrekt niet kan wat hij kan,

0:00:17.859,0:00:21.807
een extreem belangrijk [br]gevoel van erkentelijkheid.

0:00:21.807,0:00:23.176
En daardoor

0:00:23.176,0:00:25.659
is niet alleen [br]mijn wasmachine hersteld,

0:00:25.659,0:00:28.324
maar leef ik ook langer.

0:00:28.324,0:00:31.360
Ik leef langer.[br]Hoe kan dat?

0:00:31.360,0:00:33.692
Even voorstellen: [br]David Servan Schreiber.

0:00:33.692,0:00:35.708
David Servan Schreiber [br]was psychiater.

0:00:35.708,0:00:36.775
David Servan Schreiber

0:00:36.775,0:00:38.425
was mijn neef

0:00:38.425,0:00:41.925
en werd iets meer dan een jaar geleden

0:00:41.925,0:00:44.426
geveld door een hersentumor.

0:00:44.426,0:00:46.574
Op zijn dertigste

0:00:46.574,0:00:48.659
werd bij hem een eerste tumor ontdekt.

0:00:48.659,0:00:51.291
Je kan niet zeggen dat David

0:00:51.291,0:00:54.075
statistisch gezien geluk had.

0:00:54.075,0:00:56.908
Vanaf dat moment deed hij beroep

0:00:56.908,0:00:59.926
op al zijn kennis, al zijn energie

0:00:59.926,0:01:02.725
om te zien hoe

0:01:02.725,0:01:06.641
hij niet alleen[br]zo lang mogelijk kon leven,

0:01:06.641,0:01:09.759
in die toestand, [br]maar vooral zo goed mogelijk.

0:01:09.759,0:01:11.159
Wat we van hem weten,

0:01:11.159,0:01:13.592
is dat hij zijn dieet aanpaste,

0:01:13.592,0:01:16.257
dat hij mediteerde,

0:01:16.257,0:01:20.109
dat hij elke dag aan sport deed.

0:01:20.109,0:01:23.091
Wat minder bekend is, [br]omdat hij het niet gepubliceerd heeft,

0:01:23.091,0:01:26.760
is de aandacht die hij had

0:01:26.760,0:01:30.791
voor alle kleine dingen in zijn leven.

0:01:30.791,0:01:35.474
Tot zijn laatste ademtocht was David

0:01:35.474,0:01:38.875
een fenomeen van dankbaarheid.

0:01:38.875,0:01:43.428
Dankbaarheid is een gevoel

0:01:43.428,0:01:46.514
van erkentelijkheid [br]die we ervaren

0:01:46.514,0:01:52.147
als we de smaak beseffen [br]van hetgeen we beleven.

0:01:52.147,0:01:55.713
Het is een zonnestraal [br]op je kaak, bijvoorbeeld,

0:01:55.713,0:01:58.514
de geur van een baby,

0:01:58.514,0:02:00.613
vooral je eigen baby.

0:02:00.613,0:02:04.163
Het is het je verplaatsen [br]om iets bij te leren

0:02:04.163,0:02:05.781
op een avond.

0:02:05.781,0:02:07.980
Voor ons is het [br]het absolute plezier

0:02:07.980,0:02:12.630
om jullie iets te kunnen presenteren [br]dat ons sterk boeit.

0:02:12.630,0:02:15.297
Waarom heeft David [br]mij op die weg gezet?

0:02:15.297,0:02:17.598
Wij hadden het samen vaak [br]over psychologie.

0:02:17.598,0:02:18.930
Omdat er laboratoria bestaan[br]die zich wijden aan de studie

0:02:18.930,0:02:22.480
van de omstandigheden [br]en de gevolgen van dankbaarheid.

0:02:22.480,0:02:27.214
Een zekere Professor Robert Emmons

0:02:27.214,0:02:30.532
van de Universiteit UC Davies in Californië

0:02:30.532,0:02:33.233
-- de gelukzak --

0:02:33.233,0:02:34.797
probeert nu al 12 jaar, in het kader [br]van de positieve psychologie,

0:02:34.797,0:02:37.566
de studie van het openbloeien,

0:02:37.566,0:02:39.199
te begrijpen hoe het werkt [br]en welk effect het op ons heeft.

0:02:39.199,0:02:41.599
Dit zijn zijn vaststellingen.

0:02:41.599,0:02:44.733
Ten eerste, psychologisch gezien,

0:02:44.733,0:02:46.967
als we ons kunnen verwonderen

0:02:46.967,0:02:49.415
over de kleine dingen,

0:02:49.415,0:02:52.514
over wat je daar beleeft,

0:02:52.514,0:02:54.248
over de temperatuur in de zaal,

0:02:54.248,0:02:55.698
al was het maar over het feit [br]dat je op tijd kon komen,

0:02:55.698,0:02:57.599
wel, dan voelen we ons gelukkiger,

0:02:57.599,0:02:59.615
we voelen ons meer [br]verbonden met de ander,

0:02:59.615,0:03:05.177
we voelen ons alerter

0:03:05.208,0:03:11.599
en we voelen ons levendiger.

0:03:11.599,0:03:13.648
Daarnaast zijn er bijkomende[br]positieve effecten op onze relaties:

0:03:13.648,0:03:15.832
eerst en vooral [br]dat we ons minder alleen voelen.

0:03:15.832,0:03:17.798
Want dankbaarheid [br]komt altijd voort

0:03:17.798,0:03:19.633
uit iets of iemand

0:03:19.633,0:03:22.248
buiten ons om.

0:03:22.248,0:03:23.816
Het is een gevoel [br]dat ons nederig maakt.

0:03:23.816,0:03:26.531
Het is een gevoel waardoor we [br]op onze beurt willen geven.

0:03:26.531,0:03:28.514
Maar dat is nog niks.

0:03:28.514,0:03:30.432
Het meest verrassende [br]zijn de vaststellingen

0:03:30.432,0:03:32.717
op fysiologisch gebied,

0:03:32.717,0:03:34.850
in de werking van het lichaam.

0:03:34.850,0:03:36.917
Dan heb ik het over een studie[br]die sinds 1986 in Minnesota loopt.

0:03:36.917,0:03:38.815
Een onderzoeker stelde de volgende [br]onderzoekshypothese of vraag voor:

0:03:38.815,0:03:41.431
zou er een verband zijn

0:03:41.431,0:03:43.448
tussen dankbaarheid voelen, [br]je kunnen verwonderen en een lang leven?

0:03:43.448,0:03:44.914
Hoe bestudeer je zoiets?

0:03:44.914,0:03:46.914
Je moet mensen vinden [br]die precies eender leven,

0:03:46.914,0:03:49.849
eender eten,

0:03:49.849,0:03:51.881
dezelfde lucht inademen,

0:03:51.881,0:03:53.415
hetzelfde beroep hebben,

0:03:53.415,0:03:56.999
evenveel kinderen hebben,[br]zeker voor vrouwen is dat cruciaal,

0:03:56.999,0:03:58.481
het ideale getal is nul.

0:03:58.481,0:04:01.933
En als iedereen getrouwd kon zijn [br]met dezelfde persoon,

0:04:01.933,0:04:04.165
dan is het perfect.

0:04:04.165,0:04:07.998
Dat vonden ze,

0:04:07.998,0:04:09.814
in een klooster.

0:04:09.814,0:04:11.764
Een klooster met 150 jaar archieven.

0:04:11.764,0:04:14.226
Deze jonge vrouwen kregen,[br]bij hun aankomst in het klooster,

0:04:14.226,0:04:16.109
als ze 20 zijn, een eerste taak: [br]schrijf een brief die je beschrijft,

0:04:16.109,0:04:17.909
die je leven vertelt.

0:04:17.909,0:04:19.142
Dat herhalen ze als ze 40 jaar zijn

0:04:19.142,0:04:22.276
en als ze 70 jaar zijn.

0:04:22.276,0:04:23.927
Er zijn 150 jaar aan biografische brieven [br]ter beschikking.

0:04:23.927,0:04:25.792
Maar er zijn ook 150 jaar [br]aan medische dossiers.

0:04:25.792,0:04:29.228
De brieven worden aan semantici bezorgd,

0:04:29.228,0:04:31.094
die de toon bestuderen [br]van de woordenschat,

0:04:31.094,0:04:34.276
en zij moeten de aard kwantificeren

0:04:34.276,0:04:35.643
van de gebruikte woorden [br]die wijzen op

0:04:35.643,0:04:37.093
verwondering, [br]optimisme

0:04:37.093,0:04:38.343
of dankbaarheid.

0:04:38.343,0:04:40.678
Vervolgens stelde men een correlatie vast

0:04:40.678,0:04:42.111
tussen de dichtheid [br]van de dankbaarheid

0:04:42.111,0:04:43.961
met de gezondheid van de vrouwen

0:04:43.961,0:04:45.961
en zelfs met hun levensduur.

0:04:45.961,0:04:50.210
Men stelde vast dat [br]hoe meer woorden er waren,

0:04:50.210,0:04:53.722
vanaf de leeftijd van 20 jaar,

0:04:53.722,0:04:57.141
die wezen op dankbaarheid of verwondering

0:04:57.141,0:04:59.771
hoe langer ze leefden.

0:04:59.771,0:05:03.772
Men heeft zelfs kunnen uitrekenen[br]dat ze een 7 jaar langere

0:05:03.772,0:05:06.622
levensverwachting hadden dan hun zusters.

0:05:06.622,0:05:08.305
Men heeft dit herhaald [br]in meer courante omgevingen,

0:05:08.305,0:05:10.473
bij arbeiders,

0:05:10.473,0:05:13.423
met exact hetzelfde resultaat.

0:05:13.423,0:05:17.390
Zelf ben ik, zoals sommigen onder jullie,

0:05:17.390,0:05:19.939
geboren en getogen in Parijs.

0:05:19.939,0:05:21.607
We hebben hier niet de gewoonte

0:05:21.607,0:05:24.356
om te praten over wat goed gaat [br]en ons verwondert.

0:05:24.356,0:05:26.223
Maar door mijn contact met David,

0:05:26.223,0:05:29.473
door het lezen van deze documentatie

0:05:29.473,0:05:31.023
wilde ik me eraan wagen,

0:05:31.023,0:05:32.972
om het uit te proberen.

0:05:32.972,0:05:34.490
Ik moest mijn toevlucht nemen [br]tot het bewijsmateriaal

0:05:34.490,0:05:37.391
van Martin Seligman,

0:05:37.391,0:05:38.375
stichter van de positieve psychologie,

0:05:38.375,0:05:40.692
onderzoeker aan de Universiteit[br]van Pennsylvania.

0:05:40.692,0:05:42.126
Je hoort wel vaker over hem tegenwoordig.

0:05:42.126,0:05:45.809
Hij heeft vastgesteld

0:05:45.809,0:05:47.924
dat het volstaat om per dag

0:05:47.924,0:05:51.242
3 situaties te vinden,

0:05:51.242,0:05:53.242
momenten, [br]interacties,

0:05:53.242,0:05:56.655
smaken, [br]gewaarwordingen

0:05:56.655,0:05:59.188
die ons deugd hebben gedaan

0:05:59.188,0:06:02.005
en waarvoor we geneigd zijn [br]om 'wel bedankt!' te zeggen

0:06:02.005,0:06:04.655
om ons geluksniveau

0:06:04.655,0:06:06.288
duurzaam te doen verbeteren, [br]binnen de 3 weken.

0:06:06.288,0:06:08.912
Ik lees dat, [br]ik kom thuis,

0:06:08.912,0:06:10.547
opgetogen over de informatie,

0:06:10.547,0:06:13.697
ik ga aan tafel met mijn man [br]en mijn drie kinderen,

0:06:13.697,0:06:15.997
die op dat moment [br]tussen 8 en 14 jaar zijn,

0:06:15.997,0:06:19.546
en ik zeg: "Ik heb iets mafs [br]gelezen vandaag: als je elke dag --

0:06:19.546,0:06:23.714
en terwijl ik wil zeggen 'momenten, situaties

0:06:23.714,0:06:27.214
waarvoor je --' kortom,

0:06:27.214,0:06:29.297
wat ik zei, was dat als je per dag [br]3 dingen 'top' vindt,

0:06:29.297,0:06:31.480
je langer zal leven, [br]gezonder zal zijn en gelukkiger.

0:06:31.480,0:06:33.247
En we gingen ervoor.

0:06:33.247,0:06:34.647
Het valt niet iedereen makkelijk.

0:06:34.647,0:06:37.847
Het is niet evident.

0:06:37.847,0:06:40.858
Ons niveau van onmiddellijke toegang [br]tot dankbaarheid is verschillend

0:06:40.858,0:06:45.407
van de ene persoon tot de andere.

0:06:45.407,0:06:47.874
Vooral voor Léon, de jongste,

0:06:47.874,0:06:50.357
was het extreem moeilijk.

0:06:50.357,0:06:53.538
Hij was bedrukt, [br]hij had geen zin om te spelen.

0:06:53.538,0:06:56.325
Eén van de dingen waar ik [br]als mama fier op ben,

0:06:56.325,0:06:58.108
is dat Léon vandaag, [br]op zijn veertiende,

0:06:58.108,0:07:01.908
deze trap zou kunnen afdalen,

0:07:01.908,0:07:04.257
voor u zou kunnen komen staan en zeggen:

0:07:04.257,0:07:05.738
"Dit zijn de 3 dingen die ik top vind."

0:07:05.738,0:07:06.788
Ik heb dat aan mijn kinderen geleerd.

0:07:06.788,0:07:10.186
Het is een manier van doen.

0:07:10.186,0:07:11.754
Als je dat doet [br]met mensen die je kent,

0:07:11.754,0:07:14.720
met wie je samen leeft,

0:07:14.720,0:07:17.104
of samenwerkt,

0:07:17.104,0:07:19.255
mensen die je niet kent,

0:07:19.255,0:07:20.270
die je pas hebt ontmoet,

0:07:20.270,0:07:23.255
dan gebeurt iets heel bijzonders.

0:07:23.255,0:07:25.172
Want het is een nogal [br]ongebruikelijk gespreksonderwerp.

0:07:25.172,0:07:26.637
Als het jou raakt, raakt het mij.

0:07:26.637,0:07:28.061
Als ik je hoor vertellen wat jou vandaag[br]gelukkig maakte, dan is er één regel:

0:07:28.061,0:07:29.860
op een top die openlijk wordt gedeeld,[br]geef je geen commentaar, geen kritiek.

0:07:29.860,0:07:31.194
Je luistert naar de top van anderen,

0:07:31.194,0:07:33.078
je neemt hem in je op en vaak stel je vast[br]dat jij dat ook hebt ervaren.

0:07:33.078,0:07:34.827
Je voegt hem aan je lijst toe.

0:07:34.827,0:07:36.344
Dat is één manier van doen,

0:07:36.344,0:07:37.960
het niveau 0.

0:07:37.960,0:07:40.542
Dan is er niveau 1.

0:07:40.542,0:07:42.927
Als je niet veel zin hebt[br]om erover te praten, kan je beginnen

0:07:42.927,0:07:44.009
door op je nachttafel

0:07:44.009,0:07:46.493
wat ik een 'topboekje' noem te leggen,

0:07:46.493,0:07:47.444
wat onderzoekers[br]een 'dankbaarheidsdagboek' noemen,

0:07:47.444,0:07:48.544
waarin je gewoon kan noteren,

0:07:48.544,0:07:50.193
voor je gaat slapen,[br]het laatste wat je doet

0:07:50.193,0:07:51.478
voor je gaat slapen,

0:07:51.478,0:07:52.929
als je je iPad uitschakelt,

0:07:52.929,0:07:54.211
vul je je boekje in.

0:07:54.211,0:07:55.861
Dokter Emmons stelde vast

0:07:55.861,0:07:59.092
dat als dat het laatste is [br]wat je doet op een dag,

0:07:59.092,0:08:02.572
je dieper slaapt,

0:08:02.572,0:08:03.908
langer,

0:08:03.908,0:08:06.026
en als je chronische pijn lijdt,

0:08:06.026,0:08:09.825
verzacht het je pijn.

0:08:09.825,0:08:11.058
Dan is er het volgende niveau:

0:08:11.058,0:08:13.009
de dankbaarheidsbrief.

0:08:13.009,0:08:15.610
Dit is wat er gebeurt [br]in onze hersenen:

0:08:15.610,0:08:17.111
als we verbinding maken

0:08:17.111,0:08:18.990
met dat gevoel van dankbaarheid,

0:08:18.990,0:08:20.640
kunnen onze hersenen niet tegelijk

0:08:20.640,0:08:22.490
-- dat is onmogelijk --

0:08:22.490,0:08:23.941
rancune of woede voelen.

0:08:23.941,0:08:25.141
Dus als je gaat zitten

0:08:25.141,0:08:26.567
om iemand te schrijven,

0:08:26.567,0:08:28.151
dan maak je je op

0:08:28.151,0:08:31.285
om je verwondering te beseffen

0:08:31.285,0:08:33.569
over wat voor je ligt.

0:08:33.569,0:08:35.701
Een jaar lang [br]heb ik geen enkel cadeau gegeven.

0:08:35.701,0:08:36.883
Mijn enige cadeau

0:08:36.883,0:08:39.051
was schrijven voor de verjaardagen [br]van mijn vrienden.

0:08:39.051,0:08:40.934
Ik schreef ze dankbaarheidsbrieven.

0:08:40.934,0:08:43.018
Ik dacht opnieuw na over

0:08:43.018,0:08:44.083
mijn vriendschappen, [br]mijn relaties

0:08:44.083,0:08:46.236
en ik besefte het geluk

0:08:46.236,0:08:47.803
dat ik had.

0:08:47.803,0:08:49.319
In zo'n brief kan je zeggen:

0:08:49.319,0:08:51.467
"Als jij geen deel was van mijn leven,

0:08:51.467,0:08:54.068
dan is dit wat ik niet zou zijn

0:08:54.068,0:08:57.501
en wat ik niet zou weten.

0:08:57.501,0:09:00.053
Daardoor kan je de maat nemen

0:09:00.053,0:09:02.751
van de relatie en van de diepte [br]van je relatie met de ander.

0:09:02.751,0:09:04.268
Vervolgens stuurde Martin Seligman

0:09:04.268,0:09:06.637
proefpersonen op dankbaarheidsbezoek.

0:09:06.637,0:09:08.618
Je schrijft de brief,

0:09:08.618,0:09:11.569
en in plaats van hem te versturen, [br]maak je een afspraak

0:09:11.569,0:09:15.018
met de persoon, zonder te zeggen[br]waarom je komt,

0:09:15.018,0:09:17.052
en je komt hem de brief voorlezen.

0:09:17.052,0:09:18.751
Ik heb er, toegegeven, [br]maar één gedaan.

0:09:18.751,0:09:20.286
Het is krachtig,

0:09:20.286,0:09:22.102
ik had er een hoop [br]Kleenex voor nodig,

0:09:22.102,0:09:23.669
ook bij de overhandiging.

0:09:23.669,0:09:26.435
Ik heb een dankbaarheidsbrief [br]geschreven aan mijn man.

0:09:26.435,0:09:28.902
Hij zit vandaag in de zaal. Ik had het [br]hem nooit gezegd, maar ik zeg het nu.

0:09:28.902,0:09:31.220
We zijn 25 jaar samen.

0:09:31.220,0:09:33.035
In 25 jaar samenleven, [br]kan je heel gemakkelijk

0:09:33.035,0:09:35.219
een lijst van verwijten maken.

0:09:35.219,0:09:36.936
Maar daar ging het niet om.

0:09:36.936,0:09:39.186
Het ging erom hem te zeggen: [br]"Als jij geen deel van mijn leven was,

0:09:39.186,0:09:40.918
als ik je niet had ontmoet, [br]als ik die dag niet op jou was gevallen,

0:09:40.918,0:09:42.052
dan is dit alles wat ik nooit [br]zou zijn geworden."

0:09:42.052,0:09:46.387
En dat heb ik gedaan.

0:09:46.387,0:09:48.237
Ik ga jullie iets bekennen.[br]Sorry, Alex.

0:09:48.237,0:09:50.271
Alex leest op het toilet.

0:09:50.271,0:09:53.039
Toen ik me aan deze brief zette,

0:09:53.039,0:09:55.454
besefte ik dat ik,

0:09:55.454,0:09:57.304
zonder die hoop tijdschriften,

0:09:57.304,0:09:59.821
een hoop dingen [br]nooit zou hebben geleerd,

0:09:59.821,0:10:02.933
dankzij hem.

0:10:02.933,0:10:06.710
Ik hoorde het me hem zeggen.

0:10:06.710,0:10:09.461
Ik heb het hem gezegd.

0:10:09.461,0:10:11.061
Dankbaarheid dient precies daarvoor.

0:10:11.061,0:10:12.562
Gewoon om hetzelfde leven te leiden,

0:10:12.562,0:10:15.544
maar dan beter.

0:10:15.544,0:10:18.895
Ik verander de personages niet,

0:10:18.895,0:10:19.995
ik verander het decor niet.

0:10:19.995,0:10:22.010
En waar het echt uitzonderlijk nuttig wordt,

0:10:22.010,0:10:25.878
is wanneer het niet gaat.

0:10:25.878,0:10:29.794
Als het leven ons niet geeft wat we willen,

0:10:29.794,0:10:30.961
als het ons het tegendeel geeft [br]van wat we willen.

0:10:30.961,0:10:32.147
Als de tijd die we hebben doorgebracht

0:10:32.147,0:10:34.761
met iemand van wie we houden, geteld is,

0:10:34.761,0:10:38.161
en we beseffen,

0:10:38.161,0:10:41.760
door die filter,

0:10:41.760,0:10:46.196
ondanks dat alles,

0:10:46.196,0:10:47.545
hoeveel geluk we hebben.

0:10:47.545,0:10:50.411
Mijn geluk bestaat erin om er te zijn,[br]om namens ons allen

0:10:50.411,0:10:54.960
hier geduldig te zitten.

0:10:54.960,0:10:58.110
Hartelijk dank.

0:10:58.110,0:10:59.728
(Applaus)