1
00:00:00,354 --> 00:00:03,485
Крыс Андэрсан: Элан, што за шалёная мара

2
00:00:03,485 --> 00:00:05,642
натхніла цябе паспрабаваць

3
00:00:05,642 --> 00:00:09,000
заняцца аўтамабільнай вытворчасцю і пабудаваць цалкам электрычную машыну?

4
00:00:09,000 --> 00:00:12,402
Элан Маск: Ну, ідэя сягае часоў, калі я быў ва ўніверсітэце.

5
00:00:12,402 --> 00:00:14,554
Я думаў: якія праблемы хутчэй за ўсё

6
00:00:14,554 --> 00:00:17,626
паўплываюць на будучыню свету або будучыню чалавецтва?

7
00:00:17,626 --> 00:00:21,118
Я думаю, неверагодна важна мець устойлівыя мадэлі

8
00:00:21,118 --> 00:00:23,477
транспартнай сістэмы і вытворчасці энергіі.

9
00:00:23,477 --> 00:00:25,522
Агульная праблема энергетыкі такога кшталту --

10
00:00:25,522 --> 00:00:28,021
гэта найбуйнейшая праблема, якую мы мусім вырашыць у гэтым стагоддзі

11
00:00:28,021 --> 00:00:30,226
незалежна ад клопату пра навакольнае асяроддзе.

12
00:00:30,226 --> 00:00:33,143
Насамрэч, нават калі б выкіды СО2 былі карыснымі,

13
00:00:33,143 --> 00:00:36,223
улічваючы, што вуглевадароды хутка скончацца,

14
00:00:36,223 --> 00:00:40,278
нам усё роўна трэба вынайсці ўстойлівыя сродкі для функцыянавання.

15
00:00:40,278 --> 00:00:44,288
КА: Большая частка амерыканскай электрычнасці паходзіць

16
00:00:44,288 --> 00:00:45,950
са спальвання выкапнёвых паліваў.

17
00:00:45,950 --> 00:00:50,565
Як можа электрамабіль, што падключаецца да гэтай сеткі, дапамагчы?

18
00:00:50,565 --> 00:00:53,524
ЭМ: Так, ёсць дзве часткі адказу.

19
00:00:53,524 --> 00:00:56,484
Па-першае, нават калі з такога самага паліва

20
00:00:56,484 --> 00:00:58,473
выпрацаваць энергію на электрастанцыі,

21
00:00:58,473 --> 00:01:01,367
то калі зарадзіць ім машыну, вы будзеце толькі ў плюсе.

22
00:01:01,367 --> 00:01:03,346
Калі, напрыклад, узяць прыродны газ,

23
00:01:03,346 --> 00:01:05,954
самую распаўсюджаную крыніцу вуглевадароднай энергіі,

24
00:01:05,954 --> 00:01:08,952
і спаліць яго ў сучаснай

25
00:01:08,952 --> 00:01:11,147
газавай турбіне General Electric,

26
00:01:11,147 --> 00:01:12,985
атрымаецца каля 60% эфектыўнасці.

27
00:01:12,985 --> 00:01:15,696
Калі ж ужыць той самы газ ў рухавіку ўнутранага спальвання аўтамабіля,

28
00:01:15,696 --> 00:01:17,596
атрымаецца 20% эфектыўнасці.

29
00:01:17,596 --> 00:01:19,176
А прычына ў тым, што на стацыянарнай электрастанцыі

30
00:01:19,176 --> 00:01:21,544
вы можаце дазволіць сабе рэчы значна цяжэйшыя,

31
00:01:21,544 --> 00:01:23,259
аб'ёмнейшыя.

32
00:01:23,259 --> 00:01:24,713
Можаце нават пабочнае награванне ўжыць,

33
00:01:24,713 --> 00:01:26,082
каб прыводзіць у рух паравую турбіну

34
00:01:26,082 --> 00:01:27,866
і карыстацца другаснай крыніцай энергіі.

35
00:01:27,866 --> 00:01:31,652
Такім чынам, нават калі ўлічыць страты пры перадачы энергіі і іншае,

36
00:01:31,652 --> 00:01:35,056
выкарыстаўшы такое самае паліва, вы прынамсі ў двухразовым выйгрышы,

37
00:01:35,056 --> 00:01:37,528
зараджаючы электрамабіль энергіяй з электрастанцыі.

38
00:01:37,528 --> 00:01:39,639
КА: Такі маштаб прыносіць эфектыўнасць.

39
00:01:39,639 --> 00:01:41,378
ЭМ: Менавіта так.

40
00:01:41,378 --> 00:01:44,396
Сутнасць у тым, што нам у любым выпадку трэба мець

41
00:01:44,396 --> 00:01:46,799
устойлівыя крыніцы энергіі, электрычнасці.

42
00:01:46,799 --> 00:01:49,868
Таму калі мы вырашым гэтую праблему,

43
00:01:49,868 --> 00:01:53,333
мае сэнс мець і электрычныя машыны

44
00:01:53,333 --> 00:01:55,908
ў якасці транспарту.

45
00:01:55,908 --> 00:01:57,343
КА: У нас ёсць відэа,

46
00:01:57,343 --> 00:01:59,834
як збіраюць Тэслу,

47
00:01:59,834 --> 00:02:02,548
якое, калі яго прайграць...

48
00:02:02,548 --> 00:02:07,492
Што ж такога наватарскага ў гэтым працэсе?

49
00:02:07,492 --> 00:02:11,068
ЭМ: Натуральна, што з мэтай паскарэння надыходу электрычнага транспарту,

50
00:02:11,068 --> 00:02:13,138
а трэба сказаць, што, мяркую,

51
00:02:13,138 --> 00:02:15,596
усе віды транспарту стануць цалкам электрычнымі

52
00:02:15,596 --> 00:02:20,663
за іранічным выняткам ракет.

53
00:02:20,663 --> 00:02:23,420
Трэці закон Ньютана нам не абысці.

54
00:02:23,420 --> 00:02:26,872
Пытанне ў тым, як паскорыць

55
00:02:26,872 --> 00:02:28,452
надыход электрычнага транспарту?

56
00:02:28,452 --> 00:02:30,900
Каб зрабіць гэта з аўтамабілямі, трэба запраектаваць

57
00:02:30,900 --> 00:02:33,227
насамрэч энэргаашчадную машыну,

58
00:02:33,227 --> 00:02:35,084
што азначае зрабіць яе неймаверна лёгкай.

59
00:02:35,084 --> 00:02:36,110
Тое, што вы бачыце тут -

60
00:02:36,110 --> 00:02:38,856
адзіныя кузаў і шасі цалкам з алюмінія

61
00:02:38,856 --> 00:02:40,442
з Паўночнай Амерыкі.

62
00:02:40,442 --> 00:02:43,130
На самой справе, мы прымянілі шмат метадаў з распрацоўкі ракет,

63
00:02:43,130 --> 00:02:46,747
каб зрабіць машыну лягчэйшай нягледзячы на аб'ёмную батарэю.

64
00:02:46,747 --> 00:02:48,907
Да таго ж яна мае найніжэйшы каэфіцыент аэрадынамічнага супраціву

65
00:02:48,907 --> 00:02:50,275
сярод усіх іншых машын такіх памераў.

66
00:02:50,275 --> 00:02:53,940
У выніку спажыванне энергіі вельмі нізкае,

67
00:02:53,940 --> 00:02:56,156
а самая прасунутая батарэя

68
00:02:56,156 --> 00:02:58,740
дае машыне выйгрышную перавагу.

69
00:02:58,740 --> 00:03:01,679
Вы можаце праехаць парадку 400 кіламетраў.

70
00:03:01,679 --> 00:03:05,268
КА: Але ж гэтыя батарэі неверагодна цяжкія,

71
00:03:05,268 --> 00:03:08,539
вы ўсё роўна думаеце, што падлік верны:

72
00:03:08,539 --> 00:03:10,675
лёгкі кузаў, цяжкая батарэя -

73
00:03:10,675 --> 00:03:12,948
атрымоўваем захапляльную эфектыўнасць?

74
00:03:12,948 --> 00:03:14,780
ЭМ: Менавіта. Усё ў машыне мае быць вельмі лёгкім,

75
00:03:14,780 --> 00:03:16,541
каб ураўнаважыць масу батарэй.

76
00:03:16,541 --> 00:03:19,570
А аэрадынаміка дазваляе праехаць настолькі даўгі шлях.

77
00:03:19,570 --> 00:03:23,295
Па праўдзе, кіроўцы Мадэлі S

78
00:03:23,295 --> 00:03:24,374
нібы спаборнічаюць паміж сабой,

79
00:03:24,374 --> 00:03:27,393
каб праехаць найдалей.

80
00:03:27,393 --> 00:03:30,923
Здаецца, хтосьці надоечы пераадолеў 676 кіламетраў на адным зарадзе.

81
00:03:30,923 --> 00:03:34,011
КА: Бруно Баўдэн, вось хто зрабіў гэта.

82
00:03:34,011 --> 00:03:36,601
пабіў новы сусветны рэкорд. ЭМ: Віншаванні.

83
00:03:36,601 --> 00:03:38,213
КА: Гэта былі добрыя навіны. Але недахопам было тое,

84
00:03:38,213 --> 00:03:41,027
што каб зрабіць гэта, яму прыйшлося ехаць з хуткасцю 30 км/г

85
00:03:41,027 --> 00:03:44,939
і часта спыняцца паліцыяй. (Смех)

86
00:03:44,939 --> 00:03:48,829
ЭМ: Вы можаце спакойна ехаць

87
00:03:48,829 --> 00:03:51,467
з хуткасцю каля 100 км/г

88
00:03:51,467 --> 00:03:53,431
пры нармальных умовах,

89
00:03:53,431 --> 00:03:55,315
і 400 км - разумны лік.

90
00:03:55,315 --> 00:03:56,453
КА: Давайце пакажам другое відэа,

91
00:03:56,453 --> 00:03:59,299
пра Тэслу ў дзеянні на лёдзе.

92
00:03:59,299 --> 00:04:01,967
І гэта зусім не камень у агарод The New York Times, дарэчы.

93
00:04:01,967 --> 00:04:04,382
Што самае неспадзяванае ў

94
00:04:04,382 --> 00:04:05,890
кіраванні гэтай машынай?

95
00:04:05,890 --> 00:04:07,368
ЭМ: Пры кіраванні электрамабілем,

96
00:04:07,368 --> 00:04:09,766
яго адчувальнасць насамрэч неверагодная.

97
00:04:09,766 --> 00:04:12,453
Мы хацелі, каб людзі адчувалі,

98
00:04:12,453 --> 00:04:14,556
як іх розум зліваецца з машынай,

99
00:04:14,556 --> 00:04:17,730
нібыта вы з ёю -- адно цэлае.

100
00:04:17,730 --> 00:04:21,776
Калі вы паварочваеце і паскараецеся, гэта проста адбываецца

101
00:04:21,776 --> 00:04:23,610
быццам у машыны ёсць Электронны Кантроль Устойлівасці.

102
00:04:23,610 --> 00:04:26,106
Гэта магчыма з электрамабілем дзякуючы яго адчувальнасці,

103
00:04:26,106 --> 00:04:28,233
з паліўнай машынай так не атрымаецца.

104
00:04:28,233 --> 00:04:30,215
І гэта істотная розніца,

105
00:04:30,215 --> 00:04:33,002
якую можна адчуць толькі пры спробнай паездцы.

106
00:04:33,002 --> 00:04:37,296
КА: Гэта прыгожая, але дарагая машына.

107
00:04:37,296 --> 00:04:40,871
Ці ёсць у вас нейкі план,

108
00:04:40,871 --> 00:04:42,450
каб выпусціць масавую версію?

109
00:04:42,450 --> 00:04:45,010
ЭМ: Так. Мэтай Тэслы заўсёды быў

110
00:04:45,010 --> 00:04:47,282
трохступенчаты працэс, у якім першая версія --

111
00:04:47,282 --> 00:04:51,048
гэта дарагая машына з маленькім аб'ёмам вытворчасці,

112
00:04:51,048 --> 00:04:54,113
другая каштуе менш і і большым аб'ёмам,

113
00:04:54,113 --> 00:04:56,402
і трэцяя версія -- самая аб'ёмная і танная.

114
00:04:56,402 --> 00:04:58,085
У дадзены момант мы знаходзімся ў другой фазе.

115
00:04:58,085 --> 00:05:01,035
Такім чынам ёсць спорткар Roadster за $100.000,

116
00:05:01,035 --> 00:05:04,034
і ёсць Мадэль S па цане ад $50.000.

117
00:05:04,034 --> 00:05:06,138
Электрамабіль трэцяга пакалення,

118
00:05:06,138 --> 00:05:07,867
які меркавана з'явіцца праз тры-чатыры гады,

119
00:05:07,867 --> 00:05:10,522
будзе каштаваць $30.000.

120
00:05:10,522 --> 00:05:13,004
Кожны раз, як з'яўлялася насамрэч новая тэхналогія,

121
00:05:13,004 --> 00:05:15,098
звычайна мусіла выйсці тры буйныя версіі,

122
00:05:15,098 --> 00:05:18,318
каб з'явіўся выдатны масавы прадукт.

123
00:05:18,318 --> 00:05:21,042
Мы прасоўваемся ў гэтым кірунку,

124
00:05:21,042 --> 00:05:23,314
і я ўпэўнены, што так усё і будзе.

125
00:05:23,314 --> 00:05:25,223
КА: Добра, калі шлях недалёкі,

126
00:05:25,223 --> 00:05:28,971
можна паехаць, вярнуцца і зарадзіцца дома.

127
00:05:28,971 --> 00:05:33,218
Але на дадзены момант няма агульнанацыянальнай сеткі хуткіх зарадных станцый.

128
00:05:33,218 --> 00:05:36,058
Ці прадбачацца нейкія істотныя змены тут,

129
00:05:36,058 --> 00:05:38,311
ці гэта спраўдзіцца толькі на некаторых ключавых маршрутах?

130
00:05:38,311 --> 00:05:41,186
ЭМ: На самой справе, зарадных станцый ужо больш,

131
00:05:41,186 --> 00:05:43,411
чым людзі сабе ўяўляюць.

132
00:05:43,411 --> 00:05:45,770
У Тэсле распрацаваная тэхналогія

133
00:05:45,770 --> 00:05:47,978
пад назвай Supercharging,

134
00:05:47,978 --> 00:05:51,290
якую мы прапануем пакупнікам Model S

135
00:05:51,290 --> 00:05:52,755
бясплатна назаўжды.

136
00:05:52,755 --> 00:05:55,410
Гэта факт, які для многіх магчыма застаецца незразумелым.

137
00:05:55,410 --> 00:05:58,240
Насамрэч штаты Каліфорнія і Невада ўжо пакрытыя сеткай станцый,

138
00:05:58,240 --> 00:06:00,514
як і Ўсходняе ўзбярэжжа

139
00:06:00,514 --> 00:06:02,766
ад Бостана да Вашынгтона.

140
00:06:02,766 --> 00:06:04,148
Напрыканцы гэтага года вы зможаце праехаць

141
00:06:04,148 --> 00:06:06,291
з Лос-Анджэлеса ў Нью-Ёрк,

142
00:06:06,291 --> 00:06:07,893
карыстаючыся толькі сеткай Supercharger,

143
00:06:07,893 --> 00:06:12,110
каторая зараджае шпарчэй у пяць разоў за якія-кольвек іншыя.

144
00:06:12,110 --> 00:06:16,536
Для нас галоўнае -- прытрымлівацца суадносінаў язды да перапынкаў

145
00:06:16,536 --> 00:06:19,535
каля шасці ці сямі.

146
00:06:19,535 --> 00:06:21,765
Так, каб ехаць на працягу трох гадзінаў,

147
00:06:21,765 --> 00:06:23,403
а спыняцца на 20 або 30 хвілін.

148
00:06:23,403 --> 00:06:25,900
Гэта адрэзак часу, на які людзі звычайна спыняюцца.

149
00:06:25,900 --> 00:06:28,020
Такім чынам, калі вы выяжджаеце ў дарогу а 9:00,

150
00:06:28,020 --> 00:06:30,558
апоўдні можна зрабіць перапынак каб перакусіць,

151
00:06:30,558 --> 00:06:32,297
завітаць у прыбіральню, выпіць кавы і паехаць далей.

152
00:06:32,297 --> 00:06:35,654
КА: Дык вы прапануеце спажыўцам зараджацца цалкам на працягу гадзіны.

153
00:06:35,654 --> 00:06:39,630
Маўляў, не спадзявайцеся выехаць адсюль праз 10 хвілін,

154
00:06:39,630 --> 00:06:41,597
пачакайце гадзіну, але ёсць добрая навіна:

155
00:06:41,597 --> 00:06:43,036
вы дапамагаеце ратаваць планету,

156
00:06:43,036 --> 00:06:45,729
і, дарэчы, электрычнасць для вас -- бясплатная.

157
00:06:45,729 --> 00:06:47,593
ЭМ: Насамрэч мы спадзяемся,

158
00:06:47,593 --> 00:06:51,118
што людзі будуць спыняцца на 20-30 хвілін, не гадзіну.

159
00:06:51,118 --> 00:06:58,846
Лепей праехаць каля 260-270 кіламетраў

160
00:06:58,846 --> 00:07:00,944
і спыніцца на паўгадзіны,

161
00:07:00,944 --> 00:07:02,309
каб потым працягнуць шлях.

162
00:07:02,309 --> 00:07:05,591
Гэта натуральны рытм падарожжа.

163
00:07:05,591 --> 00:07:09,972
КА: Зразумела. Гэта толькі адна спіца ў вашым энергетычным коле.

164
00:07:09,972 --> 00:07:12,614
Вы працуеце таксама над сваёй кампаніяй SolarCity.

165
00:07:12,614 --> 00:07:15,126
Што такога незвычайнага там?

166
00:07:15,126 --> 00:07:17,486
ЭМ: Ну, як я ўжо ўзгадваў раней,

167
00:07:17,486 --> 00:07:21,126
мы мусім перайсці на ўстойлівыя метады

168
00:07:21,126 --> 00:07:22,774
выпрацоўкі электраэнергіі і яе спажывання.

169
00:07:22,774 --> 00:07:26,596
Я досыць упэўнены, што першаснай такой крыніцай

170
00:07:26,596 --> 00:07:29,077
здабывання энергіі будзе Сонца.

171
00:07:29,077 --> 00:07:31,412
То бок, гэта ж ускосны тэрмаядзерны сінтэз, вось што гэта.

172
00:07:31,412 --> 00:07:34,646
У нас ёсць вялізная атамная электрастанцыя ў небе пад назвай "Сонца",

173
00:07:34,646 --> 00:07:37,538
нам проста трэба выхапіць крыху гэтай энэргіі

174
00:07:37,538 --> 00:07:40,414
для патрэбаў чалавечай цывілізацыі.

175
00:07:40,414 --> 00:07:42,420
Мы ўсе ўжо ведаем, але магчыма не разумеем да канца,

176
00:07:42,420 --> 00:07:45,774
што свет і так амаль цалкам працуе на сонечнай энергіі.

177
00:07:45,774 --> 00:07:49,014
Калі б не было Сонца, мы былі б ледзяным шарам

178
00:07:49,014 --> 00:07:51,176
з тэмпературай тры градусы Кельвіна.

179
00:07:51,176 --> 00:07:54,974
Яно прыводзіць у рух сістэму ападкаў,

180
00:07:54,974 --> 00:07:57,630
уся экасістэма сілкуецца сонечнай энэргіяй.

181
00:07:57,630 --> 00:07:59,981
КА: Але ў галоне бензіна, фактычна,

182
00:07:59,981 --> 00:08:02,245
уціснутыя тысячы гадоў

183
00:08:02,245 --> 00:08:04,310
сонечнай энэргіі,

184
00:08:04,310 --> 00:08:07,289
таму цяжка падвесці падлікі на карысць сонечнай энергіі,

185
00:08:07,289 --> 00:08:10,378
каб хаця б аддалена спаборнічаць з, напрыклад, прыродным газам.

186
00:08:10,378 --> 00:08:13,822
Як тут можна збудаваць бізнэс?

187
00:08:13,822 --> 00:08:17,131
ЭМ: Ну, насамрэч, я ўпэўнены, што сонечная энергія

188
00:08:17,131 --> 00:08:21,047
разаб'е дашчэнту ўсе іншыя крыніцы ўлучна з прыродным газам.

189
00:08:21,047 --> 00:08:23,434
(Воплескі)
КА: Як?

190
00:08:23,434 --> 00:08:27,007
ЭМ: Так мусіць быць, іначай у нас сур'ёзныя праблемы.

191
00:08:27,007 --> 00:08:30,041
КА: Вы ж не прадаеце сонечныя панэлі спажыўцам.

192
00:08:30,041 --> 00:08:31,192
Чым тады вы займаецеся?

193
00:08:31,192 --> 00:08:34,440
ЭМ: Не, на самой справе мы прадаем. Вы можаце набыць

194
00:08:34,440 --> 00:08:35,982
або арэндаваць сонечную ўсталёўку ў нас.

195
00:08:35,982 --> 00:08:37,972
Большасць выбірае арэнду.

196
00:08:37,972 --> 00:08:40,038
А самае прывабнае ў гэтым,

197
00:08:40,038 --> 00:08:42,789
што не патрэбныя ані сыравіна, ані выдаткі на эксплуатацыю.

198
00:08:42,789 --> 00:08:46,014
Як толькі ўсталявалі, яна працуе.

199
00:08:46,014 --> 00:08:50,515
І працуе дзесяцігоддзямі, можа нават стагоддзямі.

200
00:08:50,515 --> 00:08:53,453
Таму ключом тут з'яўляецца зніжэнне

201
00:08:53,453 --> 00:08:55,428
коштаў першаснай ўсталёўкі

202
00:08:55,428 --> 00:08:58,063
і агульнай сумы інвестыцыі,

203
00:08:58,063 --> 00:09:01,687
бо гэтыя два фактары спрыяюць коштам сонечнай энергетыкі.

204
00:09:01,687 --> 00:09:05,103
Мы прасунуліся вельмі далёка ў гэтым,

205
00:09:05,103 --> 00:09:08,671
вось чаму я ўпэўнены, што мы пераўзыйдзем прыродны газ.

206
00:09:08,671 --> 00:09:11,448
КА: Дык вашая прапанова пакупнікам наступная:

207
00:09:11,448 --> 00:09:13,664
не плаціце шмат загадзя...

208
00:09:13,664 --> 00:09:16,344
ЭМ: Анічога.
КА: Не плаціце анічога загадзя,

209
00:09:16,344 --> 00:09:18,983
мы паставім панэлі вам на дах.

210
00:09:18,983 --> 00:09:22,584
А потым ужо плаціце толькі арэнду. На колькі звычайна?

211
00:09:22,584 --> 00:09:25,828
ЭМ: Мы арэндуем звычайна на 20 гадоў.

212
00:09:25,828 --> 00:09:30,491
Але каштоўнасць гэтай прапановы, як вы і намякаеце, досыць простая.

213
00:09:30,491 --> 00:09:34,641
Вы не выдаткоўвайце грошы, але вашыя камунальныя аплаты памяншаюцца.

214
00:09:34,641 --> 00:09:36,521
Досыць выгодна.

215
00:09:36,521 --> 00:09:38,434
КА: Выглядае як выйгрыш для спажыўца.

216
00:09:38,434 --> 00:09:40,889
Няма рызыкі, плоціце менш, чым цяпер.

217
00:09:40,889 --> 00:09:43,284
Для вас жа тут выгодна..

218
00:09:43,284 --> 00:09:48,059
То бок, хто валодае электрычнасцю з гэтых панэляў у перспектыве?

219
00:09:48,059 --> 00:09:51,241
Як кампанія зарабляе?

220
00:09:51,241 --> 00:09:54,783
ЭМ: Ну, па сутнасці,

221
00:09:54,783 --> 00:10:00,670
SolarCity здабывае частку капітала

222
00:10:00,670 --> 00:10:04,340
ад, скажам, кампаніі або банку.

223
00:10:04,340 --> 00:10:06,553
Гугл -- адзін з найбуйнейшых нашых партнёраў.

224
00:10:06,553 --> 00:10:08,977
І яны спадзяюцца на некаторы прыбытак з яго.

225
00:10:08,977 --> 00:10:13,363
За гэты капітал мы набываем і ўсталёўваем панэлі на дах,

226
00:10:13,363 --> 00:10:16,809
а потым збіраем арэндную плату з уладальніка дома ці бізнэса,

227
00:10:16,809 --> 00:10:20,519
якая меншая за камунальныя аплаты.

228
00:10:20,519 --> 00:10:24,032
КА: Але вы самі атрымоўваеце доўгатэрміновую выгоду з гэтай энэргіі.

229
00:10:24,032 --> 00:10:27,796
Такім чынам вы будуеце размеркаваную энэргетычную сетку.

230
00:10:27,796 --> 00:10:29,471
ЭМ: Дакладна. Усё зводзіцца да

231
00:10:29,471 --> 00:10:32,812
вялізнай электрасеткі.

232
00:10:32,812 --> 00:10:35,695
І гэта, на маю думку, добра, бо электрасеткі

233
00:10:35,695 --> 00:10:38,532
былі манаполіяй, у людзей не было выбару.

234
00:10:38,532 --> 00:10:40,627
Тут жа ўпершыню

235
00:10:40,627 --> 00:10:43,892
з'явілася канкурэнцыя,

236
00:10:43,892 --> 00:10:46,892
таму што энэргетычныя кампаніі былі адзінымі,

237
00:10:46,892 --> 00:10:49,539
хто валодаў сеткамі размеркавання энэргіі. Цяпер такая ёсць у вас на даху.

238
00:10:49,539 --> 00:10:51,430
Я думаю, гэта вяртае ўладу

239
00:10:51,430 --> 00:10:54,067
домаўладальнікам і фірмам.

240
00:10:54,067 --> 00:10:55,425
КА: І вы сапраўды прадбачыце будучыню,

241
00:10:55,425 --> 00:10:59,344
дзе большасць электрычнасці ў ЗША --

242
00:10:59,344 --> 00:11:04,046
у межах дзесяцігоддзя-двух -- стане сонечнай?

243
00:11:04,046 --> 00:11:09,844
ЭМ: Я надзвычай упэўнены, што сонечная энергія будзе пераважаць,

244
00:11:09,844 --> 00:11:11,956
а магчыма і стане большасцю.

245
00:11:11,956 --> 00:11:17,216
І я прадказваю такую перавагу ў межах 20 гадоў.

246
00:11:17,216 --> 00:11:20,684
Я нават з кімсьці пайшоў у заклад...
КА: А як вы вызначаеце "перавагу"?

247
00:11:20,684 --> 00:11:22,430
ЭМ: Больш сонечнай энергіі, чым з любой іншай крыніцы.

248
00:11:22,430 --> 00:11:26,188
КА: Ага. З кім вы пайшлі ў заклад?

249
00:11:26,188 --> 00:11:29,588
ЭМ: З сябрам, хто застанецца безназоўным.

250
00:11:29,588 --> 00:11:33,908
КА: Толькі паміж намі.
(Смех)

251
00:11:33,908 --> 00:11:36,700
ЭМ: Я заклаўся, здаецца, каля двух-трох гадоў таму.

252
00:11:36,700 --> 00:11:38,503
Такім чынам, па грубым падліку гэта праз 18 гадоў,

253
00:11:38,503 --> 00:11:42,060
мы ўбачым больш сонечнай энергіі, чым любой іншай.

254
00:11:42,060 --> 00:11:43,829
КА: Добра, тады давайце вернемся да іншага вашага закладу

255
00:11:43,829 --> 00:11:46,045
з самім сабой, я падазраю. Досыць вар'яцкага закладу.

256
00:11:46,045 --> 00:11:50,822
Вы зарабілі некаторыя грошы ад продажу PayPal.

257
00:11:50,822 --> 00:11:53,258
І вырашылі пабудаваць касмічную кампанію.

258
00:11:53,258 --> 00:11:55,331
З якой такой нагоды хто-небудзь будзе рабіць гэта?

259
00:11:55,331 --> 00:11:57,511
(Смех)

260
00:11:57,511 --> 00:12:00,324
ЭМ: Мяне часта аб гэтым пытаюцца, гэта так.

261
00:12:00,324 --> 00:12:02,583
Маўляў, вы чулі жарт пра таго хлопца,

262
00:12:02,583 --> 00:12:05,484
што разбагацеў у касмічнай індустрыі?

263
00:12:05,484 --> 00:12:09,732
Відавочна, ён быў яшчэ багацейшы, як пачынаў -- сцвярджае кульмінацыя.

264
00:12:09,732 --> 00:12:12,278
Таму я адказваю ўсім, што проста шукаў

265
00:12:12,278 --> 00:12:14,565
самы хуткі спосаб паменшыць сваё багацце.

266
00:12:14,565 --> 00:12:17,606
А яны глядзяць на мяне і, маўляў, "Ён сур'ёзна?"

267
00:12:17,606 --> 00:12:22,668
КА: І, на дзіва, гэта казалі сур'ёзна. Дык што здарылася?

268
00:12:22,668 --> 00:12:25,850
ЭМ: Мы былі на валаску ад правалу. Здавалася, што анічога не выйдзе.

269
00:12:25,850 --> 00:12:27,600
Мы падышлі вельмі блізка да паразы,

270
00:12:27,600 --> 00:12:30,734
але нам удалося зварухнуцца з мёртвай кропкі ў 2008.

271
00:12:30,734 --> 00:12:36,884
Мэта SpaceX -- спрабаваць прасунуць ракетную тэхналогію

272
00:12:36,884 --> 00:12:38,838
і асабліва вырашыць тую праблему,

273
00:12:38,838 --> 00:12:40,422
якую я лічу жыццёва важнай для таго,

274
00:12:40,422 --> 00:12:42,449
каб чалавецтва стала касмічнай цывілізацыяй.

275
00:12:42,449 --> 00:12:47,333
Гэта пабудова шматразовай ракеты.

276
00:12:47,333 --> 00:12:50,424
КА: А ці будзе чалавецтва касмічнай цывілізацыяй?

277
00:12:50,424 --> 00:12:54,438
Гэта вашая мара, скажам, з часоў юнацтва?

278
00:12:54,438 --> 00:12:57,817
Ці марылі вы пра Марс або далей?

279
00:12:57,817 --> 00:12:59,953
ЭМ: Я рабіў ракеты ў дзяцінстве,

280
00:12:59,953 --> 00:13:01,349
але я не думаў, што ўцягнуся ў гэта.

281
00:13:01,349 --> 00:13:03,334
Ідэя прыйшла хутчэй з разважанняў

282
00:13:03,334 --> 00:13:07,204
наконт таго, што мусіць здарыцца,

283
00:13:07,204 --> 00:13:10,024
каб будучыня была захапляльнай і натхняльнай?

284
00:13:10,024 --> 00:13:14,113
І я думаю, ёсць істотная розніца паміж тым,

285
00:13:14,113 --> 00:13:15,509
каб глядзець у будучыню

286
00:13:15,509 --> 00:13:18,966
чалавецтва як касмічнай цывілізацыі,

287
00:13:18,966 --> 00:13:22,081
якая паўсюль даследуе зоркі і насяляе розныя планеты,

288
00:13:22,081 --> 00:13:24,293
што, на маю думку, насамрэч цудоўна,

289
00:13:24,293 --> 00:13:27,464
чым як на зняволенную тут на Зямлі

290
00:13:27,464 --> 00:13:29,752
ажно да часу імавернага вымірання.

291
00:13:29,752 --> 00:13:31,504
КА: Дык вы ўрэзалі кошт пабудовы ракеты

292
00:13:31,504 --> 00:13:34,848
на 75%, у залежнасці як падлічваць.

293
00:13:34,848 --> 00:13:37,127
Як жа вы ўмудрыліся гэтага дасягнуць?

294
00:13:37,127 --> 00:13:40,238
NASA будуе ракеты дзесяцігоддзі. Як?

295
00:13:40,238 --> 00:13:42,639
ЭМ: Ну, мы значна прасунуліся

296
00:13:42,639 --> 00:13:45,402
у тэхналогіі вытворчасці фюзеляжа, рухавікоў,

297
00:13:45,402 --> 00:13:48,623
электронікі і правядзення запускаў.

298
00:13:48,623 --> 00:13:51,344
Даўжэзны спіс новаўвядзенняў,

299
00:13:51,344 --> 00:13:53,512
якія мы распрацавалі

300
00:13:53,512 --> 00:13:59,187
і якія крыху цяжка прадставіць у межах нашай гутаркі,..

301
00:13:59,187 --> 00:14:02,600
КА: Не ў апошнюю чаргу таму, што іх могуць пераняць, га?

302
00:14:02,600 --> 00:14:05,215
Вы ж не запатэнтавалі гэта -- вось што мне цікава.

303
00:14:05,215 --> 00:14:07,455
ЭМ: Не, мы не патэнтуем распрацоўкі.
КА: Вы не робіце гэтага, бо лічыце

304
00:14:07,455 --> 00:14:10,203
гэта небяспечным?

305
00:14:10,203 --> 00:14:12,899
ЭМ: З-за таго што нашыя асноўныя канкурэнты -- ўрады дзяржаў,

306
00:14:12,899 --> 00:14:17,368
прававая моц патэнтаў глыбока сумнеўная.
(Смех) (Воплескі)

307
00:14:17,368 --> 00:14:20,787
КА: Гэта вельмі, вельмі цікава.

308
00:14:20,787 --> 00:14:23,416
Але вялікае новаўвядзенне яшчэ наперадзе,

309
00:14:23,416 --> 00:14:26,155
і вы цяпер працуеце над ім. Распавядзіце нам.

310
00:14:26,155 --> 00:14:27,844
ЭМ: Так, вялікае новаўвядзенне --

311
00:14:27,844 --> 00:14:32,081
КА: На самой справе, давайце паглядзім тое відэа, і вы зможаце суправаджаць яго апавяданнем.

312
00:14:32,081 --> 00:14:36,155
ЭМ: Згодны. Штука з ракетамі ў тым,

313
00:14:36,155 --> 00:14:37,697
што яны незваротныя.

314
00:14:37,697 --> 00:14:39,959
Усе ракеты, якія лётаюць сёння -- выключна аднаразовыя.

315
00:14:39,959 --> 00:14:42,093
Шаттл быў спробай зрабіць шматразовую ракету,

316
00:14:42,093 --> 00:14:45,019
але нават яго галоўны бак выкідваўся кожны раз.

317
00:14:45,019 --> 00:14:47,115
Часткі, што можна было выкарыстаць паўторна,

318
00:14:47,115 --> 00:14:52,171
узнаўляліся для палёту групай у 10.000 асоб на працягу дзевяці месяцаў.

319
00:14:52,171 --> 00:14:55,757
Таму адзін палёт Шаттла абыходзіўся ў міліярд даляраў.

320
00:14:55,757 --> 00:14:57,939
Відавочна, гэта не акупала надта добра...

321
00:14:57,939 --> 00:15:01,159
КА: Што толькі што адбылося? Нешта прызямлілася?

322
00:15:01,159 --> 00:15:05,490
ЭМ: Дакладна так. Дык вось, важна, каб ступені ракеты

323
00:15:05,490 --> 00:15:08,855
маглі вярнуцца назад, на стартавую пляцоўку,

324
00:15:08,855 --> 00:15:11,872
і быць гатовымі да запуску праз некалькі гадзін.

325
00:15:11,872 --> 00:15:16,555
КА: Неймаверна. Шматразовыя ракеты.
ЭМ: Так.
(Воплескі)

326
00:15:16,555 --> 00:15:19,763
Многія не разумеюць,

327
00:15:19,763 --> 00:15:22,361
што кошт ракетнага паліва невялікі,

328
00:15:22,361 --> 00:15:24,065
амаль як для рэактыўнага самалёта.

329
00:15:24,065 --> 00:15:27,581
Яго кошт каля 0.3%

330
00:15:27,581 --> 00:15:29,483
ад кошту ракеты.

331
00:15:29,483 --> 00:15:31,635
Таму магчыма дасягнуць, скажам,

332
00:15:31,635 --> 00:15:34,475
100-кротнага зніжэння кошту палёту,

333
00:15:34,475 --> 00:15:37,555
калі паспяхова выкарыстаць ракету паўторна.

334
00:15:37,555 --> 00:15:38,995
Вось чаму гэта важна.

335
00:15:38,995 --> 00:15:41,217
Кожны сродак транспарту, якім мы карыстаемся:

336
00:15:41,217 --> 00:15:44,147
ці то самалёт, ці цягнік, аўтамабіль, ровар, конь --

337
00:15:44,147 --> 00:15:46,483
шматразовыя, толькі не ракеты

338
00:15:46,483 --> 00:15:49,771
Таму каб стаць касмічнай цывілізацыяй, гэтую праблему трэба вырашыць.

339
00:15:49,771 --> 00:15:51,238
КА: Вы пыталіся раней у мяне,

340
00:15:51,238 --> 00:15:55,033
наколькі распаўсюджанымі былі б круізы,

341
00:15:55,033 --> 00:16:01,168
калі б прыходзілася спальваць карабель напрыканцы.
ЭМ: Некаторыя круізы, відаць, вельмі праблематычныя.

342
00:16:01,168 --> 00:16:03,363
КА: Адназначна даражэйшыя.

343
00:16:03,363 --> 00:16:07,334
Значыць, гэта неймаверна рэвалюцыйная тэхналогія,

344
00:16:07,334 --> 00:16:11,507
мяркую, пракладзе шлях да вашае мары --

345
00:16:11,507 --> 00:16:15,304
у пэўны момант дастаўляць людзей на Марс вялікімі групамі.

346
00:16:15,304 --> 00:16:17,586
Вам бы хацелася ўбачыць калонію на Марсе.

347
00:16:17,601 --> 00:16:21,138
ЭМ: Так, дакладна. SpaceX або нейкая група

348
00:16:21,138 --> 00:16:24,171
кампаній і ўрадаў мусяць прасоўвацца

349
00:16:24,171 --> 00:16:27,130
ў кірунку шматпланетнага жыцця,

350
00:16:27,130 --> 00:16:30,762
усталявання базы на іншай планеце.

351
00:16:30,762 --> 00:16:33,107
Марс -- адзіны сэнсоўны выбар.

352
00:16:33,107 --> 00:16:34,489
А потым разбудоўваць гэтую базу

353
00:16:34,489 --> 00:16:37,438
да моманту, калі мы станем шматпланетным гатункам.

354
00:16:37,438 --> 00:16:40,411
КА: Як пасоўваецца ідэя "давайце зробім яе шматразовай"?

355
00:16:40,411 --> 00:16:44,230
Гэта было толькі мадэляванне.

356
00:16:44,230 --> 00:16:45,335
Як справы з гэтым?

357
00:16:45,335 --> 00:16:48,499
ЭМ: Мы насамрэч сур'ёзна прасунуліся надоечы

358
00:16:48,499 --> 00:16:51,083
ў праекце пад назвай "Выпрабаванне коніка".

359
00:16:51,083 --> 00:16:55,259
Тэставаўся этап вертыкальнай пасадкі,

360
00:16:55,259 --> 00:16:58,008
досыць хітрай канцавой часткі палёту.

361
00:16:58,008 --> 00:17:01,044
І мы атрымалі станоўчыя вынікі.

362
00:17:01,044 --> 00:17:03,105
КА: Можна паглядзець на гэта?
ЭМ: Так.

363
00:17:03,105 --> 00:17:04,748
Каб надаць гледачу пачуццё маштаба,

364
00:17:04,748 --> 00:17:06,188
мы апранулі каўбоя Джонні Кэшам

365
00:17:06,188 --> 00:17:10,042
і прывярцелі манекен да ракеты.
(Смех)

366
00:17:10,042 --> 00:17:11,994
КА: Ясна, давайце паглядзім відэа,

367
00:17:11,994 --> 00:17:14,026
бо гэта насамрэч дзіўна, калі так падумаць.

368
00:17:14,026 --> 00:17:19,733
Вы аніколі не бачылі гэтага раней. Ракета вырываецца ўгору і...

369
00:17:19,733 --> 00:17:21,651
ЭМ: Ага, ракета памерам

370
00:17:21,651 --> 00:17:24,277
з 12-павярховы будынак.

371
00:17:24,277 --> 00:17:30,247
(Запуск ракеты)

372
00:17:35,098 --> 00:17:39,071
Яна завісла на вышыні каля 40 метраў,

373
00:17:39,071 --> 00:17:40,947
пастаянна падстройваючы

374
00:17:40,947 --> 00:17:43,908
вугал, тангаж і адхіленне галоўнага рухавіка

375
00:17:43,908 --> 00:17:47,539
і падтрымліваючы нахіл рухавікамі вугальнага газу.

376
00:17:54,046 --> 00:18:00,359
КА: Як жа гэта клёва, га!?

377
00:18:00,359 --> 00:18:05,033
Элан, як вы гэта зрабілі?
(Смех)

378
00:18:05,033 --> 00:18:10,347
Гэтыя праекты: PayPal, SolarCity

379
00:18:10,347 --> 00:18:13,025
Tesla, SpaceX -- яны настолькі ашаломна розныя,

380
00:18:13,025 --> 00:18:15,610
настолькі амбіцыйныя і маштабныя праекты.

381
00:18:15,610 --> 00:18:18,074
Як жа адна асоба

382
00:18:18,074 --> 00:18:20,549
здольная ўводзіць навінкі такім чынам?

383
00:18:20,549 --> 00:18:22,386
Што ж у вас такога?

384
00:18:22,386 --> 00:18:27,782
ЭМ: Я шчыра не ведаю.

385
00:18:27,782 --> 00:18:30,022
У мяне няма простага адказу.

386
00:18:30,022 --> 00:18:33,657
Я шмат працую. І гэта значыць -- шмат.

387
00:18:33,657 --> 00:18:35,970
КА: Ну, у мяне ёсць тэорыя.
ЭМ: Добра, слухаю.

388
00:18:35,970 --> 00:18:39,534
КА: Мая тэорыя ў тым, што вы

389
00:18:39,534 --> 00:18:43,690
можаце думаць на сістэмным узроўні дызайну,

390
00:18:43,690 --> 00:18:47,333
збліжаць дызайн, тэхналогію і бізнэс --

391
00:18:47,333 --> 00:18:50,809
так, TED быў бы TBD -- дызайн, тэхналогія і бізнэс --

392
00:18:50,809 --> 00:18:53,306
у адзін пакунак,

393
00:18:53,306 --> 00:18:55,665
змешваць гэта такім чынам, які не ўсім пад сілу і --

394
00:18:55,665 --> 00:18:59,759
гэта найважнейшае -- быць так ліха ўпэўненым

395
00:18:59,759 --> 00:19:04,375
у гэтым звязаным пакунку, што вы рызыкуеце, як вар'ят.

396
00:19:04,375 --> 00:19:09,254
Вы ставілі на яго ўсё сваё багацце -- і рабілі гэта не раз.

397
00:19:09,254 --> 00:19:11,351
То бок, амаль аніхто не можа так зрабіць.

398
00:19:11,351 --> 00:19:14,623
Ці гэта.. Можаце даць які-небудзь рэцэпт?

399
00:19:14,623 --> 00:19:18,047
Ці можна гэта ўвесці ў нашую сістэму адукацыі? Ці можа хтосьці навучыцца ад вас?

400
00:19:18,047 --> 00:19:19,786
Тое, што вы робіце, проста неверагодна.

401
00:19:19,786 --> 00:19:21,795
ЭМ: Эмм, дзякуй. Дзякуй вам.

402
00:19:21,795 --> 00:19:26,605
Мне здаецца, ёсць добры каркас для мыслення.

403
00:19:26,605 --> 00:19:29,229
І гэта -- фізіка. Ну, ведаеце, разважанне ад першасных прынцыпаў.

404
00:19:29,229 --> 00:19:33,967
Увогуле тое, што я маю на ўвазе,

405
00:19:33,983 --> 00:19:37,358
гэта раскласці прадметы на асноватворныя ісціны

406
00:19:37,358 --> 00:19:38,749
і з іх будаваць разважанні,

407
00:19:38,749 --> 00:19:41,335
у адрозненне ад разважанняў па аналогіі.

408
00:19:41,335 --> 00:19:43,549
На працягу большай часткі нашага жыцця,

409
00:19:43,549 --> 00:19:44,637
мы разважаем па аналогіі,

410
00:19:44,637 --> 00:19:48,175
што па сутнасці азначае перайманне дзеянняў іншых людзей з лёгкімі адхіленнямі.

411
00:19:48,175 --> 00:19:49,655
І мы павінны так рабіць.

412
00:19:49,655 --> 00:19:54,229
Іначай мы бы не змаглі пражыць і дня.

413
00:19:54,229 --> 00:19:56,373
Але калі вам патрэбна штосьці новае,

414
00:19:56,373 --> 00:20:00,105
стасуйце фізічны падыход.

415
00:20:00,105 --> 00:20:02,353
Фізіка -- гэта высвятленне, як адкрыць новыя рэчы,

416
00:20:02,353 --> 00:20:04,998
якія нелагічныя, напрыклад квантавая механіка.

417
00:20:04,998 --> 00:20:06,901
Яна вельмі нелагічная.

418
00:20:06,901 --> 00:20:09,422
Таму, мяркую, гэта важна,

419
00:20:09,422 --> 00:20:13,980
як важна і звяртаць увагу на адмоўную водгукі

420
00:20:13,980 --> 00:20:16,101
і нават патрабаваць іх, асабліва ад сяброў.

421
00:20:16,101 --> 00:20:19,567
Гэта можа гучаць як простая парада,

422
00:20:19,567 --> 00:20:21,989
але мала хто прыслухоўваецца.

423
00:20:21,989 --> 00:20:24,341
Яна неверагодна карысная.

424
00:20:24,341 --> 00:20:27,703
КА: Хлопчыкі і дзяўчынкі, вучыце фізіку.

425
00:20:27,703 --> 00:20:28,987
Вучыцеся ў гэтага дзядзькі.

426
00:20:28,987 --> 00:20:32,477
Элан Маск, мне шкада, што ў нас не цэлы дзень, але вялізны дзякуй вам за візіт на TED.

427
00:20:32,477 --> 00:20:35,887
ЭМ: Дзякуй вам.
КА: Гэта было неверагодна. Вельмі, вельмі клёва.

428
00:20:35,887 --> 00:20:38,148
Гляньце-ка.
(Воплескі)

429
00:20:38,148 --> 00:20:42,975
Прыміце падзяку. Было проста фантастычна.

430
00:20:42,975 --> 00:20:44,436
Вялізны вам дзякуй.