WEBVTT

00:00:01.672 --> 00:00:06.846
Provela sam proteklih 38 godina,
pokušavajući da budem nevidljiva.

00:00:07.830 --> 00:00:09.259
Ja sam lektorka.

00:00:09.807 --> 00:00:11.507
Radim u "Njujorkeru",

00:00:11.531 --> 00:00:15.705
a lektorisanje za "Njujorker"
je poput pozicije šortstopera

00:00:15.729 --> 00:00:17.943
u bejzbol ekipi iz prve lige:

00:00:17.967 --> 00:00:21.380
svaki i najmanji pokret
zapažaju kritičari -

00:00:21.404 --> 00:00:24.006
ne dao vam bog da pogrešite.

NOTE Paragraph

00:00:25.086 --> 00:00:29.023
Samo da razjasnimo: lektori ne odlučuju
šta će da bude objavljeno u novinama.

00:00:29.530 --> 00:00:31.908
Mi radimo na nivou rečenice,

00:00:31.932 --> 00:00:33.620
možda pasusa,

00:00:33.644 --> 00:00:35.722
reči, interpunkcije.

00:00:36.175 --> 00:00:38.880
Mi se bavimo detaljima.

00:00:38.904 --> 00:00:44.038
Stavljamo dijarezu, duplu tačku,
iznad "i" u "naïve".

00:00:44.591 --> 00:00:46.518
Mi namećemo stil izdavačkoj kući.

00:00:46.542 --> 00:00:49.228
Svaka publikacija ima svoj stil.

00:00:49.252 --> 00:00:51.775
Naročito se ističe "Njujorkerov".

00:00:52.503 --> 00:00:55.283
Ponekad nas zadirkuju zbog stila.

00:00:55.307 --> 00:00:59.647
Zamislite - i dalje pišemo
"tin-ejdžer" sa crticom,

00:00:59.671 --> 00:01:01.947
kao da je ta reč upravo skovana.

00:01:02.919 --> 00:01:06.519
Ali vidite crticu u "tin-ejdž"

00:01:06.543 --> 00:01:09.135
i dijarezu iznad "coöperacije,"

00:01:09.159 --> 00:01:11.161
i znate da čitate "Njujorker".

NOTE Paragraph

00:01:11.850 --> 00:01:15.348
Lektorisanje za "Njujorker"
je mehanički postupak.

00:01:15.372 --> 00:01:18.571
Imamo srodnu ulogu koja se zove recezent,

00:01:18.595 --> 00:01:20.451
iliti odobravalac stranica.

00:01:20.959 --> 00:01:23.729
Dok je lektorisanje mehaničko,

00:01:23.753 --> 00:01:26.228
recenzije su interpretativne.

00:01:26.696 --> 00:01:30.068
Pravimo sugestije za autora
preko urednika

00:01:30.092 --> 00:01:32.713
da popravi emfazu u rečenici

00:01:32.737 --> 00:01:35.371
ili ukazujemo na nenamerna ponavljanja

00:01:35.395 --> 00:01:39.391
i nudimo ubedljive alternative.

00:01:40.502 --> 00:01:43.480
Naša svrha je da učinimo
da pisac dobro izgleda.

NOTE Paragraph

00:01:43.504 --> 00:01:46.833
Imajte na umu da mi korekcije
ne dajemo direktno piscima,

00:01:46.857 --> 00:01:48.376
već uredniku.

00:01:48.400 --> 00:01:52.517
Ovo često stvara dinamiku
dobrog i lošeg policajca

00:01:52.541 --> 00:01:56.065
u kojoj je lektor - koristiću to
kao okvirni termin -

00:01:56.089 --> 00:01:59.096
bez izuzetka loš policajac.

00:02:00.008 --> 00:02:02.445
Ako dobro odradimo posao, nevidljivi smo,

00:02:02.469 --> 00:02:04.541
ali čim napravimo grešku,

00:02:04.565 --> 00:02:08.381
mi lektori postajemo upadljivo vidljivi.

00:02:09.426 --> 00:02:12.957
Evo najskorije greške
koja mi je servirana.

NOTE Paragraph

00:02:13.931 --> 00:02:17.455
[Prošlog utorka, Sara Pejlin,
pretrampovsko otelotvorenje

00:02:17.479 --> 00:02:20.625
populističke bez-ništavnosti
iz Republikanske partije,

00:02:20.649 --> 00:02:22.096
podržala je Trampa.]

NOTE Paragraph

00:02:22.935 --> 00:02:27.143
"Gde su bili 'Njujorkerovi'
čuveni lektori?" pisao je čitalac.

00:02:27.167 --> 00:02:30.333
"Zar pisac nije mislio 'neznalice'?"

NOTE Paragraph

00:02:30.789 --> 00:02:32.066
Joj!

00:02:32.090 --> 00:02:34.762
Nema izgovora za ovu grešku.

00:02:34.786 --> 00:02:37.875
Ali mi se sviđa: "bez-ništavnosti".

00:02:37.899 --> 00:02:41.857
Može da bude
američki žargon za "nihilizam".

NOTE Paragraph

00:02:41.881 --> 00:02:45.088
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:02:45.112 --> 00:02:48.136
Ovde, drugi čitalac citira
pasus iz novina:

NOTE Paragraph

00:02:48.160 --> 00:02:52.197
[Rubi je imala 76 godina,
ali je zadržala autoritativno držanje;

00:02:52.221 --> 00:02:56.199
samo je njen nesiguran hod
maskirao njene godine.]

NOTE Paragraph

00:02:56.770 --> 00:02:57.921
Dodao je:

00:02:57.945 --> 00:03:01.028
"Sigurno neko u 'Njujorkeru'
zna značenje reči 'maskirao',

00:03:01.052 --> 00:03:04.260
a ono je suprotno
tome kako je iskorišćeno u ovoj rečenici.

00:03:04.284 --> 00:03:05.958
Ma hajde! Saberite se."

NOTE Paragraph

00:03:06.648 --> 00:03:10.156
Maskirati: odavati lažni utisak.

00:03:10.180 --> 00:03:12.227
Trebalo je da stoji "odavao".

NOTE Paragraph

00:03:13.426 --> 00:03:16.301
E. B. Vajt je jednom pisao
o zarezima u "Njujorkeru":

00:03:16.325 --> 00:03:21.189
"Padaju preciznošću noževa
koji ocrtavaju telo."

NOTE Paragraph

00:03:21.213 --> 00:03:22.915
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:03:22.939 --> 00:03:25.745
A to je istina - primamo mnogo žalbi
zbog zareza.

00:03:26.124 --> 00:03:30.120
"Da li stvarno postoje dva zareza u
'Martina Lutera Kinga, mlađeg, bulevaru'?"

00:03:30.746 --> 00:03:35.827
Možda nema na ploči, ali da,
to je "Njujorkerov" stil za "mlađi".

00:03:36.192 --> 00:03:38.157
Jedan vragolan je napisao:

NOTE Paragraph

00:03:38.181 --> 00:03:41.623
["Molim vas, možete li da oterate,
ili, bar, da obuzdate,

00:03:41.647 --> 00:03:44.671
zaluđenika zarezima,
iz vašeg uredništva?"]

NOTE Paragraph

00:03:44.695 --> 00:03:46.047
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:03:46.071 --> 00:03:47.222
Pa, dobro.

00:03:47.246 --> 00:03:49.490
U ovom slučaju,
zarezi su dobro upotrebljeni,

00:03:49.514 --> 00:03:51.385
osim što je suvišan onaj

00:03:51.409 --> 00:03:53.411
između "zarezima" i "iz".

NOTE Paragraph

00:03:53.435 --> 00:03:54.670
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:03:54.694 --> 00:03:58.442
Takođe, ako moramo
da imamo zareze oko "bar",

00:03:58.466 --> 00:04:02.506
mogli bismo da ih zamenimo
koristeći crtice oko te fraze:

00:04:02.530 --> 00:04:05.218
"...- ili, bar, obuzdate -"

00:04:06.392 --> 00:04:07.562
Savršeno.

NOTE Paragraph

00:04:07.586 --> 00:04:09.164
(Aplauz)

NOTE Paragraph

00:04:09.188 --> 00:04:10.523
Zatim imamo sledeće:

00:04:10.547 --> 00:04:11.985
"Volim vas, volim vaše novine,

00:04:12.009 --> 00:04:17.206
ali možete li, molim vas, da prestanete
da slovima ispisujete ogromne brojeve?"

NOTE Paragraph

00:04:17.230 --> 00:04:18.784
[dva i po miliona...]

NOTE Paragraph

00:04:18.808 --> 00:04:19.967
Ne.

NOTE Paragraph

00:04:19.991 --> 00:04:22.029
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:04:22.053 --> 00:04:25.155
Jedan skorašnji vapaj
pravopisnog cepidlake:

NOTE Paragraph

00:04:25.179 --> 00:04:30.323
["Te duge trakaste stvari
su vokalne žice, ne žbice."]

NOTE Paragraph

00:04:30.347 --> 00:04:32.496
Zgroženi čitalac je dodao,

00:04:32.520 --> 00:04:34.353
"Siguran sam da nisam prvi koji pišem

00:04:34.377 --> 00:04:37.598
zbog ovih nečuvenih lektorskih grešaka,

00:04:37.622 --> 00:04:40.028
ali sam jednako siguran
da neću biti poslednji.

00:04:40.052 --> 00:04:41.272
Uf!"

NOTE Paragraph

00:04:41.296 --> 00:04:43.517
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:04:43.541 --> 00:04:45.426
Nekad sam volela da dobijam pisma.

NOTE Paragraph

00:04:47.222 --> 00:04:49.818
Postoji dogovor između pisaca i lektora.

00:04:49.842 --> 00:04:52.221
Lektor nikad ne izdaje pisca,

00:04:52.245 --> 00:04:55.797
nikad u javnosti ne iznosi
nebuloze koje su morale da budu izbačene

00:04:55.821 --> 00:04:58.271
ili priče koje su se odužile.

00:04:58.295 --> 00:05:03.153
Sjajan lektor spašava pisca
od njegovih ispada.

00:05:03.558 --> 00:05:05.586
Lektori takođe imaju kodeks;

00:05:05.610 --> 00:05:08.093
ne reklamiramo naše previde.

00:05:08.593 --> 00:05:11.293
Osećam se nelojalno dok ih ovde otkrivam,

00:05:11.317 --> 00:05:14.371
pa osvrnimo se na naše uspehe.

NOTE Paragraph

00:05:15.570 --> 00:05:18.474
Nekako sam dobila reputaciju
zbog strogosti.

00:05:19.133 --> 00:05:23.250
Ali radim s piscima
koji znaju da izađu na kraj sa mnom.

00:05:23.741 --> 00:05:27.889
Poznajem Ijana Frejzijera, iliti "Sandija"
od ranih '80-ih.

00:05:27.913 --> 00:05:29.542
I on mi je jedan od omiljenih,

00:05:29.566 --> 00:05:32.011
iako ponekad piše rečenice

00:05:32.035 --> 00:05:34.131
koje nateraju lektora da se zamisli.

00:05:34.846 --> 00:05:37.380
Evo jedne iz priče o Staten Ajlandu

00:05:37.404 --> 00:05:39.395
nakon uragana Sendi:

NOTE Paragraph

00:05:40.092 --> 00:05:44.101
[Pristanište koje je puklo po sredini
i izgubilo svoju drugu polovinu

00:05:44.125 --> 00:05:46.509
naginjalo se prema vodi,

00:05:46.533 --> 00:05:50.213
njegove noseće cevi i žice
su se naginjale napred

00:05:50.237 --> 00:05:54.048
kako rezanci klize kad otovrite kutiju.]

NOTE Paragraph

00:05:54.072 --> 00:05:55.326
(Smeh]

NOTE Paragraph

00:05:55.350 --> 00:06:00.480
Ovo nikad ne bi moglo da prođe
kod lingvista starog kova.

00:06:00.504 --> 00:06:01.743
Ali šta sam mogla?

00:06:01.767 --> 00:06:04.371
Tehnički, "kako" bi trebalo da bude "kao",

00:06:04.395 --> 00:06:05.839
ali zvuči smešno,

00:06:05.863 --> 00:06:09.576
kao da se pisac sprema da ukrca
na produženo homerovsko poređenje -

00:06:10.211 --> 00:06:13.371
"kao kad otvorite kutiju rezanaca."

NOTE Paragraph

00:06:13.395 --> 00:06:14.704
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:06:14.728 --> 00:06:19.504
Odlučila sam da je uragan
izvršio poetsku pravdu nad Sandijem

00:06:19.528 --> 00:06:21.179
i pustila sam da rečenica ostane.

NOTE Paragraph

00:06:21.203 --> 00:06:22.290
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:06:22.314 --> 00:06:24.322
Generalno, ako smatram
da nešto nije dobro,

00:06:24.346 --> 00:06:25.838
proverim to tri puta.

00:06:25.862 --> 00:06:29.717
Saopštila sam to nedavno Sandiju
u trenutku nesmotrenosti i on je rekao:

NOTE Paragraph

00:06:29.741 --> 00:06:31.252
"Svega tri puta?"

NOTE Paragraph

00:06:31.276 --> 00:06:33.020
Te je naučio da se uzdržava.

NOTE Paragraph

00:06:33.044 --> 00:06:35.443
Nedavno je napisao priču
za "Gradsku priču",

00:06:35.467 --> 00:06:37.688
to je rubrika na prvoj strani časopisa

00:06:37.712 --> 00:06:40.790
gde su crtice o raznim temama,
od izložbe Rikija Džeja

00:06:40.814 --> 00:06:42.359
u muzeju Metropolitan

00:06:42.383 --> 00:06:45.554
do predstavljanja
restoranskih kesa u Francuskoj.

00:06:45.578 --> 00:06:47.996
Sandijeva priča je bila
o povratku u Bronks

00:06:48.020 --> 00:06:50.687
sutkinje vrhovnog suda Sonje Sotomajor.

00:06:50.711 --> 00:06:53.260
Tu sam tri stvari
morala da dovedem u pitanje.

NOTE Paragraph

00:06:53.284 --> 00:06:54.848
Prvo, gramatika.

00:06:54.872 --> 00:06:57.467
Sutkinja je bila u crnom
i Sandi je napisao:

NOTE Paragraph

00:06:57.491 --> 00:07:02.567
[Njeno lice i ruke su štrčali
kako na staroj, uglavnom mračnoj slici.]

NOTE Paragraph

00:07:03.043 --> 00:07:04.993
Sad, za razliku od uragana,

00:07:05.017 --> 00:07:07.485
piscu za ovo "kako" nije bio izgovor

00:07:07.509 --> 00:07:09.316
opis štete od uragana.

00:07:09.340 --> 00:07:13.636
"Kako" je u ovoj rečenici predlog,
a predlog zahteva objekat,

00:07:13.660 --> 00:07:14.853
to jest imenicu.

00:07:14.877 --> 00:07:17.409
Ovo "kako" je moralo da bude "kao".

00:07:17.433 --> 00:07:20.591
"Kao na staroj, uglavnom mračnoj slici."

NOTE Paragraph

00:07:20.615 --> 00:07:22.265
Zatim pitanje pisanja reči.

00:07:22.289 --> 00:07:25.284
Pisac je citirao nekoga
ko je pomagao sutkinji:

NOTE Paragraph

00:07:25.986 --> 00:07:27.408
["Uskoro počinjemo.

00:07:27.432 --> 00:07:30.073
Ozvučavamo (mic'ed) sutkinju.]

NOTE Paragraph

00:07:31.434 --> 00:07:32.584
Mic'ed?

00:07:32.982 --> 00:07:34.979
U muzičkoj industriji pišu "mic"

00:07:35.003 --> 00:07:37.355
jer tako piše na opremi.

00:07:37.355 --> 00:07:39.882
Nikad ga nisam videla ovako napisanog
u službi glagola

00:07:39.882 --> 00:07:42.366
i bila sam uzrujana mišlju da bi "mic'ed"

00:07:42.390 --> 00:07:44.675
moglo da završi u novinama
pored mene žive.

NOTE Paragraph

00:07:44.699 --> 00:07:45.710
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:07:45.734 --> 00:07:49.653
"Njujorkerov" stil za "mikrofon"
u skraćenom obliku je "mike".

NOTE Paragraph

00:07:50.519 --> 00:07:53.146
Na kraju, imali smo zeznuto
pitanje gramatičke upotrebe

00:07:53.170 --> 00:07:56.884
u kojem zamenica mora
da bude istog gramatičkog broja

00:07:56.908 --> 00:07:58.359
kao i prethodna reč.

NOTE Paragraph

00:07:59.292 --> 00:08:02.887
[svako u blizini su držali njihov dah]

NOTE Paragraph

00:08:03.491 --> 00:08:07.686
"Oni" je množina,
a "svako" joj prethodi i u jednini je.

00:08:07.710 --> 00:08:10.648
Nikada ne biste rekli: "Svako su bili tu".

00:08:10.672 --> 00:08:14.513
Svako je bio tu. Svako je ovde

00:08:14.537 --> 00:08:18.151
Ali ljudi stalno govore stvari poput:
"Svaki su držali njihov dah."

00:08:18.175 --> 00:08:19.394
Da bi to ozakonili,

00:08:19.418 --> 00:08:22.841
lektori to zovu "jednina od 'oni'"

00:08:22.865 --> 00:08:25.930
kao da nazivajući ga jedninom
prestaje da bude množina.

NOTE Paragraph

00:08:25.954 --> 00:08:27.348
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:08:27.372 --> 00:08:32.571
Moj je posao, kad ga vidim na papiru,
da dam sve od sebe da ga eliminišem.

00:08:33.370 --> 00:08:35.848
Nisam mogla
"Svaka je držala njen dah",

00:08:35.872 --> 00:08:37.564
ili "Svaki je držao njegov dah",

00:08:37.588 --> 00:08:40.150
ili "Svaki/a je držao/la
njen ili njegov dah."

00:08:40.174 --> 00:08:42.994
Šta god da bih predložila
moralo je da se uklopi.

00:08:43.018 --> 00:08:44.374
Pitala sam preko urednika,

00:08:44.398 --> 00:08:46.446
da li bi pisac razmislio da to izmeni

00:08:46.470 --> 00:08:49.041
u: "Svi u blizini su držali njihov dah",

00:08:49.065 --> 00:08:50.907
jer je "svi" u množini.

00:08:50.931 --> 00:08:52.088
Ne.

NOTE Paragraph

00:08:52.112 --> 00:08:55.342
Pokušala sam ponovo: "Svi prisutni
su držali njihov dah?"

00:08:55.366 --> 00:08:57.587
Pomislila sam kako ovo zvuči blago sudski.

00:08:57.611 --> 00:08:58.858
Ali je urednik istakao

00:08:58.882 --> 00:09:01.287
da ne možemo da imamo
"prisutni" i "prisutnost"

00:09:01.311 --> 00:09:02.754
u istoj rečenici.

00:09:03.088 --> 00:09:04.727
Kad je poslednja korektura stigla,

00:09:04.727 --> 00:09:07.287
pisac je prihvatio "kao" umesto "kako"

00:09:07.311 --> 00:09:09.246
i "miked" umesto "mic'ed".

00:09:09.270 --> 00:09:12.744
Ali se držao:
"Svako su držali njihov dah".

00:09:13.490 --> 00:09:14.886
Dve od tri nije loše.

NOTE Paragraph

00:09:16.010 --> 00:09:17.253
U istom broju,

00:09:17.277 --> 00:09:19.799
u tom članku
o restoranskim kesama u Francuskoj,

00:09:19.823 --> 00:09:23.561
Francuz je ničim izazvano
upotrebio reč na j.

00:09:24.260 --> 00:09:26.864
Pitam se, kad stigne pošta,

00:09:26.888 --> 00:09:29.746
šta je više uvredilo čitaoce.

NOTE Paragraph

00:09:29.770 --> 00:09:31.443
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:09:31.467 --> 00:09:32.618
Hvala vam.

NOTE Paragraph

00:09:32.642 --> 00:09:35.994
(Aplauz)