0:00:00.840,0:00:02.056
Xin chào mọi người.

0:00:02.080,0:00:04.560
Tôi muốn giới thiệu [br]với mọi người về Laika.

0:00:05.680,0:00:09.880
Đối với hầu hết chúng ta, Laika [br]chỉ đơn giản là một chú lợn dễ thương.

0:00:10.800,0:00:17.336
Tuy nhiên, đối với hàng trăm nghìn [br]bệnh nhân cần hiến tạng

0:00:17.360,0:00:19.640
Laika lại là biểu tượng của hy vọng.

0:00:20.960,0:00:24.056
Mọi người thấy đó, kể từ những năm 1970,

0:00:24.080,0:00:27.376
khi cấy ghép nội tạng trở thành [br]một lựa chọn khả thi

0:00:27.400,0:00:31.616
cho bệnh nhân suy thận [br]hoặc có các bệnh về nội tạng khác,

0:00:31.640,0:00:34.240
nguồn cung nội tạng trở thành một vấn đề.

0:00:34.920,0:00:36.816
Vài chục năm trở lại đây,

0:00:36.840,0:00:41.880
vấn đề này trở nên xấu đi khi nhu cầu [br]nội tạng tăng theo cấp số nhân.

0:00:43.400,0:00:45.696
Hiện tại ở Mỹ,

0:00:45.720,0:00:49.896
có gần 115 000 bệnh nhân

0:00:49.920,0:00:52.680
đang cần ghép tạng để duy trì sự sống.

0:00:53.520,0:00:55.336
khi kết thúc buổi nói chuyện của tôi

0:00:55.360,0:00:59.120
một bệnh nhân nữa [br]sẽ được thêm vào danh sách này.

0:01:00.120,0:01:04.495
Hôm nay, khoảng 100 người [br]sẽ có nội tạng mới,

0:01:04.519,0:01:07.336
một cơ hội để bắt đầu[br]cuộc sống của họ lần nữa

0:01:07.360,0:01:10.336
nhưng cũng vào cuối ngày hôm nay,

0:01:10.360,0:01:12.840
20 người khác sẽ chết trong sự chờ đợi.

0:01:14.240,0:01:16.736
Một hiện trạng đau lòng

0:01:16.760,0:01:19.656
đối với bệnh nhân và gia đình họ

0:01:19.680,0:01:22.680
và đối với cả những bác sĩ [br]muốn làm điều gì nhiều hơn thế.

0:01:24.000,0:01:25.936
Ở một số nơi trên thế giới,

0:01:25.960,0:01:29.560
hiện trạng này cũng đang trở thành [br]một vấn đề xã hội đáng lo ngại.

0:01:30.120,0:01:32.096
Ở châu Á

0:01:32.120,0:01:36.176
các kênh truyền thông báo cáo [br]những bệnh nhân tuyệt vọng

0:01:36.200,0:01:40.120
đang sử dụng nội tạng từ[br]thị trường chợ đen trái phép.

0:01:41.600,0:01:47.016
Rõ ràng là khủng hoảng này [br]cần một giải pháp.

0:01:47.040,0:01:49.600
Tính mạng con người đang bị đe dọa.

0:01:51.160,0:01:54.216
Là một nhà sinh học và di truyền học,

0:01:54.240,0:01:57.920
nhiệm vụ của tôi là để giúp [br]giải quyết vấn đề này.

0:01:58.760,0:02:03.776
Hôm nay, tôi lạc quan nói rằng [br]chúng ta sắp làm được

0:02:03.800,0:02:05.000
nhờ có Laika.

0:02:05.600,0:02:07.936
Sử dụng công nghệ chỉnh sửa gen,

0:02:07.960,0:02:13.816
hiện nay chúng ta có thể tạo ra cơ quan[br]nội tạng có thể cấy ghép cho con người

0:02:13.840,0:02:16.450
mà được tăng trưởng an toàn[br]trong cơ thể những chú lợn.

0:02:17.920,0:02:22.176
Trước khi đi sâu vào kĩ thuật [br]đáng kinh ngạc này

0:02:22.200,0:02:26.600
hãy cùng tìm hiểu xem cấy ghép [br]dị chủng (xenotransplantation) là gì.

0:02:27.120,0:02:31.600
Đây là một quá trình [br]ghép tạng động vật vào con người.

0:02:32.480,0:02:35.496
Bạn có thể muốn hỏi, [br]tại sao lại là nội tạng của lợn?

0:02:35.520,0:02:40.336
Bởi vì một số loài lợn có tạng [br]với kích cỡ và sinh lý học

0:02:40.360,0:02:41.560
giống với tạng người.

0:02:42.280,0:02:44.696
Hơn nửa thế kỉ qua,

0:02:44.720,0:02:49.576
những nhà tiên phong về cấy ghép đã [br]cố gắng khiến điều này thành hiện thực,

0:02:49.600,0:02:52.480
nhưng vẫn không thành công.

0:02:53.080,0:02:54.280
Tại sao lại vậy?

0:02:54.880,0:02:57.640
Quá trình này có hai chướng ngại cơ bản

0:02:58.240,0:03:01.416
Đầu tiên là về sự đào thải.

0:03:01.440,0:03:05.256
Khi hệ miễn dịch của chúng ta[br]phát hiện một cơ quan ngoại lai,

0:03:05.280,0:03:06.520
nó sẽ đào thải cơ quan đó.

0:03:07.400,0:03:11.720
Thứ hai, điều này là nói riêng[br]về cơ quan nội tạng của lợn,

0:03:12.760,0:03:17.176
mỗi chú lợn đều mang[br]một loại virus lành tính đối với nó,

0:03:17.200,0:03:19.856
và có thể lây nhiễm sang con người.

0:03:19.880,0:03:25.376
Loại vi-rút này được gọi là [br]Porcine endogenous retrovirus (PERV)

0:03:25.400,0:03:31.400
chúng có khả năng gây ra [br]các dịch bệnh tương tự như HIV.

0:03:32.280,0:03:37.056
Vì không có một giải pháp hiệu quả[br]nhằm vào những vấn đề này,

0:03:37.080,0:03:42.680
kĩ thuật cấy ghép dị chủng đã bị [br]chững lại trong hơn một thập kỉ.

0:03:43.600,0:03:47.680
Cho đến nay hầu như chỉ có [br]những tiến bộ không đáng kể.

0:03:49.480,0:03:53.160
Để tôi chia sẻ với bạn [br]tôi cùng Laika đến đây như thế nào.

0:03:54.280,0:03:58.296
Hành trình của tôi bắt đầu [br]từ núi Emei ở Trung Quốc.

0:03:58.320,0:04:02.736
Đó là một nơi tuyệt vời được mô tả [br]trong nhiều câu chuyện huyền thoại

0:04:02.760,0:04:05.400
như "Ngọa hổ tàng long" chẳng hạn.

0:04:05.840,0:04:08.160
Và tôi gọi nơi đây là nhà.

0:04:08.920,0:04:10.656
Lớn lên ở trên núi,

0:04:10.680,0:04:13.760
tôi bắt đầu có sự [br]gắn bó mạnh mẽ với thiên nhiên.

0:04:14.680,0:04:17.736
Đây là khi tôi bảy tuổi,

0:04:17.760,0:04:21.176
tôi đang đứng trước [br]một ngôi chùa Phật giáo cổ xưa

0:04:21.200,0:04:23.216
với một chú khỉ trên vai.

0:04:23.240,0:04:26.816
Tôi vẫn nhớ rõ ràng [br]cách mà mình và bạn bè

0:04:26.840,0:04:30.016
đã tung đậu phộng xung quanh[br]để làm phân tâm những chú khỉ

0:04:30.040,0:04:32.720
để chúng tôi có thể [br]đi bộ đường dài băng qua thung lũng.

0:04:33.840,0:04:35.336
Tôi yêu thiên nhiên.

0:04:35.360,0:04:38.216
Đến khi chọn chuyên ngành của mình

0:04:38.240,0:04:42.240
tôi đã chọn môn Sinh vật học [br]ở Đại học Bắc Kinh.

0:04:43.760,0:04:46.256
Tuy nhiên, càng học nhiều.

0:04:46.280,0:04:47.600
tôi càng có nhiều câu hỏi.

0:04:48.520,0:04:53.056
Làm thế nào cấu tạo di truyền [br]của ta giống với của động vật

0:04:53.080,0:04:55.000
nhưng lại trông rất khác?

0:04:55.920,0:05:00.776
Hệ miễn dịch của ta có khả năng chiến đấu[br]chống lại nhiều mầm bệnh như thế nào

0:05:00.800,0:05:03.520
nhưng lại đủ thông minh [br]để không tấn công chính chúng ta.

0:05:04.280,0:05:06.800
Những câu hỏi này cứ dằn vặt tôi.

0:05:07.880,0:05:10.830
Tôi biết nghe có vẻ "mọt sách", [br]nhưng tôi là một nhà khoa học

0:05:12.000,0:05:17.256
Sau khi tốt nghiệp cao đẳng, [br]tôi đã quyết định sẽ không chỉ hỏi nữa,

0:05:17.280,0:05:20.440
tôi muốn trả lời chúng, [br]vì vậy tôi đã thực hiện.

0:05:21.560,0:05:25.616
Năm 2008, tôi may mắn [br]được chấp nhận tham gia

0:05:25.640,0:05:29.176
vào chương trình Tiến sĩ ở Đại học Harvard

0:05:29.200,0:05:31.280
được làm việc cùng Tiến sĩ George Church.

0:05:31.920,0:05:33.656
Thời gian ở phòng thí nghiệm,

0:05:33.680,0:05:38.360
tôi bắt đầu học và thử nghiệm [br]với cấu tạo di truyền ở động vật có vú.

0:05:39.200,0:05:41.456
Trong tất cả những thử nghiệm,

0:05:41.480,0:05:44.680
một trường hợp đặc biệt [br]đã đưa tôi đến gần Laika.

0:05:45.520,0:05:51.456
Năm 2013, đồng nghiệp và tôi đã tạo nên[br]sự thay đổi trong tế bào con người

0:05:51.456,0:05:53.992
sử dụng một công cụ [br]mà bạn có thể đã nghe qua

0:05:53.992,0:05:55.496
được gọi là CRISPR.

0:05:55.520,0:05:58.736
Chúng tôi là một trong hai nhóm đầu tiên

0:05:58.760,0:06:04.136
báo cáo sử dụng thành công công cụ[br]trong việc thay đổi DNA của chúng ta.

0:06:04.160,0:06:07.680
Đó là một khoảnh khắc tuyệt vời [br]trong khám phá khoa học.

0:06:08.800,0:06:13.136
Công cụ chỉnh sửa gen CRISPR [br]có hai thành phần.

0:06:13.160,0:06:16.656
Là một "cái kéo" được gọi là enzyme CRISPR

0:06:16.680,0:06:19.360
và RNA dẫn đường.

0:06:19.920,0:06:24.056
Hãy nghĩ như là "cái kéo" di truyền[br]với kính hiển vi.

0:06:24.080,0:06:27.176
Kính hiển vi là RNA dẫn đường,

0:06:27.200,0:06:31.216
nó mang những "cái kéo" [br]đến nơi chúng ta muốn cắt

0:06:31.240,0:06:33.256
và nói, "Nó đây",

0:06:33.280,0:06:38.520
enzyme CRISPR chỉ cắt và sửa chữa DNA [br]theo cách chúng ta muốn.

0:06:39.720,0:06:42.936
Ngay sau khi chúng tôi báo cáo [br]về nghiên cứu của chúng tôi,

0:06:42.960,0:06:48.896
các bác sĩ tại Bệnh viện Đa khoa Mass [br]rất xem trọng những ứng dụng vào y tế

0:06:48.920,0:06:50.496
của nghiên cứu này.

0:06:50.520,0:06:52.016
Họ hợp tác với chúng tôi,

0:06:52.040,0:06:56.136
và bắt đầu thấy được [br]tiềm năng sử dụng CRISPR

0:06:56.160,0:06:58.760
để giải quyết khủng hoảng [br]do thiếu hụt nội tạng.

0:06:59.840,0:07:01.456
Chúng ta làm điều đó như thế nào?

0:07:01.480,0:07:04.600
Đơn giản, nhưng lại rất phức tạp.

0:07:06.080,0:07:12.096
Chúng ta bắt đầu thay đổi một tế bào[br]của lợn để loại bỏ vi-rút

0:07:12.120,0:07:14.896
và để tương thích[br]với miễn dịch của con người.

0:07:14.920,0:07:19.696
Nhân của tế bào đó [br]được cấy vào một quả trứng lợn

0:07:19.720,0:07:22.616
và được tách ra thành một phôi thai.

0:07:22.640,0:07:27.936
Sau đó phôi thai đã tạo thành được[br]đặt trong tử cung của lợn mẹ

0:07:27.960,0:07:30.000
và được phân tách thành một chú lợn.

0:07:30.680,0:07:33.040
Về cơ bản, đó là một quá trình nhân bản.

0:07:33.760,0:07:37.616
Cơ thể lợn con sau đó chứa các [br]cơ quan nội tạng đã chỉnh sửa

0:07:37.640,0:07:41.240
mà hi vọng rằng sẽ không bị đào thải[br]bởi hệ miễn dịch của con người.

0:07:42.960,0:07:49.376
Năm 2015, trước tiên chúng tôi quyết định [br]đối phó với vấn đề lây nhiễm vi-rút.

0:07:49.400,0:07:55.576
Chúng tôi muốn xoá sạch tất cả 62[br]nhân bản của vi-rút PERV

0:07:55.600,0:07:57.000
từ hệ gen của lợn,

0:07:58.200,0:08:02.336
nhưng lúc này, đó là nhiệm vụ [br]gần như bất khả thi.

0:08:02.360,0:08:03.776
Thậm chí là với CRISPR,

0:08:03.800,0:08:08.616
chúng tôi chỉ có thể sửa đổi[br]một hoặc hai lần trong một tế bào

0:08:08.640,0:08:15.176
Kỉ lục về số lần sửa đổi chúng tôi có thể [br]làm với một tế bào chỉ năm lần.

0:08:15.200,0:08:20.440
Để đạt được điều trên, chúng tôi phải tăng[br]thông lượng lên đến hơn mười lần.

0:08:21.400,0:08:25.056
Với thiết kế cẩn thận [br]và hàng trăm thử nghiệm,

0:08:25.080,0:08:28.296
chúng tôi đã thành công [br]xoá bỏ toàn bộ vi-rút,

0:08:28.320,0:08:29.896
phá vỡ cả kỉ lục.

0:08:29.920,0:08:32.376
Quan trọng hơn, nghiên cứu [br]của chúng tôi cho thấy

0:08:32.400,0:08:37.456
có thể loại bỏ khả năng[br]lây nhiễm sang con người

0:08:37.480,0:08:39.799
của loài vi-rút nguy hiểm này.

0:08:41.080,0:08:45.456
Năm ngoái, với công nghệ vô tính [br]và một tế bào đã chỉnh sửa

0:08:45.480,0:08:49.320
công ty mới thành lập của chúng tôi, [br]eGenesis, sản xuất Laika,

0:08:50.160,0:08:54.640
chú lợn Laika đầu tiên[br]được sinh ra không mang vi-rút PERV

0:08:55.480,0:08:59.216
[Vỗ tay]

0:08:59.240,0:09:03.216
Laika đại diện cho [br]bước quan trọng đầu tiên

0:09:03.240,0:09:06.976
trong việc chính thức hoá kĩ thuật[br]cấy ghép dị giống an toàn.

0:09:07.000,0:09:08.896
Nó còn là một bước đệm

0:09:08.920,0:09:11.896
để chúng ta có thể tiến xa hơn[br]trong việc sửa đổi di truyền

0:09:11.920,0:09:14.120
để giải quyết vấn đề miễn dịch học.

0:09:14.760,0:09:19.856
Kể từ đó, chúng ta có thể tạo ra [br]hơn 30 chú lợn không nhiễm vi-rút PERV,

0:09:19.880,0:09:25.480
và chúng có lẽ là động vật biến đổi gen[br]tiên tiến nhất trên Trái Đất.

0:09:26.400,0:09:29.696
Chúng được đặt tên là Laika[br]theo tên chú chó của Liên Xô

0:09:29.720,0:09:33.040
chú chó là động vật đầu tiên [br]bay vào Vũ Trụ.

0:09:33.600,0:09:36.576
Chúng tôi hi vọng Laika và [br]anh chị em của nó

0:09:36.600,0:09:41.400
có thể dẫn chúng ta đến bước đột phá mới [br]trong khoa học và y học.

0:09:43.360,0:09:48.496
Hãy tưởng tượng một thế giới [br]nơi mà những bệnh nhân bị suy gan

0:09:48.520,0:09:51.176
có thể được cứu sống bằng gan mới

0:09:51.200,0:09:54.256
mà không phải chờ đợi sự hiến tặng

0:09:54.280,0:09:56.080
hoặc chờ đợi một người khác chết.

0:09:57.600,0:10:01.696
Hãy tưởng tượng một thế giới [br]nơi những người mắc bệnh tiểu đường

0:10:01.720,0:10:05.456
không phải phụ thuộc vào [br]insulin sau mỗi bữa ăn

0:10:05.480,0:10:09.576
bởi vì chúng ta có thể tạo ra cho họ[br]những tế bào tuỵ tốt

0:10:09.600,0:10:11.880
có thể tự sản xuất insulin.

0:10:12.600,0:10:17.576
Và hãy tưởng tượng một thế giới[br]nơi mà những bệnh nhân suy thận

0:10:17.600,0:10:21.280
không phải đối mặt với[br]gánh nặng chạy thận.

0:10:22.320,0:10:26.056
Chúng tôi đang phấn đấu [br]để tạo ra thế giới đó,

0:10:26.080,0:10:28.880
một thế giới không thiếu hụt nội tạng.

0:10:29.720,0:10:33.456
Cuối cùng chúng tôi đã có công cụ [br]để khắc phục vấn đề

0:10:33.480,0:10:35.616
mà trước đó chưa bao giờ giải quyết được,

0:10:35.640,0:10:38.920
và Laika chỉ là sự bắt đầu của hành trình.

0:10:40.040,0:10:43.576
Chúng ta phải rất [br]khiêm nhường trước tự nhiên,

0:10:43.600,0:10:46.216
bởi vì có nhiều vấn đề hơn phải đối mặt

0:10:46.240,0:10:47.856
gồm cả miễn dịch học

0:10:47.880,0:10:51.840
và những điều chúng tôi thậm chí[br]không thể dự đoán được ở thời điểm này.

0:10:52.760,0:10:58.896
Tuy nhiên, đó là chức trách của chúng tôi,[br]ứng dụng khoa học tiên tiến

0:10:58.920,0:11:04.240
vào y học để cứu sống tất cả [br]những bệnh nhân đang chờ đợi.

0:11:05.480,0:11:06.736
Cảm ơn các bạn rất nhiều.

0:11:06.760,0:11:11.600
[Vỗ Tay]

0:11:17.800,0:11:21.296
Chris Anderson: Ý tôi là, cô Luhan,[br]đó là một công việc phi thường.

0:11:21.320,0:11:22.520
Mời cô trở lại.

0:11:23.640,0:11:28.056
Các bước tiếp theo ở đây là gì?[br]Cô đã loại bỏ được vi-rút.

0:11:28.080,0:11:30.416
Các bước kế tiếp là cố gắng

0:11:30.440,0:11:34.216
để cơ thể con người không [br]đào thải việc cấy ghép.

0:11:34.240,0:11:36.040
Giải quyết điều này cần làm những gì?

0:11:37.160,0:11:39.416
Luhan Yang: Đó là một quá trình phức tạp.

0:11:39.440,0:11:43.896
Chúng tôi cần [br]loại bỏ kháng nguyên của lợn.

0:11:43.920,0:11:47.336
Thêm vào đó chúng tôi [br]phải học rất nhiều từ ung thư.

0:11:47.360,0:11:51.536
Ung thư có thể xâm nhập và phá vỡ [br]hệ miễn dịch của chúng ta như thế nào

0:11:51.560,0:11:56.016
chúng ta có thể sử dụng mẹo của ung thư

0:11:56.040,0:11:58.376
và thực hiện điều đó trên cơ quan của lợn

0:11:58.400,0:12:01.480
để đánh lừa hệ miễn dịch của chúng ta [br]không tấn công tạng mới.

0:12:03.680,0:12:07.056
CA: Cô ước tính khi nào,[br]và hi vọng khi nào

0:12:07.080,0:12:10.400
ca cấy ghép thành công đầu tiên diễn ra?

0:12:11.360,0:12:15.240
Tôi sẽ rất vô trách nhiệm nếu [br]đưa ra một con số bất kì nào đó.

0:12:16.200,0:12:18.320
Chúng ta đang ở TED, [br]luôn vô trách nhiệm.

0:12:18.760,0:12:20.496
Nhưng chúng tôi làm việc ngày đêm

0:12:20.520,0:12:22.650
để cố gắng thực hiện [br]điều này cho bệnh nhân.

0:12:23.440,0:12:26.336
Vậy thậm chí cô sẽ không nói [br]cô nghĩ nó có thể xảy ra

0:12:26.360,0:12:28.736
trong một thập kỉ hoặc [br]năm năm tới hay gì khác?

0:12:28.760,0:12:31.160
Để chắc chắn, chúng tôi hi vọng[br]trong một thập kỉ.

0:12:32.080,0:12:34.016
[Cười]

0:12:34.040,0:12:37.656
Có rất nhiều người ở đây [br]thấy rất thú vị về điều đó,

0:12:37.680,0:12:39.176
một tiềm năng phi thường.

0:12:39.200,0:12:41.616
Sẽ có một số người khác ở đây đang nghĩ,

0:12:41.640,0:12:42.896
"Con heo đó đáng yêu quá.

0:12:42.920,0:12:47.496
Con người không nên khai thác thứ gì[br]đáng yêu như vậy vì lợi ích của mình"

0:12:47.520,0:12:49.960
Cô có phản ứng gì không?

0:12:51.120,0:12:52.376
Vâng, chắc chắn rồi.

0:12:52.400,0:12:57.296
Vậy hãy tưởng tượng một chú lợn [br]có thể cứu sống tám mạng người.

0:12:57.320,0:13:00.416
Thêm vào đó, giống như [br]sự hiến tạng của con người,

0:13:00.440,0:13:03.176
nếu chúng ta chỉ lấy [br]một quả thận từ chú lợn,

0:13:03.200,0:13:05.096
nó vẫn có thể sống tiếp,

0:13:05.120,0:13:09.176
vậy nên chúng tôi[br]quan tâm đến nhiều vấn đề,

0:13:09.200,0:13:13.576
nhưng tôi nghĩ mục tiêu của chúng tôi[br]chỉ là giải quyết nhu cầu của y học

0:13:13.600,0:13:16.296
dành cho các bệnh nhân [br]và gia đình của họ.

0:13:16.320,0:13:19.600
Không ai có thể nói điều đó[br]nếu họ ăn thịt xông khói, đúng không ?

0:13:20.440,0:13:21.656
Điều đó thật hay.

0:13:21.680,0:13:23.136
[Cười]

0:13:23.160,0:13:25.616
CA: Luhan, cảm ơn cô rất nhiều.[br]LY: Cảm ơn ngài.

0:13:25.640,0:13:27.880
[Vỗ tay]