0:00:13.663,0:00:15.524
Zeytinyağı %100 yağdır

0:00:15.524,0:00:17.004
içinde başka hiçbir şey yoktur.

0:00:17.004,0:00:18.442
Pankek karışımının içinde ise

0:00:18.442,0:00:20.489
%11 oranında yağ bulunur.

0:00:20.489,0:00:22.761
Fakat zeytinyağı size iyi gelirken,

0:00:22.761,0:00:24.931
pankek karışımı iyi gelmez.

0:00:24.931,0:00:26.312
Peki, neden?

0:00:27.511,0:00:28.478
Görünen o ki

0:00:28.478,0:00:29.889
yediğimiz yağ miktarı

0:00:29.889,0:00:30.591
kilomuzu,

0:00:30.591,0:00:31.338
kolestrolümüzü

0:00:31.338,0:00:32.754
ya da kalp hastalığı riskini

0:00:32.754,0:00:35.924
yediğimiz yağın türü kadar etkilemez.

0:00:35.924,0:00:37.463
Biraz geriye saralım:

0:00:37.463,0:00:39.347
Yağ nedir?

0:00:39.347,0:00:40.925
Yağlı bir balık olan somonun

0:00:40.925,0:00:42.003
içine bakacak olursak

0:00:42.003,0:00:43.113
organları

0:00:43.113,0:00:44.113
ve dokuları geçip

0:00:44.113,0:00:45.329
hücrelere geldiğimizde

0:00:45.329,0:00:47.801
trigliserit isimli moleküllerden[br]oluşan şeyi görürüz

0:00:47.801,0:00:50.626
yani yağ olarak adlandırdığımız şeyi

0:00:50.626,0:00:52.545
ve bunların hepsi birbirine benzemez.

0:00:52.545,0:00:53.629
İşte size bir örnek.

0:00:53.629,0:00:55.730
Soldaki üç karbon, gliserindir.

0:00:55.730,0:00:57.322
Siz bunu, molekülün geri kalanını

0:00:57.322,0:00:59.635
bir arada tutan omurga [br]olarak düşünebilirsiniz.

0:00:59.635,0:01:00.929
Sağdaki üç uzun zincir

0:01:00.929,0:01:02.499
yağ asitleri olarak adlandırılır.

0:01:02.499,0:01:05.683
İşte bu zincirlerin yapılarındaki[br]anlaşılması güç olan farklılıklar

0:01:05.683,0:01:06.913
bu yağın, örneğin

0:01:06.913,0:01:08.938
katı mı sıvı mı olacağını;

0:01:08.938,0:01:11.143
hızlıca bozulup bozulmayacağını

0:01:11.143,0:01:15.146
ve en önemlisi, sizin için ne kadar iyi[br]veya kötü olacağını belirler.

0:01:15.146,0:01:17.194
Bu farklılıkların bazılarına[br]bir göz atalım.

0:01:17.194,0:01:18.295
Bunlardan biri uzunluk.

0:01:18.295,0:01:20.070
Yağ asitleri kısa veya uzun olabilir.

0:01:20.070,0:01:21.564
Daha önemli bir diğer fark ise

0:01:21.564,0:01:24.280
karbon atomları arasındaki bağın türüdür.

0:01:24.280,0:01:26.914
Bazı yağ asitleri sadece tek bağ içerir.

0:01:26.914,0:01:29.761
Diğerleri ise hem tek hem çift bağ içerir.

0:01:29.761,0:01:31.614
Sadece tek bağ içeren yağ asitleri

0:01:31.614,0:01:32.694
doymuş yağ olarak,

0:01:32.694,0:01:34.989
bir veya daha fazla çift bağ içerenler ise

0:01:34.989,0:01:36.667
doymamış yağ olarak adlandırılır.

0:01:36.667,0:01:39.256
Yani, çoğu doymamış yağ[br]sizin için faydalıyken

0:01:39.256,0:01:42.090
doymuş yağ fazlasıyla zararlıdır.

0:01:42.090,0:01:44.713
Doymuş yağ hakkında[br]söylenecekler burada biterken,

0:01:44.713,0:01:47.170
doymamış yağlar hakkında[br]hâlâ söylenecek şeyler var.

0:01:47.170,0:01:48.831
Bu moleküllerdeki çift bağlar

0:01:48.831,0:01:50.515
tuhaf bir özelliğe sahiptir;

0:01:50.515,0:01:52.139
kaskatıdır.

0:01:52.139,0:01:54.062
Bu sebeple her çift bağı

0:01:54.062,0:01:55.883
birleştirmenin iki yolu vardır.

0:01:55.883,0:01:57.005
İlki şöyle,

0:01:57.005,0:01:58.902
her iki hidrojenin

0:01:58.902,0:02:00.904
ve her iki karbonun[br]aynı tarafta olması.

0:02:00.904,0:02:02.648
İkincisi ise,

0:02:02.648,0:02:04.193
hidrojenlerin ve karbonların

0:02:04.193,0:02:06.718
çift bağın tam zıt tarafında olmasıyla.

0:02:06.718,0:02:08.326
Bu moleküllerin her ikisi de

0:02:08.326,0:02:10.986
kesinlikle aynı yapı taşlarından oluşsa da

0:02:10.986,0:02:13.239
birbirlerinden tamamen[br]farklı olan iki maddedir

0:02:13.239,0:02:16.568
ve vücudumuzda [br]tamamen farklı etki gösterirler.

0:02:16.568,0:02:18.802
Soldaki yapı Latince CIS[br]olarak adlandırılır,

0:02:18.802,0:02:20.376
muhtemelen bunu hiç duymadınız.

0:02:20.376,0:02:22.154
Sağdakine ise Latince TRANS denir,

0:02:22.154,0:02:24.713
trans yağları muhtemelen[br]daha önce duymuşsunuzdur.

0:02:24.713,0:02:25.883
Bunlar bozulmaz,

0:02:25.883,0:02:27.843
kızartma sırasında daha istikrarlıdır

0:02:27.843,0:02:29.817
ve diğer yağların aksine

0:02:29.817,0:02:31.806
gıdaların yapısını değiştirebilir.

0:02:31.806,0:02:34.337
Ayrıca sağlığınız için de[br]korkunç derecede zararlıdır

0:02:34.337,0:02:35.974
doymuş yağdan çok daha kötü,

0:02:35.974,0:02:38.019
teknik olarak

0:02:38.019,0:02:39.978
bir tür doymamış yağ olsalar bile.

0:02:39.978,0:02:41.371
Evet, çılgınca biliyorum

0:02:41.371,0:02:42.657
ama vücudunuz bir molekülün

0:02:42.657,0:02:44.656
kâğıt üzerinde [br]neye benzediğini umursamaz.

0:02:44.656,0:02:46.565
Önemli olan tek şey üç boyutlu şekildir.

0:02:46.565,0:02:47.994
Bu şekil molekülün nereye uyup

0:02:47.994,0:02:48.816
nereye uymadığını

0:02:48.816,0:02:50.680
ve nasıl etkileşime geçtiğini gösterir.

0:02:50.680,0:02:51.930
Peki, bir yiyeceğin içinde

0:02:51.930,0:02:53.987
trans yağ olup olmadığını[br]nasıl anlarsınız?

0:02:53.987,0:02:55.332
Bunu bilmenin tek kesin yolu

0:02:55.332,0:02:56.414
kelimelerden geçiyor;

0:02:56.414,0:02:59.265
içindekiler kısmındaki [br]"kısmen hidrojenize" kelimelerinden.

0:02:59.265,0:03:02.534
Besin etiketlerinin veya reklamların[br]sizi aldatmasına izin vermeyin.

0:03:02.534,0:03:05.730
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi[br]üreticilerin ürünlerinde

0:03:05.730,0:03:07.849
"0" gram trans yağ[br]bulunduğunu yazmaları için

0:03:07.849,0:03:09.714
hak talebinde bulunmalarına izin verir,

0:03:09.714,0:03:12.765
ürünlerin içinde porsiyon başına [br]yarım gram trans yağ olsa bile.

0:03:12.765,0:03:15.054
Ama bir porsiyonun [br]ne kadar küçük olacağına dair

0:03:15.054,0:03:16.003
kesin bir kural yok

0:03:16.003,0:03:18.860
bu da anahtar kelimelere[br]bakmamız gerektiği anlamına geliyor,

0:03:18.860,0:03:20.005
kısmen hidrojenize

0:03:20.005,0:03:22.768
çünkü trans yağlar

0:03:22.768,0:03:25.776
doymamış yağları kısmen[br]hidrojenize ederek elde edilir.

0:03:25.776,0:03:28.967
Şimdi zeytinyağı ve pankek[br]karışımına geri dönelim.

0:03:28.967,0:03:31.609
Zeytinyağı %100 yağdır.

0:03:31.609,0:03:34.339
Pankek karışımı sadece[br]%11 oranında yağ içerir.

0:03:34.339,0:03:37.205
Ancak zeytinyağı [br]bilhassa doymamış yağdır

0:03:37.205,0:03:39.840
ve hiç trans yağ içermez.

0:03:39.840,0:03:42.001
Öte yandan[br]pankek karışımının içindeki yağın

0:03:42.001,0:03:45.008
yarısından fazlası[br]doymuş veya trans yağdır.

0:03:45.008,0:03:47.499
Yani, zeytinyağının içinde [br]pankek karşımındakinden

0:03:47.499,0:03:49.263
on kat daha fazla yağ olmasına rağmen

0:03:49.263,0:03:50.593
sizin için sağlıklıdır

0:03:50.593,0:03:52.596
oysa pankek karışımı sağlıklı değildir.

0:03:52.596,0:03:54.980
Burada pankek karışımına[br]çamur atmaya çalışmıyorum.

0:03:54.980,0:03:56.254
Bu tip yağlara sahip olan

0:03:56.254,0:03:57.343
pek çok yiyecek var.

0:03:57.343,0:03:58.409
Mesele şu:

0:03:58.409,0:03:59.863
Yediğiniz yağın miktarı değil

0:03:59.863,0:04:01.795
türü önemlidir.

0:04:01.795,0:04:04.610
Belli bir yağı sağlıklı [br]veya sağlıksız yapan şey

0:04:04.610,0:04:06.611
onun yapısıdır.