1
00:00:13,663 --> 00:00:15,924
Maslinovo ulje je 100% mast

2
00:00:15,924 --> 00:00:16,964
i ništa osim masti.

3
00:00:16,964 --> 00:00:18,232
A smesa za palačinke

4
00:00:18,232 --> 00:00:20,489
sadrži 11% masti.

5
00:00:20,489 --> 00:00:22,761
Maslinovo ulje je zdravo,

6
00:00:22,761 --> 00:00:24,931
dok smesa za palačinke nije.

7
00:00:24,931 --> 00:00:26,312
Zašto je to tako?

8
00:00:27,511 --> 00:00:28,478
Ispada da


9
00:00:28,478 --> 00:00:29,889
količina masti ne utiče

10
00:00:29,889 --> 00:00:30,931
toliko na kilažu,

11
00:00:30,931 --> 00:00:31,858
nivo holesterola

12
00:00:31,858 --> 00:00:33,064
ili na stanje srca

13
00:00:33,064 --> 00:00:35,924
koliko utiču vrste masti.

14
00:00:35,924 --> 00:00:37,123
Potkrepimo činjenicama:

15
00:00:37,123 --> 00:00:39,347
Šta su to masti?

16
00:00:39,347 --> 00:00:40,925
Ako zumiramo lososa,

17
00:00:40,925 --> 00:00:42,003
masnu ribu,

18
00:00:42,003 --> 00:00:42,823
kroz organe,

19
00:00:42,823 --> 00:00:43,613
kroz tkiva,

20
00:00:43,613 --> 00:00:45,329
i dođemo do ćelija,

21
00:00:45,329 --> 00:00:47,421
videćemo da se masti

22
00:00:47,421 --> 00:00:50,626
sastoje od molekula,
koji se zovu trigliceridi

23
00:00:50,626 --> 00:00:52,545
i koji su svi različiti.

24
00:00:52,545 --> 00:00:53,629
Evo primera.

25
00:00:53,629 --> 00:00:55,730
Tri ugljenika s leve strane
čine glicerol.

26
00:00:55,730 --> 00:00:57,262
Zamislite da je on
kičma molekula

27
00:00:57,262 --> 00:00:59,635
i da ih drži zajedno.

28
00:00:59,635 --> 00:01:00,929
Desno, tri dugačka lanca


29
00:01:00,929 --> 00:01:02,379
nazivaju se
masne kiseline.

30
00:01:02,379 --> 00:01:05,273
Male razlike u strukturi
ovih lanaca

31
00:01:05,273 --> 00:01:06,783
određuju da li je mast

32
00:01:06,783 --> 00:01:08,938
u tečnom ili čvrstom stanju,

33
00:01:08,938 --> 00:01:11,143
da li se brzo kvari,

34
00:01:11,143 --> 00:01:15,236
i najvažnije, da li je zdrava.

35
00:01:15,236 --> 00:01:17,024
Pogledajmo po čemu se oni razlikuju.

36
00:01:17,024 --> 00:01:18,075
Prvo, po dužini lanca.

37
00:01:18,075 --> 00:01:20,160
Masne kiseline
mogu biti dugačke i kratke.

38
00:01:20,160 --> 00:01:21,414
Još važnija razlika

39
00:01:21,414 --> 00:01:24,280
jeste veza između atoma ugljenika.

40
00:01:24,280 --> 00:01:26,914
Neke masne kiseline
imaju jednostruku vezu.

41
00:01:26,914 --> 00:01:29,831
Druge imaju i jednostruku
i dvostruku vezu.

42
00:01:29,831 --> 00:01:31,354
Masti s jednostrukom vezom

43
00:01:31,354 --> 00:01:32,834
nazivaju se zasićene masti.

44
00:01:32,834 --> 00:01:34,619
One s jednom ili više dvostrukih veza

45
00:01:34,619 --> 00:01:36,667
nazivaju se nezasićene masti.

46
00:01:36,667 --> 00:01:39,256
Većina nezasićenih masti je zdrava,

47
00:01:39,256 --> 00:01:42,090
dok zasićene masti
u velikim količinama nisu.

48
00:01:42,090 --> 00:01:44,713
Priča o zasićenim mastima
završava se ovde,

49
00:01:44,713 --> 00:01:47,120
ali ne i ona o nezasićenim.

50
00:01:47,120 --> 00:01:48,831
Dvostruke veze između molekula

51
00:01:48,831 --> 00:01:50,515
čudnih su karakteristika:

52
00:01:50,515 --> 00:01:52,139
jake su.

53
00:01:52,139 --> 00:01:54,062
To znači da postoji
dva načina

54
00:01:54,062 --> 00:01:55,883
kako se svaka veza
može rasporediti.

55
00:01:55,883 --> 00:01:57,005
Prvi način je ovaj:

56
00:01:57,005 --> 00:01:58,902
oba atoma vodenika su na jednoj

57
00:01:58,902 --> 00:02:00,824
i oba atoma ugljenika na drugoj strani.

58
00:02:00,824 --> 00:02:02,648
Drugi način je ovaj:

59
00:02:02,648 --> 00:02:04,193
sad su vodonici i ugljenici

60
00:02:04,193 --> 00:02:06,718
na suprotnim strana dvostruke veze.

61
00:02:06,718 --> 00:02:08,326
Iako se oba ova molekula

62
00:02:08,326 --> 00:02:10,826
sastoje od potpuno istih komponenti,

63
00:02:10,826 --> 00:02:13,329
to su dve potpuno različite supstance,

64
00:02:13,329 --> 00:02:16,468
koje se skroz različito ponašaju u telu.

65
00:02:16,468 --> 00:02:18,972
Konfiguracija s leve strane zove se CIS,

66
00:02:18,972 --> 00:02:20,376
i za nju sigurno niste čuli.

67
00:02:20,376 --> 00:02:22,084
S desne strane su TRANS masti,

68
00:02:22,084 --> 00:02:24,713
koje su vam poznate.

69
00:02:24,713 --> 00:02:25,883
Trans masti se ne kvare.

70
00:02:25,883 --> 00:02:27,843
Stabilnije su tokom prženja

71
00:02:27,843 --> 00:02:29,817
i mogu da promene teksturu hrane

72
00:02:29,817 --> 00:02:31,806
na način na koji druge masti ne mogu.

73
00:02:31,806 --> 00:02:34,097
One su i veoma loše po zdravlje,

74
00:02:34,097 --> 00:02:35,974
lošije nego zasićene masti

75
00:02:35,974 --> 00:02:38,019
iako su tehnički ista vrsta

76
00:02:38,019 --> 00:02:39,978
kao i nezasićene masti.

77
00:02:39,978 --> 00:02:41,321
Ovo može zvučati neobično,

78
00:02:41,321 --> 00:02:42,517
ali organizmu nije bitno

79
00:02:42,517 --> 00:02:44,656
kako molekul izgleda na papiru.

80
00:02:44,656 --> 00:02:46,575
Važan je samo 3D izgled,

81
00:02:46,575 --> 00:02:47,694
gde su molekuli

82
00:02:47,694 --> 00:02:48,406
gde ih nema

83
00:02:48,406 --> 00:02:50,990
i kojim putanjama se kreću.

84
00:02:50,990 --> 00:02:51,950
Kako znamo da hrana

85
00:02:51,950 --> 00:02:53,827
sadrži trans masti?

86
00:02:53,827 --> 00:02:55,012
Jedini siguran način

87
00:02:55,012 --> 00:02:56,084
jeste ako vidite reči

88
00:02:56,084 --> 00:02:59,255
"delimično hidrogenizovano"
u tabeli sastojaka.

89
00:02:59,255 --> 00:03:02,034
Nemojte da vas prevare
nutricionističke tabele i reklame.

90
00:03:02,034 --> 00:03:04,090
Uprava za hranu i lekove u SAD


91
00:03:04,090 --> 00:03:05,759
dozvoljava da proizvod

92
00:03:05,759 --> 00:03:08,004
ima 0% trans masti

93
00:03:08,004 --> 00:03:12,635
iako, u stvarnosti, sadrži
do pola grama po obroku.

94
00:03:12,635 --> 00:03:14,104
Nema jasnih i strogih pravila


95
00:03:14,104 --> 00:03:15,683
koji propisuju veličinu obroka,

96
00:03:15,683 --> 00:03:18,730
što znači da morate
gledati ključne reči

97
00:03:18,730 --> 00:03:20,005
delimično hidrogenizovano

98
00:03:20,005 --> 00:03:22,858
jer se na taj način trans masti prave:

99
00:03:22,858 --> 00:03:25,776
delimičnom hidrogenizacijom
nezasićenih masti.

100
00:03:25,776 --> 00:03:28,967
Vratimo se maslinovom ulju
i smesi za palačinke.

101
00:03:28,967 --> 00:03:31,609
Maslinovo ulje je 100% mast.

102
00:03:31,609 --> 00:03:34,339
Smesa za palačinke je 11% mast.

103
00:03:34,339 --> 00:03:37,205
Maslinovo ulje je nezasićena mast

104
00:03:37,205 --> 00:03:39,840
i ne sadrži trans masti.

105
00:03:39,840 --> 00:03:42,001
Dok su više od polovine masti

106
00:03:42,001 --> 00:03:45,008
u smesi za palačinke
nezasićene ili trans masti.

107
00:03:45,008 --> 00:03:47,339
Bez obzira što
maslinovo ulje ima 10 puta više

108
00:03:47,339 --> 00:03:49,133
masti nego smesa za palačinke,

109
00:03:49,133 --> 00:03:50,593
ono je zdravo,

110
00:03:50,593 --> 00:03:52,386
a smesa za palačinke nije.

111
00:03:52,386 --> 00:03:54,180
Ne želim da okrivljujem palačinke.

112
00:03:54,180 --> 00:03:55,264
Ima puno hrane

113
00:03:55,264 --> 00:03:57,183
s ovom vrstom masti.

114
00:03:57,183 --> 00:03:58,409
Poenta je da

115
00:03:58,409 --> 00:04:00,103
nije bitno koliko,

116
00:04:00,103 --> 00:04:01,795
već koje masti jedeš.

117
00:04:01,795 --> 00:04:04,610
Oblik masti je ono što čini određenu mast

118
00:04:04,610 --> 00:04:06,611
zdravom ili nezdravom.