0:00:08.380,0:00:09.561
Mila esker.

0:00:16.270,0:00:21.200
Bazen errege bat Indian, Maharaja bat, eta[br]urtebetetzerako dekretu bat zabaldu zuen:

0:00:21.200,0:00:24.380
Buruzagi orok erregearentzako [br]opari egokiak ekarri behar zituen.

0:00:24.400,0:00:28.370
Batzuk zeta fina ekarri zuten, [br]beste batzuk ezpata zoragarriak,

0:00:28.370,0:00:29.490
beste batzuk, urrea.

0:00:29.490,0:00:32.659
Ilararen amaieran zimurrez beteriko[br]gizon zahar bat zihoan ohinez,

0:00:32.659,0:00:36.630
bere herrixkatik abiatu eta itsasertzetik [br]egun askotako ibilaldia egin zuena.

0:00:36.630,0:00:41.420
Iritsi zenean, erregearen semeak galdetu [br]zion "Zer opari duzu Erregearentzat?"

0:00:41.457,0:00:44.750
Eta agureak oso mantso eskua[br]zabaldu zuen erakusteko

0:00:44.750,0:00:49.600
txirla eder bat, kolore more, [br]hori, gorri eta urdinekin.

0:00:50.050,0:00:51.600
Eta Erregearen semeak esan zuen,

0:00:51.600,0:00:54.400
"Hori ez da Erregearentzako opari bat![br]Zer opari da hori?"

0:00:54.600,0:00:57.400
Agureak poliki begirada jaso[br]eta erantzun zion,

0:00:57.590,0:01:00.750
"Ibilbide luzea... opariaren zati."

0:01:01.060,0:01:02.560
(Barreak)

0:01:02.900,0:01:05.970
Une batean,[br]opari bat emango dizuet,

0:01:05.970,0:01:08.270
nire ustez, zabaltzea[br]merezi duen opari bat.

0:01:08.290,0:01:11.460
Baina aurrez, utzidazue[br]nire ibilbide luzea kontatzen.

0:01:12.160,0:01:13.740
Zuetako asko bezala,

0:01:13.740,0:01:15.210
bizitza haurtzaroan hasi nuen.

0:01:15.210,0:01:17.460
Zuetako zenbatek hasi zuten[br]bizitza haurtzaroan?

0:01:17.460,0:01:18.510
Gazte jaio zineten?

0:01:18.740,0:01:20.500
Zuen erdia edo... ados...

0:01:20.570,0:01:21.590
(Barreak)

0:01:21.820,0:01:24.910
Eta gainontzekoak, zer?[br]Helduak jaio zineten?

0:01:25.060,0:01:27.640
Ene! Zuen ama ezagutu nahi dut!

0:01:27.820,0:01:29.460
Hori bai ezinezkoa!

0:01:30.560,0:01:34.740
Haurtzaroan, beti erakarri ninduen [br]ezinezkoa egiteak.

0:01:35.620,0:01:38.880
Gaurkoa, urte askoz iristeko irrikaz[br]egon naizen eguna da,

0:01:38.880,0:01:41.000
izan ere, gaur da eguna[br]saiatuko naizena

0:01:41.020,0:01:43.620
ezinezkoa egiten[br]zuen begien aurrean,

0:01:43.620,0:01:45.460
hementxe, TEDxMaastricht-en.

0:01:45.800,0:01:48.160
Hasteko, opari bat emango dizuet:

0:01:48.760,0:01:52.330
amaiera kontatuz ikusaraziko dizuet

0:01:52.640,0:01:54.940
ezinezkoa ez dela ezinezko.

0:01:55.300,0:01:58.210
Eta amaitzeko, zabaltzea [br]merezi duen opari bat emango dizuet:

0:01:58.210,0:02:01.350
erakutsiko dizuet zuen bizitzan [br]ezinezkoa egin dezakezuela.

0:02:02.660,0:02:05.420
Ezinezkoa egiteko nire saiakeran,[br]aurkitu dut badirela

0:02:05.420,0:02:08.229
munduko jende guztiarentzat[br]unibertsalak diren bi gauza:

0:02:08.229,0:02:09.870
guztiok ditugu beldurrak,

0:02:09.870,0:02:11.640
eta guztiok ditugu ametsak.

0:02:12.900,0:02:17.560
Ezinezkoa egiteko saiakera horretan,[br]aurkitu dut badirela hiru gauza

0:02:17.560,0:02:20.100
nire bizitzan zehar egin ditudanak

0:02:20.110,0:02:23.290
eta ezinezkoa egitera eraman nautenak:

0:02:24.200,0:02:26.900
Dodgeball, edo zuentzako "Trefbal",

0:02:27.290,0:02:28.360
Superman,

0:02:28.460,0:02:29.460
eta Eltxoa.

0:02:29.460,0:02:30.710
Nire hiru hitz gakoak.

0:02:30.710,0:02:33.620
Orain badakizue zergatik[br]egiten dudan ezinezkoa nire bizitzan.

0:02:33.620,0:02:36.220
Beraz, nire bidaia kontatuko[br]dizuet, ibilaldi luzea

0:02:36.320,0:02:38.680
beldurretatik ametsetara,

0:02:38.740,0:02:40.980
hitzetatik ezpatetara,

0:02:41.160,0:02:42.740
Dodgeballetik

0:02:42.850,0:02:44.020
Supermanera

0:02:44.020,0:02:45.340
eta Eltxora.

0:02:45.800,0:02:47.360
Eta espero dut erakustea

0:02:47.360,0:02:49.900
zuek nola egin dezakezuen[br]ezinezkoa zuen bizitzan.

0:02:52.480,0:02:54.934
2007ko urriaren 4a.

0:02:55.840,0:02:58.120
Bihotza taupaka,[br]belaunak dardarka

0:02:58.120,0:02:59.340
taula gainera irtetean,

0:02:59.340,0:03:00.930
Sanders Antzokian,

0:03:01.040,0:03:03.240
Harvard Unibertsitatean,

0:03:03.240,0:03:06.160
2007ko Medikuntzako[br]Ig Nobel Saria jasotzeko

0:03:06.160,0:03:08.660
elkarlanean idatzitako medikuntza[br]ikerketa lanagatik.

0:03:08.660,0:03:10.270
Izenburua: "Ezpata irensketa...

0:03:10.420,0:03:11.740
...eta haren ondorioak"

0:03:11.870,0:03:13.275
(Barreak)

0:03:13.840,0:03:17.880
Inoiz irakurri ez nuen aldizkari [br]txiki batean argitaratu zen,

0:03:18.460,0:03:20.419
British Medical Journal-ean.

0:03:21.360,0:03:24.740
Eta niretzat, hori ezinezko amets[br]bat gauzatzea izan zen,

0:03:24.900,0:03:28.120
ustekabekoa izan zen[br]ni bezalako norbaitentzat,

0:03:28.130,0:03:31.459
inoiz ahaztuko ez dudan ohore bat.

0:03:31.459,0:03:34.539
Baina ez zen nire bizitzako zati[br]gogoangarriena.

0:03:35.540,0:03:37.640
1967ko urriaren 4ean,

0:03:38.020,0:03:40.260
haur beldurti, lotsati, argal, ahul honek

0:03:41.100,0:03:43.120
beldur ikaragarriak pairatzen zituen.

0:03:43.460,0:03:45.579
Taula gainera irteteko prestatzen zela,

0:03:45.579,0:03:47.234
bihotza taupaka,

0:03:47.500,0:03:49.162
belaunak dardarka.

0:03:49.780,0:03:52.120
Ahoa ireki eta hitz egiten saiatu zen,

0:03:56.490,0:03:58.130
baina ez zen hitzik atera.

0:03:58.130,0:04:00.040
Negarrez dardarka geratu zen.

0:04:00.630,0:04:02.360
Beldurrak zurrunduta geratu zen,

0:04:02.360,0:04:03.760
izuak izoztuta.

0:04:03.960,0:04:06.130
Haur beldurti, lotsati, argal, ahul hark

0:04:06.130,0:04:08.142
beldur itzelak pairatzen zituen.

0:04:08.649,0:04:10.330
Iluntasunari beldurra zion,

0:04:10.520,0:04:11.640
altuerari beldurra,

0:04:11.640,0:04:13.040
armiarma eta sugeei...

0:04:13.040,0:04:15.290
Zuetako norbait armiarma eta sugeen [br]beldur da?

0:04:15.290,0:04:16.660
Bai, zuetako batzuk...

0:04:16.660,0:04:19.079
Urari eta marrazoei beldurra zien...

0:04:19.079,0:04:21.939
Sendagileei, erizainei eta dentistei,

0:04:21.939,0:04:24.680
orratzei eta taladroei eta[br]tresna zorrotzei.

0:04:24.680,0:04:27.380
Baina beste ezer baino gehiago,[br]beldurra zion

0:04:27.470,0:04:28.470
jendeari.

0:04:29.380,0:04:31.530
Haur beldurti, lotsati, argal, ahul hura

0:04:31.540,0:04:32.570
ni nintzen.

0:04:33.320,0:04:35.997
Huts egiteari eta baztertua [br]izateari beldurra nion,

0:04:37.270,0:04:39.520
autoestimu baxua nuen, [br]gutxiagotasun-konplexua,

0:04:39.520,0:04:42.840
eta orduan pairatu zitekeenik [br]ez genekien zerbait ere:

0:04:42.840,0:04:44.660
Jendarteko Antsietate Sindromea.

0:04:44.955,0:04:48.610
Beldurrak nituelako, adarra [br]jotzen zidaten eta jo egiten ninduten.

0:04:48.610,0:04:52.240
Barre eta iseka egiten zidaten.[br]Ez zidaten jolasten uzten

0:04:52.300,0:04:54.260
beren taldeko jolasetan.

0:04:55.020,0:04:58.056
Ah, bazen jolas bat parte hartzen[br]uzten zidatena...

0:04:58.100,0:04:59.427
Dodgeball,

0:04:59.500,0:05:01.443
eta ez nintzen saihesle ona.

0:05:01.760,0:05:03.500
Iseka egiten zidaten,

0:05:03.500,0:05:05.970
gorantz begiratu[br]eta baloi gorriak ikusten nituen

0:05:05.970,0:05:08.200
abiadura supersonikoan nire aurpegirantz

0:05:08.210,0:05:09.950
bam, bam, bam!

0:05:10.580,0:05:13.220
Eta gogoan dut egun askotan[br]etxerako bidean oinez,

0:05:13.300,0:05:18.180
aurpegia gorri eta minez,[br]belarriak gorri eta burrunbaka.

0:05:18.180,0:05:21.140
Begiak malkoz sutan nituen,

0:05:21.180,0:05:23.515
eta haien hitzek belarriak [br]erretzen zizkidaten.

0:05:23.740,0:05:24.990
Eta norbaitek esan zuen:

0:05:24.990,0:05:27.210
"Makilek eta harriek[br]hezurrak hauts ditzakete,

0:05:27.210,0:05:28.920
baina hitzek ez naute zaurituko"...

0:05:28.920,0:05:30.131
Gezurra da.

0:05:30.310,0:05:32.090
Hitzek labanak bezala ebaki dezakete.

0:05:32.090,0:05:34.030
Hitzek ezpatak bezala zula dezakete.

0:05:34.210,0:05:36.200
Hitzen zauriak hain sakonak izan daitezke

0:05:36.200,0:05:37.780
ez direla ikusten.

0:05:38.150,0:05:41.190
Beraz, beldurrak nituen, eta hitzak[br]nire etsai nagusienak ziren.

0:05:41.260,0:05:42.491
Oraindik ere badira.

0:05:43.355,0:05:45.300
Baina ametsak ere banituen.

0:05:45.300,0:05:47.980
Etxera joan eta[br]Supermanen komikietan galtzen nintzen,

0:05:47.980,0:05:49.774
eta Supermanen komikiak irakurriz

0:05:49.774,0:05:53.440
Superman bezalako superheroi bat [br]izan nahi nuela amesten nuen.

0:05:53.480,0:05:56.240
Egia eta justiziaren alde[br]borroka egin nahi nuen,

0:05:56.240,0:05:58.680
maltzurren eta kriptonitaren[br]aurka borrokatu,

0:05:58.680,0:06:02.895
munduan zehar hegan egin nahi nuen[br]balentriak eginez eta biziak salbatuz.

0:06:03.400,0:06:05.850
Bestalde benetako gauzek[br]ere liluratzen ninduten.

0:06:05.860,0:06:07.160
Errekorren Guinness Liburua

0:06:07.160,0:06:09.570
eta Ripley-ren Believe it or Not[br]irakurtzen nituen.

0:06:09.570,0:06:12.850
Inork irakurri du Errekorren [br]Guiness Liburua edo Ripley-ren liburua?

0:06:12.850,0:06:14.220
Maite ditut liburu horiek!

0:06:14.220,0:06:16.230
Benetako jendea[br]benetako balentriak egiten.

0:06:16.230,0:06:17.880
"Hori egin nahi dut", esaten nuen.

0:06:17.880,0:06:21.040
Bulliek ez badidate uzten[br]beren jolasetan parte hartzen,

0:06:21.040,0:06:23.335
benetako magia, balentriak egingo ditut.

0:06:23.335,0:06:26.659
Benetan aparteko zerbait egin nahi dut[br]bulli horiek egin ezin dutena.

0:06:26.659,0:06:28.699
Nire zeregina eta deia [br]aurkitu nahi ditut,

0:06:28.699,0:06:30.759
nire bizitzak zentzua duela[br]jakin nahi dut,

0:06:30.759,0:06:33.320
mundua aldatuko duen zerbait [br]egin nahi dut;

0:06:33.320,0:06:36.960
frogatu nahi dut[br]ezinezkoa ez dela ezinezko.

0:06:38.340,0:06:40.240
Aurrera 10 urte.

0:06:40.240,0:06:42.706
Nire 21. uretebetetzearen[br]aurreko astea zen.

0:06:42.819,0:06:46.799
Bi gauza gertatu ziren egun berean[br]bizitza betirako aldatuko zidatenak.

0:06:47.040,0:06:49.391
Tamil Nadu-n bizi nintzen,[br]India hegoaldean

0:06:49.540,0:06:51.020
misiolaria nintzen han,

0:06:51.020,0:06:53.090
eta nire begiraleak,[br]lagunak, galdetu zidan:

0:06:53.090,0:06:54.720
"Ba al duzu Throme-ik, Daniel?"

0:06:54.720,0:06:57.440
Esan nion, "Throme?[br]Zer dira Throme-ak?"

0:06:57.440,0:07:00.490
Esan zidan: "Throme-ak bizitzako [br]helburu nagusiak dira.

0:07:00.490,0:07:03.810
Ametsen eta helburuen batura,

0:07:03.810,0:07:05.590
adibidez, edozer egiteko gai bazina,

0:07:05.590,0:07:08.309
edonora joateko aukera bazenu,[br]edonor izateko gai bazina,

0:07:08.309,0:07:11.006
nora joango zinake? Zer egingo zenuke?[br]Nor izango zinake?

0:07:11.006,0:07:14.500
Esan nion, "Ezin dut hori egin![br]Beldur naiz! Beldur gehiegi ditut!"

0:07:14.500,0:07:17.800
Gau hartan nire arroz-esterilla[br]bungalowaren teilatura eraman nuen,

0:07:17.810,0:07:19.259
izarren azpian etzan nintzen

0:07:19.259,0:07:21.869
eta saguzaharrak eltxoak [br]harrapatzen ikusi nituen.

0:07:21.869,0:07:26.200
Eta buruan nuen bakarra throme-ak ziren,[br]ametsak eta helburuak,

0:07:26.200,0:07:28.360
eta zapaltzaile eta baloi haiek.

0:07:28.760,0:07:30.730
Ordu batzuk geroago esnatu nintzen.

0:07:31.220,0:07:33.940
Bihotza taupaka,[br]belaunak dardarka.

0:07:34.080,0:07:36.020
Oraingoan ez zen beldurragatik.

0:07:36.420,0:07:38.395
Gorputz osoa dardarka nuen.

0:07:38.500,0:07:40.070
Eta ondorengo bost egunetan

0:07:40.070,0:07:44.199
konortea galdu eta irabazi egon nintzen,[br]heriotz-ohean bizirik irauntzeko borrokan.

0:07:44.199,0:07:48.239
Garuna sutan nuen,[br]40,5 °C graduko malaria sukarrarekin.

0:07:48.390,0:07:51.600
Eta esnatzen nintzen bakoitzean [br]throme-ak soilik nituen buruan.

0:07:51.600,0:07:53.820
Pentsatzen nuen:[br]"Zer egin nahi dut bizitzan?"

0:07:53.950,0:07:56.380
Azkenean, 21. urtebetetzearen[br]aurreko gauean,

0:07:56.380,0:07:58.030
argitasun une batean,

0:07:58.030,0:07:59.639
ohartu nintzen:

0:07:59.639,0:08:02.100
Ikusi nuen eltxo txiki hark,

0:08:02.620,0:08:05.020
Anopheles Stephensi,

0:08:05.160,0:08:08.000
eltxo txiki hark 5 microgramo[br]baino gutxiago pisatzen zuen,

0:08:08.000,0:08:09.550
gatz ale batek baino gutxiago,

0:08:09.570,0:08:12.780
eltxo hark 80 kiloko gizon bat[br]gainditu bazezakeen,

0:08:12.780,0:08:14.860
ohartu nintzen hura zela nire kriptonita.

0:08:14.860,0:08:17.150
Orduan ohartu nintzen ez zela eltxoa bera,

0:08:17.150,0:08:19.480
eltxoaren barruan zegoen[br]bizkarroi txikia baizik,

0:08:19.480,0:08:23.169
Plasmodium Falciparum, urtean[br]milioi bat pertsona hiltzen dituena.

0:08:23.509,0:08:25.999
Orduan ohartu nintzen[br]are eta txikiagoa zela,

0:08:25.999,0:08:28.550
baina niretzak, askoz handiagoa zirudien.

0:08:28.550,0:08:31.140
Ohartu nintzen[br]beldurra zela nire kriptonita,

0:08:31.270,0:08:32.140
nire bizkarroia,

0:08:32.140,0:08:34.990
nire bizi osoan mugatu [br]eta zurrundu ninduena.

0:08:35.200,0:08:38.080
Badakizue, aldea dago arriskuaren[br]eta beldurraren artean.

0:08:38.109,0:08:39.698
Arriskua benetakoa da.

0:08:39.990,0:08:42.010
Beldurra aukera bat da.

0:08:42.080,0:08:44.309
Eta jabetu nintzen aukera bat nuela:

0:08:44.309,0:08:48.180
beldurrez bizi nintekeen, eta [br]huts eginez hil gau hartan,

0:08:49.070,0:08:52.080
edo nire beldurrak erahil nitzakeen

0:08:52.080,0:08:56.060
eta nire ametsak lortzen saiatu,[br]bizitza bizitzeko saiakera egin nezakeen.

0:08:56.680,0:08:59.560
Eta badakizue, zure heriotz-ohean egoteak

0:08:59.560,0:09:04.080
eta heriotzari aurrez aurre begiratzeak[br]benetan bizitzeko gogoa ematen dizu.

0:09:04.180,0:09:07.680
Jabetu nintzen guztiok hiltzen garela,[br]baina guztiok ez garela osoki bizi.

0:09:08.040,0:09:09.890
Heriotzean bizi gara.

0:09:09.890,0:09:11.580
Hau da, hiltzen ikasten duzunean,

0:09:11.580,0:09:13.070
benetan bizitzen ikasten duzu.

0:09:13.070,0:09:15.140
Hala, erabaki nuen gau hartan

0:09:15.140,0:09:16.580
nire istorioa aldatuko nuela.

0:09:16.665,0:09:17.980
Ez nuen hil nahi.

0:09:17.980,0:09:19.180
Eta otoi labur bat esan nuen:

0:09:19.180,0:09:21.660
"Jauna, 21. urtebetetze eguna[br]bizitzen uzten badidazu

0:09:21.660,0:09:24.644
ez diot beldurrari nire bizitza[br]zuzentzen utziko aurrerantzean.

0:09:24.670,0:09:26.520
Nire beldurrak erahilko ditut,

0:09:26.520,0:09:29.530
nire ametsak eskuratzen saiatuko naiz,

0:09:29.530,0:09:31.270
nire jokabidea aldatu nahi dut,

0:09:31.270,0:09:32.930
zerbait sinesgaitza egin nahi dut,

0:09:32.930,0:09:35.260
nire zeregina eta deia aurkitu nahi ditut,

0:09:35.260,0:09:38.632
jakin nahi dut ezinezkoa [br]ez dela ezinezko."

0:09:38.780,0:09:42.820
Gau hartan bizirik irten ote nintzen[br]ala ez begi bistan dago.

0:09:42.850,0:09:43.978
(Barreak)

0:09:43.978,0:09:47.100
Baina gau hartan egin nuen [br]nire 10 Throme-ko zerrenda.

0:09:47.100,0:09:50.210
Erabaki nuen kontinente nagusiak [br]ezagutu nahi nituela,

0:09:50.210,0:09:51.820
Munduko 7 Mirariak bisitatu,

0:09:51.820,0:09:53.410
zenbait hizkuntza ikasi,

0:09:53.410,0:09:54.710
uharte desertu batean bizi,

0:09:54.710,0:09:56.480
ozeanoaren erdian ontzi batean bizi,

0:09:56.480,0:09:58.650
Amazonako tribuetako indioekin bizi,

0:09:58.650,0:10:01.210
Suediako mendirik altuena igo,

0:10:01.210,0:10:03.180
Everesten eguzkia irteten ikusi,

0:10:03.190,0:10:05.390
Nashvilleko musika munduan lan egin,

0:10:05.400,0:10:07.060
zirko batean lan egin,

0:10:07.080,0:10:09.120
eta hegazkin batetik jauzi egin.

0:10:09.120,0:10:12.380
Hurrengo hogei urteetan throme horietako[br]gehienak egitea lortu nuen.

0:10:12.410,0:10:14.650
Zerrendako throme bat [br]zirriborratzen nuenean,

0:10:14.650,0:10:18.190
5 edo 10 gehitzen nituen[br]eta zerrenda gero eta luzeagoa zen.

0:10:18.800,0:10:23.280
Hurrengo zazpi urteetan, Bahametako uharte[br]txiki batean bizi nintzen

0:10:23.320,0:10:25.360
zazpi urte inguru

0:10:25.370,0:10:27.274
lastozko etxola batean,

0:10:29.480,0:10:33.820
marrazoak eta bastangak harrapatuz jateko,[br]uharteko pertsona bakarra,

0:10:33.820,0:10:36.249
gerripeko zapi batekin,

0:10:36.680,0:10:39.160
eta marrazoekin igeri egiten ikasi nuen.

0:10:39.160,0:10:40.980
Eta handik Mexikora joan nintzen,

0:10:40.980,0:10:45.000
eta ondoren Amazonia Ibaira Ekuadorren,

0:10:45.241,0:10:48.100
Pujo Pongo-ko tribu[br]batekin bizitu nintzen,

0:10:48.100,0:10:52.180
eta piskanaka konfiantza irabazten joan[br]nintzen nire throme-ei esker.

0:10:52.180,0:10:55.100
Nashvilleko musika munduan sartu nintzen,[br]ondoren Suediara,

0:10:55.110,0:10:57.870
Stockholm-era joan nintzen,[br]eta bertako musika industrian lan egin nuen,

0:10:57.870,0:11:01.920
eta Kebnekaise mendia igo nuen[br]Zirkulu Artikoan.

0:11:03.300,0:11:04.750
Pailazo izaten ikasi nuen,

0:11:04.750,0:11:05.860
eta malabareak,

0:11:05.860,0:11:07.480
eta zankoekin ibiltzen,

0:11:07.480,0:11:10.440
unizikloa, sua eta jaten.

0:11:10.450,0:11:13.620
1997an entzun nuen dozena bat baino[br]ezpata irensle gutxiago zeudela

0:11:13.620,0:11:15.410
eta esan nuen: "Hori egin behar dut!"

0:11:15.420,0:11:18.290
Ezpata irensle bat ezagutu nuen,[br]eta aholkuak eskatu nizkion.

0:11:18.290,0:11:20.190
Esan zidan: "Bi aholku emango dizkizut:

0:11:20.190,0:11:21.926
Lehena: oso arriskutsua da,

0:11:21.926,0:11:23.948
hau egiten hil direnak badira.

0:11:23.948,0:11:24.953
Bigarrena:

0:11:24.953,0:11:26.206
Ez saiatu!"

0:11:26.206,0:11:27.500
(Barreak)

0:11:27.500,0:11:29.550
Beraz, throme-en zerrendan sartu nuen.

0:11:30.440,0:11:33.320
Eta egunean 10 edo 12 aldiz[br]praktikatzen nuen, egunero,

0:11:33.660,0:11:35.160
lau urtez.

0:11:35.209,0:11:36.709
Kalkuluak botata...

0:11:36.709,0:11:40.020
4 x 365 [x 12]

0:11:40.020,0:11:42.660
Gutxi gorabehera, [br]13.000 saiakera hutsal.

0:11:42.660,0:11:45.420
2001ean nire lehen ezpata [br]eztarrian behera sartu arte.

0:11:46.002,0:11:47.800
Tarte hartan, throme bat finkatu nuen

0:11:47.800,0:11:50.940
munduko aditu nagusia bihurtzea [br]ezpata irensketan.

0:11:50.970,0:11:53.820
Liburu, aldizkari, egunkari artikulu[br]guztiak bilatu nituen,

0:11:53.820,0:11:57.670
osasun txosten guztiak,[br]fisiologia eta anatomia ikasi nituen,

0:11:57.676,0:11:59.719
sendagile eta erizainekin hitz egin nuen,

0:11:59.719,0:12:01.760
ezpata irensle guztien sarea sortu nuen,

0:12:01.760,0:12:03.870
Nazioarteko Ezpata Irensleen Elkartea,

0:12:03.870,0:12:06.450
eta bi urteko medikuntza ikerketa [br]lan bat egin nuen,

0:12:06.450,0:12:08.580
Ezpata irensketa eta haren ondorioak,

0:12:08.580,0:12:10.980
eta British Medical Journal-ean[br]argitaratu zuten.

0:12:10.980,0:12:11.840
(Barreak)

0:12:11.840,0:12:12.940
Mila esker.

0:12:12.960,0:12:17.748
(Txaloak)

0:12:18.200,0:12:21.570
Eta ezpata irensketari buruzko gauza[br]harrigarriak ikasi nituen.

0:12:21.571,0:12:25.260
Inoiz pentsatu ez dituzuenak, baina[br]gaurtik aurrera gogoan izango dituzuenak.

0:12:25.260,0:12:28.550
Etxean, xerra edo "bestek" bat [br]labanarekin edo ezpatarekin

0:12:28.550,0:12:31.759
mozten ari zaren hurrengo aldian,[br]hau pentsatuko duzu...

0:12:34.257,0:12:36.589
Ikasi nuen ezpata irensketa Indian[br]hasi zela -

0:12:36.589,0:12:39.889
justu lehen aldiz 20 urterekin [br]ikusi nuen leku berean -

0:12:39.889,0:12:42.290
duela 4000 urte, K.A. 2000. urtean.

0:12:42.290,0:12:45.580
Azken 150 urteetan ezpata irensleak[br]erabili izan dituzte

0:12:45.590,0:12:47.400
medikuntza eta zientzia arloetan,

0:12:47.480,0:12:51.160
endoskopio zurruna garatzen[br]laguntzeko 1868an,

0:12:51.160,0:12:53.820
Dr. Adolf Kussmaul-en eskutik[br]Freiburg-en, Alemanian.

0:12:53.880,0:12:56.639
1906an, elektrokardigrama Galesen,

0:12:56.639,0:13:00.240
irensteko arazoak[br]eta liseriketa ikertzeko,

0:13:00.240,0:13:01.860
bronkoskopioa, eta halakoak.

0:13:01.860,0:13:03.840
Baina azken 150 urteotan,

0:13:03.840,0:13:07.860
ehunka zauritu eta dozena bat heriotz[br]ezagutzen dira...

0:13:07.880,0:13:14.560
Hona endoskopio zurruna, [br]Dr. Adolf Kussmaul-ek garatua.

0:13:14.740,0:13:18.679
Baina aurkitu genuen 29 hildako egon[br]zirela azken 150 urteotan

0:13:18.679,0:13:22.462
Londresen ezpatarekin bihotza zulatu [br]zuen ezpata irensle hau barne.

0:13:23.142,0:13:26.280
Baita 3 eta 8 zauritu larri izaten direla[br]ezpatak irensteagatik.

0:13:27.780,0:13:29.880
Badakit, deiak jasotzen ditudalako.

0:13:29.880,0:13:31.150
Bi dei izan berri ditut,

0:13:31.150,0:13:34.320
bat Suedian eta bestea Orlandon[br]azken bi asteotan.

0:13:34.320,0:13:37.019
Zauriengatik hospitalera dauden[br]ezpata irensleak.

0:13:37.019,0:13:38.769
Beraz, oso arriskutsua da.

0:13:38.769,0:13:41.629
Ikasi dudan beste gauza[br]ezpata irensketak

0:13:41.629,0:13:44.790
2 eta 10 urteko praktika [br]eskatzen duela gehienontzat.

0:13:45.610,0:13:48.020
Baina aurkikuntza[br]harrigarriena izan zen

0:13:48.020,0:13:51.360
nola ezpata irensleek ikasten duten[br]ezinezkoa egiten.

0:13:51.460,0:13:53.460
Eta sekretu txiki bat kontatuko dizuet:

0:13:53.520,0:13:57.580
Ez jarri arreta ezinezkoa den [br]%99,9 horretan.

0:13:57.580,0:14:02.030
%0,1 horretan jarri arreta, [br]eta aurkitu nola gauzatu daitekeen.

0:14:02.817,0:14:06.140
Orain utzidazue ezpata irensle baten [br]buruan gertatzen dena azaltzen.

0:14:06.140,0:14:09.479
Ezpata bat irensteko, meditazioa behar [br]da burua materia gainditzeko,

0:14:09.479,0:14:12.270
konzentrazio zorrotza,[br]muturreko zehaztasuna

0:14:12.270,0:14:15.670
gorputzeko organuak isolatu eta[br]erreflexu automatikoak gainditzeko,

0:14:15.710,0:14:20.370
garunaren sinapsi indartuen bidez,[br]giharren memoria errepikatuaren bidez,

0:14:20.450,0:14:23.720
10.000 bider baino gehiagotan[br]gogobetez praktikatuz.

0:14:24.020,0:14:28.090
Orain utzidazue ezpata irensle baten[br]gorputzean gertatzen dena azaltzen.

0:14:28.310,0:14:30.130
Ezpata bat irentsi ahal izateko,

0:14:30.130,0:14:32.250
xafla mihiaren gainean igaro behar dut,

0:14:32.250,0:14:34.780
goragale-ereflexua oztopatu[br]esofagoan,

0:14:34.780,0:14:37.740
90 graduko bira egin epiglotian behera,

0:14:38.240,0:14:41.070
krikofaringearen eta esofagoaren [br]goiko esfinterra zeharkatu

0:14:41.070,0:14:42.730
Peristaltismo erreflexua oztopatu,

0:14:42.730,0:14:45.460
xafla bular kaxan behera pasa[br]biriken artean.

0:14:46.080,0:14:48.349
Une horretan,

0:14:48.399,0:14:50.389
bihotzari alde batera bultza behar diot.

0:14:50.389,0:14:51.720
Arretaz begiratzen baduzue,

0:14:51.720,0:14:53.860
bihotzaren taupada ikus dezakezue ezpatan,

0:14:53.860,0:14:55.859
bata bestearen kontra baitaude,

0:14:55.859,0:14:58.809
pulgada baten zortziren bateko [br]esofagoaren ehunak bereizita.

0:14:58.809,0:15:00.800
Hori ez da itxuratan [br]egin daitekena.

0:15:00.800,0:15:02.710
Hor, esternoiaren ondoan pasa behar dut,

0:15:02.710,0:15:05.540
esofagoaren beheko esfinterra igaro,[br]estamuaren barrura,

0:15:05.540,0:15:09.020
estamuaren erreflexua oztopatu eta[br]duodenoan behera egin arte.

0:15:09.020,0:15:09.750
Erraza.

0:15:09.750,0:15:10.930
(Barreak)

0:15:10.930,0:15:12.880
Beherago jarraituko banu,

0:15:12.880,0:15:17.720
Falopioren hodietaraino,[br](Nehelanderrez) Falopioren hodiak!

0:15:17.720,0:15:20.980
Gizonok, galdetu zuen emazteei[br]horri buruz geroago...

0:15:22.160,0:15:23.900
Jendeak galdetzen dit:

0:15:23.900,0:15:26.740
"Ausardia handia beharko da[br]zure bizitza arriskuan jarriz

0:15:26.740,0:15:28.800
bihotzaren ondotik,[br]ezpata bat irensteko..."

0:15:28.800,0:15:32.720
Ez, bbenetako ausardia haur beldurti,[br]lotsati, argal eta ahul hark huts egiteko

0:15:33.080,0:15:35.620
eta baztertua izateko arriskua hartu

0:15:35.620,0:15:37.040
bihotza biluztu,

0:15:37.040,0:15:38.240
harrokeria irentsi

0:15:38.240,0:15:41.060
eta ezezagun batzuen aurrean[br]hemen zutik jarri,

0:15:41.060,0:15:43.830
eta bere beldurrei eta ametsei[br]buruzko istorioa kontatzea,

0:15:43.830,0:15:47.580
tripak literalki eta figuratiboki[br]agerian jartzeko arriskua hartzea da.

0:15:48.280,0:15:49.700
Ikusten duzue - mila esker.

0:15:49.700,0:15:51.890
(Txaloak)

0:15:53.670,0:15:56.250
Benetan harrigarria dena

0:15:56.250,0:15:59.680
beti egin nahi izan nuen zerbait[br]gogoangarria eta orain egiten ari naiz.

0:15:59.780,0:16:02.870
Baina benetan aipagarria dena[br]ez da aldi bakarrean

0:16:02.890,0:16:05.170
21 ezpata irentsi ditzakedala,

0:16:07.500,0:16:10.500
edo 88 marrazo eta bastangaz batetako[br]ontzi batean 22 oin urpean

0:16:10.500,0:16:12.417
Ripley-ren Believe it or Not libururako,

0:16:13.840,0:16:17.600
edo 815 ºC goritutako ezpata,[br]Stan Lee-ren Superhumans telesailerako,

0:16:17.610,0:16:19.470
"Altzairuzko gizona" gisa,

0:16:19.520,0:16:21.574
eta alu hura beroa zegoan!

0:16:22.460,0:16:25.050
Edo auto bati tira egitea[br]ezpataren bidez Ripley-rako,

0:16:25.060,0:16:26.290
edo Guinesserako,

0:16:26.290,0:16:28.760
edo America's Got Talent saioan[br]finalera iristea,

0:16:28.820,0:16:31.540
edo 2007ko Medikuntzako [br]Ig Nobel Saria irabaztea.

0:16:31.550,0:16:33.900
Ez, hori guztia ez da[br]benetan gogoangarria.

0:16:33.900,0:16:35.350
Hori da jendeak uste duena.

0:16:35.350,0:16:36.460
Ez, ez, ez. Ez da hori.

0:16:36.460,0:16:37.800
Benetan gogoangarria dena

0:16:37.800,0:16:40.660
Jainkoak haur beldurti, lotsti, [br]argal eta ahul hura hartu izana

0:16:40.660,0:16:42.200
altueren beldur zena,

0:16:42.200,0:16:43.790
uraren eta marrazoen beldur zena,

0:16:43.790,0:16:45.820
sendagile, erizain, orrats,[br]tresna zorrotz

0:16:45.820,0:16:47.640
eta jendaurrean hitzegitearen beldur,

0:16:47.640,0:16:49.800
eta horain, munduan zehar [br]hegan narabil

0:16:49.800,0:16:52.070
30.000 oineko altueran[br]tresna zorrotzak irensten

0:16:52.070,0:16:53.480
urpean marrazoez inguratuta,

0:16:53.480,0:16:57.430
eta sendagile, erizain eta zuek bezalako[br]entzuleekin hitz egiten munduan zehar.

0:16:57.430,0:16:59.580
Hori da niretzat harrigarria dena.

0:16:59.580,0:17:01.450
Beti egin nahi izan nuen ezinezkoa -

0:17:01.450,0:17:02.380
Mila esker.

0:17:02.380,0:17:03.760
(Txaloak)

0:17:03.760,0:17:05.220
Mila esker.

0:17:05.660,0:17:09.040
(Txaloak)

0:17:09.700,0:17:12.699
Beti egin nahi izan nuen ezinezkoa,[br]eta orain horretan ari naiz.

0:17:12.699,0:17:15.478
Zerbait gogoangarria egin nahi nuen[br]eta mundua aldatu,

0:17:15.478,0:17:16.898
eta orain horretan ari naiz.

0:17:16.898,0:17:21.279
Beti munduan zehar hegan egin[br]balentriak egiten eta bizitzak salbatzen

0:17:21.279,0:17:22.720
Eta, badakizue zer?

0:17:22.720,0:17:25.569
Bada oraindik haur haren ametsaren[br]zati bat barru barruan.

0:17:30.320,0:17:33.387
(Barreak eta txaloak)

0:17:37.000,0:17:40.240
Beti aurkitu nahi izan nuen[br]nire bizitzan zeregina eta deia,

0:17:40.270,0:17:41.530
eta orain aurkitu dut.

0:17:41.540,0:17:42.920
Baina, ezetz asmatu...

0:17:42.920,0:17:46.230
Ez da ez da ezpatekin,[br]ez da uste duduzena, ez nire indarrekin.

0:17:46.230,0:17:48.510
Baizik eta nire ahuldadeekin: hitzekin.

0:17:48.510,0:17:51.090
Nire zeregina eta deia mundua aldatzea da

0:17:51.090,0:17:52.390
beldurrak errotik moztuz,

0:17:52.390,0:17:54.910
ezpata bat aldiko, hitz bat aldiko,

0:17:55.070,0:17:57.450
laban bat aldiko, bizitza bat aldiko,

0:17:57.540,0:17:59.570
jendea superheroi izatera eta

0:17:59.570,0:18:01.950
euren bizitzetan ezinezkoak [br]gauzatzera bultzatu.

0:18:02.060,0:18:04.680
Nire helburua besteei eurena [br]aurkitzen laguntzea da.

0:18:04.680,0:18:05.680
Zein da zurea?

0:18:05.680,0:18:06.960
Zein da zure helburua?

0:18:06.960,0:18:08.960
Zer egiteko jarria izan zinen hemen?

0:18:09.260,0:18:11.590
Guztiok superheroiak garela uste dut.

0:18:12.160,0:18:14.260
Zein da zure super-indarra?

0:18:14.560,0:18:17.990
7 bilioi pertsonako[br]munduko biztanleriatik,

0:18:17.990,0:18:20.250
dozena gutxi batzuk dira ezpata irensleak

0:18:20.250,0:18:21.661
gaur egun munduan,

0:18:21.661,0:18:22.940
baina zu bakarra dago.

0:18:22.940,0:18:24.070
Zu bakarra zara.

0:18:24.070,0:18:25.540
Zein da zure istorioa?

0:18:25.540,0:18:27.760
Zerk bereizten zaitu?

0:18:27.760,0:18:29.180
Kontatut zure istorioa,

0:18:29.180,0:18:31.721
ahotsa dardartia eta ahula bada ere.

0:18:31.900,0:18:33.260
Zein dira zure throme-ak?

0:18:33.260,0:18:35.770
Edozer egin ahalko bazenu,[br]edonor izan, edonora joan,

0:18:35.770,0:18:37.690
Zer egingo zenuke?[br]Nora joango zinateke?

0:18:37.690,0:18:38.580
Zer egingo zenuke?

0:18:38.580,0:18:40.340
Zer egingo zenuke zure bizitzarekin?

0:18:40.340,0:18:41.760
Zein dira zure amets handiak?

0:18:41.760,0:18:42.820
Eta txikia zinenean?

0:18:42.820,0:18:43.580
Gogoratu.

0:18:44.270,0:18:46.240
Apustu ez zela hau, ezta?

0:18:46.413,0:18:47.810
Zein ziren zure amets eroenak

0:18:47.810,0:18:50.580
hain arraro eta hain ezkutukoak [br]iruditzen zitzaizkizunak?

0:18:50.580,0:18:54.010
Apustu honek ikusarazi dizula zure ametsak[br]ez zirela hain arraroak, ezta?

0:18:55.370,0:18:57.050
Zein da zure ezpata?

0:18:57.050,0:18:58.650
Gutako bakoitzak ezpata bat du,

0:18:58.650,0:19:00.600
bi ertzeko ezpata, beldur eta ametsekin.

0:19:00.600,0:19:03.520
Irentsi zure ezpata, dena dela ere.

0:19:03.890,0:19:05.870
Jarraitu zure ametsak, jaun andreok,

0:19:05.870,0:19:08.900
Inoiz ez da beranduegi izan [br]nahi zenuen hura izateko.

0:19:09.720,0:19:12.920
Eta bully eta dodgeball haiei,[br]haur haiei pentsatu zutenak

0:19:12.920,0:19:14.916
ez nuela inoiz ezinezkoa egingo,

0:19:15.060,0:19:17.645
gauza bakarra esan behar diet:

0:19:17.645,0:19:18.841
Mila esker.

0:19:18.940,0:19:22.220
Izan ere, maltzurrengatik ez balitz,[br]ez genuke superheroirik izango.

0:19:23.020,0:19:27.237
Hemen nago erakusteko[br]ezinezkoa ez dela ezinezko.

0:19:28.300,0:19:31.340
Hau oso arriskutsua da.

0:19:31.340,0:19:32.340
Hil naiteke.

0:19:32.340,0:19:33.720
Espero dut atsegingo duzuela.

0:19:33.720,0:19:35.260
(Barreak)

0:19:36.350,0:19:38.700
Zuen laguntza beharko dut hau egiteko.

0:19:46.731,0:19:48.405
Entzuleak: bi, hiru.

0:19:48.405,0:19:52.100
Ez, ez, ez. Zuen laguntza behar dut [br]zenbatzeko zatian, denok, ados?

0:19:52.100,0:19:53.210
(Barreak)

0:19:53.210,0:19:54.650
Badakizkizue hitzak? Ados?

0:19:54.650,0:19:55.870
Zenbatu nirekin. Prest?

0:19:55.870,0:19:56.634
Bat.

0:19:56.964,0:19:57.740
Bi.

0:19:58.170,0:19:58.910
Hiru.

0:19:58.980,0:20:01.330
Ez, hori 2 zen, baina tira [br]harrapatu duzue ideia.

0:20:06.760,0:20:07.780
Entzuleak: Bat.

0:20:07.840,0:20:08.750
Bi.

0:20:08.800,0:20:10.010
Hiru.

0:20:11.260,0:20:13.280
(Arnasotsa)

0:20:14.360,0:20:15.940
(Txaloak)

0:20:16.251,0:20:17.450
Bai!

0:20:17.450,0:20:20.640
(Txaloak eta txistuak)

0:20:23.100,0:20:24.820
Mila mila esker.

0:20:25.450,0:20:28.170
Mila esker, mila esker, bihotz bihotzez.

0:20:28.800,0:20:31.290
Egia esan, mila esker[br]estamu estamutik.

0:20:31.880,0:20:35.020
Esan dizuet ezinezkoa egitera[br]etorri naizela, eta egin dut.

0:20:35.030,0:20:37.730
Baina ez zen hau,[br]hau egunero egiten dut.

0:20:37.800,0:20:42.800
Ezinezkoa zen haur beldurti, lotsati,[br]argal eta ahul hark beldurrei aurre egin,

0:20:42.840,0:20:44.600
eta hemen TEDx taulagainean jarri

0:20:44.600,0:20:47.100
eta mundua aldatzea,[br]hitz bat aldiko,

0:20:47.100,0:20:49.080
ezpata bat aldiko, [br]bizitza bat aldiko.

0:20:49.080,0:20:52.060
Modu berrian pentsarazi badizuet,[br]sinestarazi badizuet,

0:20:52.060,0:20:54.460
ezinezkoa ez dela ezinezko,

0:20:54.460,0:20:57.960
ikusarazi badizuet zuen bizitzan[br]ezinezkoa egin dezakezuela,

0:20:58.120,0:21:01.020
orduan nire lana egina da,[br]eta zuena hasi besterik ez da egin.

0:21:01.020,0:21:04.100
Ez inoiz utzi amets egiteari, [br]ez utzi sinesterari.

0:21:04.820,0:21:06.350
Mila esker nigan sinesteagatik

0:21:06.350,0:21:08.250
eta nire ametsaren parte izateagatik.

0:21:08.250,0:21:09.550
Eta hona nire oparia:

0:21:09.550,0:21:11.486
Ezinezkoa ez da...

0:21:11.486,0:21:12.920
Entzuleak: ezinezko.

0:21:12.920,0:21:14.920
Ibilbide luzea... opariaren zati.

0:21:15.100,0:21:17.560
(Txaloak)

0:21:19.560,0:21:21.020
Mila esker.

0:21:21.340,0:21:23.240
(Txaloak eta ohiuak)

0:21:27.780,0:21:30.240
Aurkezlea: Mila esker, Dan Meyer, uau!