0:00:00.220,0:00:04.640
Sao Neutron là một trong những thứ[br]kì lạ nhất Vũ trụ.

0:00:04.660,0:00:10.180
Chúng như những lõi nguyên tử khổng lồ,[br]đường kính nhiều cây số với độ đặc "không tưởng".

0:00:10.840,0:00:13.380
Nhưng làm thế nào một thứ[br]như thế này có thể tồn tại ?

0:00:19.860,0:00:23.710
Sự sống của một ngôi sao[br]dựa vào sự cân bằng của hai lực:

0:00:23.710,0:00:29.240
trọng lực của ngôi sao và áp suất bức xạ[br]của phản ứng nhiệt hạch của nó.

0:00:29.240,0:00:36.380
Trong lõi ngôi sao, Hidro được chuyển hoá thành Heli.[br]Đến cuối cùng, nguồn nhiên liệu Hidro trong nó cạn kiệt.

0:00:36.920,0:00:40.720
Nếu ngôi sao đủ lớn, Heli được chuyển thành Carbon.

0:00:41.700,0:00:44.920
Lõi của ngôi sao khổng lồ này dần dần[br]trở thành các lớp như củ hành tây.

0:00:45.210,0:00:48.210
Ngôi sao nặng dần lên khi[br]hạt nhân nguyên tử bị dồn về tâm.

0:00:49.060,0:00:53.760
Carbon bị chuyển thành Neon rồi tới Oxy[br]và biến thành Sillicon.

0:00:53.760,0:00:59.060
Cuối cùng, phản ứng nhiệt hạch tạo nên sắt - [br]nguyên tố mà chúng không thể chuyển hoá được nữa.

0:00:59.060,0:01:02.529
Khi các phản ứng tổng hợp dừng lại,[br]áp suất bức xạ giảm xuống một cách nhanh chóng,

0:01:02.529,0:01:05.540
ngôi sao không còn ở trạng thái cân bằng.

0:01:05.540,0:01:11.700
Và nếu khối lượng lõi vượt quá khoảng 1.4 lần[br]khối lượng mặt trời, một sự sụp đổ thảm khốc xảy ra.

0:01:12.040,0:01:19.880
Phần bên ngoài của lõi đạt vận tốc lên tới 70,000 km/s[br]khi nó sụp đổ hướng vào tâm của ngôi sao.

0:01:20.400,0:01:26.440
Bây giờ, chỉ có các lực cơ bản bên trong nguyên tử[br]chiến đấu chống lại sụp đổ hấp dẫn.

0:01:26.940,0:01:32.860
Lực đẩy lượng tử của các electron phát huy tác dụng,[br]và các electron và proton bị biến thành neutron,

0:01:32.860,0:01:37.010
rồi chúng bị nén chặt như một hạt nhân nguyên tử.

0:01:37.010,0:01:42.620
Các lớp bên ngoài của ngôi sao được phóng vào không gian,[br]trong một vụ nổ siêu tân tinh vô cùng khủng khiếp.

0:01:43.220,0:01:48.460
Bây giờ chúng ta có một ngôi sao neutron.[br]Khối lượng của nó là từ 1 đến 3 lần mặt trời,

0:01:48.460,0:01:53.550
nhưng nén thành một vật rộng khoảng 25 km.

0:01:53.550,0:01:57.920
Và nó nặng gấp 500,000 lần khối lượng của Trái Đất,[br]trong bóng nhỏ bé này

0:01:58.280,0:02:01.280
tương đương đường kính của Manhattan.

0:02:01.280,0:02:10.380
Nó dày đặc đến nỗi một xen-ti-mét khối của sao neutron[br]có khối lượng tương đương 700 mét khối sắt.

0:02:10.880,0:02:17.960
Đó là khoảng 1 tỷ tấn, nặng như núi Everest,[br]nhưng với kích thước của một viên đường.

0:02:18.700,0:02:22.130
Lực hấp dẫn của sao Neutron khá là ấn tượng.

0:02:22.170,0:02:25.170
Nếu bạn thả một vật thể cách bề mặt 1m,

0:02:25.170,0:02:32.150
nó sẽ đập vào ngôi sao trong 1 micrô giây[br]với vận tốc lên đến 7.2 triệu km/h.

0:02:32.240,0:02:36.940
Bề mặt của chúng siêu phẳng,[br]với những chỗ lồi lên chỉ cao tối đa có 5 mm,

0:02:36.940,0:02:40.420
với một bầu không khí siêu mỏng của plasma nóng.

0:02:40.420,0:02:47.460
Nhiệt độ bề mặt là khoảng 1 triệu độ Kelvin,[br]so với 5,800 Kelvin cho Mặt Trời chúng ta

0:02:47.880,0:02:52.320
Hãy nhìn vào bên trong ngôi sao Neutron.[br]Các lớp vỏ là vô cùng cứng

0:02:52.320,0:02:57.620
và rất có thể được làm từ hạt nhân nguyên tử[br]sắt với một biển electron chạy quanh chúng.

0:02:57.620,0:03:01.710
Càng gần đến lõi,[br]chúng ta càng thấy nhiều neutron và và ít proton hơn,

0:03:01.710,0:03:06.740
tới lúc nó thành một món súp cực kì đậm đặc[br]của các neutron giống hệt nhau.

0:03:06.740,0:03:10.360
Lõi của các sao neutron rất rất là lạ.

0:03:10.360,0:03:12.830
Chúng ta không chắc về tính chất của chúng,

0:03:12.830,0:03:17.355
nhưng phỏng đoán gần đây thì lõi neutron[br]có thể ở trạng thái siêu lỏng

0:03:17.355,0:03:22.195
hoặc là ở trạng thái vật chất quark siêu dày,[br]gọi là quark-gluon plasma.

0:03:22.500,0:03:24.910
Điều đó không có bất kỳ ý nghĩa[br]theo cách truyền thống,

0:03:24.910,0:03:29.400
và chỉ có thể tồn tại trong một môi trường[br]cực kỳ khắc nghiệt như thế này.

0:03:29.400,0:03:33.230
Có thể nói, một ngôi sao neutron giống[br]như một lõi nguyên tử khổng lồ.

0:03:33.260,0:03:38.160
Sự khác biệt lớn nhất là lõi nguyên tử[br]liên kết với nhau bởi tương tác mạnh,

0:03:38.160,0:03:40.930
và ở các ngôi sao neutron là bởi lực hấp dẫn.

0:03:40.960,0:03:44.940
Chúng ta hãy nhìn vào một vài đặc tính khác.

0:03:44.940,0:03:47.940
Sao neutron quay rất rất là nhanh.

0:03:48.080,0:03:50.300
Những ngôi sao trẻ thì quay nhiều lần mỗi giây.

0:03:50.640,0:03:53.720
Và nếu có một ngôi sao lân cận để nuôi sao neutron,

0:03:53.940,0:03:56.940
nó có thể xoay lên đến vài trăm lần mỗi giây.

0:03:56.940,0:04:06.900
Như vật thể PSRJ1748-2446ad,[br]nó quay vào khoảng 252 triệu km mỗi giờ.

0:04:07.380,0:04:12.060
Điều này là khiến ngôi sao có hình dạng khá lạ.

0:04:12.060,0:04:16.320
Chúng tôi gọi các vật thể này là sao xung vì[br]chúng phát ra các xung vô tuyến rất mạnh.

0:04:16.339,0:04:22.260
Và từ trường của một ngôi sao neutron[br]mạnh hơn từ trường của Trái đất một nghìn tỷ lần.

0:04:22.460,0:04:26.300
Vì quá mạnh nên nguyên tử bị bẻ cong[br]khi chúng đi vào vùng ảnh hưởng của nó.

0:04:26.860,0:04:29.700
Được rồi, tôi nghĩ rằng chúng ta[br]đã hiểu được những điều trên.

0:04:29.870,0:04:35.390
Sao neutron là một trong những thứ kì lạ nhất,[br]nhưng cũng là những đối tượng thú vị nhất trong vũ trụ.

0:04:35.500,0:04:40.380
Hy vọng ngày nào đó ta sẽ gửi phi thuyền để tìm hiểu[br]thêm về chúng, và chụp vài vài bức ảnh.

0:04:40.820,0:04:43.510
Nhưng chúng ta đừng đến quá gần là được.