1
00:00:07,295 --> 00:00:09,237
Đây là một cây cà chua,

2
00:00:09,237 --> 00:00:12,546
còn đây là một con rệp đang giết dần 
cây cà chua

3
00:00:12,546 --> 00:00:16,093
bằng cách hút dịch cây qua lá.

4
00:00:16,093 --> 00:00:20,747
Cây cà chua này đang cố gắng chiến đấu
bằng cả phương pháp vật lý và hoá học

5
00:00:20,747 --> 00:00:24,134
để đuổi những côn trùng tấn công nó đi.

6
00:00:24,134 --> 00:00:25,405
Nhưng đó không phải tất cả

7
00:00:25,405 --> 00:00:29,906
Cây cà chua đang phát ra những hợp chất
để cảnh báo tới các cây cà chua gần đó

8
00:00:29,906 --> 00:00:33,637
để chúng có thể tự phát tiết chất 
chống côn trùng.

9
00:00:33,637 --> 00:00:37,106
Thực vật thường xuyên bị tấn công.

10
00:00:37,106 --> 00:00:40,437
Chúng phải đối mặt với rủi ro từ 
nấm vi mô và vi khuẩn

11
00:00:40,437 --> 00:00:44,427
động vật ăn cỏ cỡ nhỏ, như rệp, 
sâu bướm, và châu chấu,

12
00:00:44,427 --> 00:00:50,048
cho đến động vật ăn cỏ cỡ lớn, như rùa
gấu trúc và voi.

13
00:00:50,048 --> 00:00:54,058
Tất cả đều muốn tấn công cây để
giành lấy nguồn dưỡng chất dồi dào

14
00:00:54,058 --> 00:00:58,978
và nước trong lá, thân, quả và hạt.

15
00:00:58,978 --> 00:01:03,852
Nhưng thực vật cũng sẵn sàng với hàng loạt
phương pháp phòng vệ trong lẫn ngoài

16
00:01:03,852 --> 00:01:06,658
để giúp chúng trở nên những bữa ăn 
kém hấp dẫn hơn

17
00:01:06,658 --> 00:01:10,058
thậm chí là chí tử.

18
00:01:10,058 --> 00:01:12,569
Phương pháp phòng vệ của thực vật bắt đầu
từ bề mặt.

19
00:01:12,569 --> 00:01:16,730
Vỏ cây bao bọc thân chứa nhiều lignin,

20
00:01:16,730 --> 00:01:19,788
là một mạng lưới chất cứng rất khó nhai

21
00:01:19,788 --> 00:01:23,629
và không cho phép mầm bệnh xuyên qua.

22
00:01:23,629 --> 00:01:25,952
Lá được bảo vệ bởi lớp vỏ sáp

23
00:01:25,952 --> 00:01:29,270
miễn nhiễm với côn trùng và vi sinh vật

24
00:01:29,270 --> 00:01:33,389
Một số loài thực vật còn lợi hại hơn nữa
với các bộ phận gây sát thương

25
00:01:33,389 --> 00:01:35,760
để cảnh báo những sinh vật có khả năng 
tấn công.

26
00:01:35,760 --> 00:01:39,891
Gai, kim và móc 
làm chùn bước những loài ăn thực vật lớn.

27
00:01:39,891 --> 00:01:46,100
Để xử lý các loài có hại nhỏ, một số cây
có những bộ phận nhọn và mảnh như tóc

28
00:01:46,100 --> 00:01:49,209
gọi là lông.

29
00:01:49,209 --> 00:01:53,781
Cây đậu thận có móc nhỏ để đâm vào chân
rận

30
00:01:53,781 --> 00:01:56,762
và các loài côn trùng khác.

31
00:01:56,762 --> 00:02:01,612
Ở một số loài, lông còn có thể phóng ra
những chất gây ngứa.

32
00:02:01,612 --> 00:02:05,941
Những kim đâm phát ra một hợp chất gồm
histamine và các chất độc khác

33
00:02:05,941 --> 00:02:10,542
gây đau và bỏng khi chạm vào.

34
00:02:10,542 --> 00:02:16,312
Một số loài khác, động vật ăn thực vật bị
đau sau khi cắn vào cây.

35
00:02:16,322 --> 00:02:16,982
Rau chân vịt,

36
00:02:16,982 --> 00:02:17,941
quả kiwi,

37
00:02:17,941 --> 00:02:18,964
dứa,

38
00:02:18,964 --> 00:02:19,836
hoa vân anh

39
00:02:19,836 --> 00:02:27,353
và cây đại hoàng đều có sinh ra tinh thể 
nhọn như kim gọi là raphide.

40
00:02:27,353 --> 00:02:31,443
Những tinh thể này có thể gây tổn thương 
nhỏ trong miệng của động vật,

41
00:02:31,443 --> 00:02:36,095
tạo ra đường vào cho các chất độc.

42
00:02:36,095 --> 00:02:40,123
Cây mắc cỡ có một chiến lược để phòng
sinh vật ăn thực vật

43
00:02:40,123 --> 00:02:42,633
khỏi cắn.

44
00:02:42,633 --> 00:02:45,914
Bộ phận nhận tín hiệu vật lý chuyên biệt
cảm nhận tiếp xúc

45
00:02:45,914 --> 00:02:51,174
và phóng tín hiệu điện từ phiến lá tới
cuống lá

46
00:02:51,174 --> 00:02:55,264
làm cho những tế bào cuống lá phóng ra
những phân tử tích điện.

47
00:02:55,264 --> 00:02:58,695
Tích tụ điện làm mất nước khỏi tế bào

48
00:02:58,695 --> 00:03:02,754
và làm chúng héo đi,
đóng lá lại.

49
00:03:02,754 --> 00:03:05,735
Hoạt động gấp lá đuổi côn trùng đi

50
00:03:05,735 --> 00:03:10,086
và lá héo trông không hấp dẫn đối với
động vật lớn hơn.

51
00:03:10,086 --> 00:03:12,964
Nếu những phương pháp tự vệ bên ngoài 
không hiệu quả,

52
00:03:12,964 --> 00:03:16,704
thì hệ thống miễn dịch của cây sẽ được
vận hành.

53
00:03:16,704 --> 00:03:19,337
Thực vật không có hệ miễn dịch riêng biệt
như động vật.

54
00:03:19,337 --> 00:03:26,267
Thay vào đó, mỗi tế bào đều có khả năng 
cảm nhận và tự vệ khỏi kẻ xâm phạm.

55
00:03:26,267 --> 00:03:30,151
Bộ phận tiếp nhận chuyên biệt có thể nhận
ra phân tử cho biết sự có mặt

56
00:03:30,151 --> 00:03:34,252
của vi sinh vật nguy hiểm hoặc côn trùng

57
00:03:34,252 --> 00:03:39,604
Khi phản ứng lại, hệ miễn dịch khởi động
cơ chế tự vệ.

58
00:03:39,604 --> 00:03:42,383
Để tránh mầm bệnh lan truyền vào trong
cây,

59
00:03:42,383 --> 00:03:47,804
lớp sáp bên ngoài dày lên và màng tế bào
trở nên chắc chắn hơn.

60
00:03:47,804 --> 00:03:51,814
Các tế bào tự vệ đóng các khí khổng
trên lá.

61
00:03:51,814 --> 00:03:55,874
Nếu vi sinh vật tấn công một phần của cây,

62
00:03:55,874 --> 00:04:01,475
thì những tế bào đó có thể tự huỷ
để miễn nhiễm.

63
00:04:01,475 --> 00:04:06,135
Những hợp chất độc với vi sinh vật và côn
trùng được tạo ra

64
00:04:06,135 --> 00:04:09,834
và hầu như là chuyên biệt cho mỗi nguy cơ.

65
00:04:09,834 --> 00:04:12,704
Nhiều phân tử có nguồn gốc từ thực vật 
được con người dùng

66
00:04:12,704 --> 00:04:15,485
như chất gây nghiện, thuốc và gia vị

67
00:04:15,485 --> 00:04:20,274
tiến hoá như một phần của hệ miễn dịch
thực vật vì chúng kháng vi sinh,

68
00:04:20,274 --> 00:04:22,884
hoặc chất diệt côn trùng.

69
00:04:22,884 --> 00:04:27,677
Một phần bị tấn công có thể báo hiệu
các vùng khác bằng hormon

70
00:04:27,677 --> 00:04:29,186
hợp chất trong không khí

71
00:04:29,186 --> 00:04:32,096
hoặc cả những tín hiệu điện.

72
00:04:32,096 --> 00:04:34,974
Khi phần khác của cây phát hiện ra 
những tín hiệu này

73
00:04:34,974 --> 00:04:38,687
chúng sẽ tăng tiết các hợp chất 
phòng vệ.

74
00:04:38,687 --> 00:04:40,897
Và với một số loài, như cà chua,

75
00:04:40,897 --> 00:04:45,589
hệ thống cảnh báo sớm này còn
báo động cho "hàng xóm"

76
00:04:45,589 --> 00:04:49,938
Một số cây còn có thể gọi đồng minh
để tạo ra sức phản kháng mạnh

77
00:04:49,938 --> 00:04:52,877
trước những kẻ tấn công.

78
00:04:52,877 --> 00:04:55,408
Cây bông bị tấn công bởi sâu bướm

79
00:04:55,408 --> 00:05:01,716
tiết ra hợp chất đặc biệt gồm 10 đến 12
hoá chất ra không khí.

80
00:05:01,716 --> 00:05:09,218
Hợp chất này thu hút ong ký sinh đẻ trứng
trong sâu.

81
00:05:09,218 --> 00:05:12,489
Thực vật có thể không thoát ra được hoàn
cảnh bị tấn công,

82
00:05:12,489 --> 00:05:15,299
hay đánh lại kẻ thù bằng răng và móng,

83
00:05:15,299 --> 00:05:16,698
nhưng với vũ khí lợi hại,

84
00:05:16,698 --> 00:05:19,058
hoá chất dồi dào,

85
00:05:19,058 --> 00:05:20,649
cảnh báo từ hàng xóm,

86
00:05:20,649 --> 00:05:23,349
và hợp tác khác loài,

87
00:05:23,349 --> 00:05:27,116
Loài cây không phải lúc nào cũng dễ chén.