[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:13.90,0:00:14.82,Default,,0000,0000,0000,,Khi tôi còn nhỏ
Dialogue: 0,0:00:14.82,0:00:16.13,Default,,0000,0000,0000,,những gì tôi biết về các mùa trong năm
Dialogue: 0,0:00:16.13,0:00:18.12,Default,,0000,0000,0000,,là Tháng mười hai và Tháng giêng thì rất lạnh
Dialogue: 0,0:00:18.12,0:00:19.63,Default,,0000,0000,0000,,tuyết phủ khắp mọi nơi,
Dialogue: 0,0:00:19.63,0:00:21.97,Default,,0000,0000,0000,,Tháng tư và Tháng năm thì muôn hoa nở rộ,
Dialogue: 0,0:00:21.97,0:00:24.57,Default,,0000,0000,0000,,Tháng bảy, Tháng tám thì trời nắng nóng
Dialogue: 0,0:00:24.57,0:00:28.77,Default,,0000,0000,0000,,và Tháng chín, Tháng mười lại như ống kính vạn hoa của những chiếc lá đầy màu sắc.
Dialogue: 0,0:00:28.77,0:00:30.23,Default,,0000,0000,0000,,Nó chính là cách làm việc của thế giới,
Dialogue: 0,0:00:30.23,0:00:31.90,Default,,0000,0000,0000,,và nó thật huyền diệu.
Dialogue: 0,0:00:31.90,0:00:33.32,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn đã nói với tôi hồi đó
Dialogue: 0,0:00:33.32,0:00:35.19,Default,,0000,0000,0000,,rằng một phần ba dân số của thế giới
Dialogue: 0,0:00:35.19,0:00:36.86,Default,,0000,0000,0000,,chưa bao giờ thấy tuyết
Dialogue: 0,0:00:36.86,0:00:40.74,Default,,0000,0000,0000,,hoặc ngày 4 Tháng 7 chắc chắn không phải một ngày để đi biển,
Dialogue: 0,0:00:40.74,0:00:42.40,Default,,0000,0000,0000,,Tôi có thể nghĩ rằng bạn đang điên.
Dialogue: 0,0:00:42.40,0:00:45.41,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng trên thực tế, sự thay đổi theo mùa với bốn mùa riêng biệt
Dialogue: 0,0:00:45.41,0:00:48.04,Default,,0000,0000,0000,,chỉ xảy ra ở hai nơi trên hành tinh.
Dialogue: 0,0:00:48.04,0:00:49.04,Default,,0000,0000,0000,,Và, ngay cả trong hai khu vực đó,
Dialogue: 0,0:00:49.04,0:00:50.58,Default,,0000,0000,0000,,các mùa đảo ngược lẫn nhau.
Dialogue: 0,0:00:50.58,0:00:51.58,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng tại sao lại như vậy?
Dialogue: 0,0:00:51.58,0:00:53.42,Default,,0000,0000,0000,,Nhiều người đã nghe về một nhà thiên văn học
Dialogue: 0,0:00:53.42,0:00:54.90,Default,,0000,0000,0000,,tên Johannes Kepler
Dialogue: 0,0:00:54.90,0:00:57.34,Default,,0000,0000,0000,,và làm thế nào ông chứng minh được rằng quỹ đạo trái đất là hình elip
Dialogue: 0,0:00:57.34,0:01:00.09,Default,,0000,0000,0000,,và mặt trời không phải là trung tâm của quỹ đạo đó.
Dialogue: 0,0:01:00.09,0:01:02.01,Default,,0000,0000,0000,,Đó đã từng là một vấn đề lớn khi ông tìm ra nó
Dialogue: 0,0:01:02.01,0:01:03.35,Default,,0000,0000,0000,,vài trăm năm trước đây.
Dialogue: 0,0:01:03.35,0:01:05.89,Default,,0000,0000,0000,,Khám phá của ông đã giải quyết rất nhiều vấn đề toán học
Dialogue: 0,0:01:05.89,0:01:07.18,Default,,0000,0000,0000,,của các nhà thiên văn học
Dialogue: 0,0:01:07.18,0:01:09.17,Default,,0000,0000,0000,,với việc đo quỹ đạo hành tinh.
Dialogue: 0,0:01:09.17,0:01:12.32,Default,,0000,0000,0000,,Trong khi sự thật là quỹ đạo của chúng ta không hoàn toàn tròn,
Dialogue: 0,0:01:12.32,0:01:14.27,Default,,0000,0000,0000,,những hình ảnh trong cuốn sách khoa học của chúng ta
Dialogue: 0,0:01:14.27,0:01:15.77,Default,,0000,0000,0000,,trên TV, và cả trong phim
Dialogue: 0,0:01:15.77,0:01:17.11,Default,,0000,0000,0000,,cho một ấn tượng phóng đại
Dialogue: 0,0:01:17.11,0:01:19.36,Default,,0000,0000,0000,,về việc giãn dài quỹ đạo chúng ta.
Dialogue: 0,0:01:19.36,0:01:22.74,Default,,0000,0000,0000,,Trong thực tế, quỹ đạo của trái đất gần như là một vòng tròn hoàn hảo.
Dialogue: 0,0:01:22.74,0:01:25.78,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, bởi quỹ đạo của trái đất về mặt kỹ thuật là một hình elip,
Dialogue: 0,0:01:25.78,0:01:27.37,Default,,0000,0000,0000,,ngay cả khi nó trông không giống lắm,
Dialogue: 0,0:01:27.37,0:01:29.87,Default,,0000,0000,0000,,và mặt trời không phải chính xác ở ngay tâm,
Dialogue: 0,0:01:29.87,0:01:31.46,Default,,0000,0000,0000,,điều đó có nghĩa là khoảng cách từ chúng ta đến mặt trời
Dialogue: 0,0:01:31.46,0:01:33.12,Default,,0000,0000,0000,,thay đổi qua các năm.
Dialogue: 0,0:01:33.12,0:01:34.11,Default,,0000,0000,0000,,Ah-ha!
Dialogue: 0,0:01:34.11,0:01:37.50,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, mùa đông sẽ xảy ra khi trái đất cách xa mặt trời!
Dialogue: 0,0:01:37.50,0:01:39.34,Default,,0000,0000,0000,,Ồ không, từ từ đã.
Dialogue: 0,0:01:39.34,0:01:41.40,Default,,0000,0000,0000,,Trái đất thực sự gần mặt trời hơn
Dialogue: 0,0:01:41.40,0:01:43.32,Default,,0000,0000,0000,,vào Tháng giêng so với Tháng bảy
Dialogue: 0,0:01:43.32,0:01:45.76,Default,,0000,0000,0000,,khoảng 5 triệu km.
Dialogue: 0,0:01:45.76,0:01:48.02,Default,,0000,0000,0000,,Tháng một là đúng ngay khoảng giữa
Dialogue: 0,0:01:48.02,0:01:49.65,Default,,0000,0000,0000,,của mùa lạnh nhất trong năm
Dialogue: 0,0:01:49.65,0:01:51.26,Default,,0000,0000,0000,,đối với chúng ta, những người sống ở phía bắc.
Dialogue: 0,0:01:51.26,0:01:52.40,Default,,0000,0000,0000,,Vẫn không thuyết phục à?
Dialogue: 0,0:01:52.40,0:01:53.52,Default,,0000,0000,0000,,Vậy thế này thì sao:
Dialogue: 0,0:01:53.52,0:01:55.61,Default,,0000,0000,0000,,Mùa hè và mùa đông xảy ra đồng thời
Dialogue: 0,0:01:55.61,0:01:57.23,Default,,0000,0000,0000,,trên bề mặt của hành tinh chúng ta.
Dialogue: 0,0:01:57.23,0:01:58.57,Default,,0000,0000,0000,,Khi đang là mùa đông tại Connecticut,
Dialogue: 0,0:01:58.57,0:02:00.19,Default,,0000,0000,0000,,thì New Zealand lại đang là mùa hè.
Dialogue: 0,0:02:00.19,0:02:01.82,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, nếu vấn đề không phải là khoảng cách từ mặt trời,
Dialogue: 0,0:02:01.82,0:02:03.11,Default,,0000,0000,0000,,thì nó có thể là vì lí do nào khác?
Dialogue: 0,0:02:03.11,0:02:04.53,Default,,0000,0000,0000,,Vâng, chúng ta cũng cần phải biết
Dialogue: 0,0:02:04.53,0:02:06.32,Default,,0000,0000,0000,,rằng trái đất không đứng thẳng.
Dialogue: 0,0:02:06.32,0:02:07.62,Default,,0000,0000,0000,,Nó thực sự hơi nghiêng.
Dialogue: 0,0:02:07.62,0:02:09.41,Default,,0000,0000,0000,,Và độ nghiêng của trục quay của trái đất
Dialogue: 0,0:02:09.41,0:02:12.29,Default,,0000,0000,0000,,là một trong những lý do chính gây ra các mùa .
Dialogue: 0,0:02:12.29,0:02:14.20,Default,,0000,0000,0000,,Trái đất quay trên một trục
Dialogue: 0,0:02:14.20,0:02:17.17,Default,,0000,0000,0000,,nghiêng 23,5 độ so với phương thẳng đứng.
Dialogue: 0,0:02:17.17,0:02:19.55,Default,,0000,0000,0000,,Cùng lúc đó, trái đất xoay quanh mặt trời
Dialogue: 0,0:02:19.55,0:02:23.09,Default,,0000,0000,0000,,với trục luôn luôn chỉ một hướng trong không gian.
Dialogue: 0,0:02:23.09,0:02:24.17,Default,,0000,0000,0000,,Cùng với độ nghiêng,
Dialogue: 0,0:02:24.17,0:02:26.15,Default,,0000,0000,0000,,sự quay quanh mình và quay quanh mặt trời gây nên
Dialogue: 0,0:02:26.15,0:02:28.26,Default,,0000,0000,0000,,sự thay đổi số giờ được chiếu sáng ở một vùng
Dialogue: 0,0:02:28.26,0:02:29.43,Default,,0000,0000,0000,,qua các năm,
Dialogue: 0,0:02:29.43,0:02:30.94,Default,,0000,0000,0000,,với số giờ chiếu sáng vào mùa hè nhiều hơn
Dialogue: 0,0:02:30.94,0:02:32.95,Default,,0000,0000,0000,,và ít hơn trong mùa đông.
Dialogue: 0,0:02:32.95,0:02:35.94,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, khi mặt trời chiếu sáng trên trái đất, nó ấm lên.
Dialogue: 0,0:02:35.94,0:02:38.48,Default,,0000,0000,0000,,Sau khi mặt trời lặn, mọi thứ có thời gian để nguội đi.
Dialogue: 0,0:02:38.48,0:02:39.35,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, trong mùa hè,
Dialogue: 0,0:02:39.35,0:02:42.49,Default,,0000,0000,0000,,bất kỳ vị trí nào trong khoảng 40 độ phía bắc của đường xích đạo,
Dialogue: 0,0:02:42.49,0:02:44.11,Default,,0000,0000,0000,,như Hartford, Connecticut,
Dialogue: 0,0:02:44.11,0:02:45.91,Default,,0000,0000,0000,,sẽ được 15 giờ chiếu sáng mỗi ngày
Dialogue: 0,0:02:45.91,0:02:47.93,Default,,0000,0000,0000,,và 9 giờ ban đêm.
Dialogue: 0,0:02:47.93,0:02:50.10,Default,,0000,0000,0000,,Nó ấm lên lâu hơn so với thời gian nguội đi.
Dialogue: 0,0:02:50.10,0:02:52.22,Default,,0000,0000,0000,,Điều này xảy ra ngày qua ngày,
Dialogue: 0,0:02:52.22,0:02:54.41,Default,,0000,0000,0000,,vậy nên sẽ có một tác động ấm lên tổng thể.
Dialogue: 0,0:02:54.41,0:02:56.24,Default,,0000,0000,0000,,Hãy nhớ điều này về sau nhé!
Dialogue: 0,0:02:56.24,0:02:57.94,Default,,0000,0000,0000,,Vào mùa đông, điều ngược lại sẽ xảy ra.
Dialogue: 0,0:02:57.94,0:03:00.03,Default,,0000,0000,0000,,Có rất nhiều giờ làm mát hơn
Dialogue: 0,0:03:00.03,0:03:01.24,Default,,0000,0000,0000,,so với số giờ được sưởi ấm,
Dialogue: 0,0:03:01.24,0:03:04.70,Default,,0000,0000,0000,,và ngày qua ngày, việc này dẫn đến một hiệu ứng làm mát.
Dialogue: 0,0:03:04.70,0:03:06.83,Default,,0000,0000,0000,,Điều thú vị là, khi bạn di chuyển lên phía bắc,
Dialogue: 0,0:03:06.83,0:03:10.25,Default,,0000,0000,0000,,số giờ ban ngày vào mùa hè tăng.
Dialogue: 0,0:03:10.25,0:03:13.38,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, Juneau, Alaska sẽ nhận được khoảng 19 giờ ban ngày
Dialogue: 0,0:03:13.38,0:03:17.60,Default,,0000,0000,0000,,trong cùng một ngày mùa hè mà Tallahassee, Florida chỉ được khoảng 14.
Dialogue: 0,0:03:17.60,0:03:20.38,Default,,0000,0000,0000,,Trong thực tế, vào mùa hè tại Bắc cực,
Dialogue: 0,0:03:20.38,0:03:22.56,Default,,0000,0000,0000,,mặt trời không bao giờ lặn.
Dialogue: 0,0:03:22.56,0:03:26.06,Default,,0000,0000,0000,,OK, bây giờ, đó là tất cả về số giờ chiếu sáng ban ngày, tôi đã hiểu!
Dialogue: 0,0:03:26.06,0:03:29.08,Default,,0000,0000,0000,,Ồ, không, còn một mảnh ghép quan trọng nữa cho câu đố này.
Dialogue: 0,0:03:29.08,0:03:30.96,Default,,0000,0000,0000,,Nếu số giờ ban ngày là điều duy nhất
Dialogue: 0,0:03:30.96,0:03:32.60,Default,,0000,0000,0000,,xác định nhiệt độ trung bình,
Dialogue: 0,0:03:32.60,0:03:34.52,Default,,0000,0000,0000,,chẳng lẽ Bắc cực là nơi nóng nhất
Dialogue: 0,0:03:34.52,0:03:36.16,Default,,0000,0000,0000,,trên trái đất trong mùa hè của cực bắc
Dialogue: 0,0:03:36.16,0:03:38.11,Default,,0000,0000,0000,,vì nó nhận được 24 giờ ánh sáng ban ngày
Dialogue: 0,0:03:38.11,0:03:40.58,Default,,0000,0000,0000,,trong những tháng quanh ngày hạ chí?
Dialogue: 0,0:03:40.58,0:03:41.91,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nó là Bắc cực.
Dialogue: 0,0:03:41.91,0:03:43.46,Default,,0000,0000,0000,,Vẫn có những tảng băng trôi trong nước
Dialogue: 0,0:03:43.46,0:03:44.75,Default,,0000,0000,0000,,và tuyết trên mặt đất.
Dialogue: 0,0:03:44.75,0:03:46.43,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, chuyện gì đang xảy ra?
Dialogue: 0,0:03:46.43,0:03:47.37,Default,,0000,0000,0000,,Trái đất là một hình cầu
Dialogue: 0,0:03:47.37,0:03:49.88,Default,,0000,0000,0000,,và như vậy số năng lượng mặt trời một vùng nhận được
Dialogue: 0,0:03:49.88,0:03:52.34,Default,,0000,0000,0000,,thay đổi dựa vào độ cao của mặt trời trên bầu trời,
Dialogue: 0,0:03:52.34,0:03:54.43,Default,,0000,0000,0000,,trong đó, như bạn đã biết đấy, thay đổi trong ngày
Dialogue: 0,0:03:54.43,0:03:56.17,Default,,0000,0000,0000,,giữa bình minh và hoàng hôn.
Dialogue: 0,0:03:56.17,0:03:58.67,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, chiều cao tối đa cũng thay đổi trong năm,
Dialogue: 0,0:03:58.67,0:04:01.02,Default,,0000,0000,0000,,với số năng lượng nhiều nhất trong những tháng mùa hè
Dialogue: 0,0:04:01.02,0:04:04.06,Default,,0000,0000,0000,,và cao nhất của tất cả là vào giữa trưa ngày hạ chí,
Dialogue: 0,0:04:04.06,0:04:06.35,Default,,0000,0000,0000,,đó là ngày 21 tháng 2 ở Bắc bán cầu
Dialogue: 0,0:04:06.35,0:04:09.18,Default,,0000,0000,0000,,và ngày 21 tháng 12 ở Nam bán cầu.
Dialogue: 0,0:04:09.18,0:04:10.86,Default,,0000,0000,0000,,Điều này là bởi vì khi trái đất xoay,
Dialogue: 0,0:04:10.86,0:04:13.23,Default,,0000,0000,0000,,Bắc bán cầu nghiêng đi
Dialogue: 0,0:04:13.23,0:04:14.90,Default,,0000,0000,0000,,cách xa khỏi mặt trời trong mùa đông
Dialogue: 0,0:04:14.90,0:04:16.20,Default,,0000,0000,0000,,và hướng về mặt trời vào mùa hè,
Dialogue: 0,0:04:16.20,0:04:18.49,Default,,0000,0000,0000,,điều này đặt mặt trời thẳng trực tiếp trên không
Dialogue: 0,0:04:18.49,0:04:20.33,Default,,0000,0000,0000,,lâu hơn.
Dialogue: 0,0:04:20.33,0:04:23.20,Default,,0000,0000,0000,,Bạn có nhớ những khoảng thời gian có số giờ chiếu sáng cao vào mùa hè không?
Dialogue: 0,0:04:23.20,0:04:26.33,Default,,0000,0000,0000,,Và số năng lượng mặt trời trên một kilomet vuông cũng tăng
Dialogue: 0,0:04:26.33,0:04:28.38,Default,,0000,0000,0000,,khi mặt trời lên cao trên bầu trời.
Dialogue: 0,0:04:28.38,0:04:30.34,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, khi mặt trời ở một góc nào đó,
Dialogue: 0,0:04:30.34,0:04:31.75,Default,,0000,0000,0000,,số lượng năng lượng cung cấp
Dialogue: 0,0:04:31.75,0:04:34.96,Default,,0000,0000,0000,,đến mỗi mét vuông của vùng được chiếu sáng sẽ ít hơn.
Dialogue: 0,0:04:34.96,0:04:37.84,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, mặc dù Bắc cực nhận được 24 giờ
Dialogue: 0,0:04:37.84,0:04:39.22,Default,,0000,0000,0000,,chiếu sáng ban ngày để ấm lên,
Dialogue: 0,0:04:39.22,0:04:41.85,Default,,0000,0000,0000,,ánh sáng nó nhận được đã bị trải ra
Dialogue: 0,0:04:41.85,0:04:44.98,Default,,0000,0000,0000,,và cung cấp ít năng lượng hơn so với nơi xa phía Nam,
Dialogue: 0,0:04:44.98,0:04:46.60,Default,,0000,0000,0000,,nơi mặt trời lên cao trên bầu trời
Dialogue: 0,0:04:46.60,0:04:48.86,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì nó nghiêng hơn về phía mặt trời.
Dialogue: 0,0:04:48.86,0:04:51.03,Default,,0000,0000,0000,,Bên cạnh đó, Bắc cực có rất nhiều thời gian để làm lạnh trở lại.
Dialogue: 0,0:04:51.03,0:04:53.57,Default,,0000,0000,0000,,Nó lạnh xuống mà không có bất kỳ ánh sáng mặt trời nào
Dialogue: 0,0:04:53.57,0:04:54.94,Default,,0000,0000,0000,,trong suốt 6 tháng.
Dialogue: 0,0:04:54.94,0:04:57.70,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, khi các mùa thay đổi, dù bạn đang ở đâu,
Dialogue: 0,0:04:57.70,0:05:00.66,Default,,0000,0000,0000,,bạn có thể mong chờ không chỉ vẻ đẹp lung linh khác nhau giữa các mùa
Dialogue: 0,0:05:00.66,0:05:02.42,Default,,0000,0000,0000,,mà còn cả sự phức tạp của thiên văn học
Dialogue: 0,0:05:02.42,0:05:04.62,Default,,0000,0000,0000,,điều đó mang đến những vẻ đẹp đó.