[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:13.90,0:00:14.82,Default,,0000,0000,0000,,Ben çocukken,
Dialogue: 0,0:00:14.82,0:00:16.13,Default,,0000,0000,0000,,mevsimlerden anladığım şey
Dialogue: 0,0:00:16.13,0:00:18.12,Default,,0000,0000,0000,,Aralık ve Ocak aylarının çok soğuk
Dialogue: 0,0:00:18.12,0:00:19.63,Default,,0000,0000,0000,,ve karlı olduğu
Dialogue: 0,0:00:19.63,0:00:21.97,Default,,0000,0000,0000,,Nisan'da ve Mayıs'ta\Nçiçeklerin ortaya çıktığı,
Dialogue: 0,0:00:21.97,0:00:24.57,Default,,0000,0000,0000,,Temmuz'un ve Ağustos'un\Nsıcak ve güneşli olduğu,
Dialogue: 0,0:00:24.57,0:00:28.77,Default,,0000,0000,0000,,Eylül'de ve Ekim'de ise\Ndeğişken renkteki yaprakların olduğuydu.
Dialogue: 0,0:00:28.77,0:00:30.68,Default,,0000,0000,0000,,Bu, dünyanın çalışma sistemiydi
Dialogue: 0,0:00:30.68,0:00:31.90,Default,,0000,0000,0000,,ve sihirliydi.
Dialogue: 0,0:00:31.90,0:00:33.32,Default,,0000,0000,0000,,Eğer o günlerde,
Dialogue: 0,0:00:33.32,0:00:35.19,Default,,0000,0000,0000,,Dünya nüfusunun üçte birinin
Dialogue: 0,0:00:35.19,0:00:36.86,Default,,0000,0000,0000,,hiç kar görmediğini
Dialogue: 0,0:00:36.86,0:00:40.74,Default,,0000,0000,0000,,ya da 4 Temmuz'un bir sahil günü\Nolmadığını bana söyleseydiniz
Dialogue: 0,0:00:40.74,0:00:42.60,Default,,0000,0000,0000,,delirmiş olduğunuzu düşünürdüm.
Dialogue: 0,0:00:42.60,0:00:45.41,Default,,0000,0000,0000,,Fakat gerçekte, dört farklı\Nmevsimdeki mevsimsel değişiklik
Dialogue: 0,0:00:45.41,0:00:48.04,Default,,0000,0000,0000,,sadece gezegendeki \Niki bölgede meydana gelir.
Dialogue: 0,0:00:48.04,0:00:49.04,Default,,0000,0000,0000,,Bu iki bölgede bile
Dialogue: 0,0:00:49.04,0:00:50.77,Default,,0000,0000,0000,,mevsimler birbirine ters haldedir.
Dialogue: 0,0:00:50.86,0:00:51.58,Default,,0000,0000,0000,,Ama neden?
Dialogue: 0,0:00:51.58,0:00:52.41,Default,,0000,0000,0000,,Birçok insan
Dialogue: 0,0:00:52.41,0:00:54.10,Default,,0000,0000,0000,,Johannes Kepler adındaki astronomu
Dialogue: 0,0:00:54.10,0:00:56.62,Default,,0000,0000,0000,,ve gezegen yörüngelerinin\Neliptik şekilde olduğunu,
Dialogue: 0,0:00:56.62,0:01:00.24,Default,,0000,0000,0000,,böylece Güneş'in, yörünge merkezinde\Nyer almadığını ispat ettiğini duymuştur.
Dialogue: 0,0:01:00.32,0:01:01.33,Default,,0000,0000,0000,,Yüzlerce yıl önce
Dialogue: 0,0:01:01.33,0:01:03.35,Default,,0000,0000,0000,,bunu keşfetmesi çok önemliydi.
Dialogue: 0,0:01:03.52,0:01:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Onun keşfi, gezegen yörünge\Nölçümleriyle ilgili
Dialogue: 0,0:01:06.00,0:01:07.44,Default,,0000,0000,0000,,astronomların yaşadıkları
Dialogue: 0,0:01:07.44,0:01:09.29,Default,,0000,0000,0000,,birçok matematiksel problemi çözdü.
Dialogue: 0,0:01:09.61,0:01:12.32,Default,,0000,0000,0000,,Yörüngemizin kusursuz bir daire\Nolmadığı doğru olsa da,
Dialogue: 0,0:01:12.32,0:01:14.27,Default,,0000,0000,0000,,bilim kitaplarındaki, televizyondaki
Dialogue: 0,0:01:14.27,0:01:15.77,Default,,0000,0000,0000,,ve filmlerdeki resimler
Dialogue: 0,0:01:15.77,0:01:17.69,Default,,0000,0000,0000,,yörüngemizin uzatılmış olduğuna dair
Dialogue: 0,0:01:17.69,0:01:19.60,Default,,0000,0000,0000,,abartılı bir izlenim veriyor.
Dialogue: 0,0:01:19.84,0:01:22.90,Default,,0000,0000,0000,,Aslında, Dünya'nın yörüngesi\Nneredeyse kusursuz bir daire.
Dialogue: 0,0:01:23.11,0:01:26.22,Default,,0000,0000,0000,,Yine de, Dünya'nın yörüngesi\Nteknik olarak bir elips olduğundan -
Dialogue: 0,0:01:26.22,0:01:27.17,Default,,0000,0000,0000,,öyle görünmese de
Dialogue: 0,0:01:27.17,0:01:29.56,Default,,0000,0000,0000,,ve Güneş tam olarak merkezde olmasa da -
Dialogue: 0,0:01:29.56,0:01:31.04,Default,,0000,0000,0000,,bu, Güneş'e olan uzaklığımızın
Dialogue: 0,0:01:31.04,0:01:33.23,Default,,0000,0000,0000,,yıl boyunca değiştiği anlamına geliyor.
Dialogue: 0,0:01:33.39,0:01:34.16,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu!
Dialogue: 0,0:01:34.18,0:01:37.50,Default,,0000,0000,0000,,Yani, Dünya Güneş'ten uzaklaştığında,\Nkış oluyor!
Dialogue: 0,0:01:37.50,0:01:39.48,Default,,0000,0000,0000,,Hayır, çok hızlı değil.
Dialogue: 0,0:01:39.77,0:01:41.04,Default,,0000,0000,0000,,Aslında Dünya Ocak ayında,
Dialogue: 0,0:01:41.04,0:01:43.58,Default,,0000,0000,0000,,Güneş'e 5 milyon kilometre\Nuzaklıkta olduğu
Dialogue: 0,0:01:43.58,0:01:45.85,Default,,0000,0000,0000,,Temmuz ayından daha yakın mesafede.
Dialogue: 0,0:01:45.100,0:01:48.02,Default,,0000,0000,0000,,Kuzeyde yaşayan bizler için Ocak ayı,
Dialogue: 0,0:01:48.02,0:01:51.08,Default,,0000,0000,0000,,yılın en soğuk mevsiminin tam ortasında.
Dialogue: 0,0:01:51.26,0:01:52.40,Default,,0000,0000,0000,,Hâlâ ikna olmadınız mı?
Dialogue: 0,0:01:52.40,0:01:53.61,Default,,0000,0000,0000,,Şuna ne dersiniz:
Dialogue: 0,0:01:53.70,0:01:55.61,Default,,0000,0000,0000,,Yaz ve kış, gezegenimizin yüzeyinde
Dialogue: 0,0:01:55.61,0:01:57.23,Default,,0000,0000,0000,,aynı anda oluşurlar.
Dialogue: 0,0:01:57.23,0:01:58.57,Default,,0000,0000,0000,,Connecticut'ta kış iken,
Dialogue: 0,0:01:58.57,0:02:00.19,Default,,0000,0000,0000,,Yeni Zelanda'da yazdır.
Dialogue: 0,0:02:00.19,0:02:02.26,Default,,0000,0000,0000,,Peki, sebebi Güneş'e olan uzaklık değilse
Dialogue: 0,0:02:02.26,0:02:03.19,Default,,0000,0000,0000,,başka ne olabilir?
Dialogue: 0,0:02:03.28,0:02:04.53,Default,,0000,0000,0000,,Şunu da bilmeliyiz ki,
Dialogue: 0,0:02:04.53,0:02:06.45,Default,,0000,0000,0000,,Dünya dik bir biçimde durmuyor.
Dialogue: 0,0:02:06.45,0:02:07.87,Default,,0000,0000,0000,,Aslında eğik biçimde.
Dialogue: 0,0:02:07.93,0:02:09.41,Default,,0000,0000,0000,,Dünya'nın bu eksen eğikliği,
Dialogue: 0,0:02:09.41,0:02:12.51,Default,,0000,0000,0000,,mevsimlerin başlıca var oluş\Nsebeplerinden biri.
Dialogue: 0,0:02:12.75,0:02:14.20,Default,,0000,0000,0000,,Dünya bir eksen üzerinde döner
Dialogue: 0,0:02:14.20,0:02:17.17,Default,,0000,0000,0000,,ve bu eksen 23.5 derece dikeyden eğiktir.
Dialogue: 0,0:02:17.26,0:02:19.55,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda, Dünya Güneş'in\Netrafında döner
Dialogue: 0,0:02:19.55,0:02:23.18,Default,,0000,0000,0000,,ve bunu uzayda daima aynı yönü\Ngösteren eksen yoluyla yapar.
Dialogue: 0,0:02:23.18,0:02:23.99,Default,,0000,0000,0000,,Eğimin yanında,
Dialogue: 0,0:02:23.99,0:02:26.27,Default,,0000,0000,0000,,kendi etrafındaki\Nve Güneş'in etrafındaki dönüşü
Dialogue: 0,0:02:26.27,0:02:27.58,Default,,0000,0000,0000,,bir bölgenin yıl içindeki
Dialogue: 0,0:02:27.58,0:02:29.58,Default,,0000,0000,0000,,gün ışığı saatlerinin miktarını belirler
Dialogue: 0,0:02:29.58,0:02:31.08,Default,,0000,0000,0000,,ve yazın daha çok ışık alırken
Dialogue: 0,0:02:31.08,0:02:33.12,Default,,0000,0000,0000,,kışın daha az ışık alır.
Dialogue: 0,0:02:33.34,0:02:36.06,Default,,0000,0000,0000,,Güneş Dünyaya ışık verdiğinde,\NDünya ısınır.
Dialogue: 0,0:02:36.22,0:02:38.48,Default,,0000,0000,0000,,Güneş battıktan sonra, Dünya soğur.
Dialogue: 0,0:02:38.48,0:02:39.68,Default,,0000,0000,0000,,Yani, yaz mevsiminde,
Dialogue: 0,0:02:39.68,0:02:41.06,Default,,0000,0000,0000,,Hartford, Connecticut gibi
Dialogue: 0,0:02:41.06,0:02:44.11,Default,,0000,0000,0000,,ekvatorun 40 derece kuzeyinde\Nbulunan herhangi bir yer
Dialogue: 0,0:02:44.11,0:02:45.91,Default,,0000,0000,0000,,her gün 15 saat gün ışığı alırken
Dialogue: 0,0:02:45.91,0:02:47.91,Default,,0000,0000,0000,,9 saat de karanlıkta kalır.
Dialogue: 0,0:02:47.92,0:02:50.61,Default,,0000,0000,0000,,Dünya, daha çabuk soğurken\Nısınması daha çok zaman alır.
Dialogue: 0,0:02:50.63,0:02:52.22,Default,,0000,0000,0000,,Bu her gün meydana gelir,
Dialogue: 0,0:02:52.22,0:02:54.41,Default,,0000,0000,0000,,yani tam bir ısınma tesiri vardır.
Dialogue: 0,0:02:54.41,0:02:56.24,Default,,0000,0000,0000,,Bu olayı daha sonrası için hatırlayın!
Dialogue: 0,0:02:56.24,0:02:58.13,Default,,0000,0000,0000,,Kışta tam tersi meydana gelir.
Dialogue: 0,0:02:58.20,0:02:59.40,Default,,0000,0000,0000,,Isınma süresine nazaran,
Dialogue: 0,0:02:59.40,0:03:01.56,Default,,0000,0000,0000,,soğuma süresinde\Nçok daha fazla süre vardır
Dialogue: 0,0:03:01.56,0:03:04.70,Default,,0000,0000,0000,,ve bu durum her gün\Nsoğutma tesiriyle sonuçlanır.
Dialogue: 0,0:03:04.70,0:03:06.26,Default,,0000,0000,0000,,İlginç olan şey ise,
Dialogue: 0,0:03:06.26,0:03:10.37,Default,,0000,0000,0000,,kuzeye çıktıkça\Nyazdaki gün ışığı saati artar.
Dialogue: 0,0:03:10.37,0:03:14.49,Default,,0000,0000,0000,,Juneau, Alaska aynı yaz gününde\N19 saat gün ışı alırken
Dialogue: 0,0:03:14.49,0:03:17.62,Default,,0000,0000,0000,,Tallahassee, Florida\Nyaklaşık 14 saat alır.
Dialogue: 0,0:03:17.78,0:03:20.97,Default,,0000,0000,0000,,Aslında, Kuzey kutbundaki yaz mevsiminde
Dialogue: 0,0:03:20.97,0:03:22.56,Default,,0000,0000,0000,,Güneş hiç batmaz.
Dialogue: 0,0:03:22.86,0:03:26.06,Default,,0000,0000,0000,,Peki, bunların hepsi\Ngün ışığı hakkında, anladım!
Dialogue: 0,0:03:26.06,0:03:29.52,Default,,0000,0000,0000,,Aslında öyle değil, bu bulmacanın\Nönemli olan başka bir parçası da var.
Dialogue: 0,0:03:29.55,0:03:30.42,Default,,0000,0000,0000,,Gün ışı saatleri,
Dialogue: 0,0:03:30.42,0:03:32.60,Default,,0000,0000,0000,,ortalama sıcaklığı belirleyen\Ntek şey olsaydı
Dialogue: 0,0:03:32.60,0:03:34.52,Default,,0000,0000,0000,,Kuzey Kutbu, kuzeyde yaz iken
Dialogue: 0,0:03:34.52,0:03:36.16,Default,,0000,0000,0000,,Dünyadaki en sıcak yer olmazdı
Dialogue: 0,0:03:36.16,0:03:38.11,Default,,0000,0000,0000,,çünkü Kuzey Kutbu, yaz gün dönümünü
Dialogue: 0,0:03:38.11,0:03:40.58,Default,,0000,0000,0000,,kuşatan aylarda 24 saat ışık alır.
Dialogue: 0,0:03:40.58,0:03:42.10,Default,,0000,0000,0000,,Fakat orası Kuzey Kutbu.
Dialogue: 0,0:03:42.10,0:03:43.46,Default,,0000,0000,0000,,Suda hâlâ buz adaları,
Dialogue: 0,0:03:43.46,0:03:44.89,Default,,0000,0000,0000,,yerde de kar var.
Dialogue: 0,0:03:45.15,0:03:46.43,Default,,0000,0000,0000,,Peki, neler oluyor?
Dialogue: 0,0:03:46.60,0:03:47.32,Default,,0000,0000,0000,,Dünya bir küre,
Dialogue: 0,0:03:47.32,0:03:49.86,Default,,0000,0000,0000,,bu nedenle bir bölgenin aldığı\NGüneş enerjisi miktarı,
Dialogue: 0,0:03:49.86,0:03:52.50,Default,,0000,0000,0000,,Güneş'in gökyüzünde ne kadar\Nyüksekte olduğuna bağlıdır,
Dialogue: 0,0:03:52.50,0:03:54.22,Default,,0000,0000,0000,,bu da -bildiğiniz gibi- gün içindeki
Dialogue: 0,0:03:54.22,0:03:56.27,Default,,0000,0000,0000,,gün doğumu ve gün batımı\Naralığında değişir.
Dialogue: 0,0:03:56.29,0:03:59.03,Default,,0000,0000,0000,,Fakat maksimum yükseklik de\Nen fazla Güneş yüksekliği
Dialogue: 0,0:03:59.03,0:04:02.40,Default,,0000,0000,0000,,ve yaz gün dönümündeki öğle vaktinde\Nyılın en yüksek seviyesiyle
Dialogue: 0,0:04:02.40,0:04:04.39,Default,,0000,0000,0000,,yaz ayları boyunca yıl içinde değişir,
Dialogue: 0,0:04:04.39,0:04:07.01,Default,,0000,0000,0000,,bu gün dönümü de\Nkuzey yarım kürede 21 Haziran,
Dialogue: 0,0:04:07.01,0:04:09.18,Default,,0000,0000,0000,,güney yarım kürede 21 Aralık’tır.
Dialogue: 0,0:04:09.41,0:04:10.12,Default,,0000,0000,0000,,Bunun nedeni,
Dialogue: 0,0:04:10.12,0:04:11.75,Default,,0000,0000,0000,,kuzey yarım kürenin dünya döndükçe
Dialogue: 0,0:04:11.75,0:04:13.96,Default,,0000,0000,0000,,kış mevsiminde Güneş'ten\Nuzaklaşıp eğilmesiyle,
Dialogue: 0,0:04:13.96,0:04:16.80,Default,,0000,0000,0000,,yaz mevsiminde de Güneş'e doğru\Neğilmesiyle sonuçlanmasıdır,
Dialogue: 0,0:04:16.80,0:04:18.44,Default,,0000,0000,0000,,bu da Güneş'in tepede\Ndaha doğrudan
Dialogue: 0,0:04:18.44,0:04:20.48,Default,,0000,0000,0000,,ve daha uzun süre boyunca\Nkalmasını sağlar.
Dialogue: 0,0:04:20.62,0:04:23.64,Default,,0000,0000,0000,,Yaz mevsiminde artan\Ngün ışığı saatlerini hatırladınız mı?
Dialogue: 0,0:04:23.64,0:04:25.64,Default,,0000,0000,0000,,Güneş gökyüzünde yükseldikçe
Dialogue: 0,0:04:25.64,0:04:28.48,Default,,0000,0000,0000,,kilometrekare başına Güneş enerjisi artar.
Dialogue: 0,0:04:28.56,0:04:30.34,Default,,0000,0000,0000,,Yani, Güneş belli bir açıdayken,
Dialogue: 0,0:04:30.34,0:04:31.75,Default,,0000,0000,0000,,Aydınlık bölgelerin
Dialogue: 0,0:04:31.75,0:04:35.10,Default,,0000,0000,0000,,her bir karesine verilen\Nenerji miktarı daha azdır.
Dialogue: 0,0:04:35.28,0:04:37.84,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden, Kuzey Kutbu ısınmak için
Dialogue: 0,0:04:37.84,0:04:39.22,Default,,0000,0000,0000,,24 saat gün ışığı alsa da,
Dialogue: 0,0:04:39.22,0:04:41.85,Default,,0000,0000,0000,,almış olduğu Güneş ışığı oldukça yayılır
Dialogue: 0,0:04:41.85,0:04:44.71,Default,,0000,0000,0000,,ve uzak güneydeki bir yerden\Ndaha az enerji verir,
Dialogue: 0,0:04:44.71,0:04:46.36,Default,,0000,0000,0000,,Güneş güneyde daha yüksektedir
Dialogue: 0,0:04:46.36,0:04:48.86,Default,,0000,0000,0000,,çünkü güney bölgeler\NGüneş'e doğru daha çok eğiktir.
Dialogue: 0,0:04:48.86,0:04:51.35,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca, Kuzey Kutbunun\Ntelafi seçenekleri fazladır.
Dialogue: 0,0:04:51.35,0:04:53.11,Default,,0000,0000,0000,,Hiç Güneş ışığı olmadan
Dialogue: 0,0:04:53.11,0:04:55.06,Default,,0000,0000,0000,,6 ay boyunca aralıksız soğur.
Dialogue: 0,0:04:55.53,0:04:57.30,Default,,0000,0000,0000,,Yani, mevsimler değiştikçe
Dialogue: 0,0:04:57.30,0:04:58.83,Default,,0000,0000,0000,,siz nerede olursanız olun,
Dialogue: 0,0:04:58.83,0:05:01.28,Default,,0000,0000,0000,,sadece her bir yeni mevsimin\Ngüzelliğine değil,
Dialogue: 0,0:05:01.28,0:05:02.46,Default,,0000,0000,0000,,onların size getirdiği
Dialogue: 0,0:05:02.46,0:05:04.97,Default,,0000,0000,0000,,muazzam karmaşıklığa da\Nminnettar olabilirsiniz.