0:00:13.895,0:00:14.819 Ben çocukken, 0:00:14.819,0:00:16.127 mevsimlerden anladığım şey 0:00:16.127,0:00:18.124 Aralık ve Ocak aylarının çok soğuk 0:00:18.124,0:00:19.634 ve karlı olduğu 0:00:19.634,0:00:21.970 Nisan'da ve Mayıs'ta[br]çiçeklerin ortaya çıktığı, 0:00:21.970,0:00:24.571 Temmuz'un ve Ağustos'un[br]sıcak ve güneşli olduğu, 0:00:24.571,0:00:28.770 Eylül'de ve Ekim'de ise[br]değişken renkteki yaprakların olduğuydu. 0:00:28.770,0:00:30.684 Bu, dünyanın çalışma sistemiydi 0:00:30.684,0:00:31.901 ve sihirliydi. 0:00:31.901,0:00:33.319 Eğer o günlerde, 0:00:33.319,0:00:35.193 Dünya nüfusunun üçte birinin 0:00:35.193,0:00:36.862 hiç kar görmediğini 0:00:36.862,0:00:40.741 ya da 4 Temmuz'un bir sahil günü[br]olmadığını bana söyleseydiniz 0:00:40.741,0:00:42.597 delirmiş olduğunuzu düşünürdüm. 0:00:42.597,0:00:45.412 Fakat gerçekte, dört farklı[br]mevsimdeki mevsimsel değişiklik 0:00:45.412,0:00:48.040 sadece gezegendeki [br]iki bölgede meydana gelir. 0:00:48.040,0:00:49.044 Bu iki bölgede bile 0:00:49.044,0:00:50.773 mevsimler birbirine ters haldedir. 0:00:50.863,0:00:51.584 Ama neden? 0:00:51.584,0:00:52.411 Birçok insan 0:00:52.411,0:00:54.095 Johannes Kepler adındaki astronomu 0:00:54.095,0:00:56.623 ve gezegen yörüngelerinin[br]eliptik şekilde olduğunu, 0:00:56.623,0:01:00.243 böylece Güneş'in, yörünge merkezinde[br]yer almadığını ispat ettiğini duymuştur. 0:01:00.323,0:01:01.329 Yüzlerce yıl önce 0:01:01.329,0:01:03.346 bunu keşfetmesi çok önemliydi. 0:01:03.516,0:01:06.000 Onun keşfi, gezegen yörünge[br]ölçümleriyle ilgili 0:01:06.000,0:01:07.445 astronomların yaşadıkları 0:01:07.445,0:01:09.286 birçok matematiksel problemi çözdü. 0:01:09.614,0:01:12.318 Yörüngemizin kusursuz bir daire[br]olmadığı doğru olsa da, 0:01:12.318,0:01:14.274 bilim kitaplarındaki, televizyondaki 0:01:14.274,0:01:15.774 ve filmlerdeki resimler 0:01:15.774,0:01:17.693 yörüngemizin uzatılmış olduğuna dair 0:01:17.693,0:01:19.595 abartılı bir izlenim veriyor. 0:01:19.845,0:01:22.901 Aslında, Dünya'nın yörüngesi[br]neredeyse kusursuz bir daire. 0:01:23.111,0:01:26.215 Yine de, Dünya'nın yörüngesi[br]teknik olarak bir elips olduğundan - 0:01:26.215,0:01:27.170 öyle görünmese de 0:01:27.170,0:01:29.557 ve Güneş tam olarak merkezde olmasa da - 0:01:29.557,0:01:31.039 bu, Güneş'e olan uzaklığımızın 0:01:31.039,0:01:33.231 yıl boyunca değiştiği anlamına geliyor. 0:01:33.391,0:01:34.158 İşte bu! 0:01:34.178,0:01:37.504 Yani, Dünya Güneş'ten uzaklaştığında,[br]kış oluyor! 0:01:37.504,0:01:39.477 Hayır, çok hızlı değil. 0:01:39.767,0:01:41.035 Aslında Dünya Ocak ayında, 0:01:41.035,0:01:43.585 Güneş'e 5 milyon kilometre[br]uzaklıkta olduğu 0:01:43.585,0:01:45.849 Temmuz ayından daha yakın mesafede. 0:01:45.999,0:01:48.023 Kuzeyde yaşayan bizler için Ocak ayı, 0:01:48.023,0:01:51.081 yılın en soğuk mevsiminin tam ortasında. 0:01:51.261,0:01:52.398 Hâlâ ikna olmadınız mı? 0:01:52.398,0:01:53.614 Şuna ne dersiniz: 0:01:53.698,0:01:55.607 Yaz ve kış, gezegenimizin yüzeyinde 0:01:55.607,0:01:57.233 aynı anda oluşurlar. 0:01:57.233,0:01:58.572 Connecticut'ta kış iken, 0:01:58.572,0:02:00.194 Yeni Zelanda'da yazdır. 0:02:00.194,0:02:02.262 Peki, sebebi Güneş'e olan uzaklık değilse 0:02:02.262,0:02:03.191 başka ne olabilir? 0:02:03.280,0:02:04.533 Şunu da bilmeliyiz ki, 0:02:04.533,0:02:06.450 Dünya dik bir biçimde durmuyor. 0:02:06.450,0:02:07.872 Aslında eğik biçimde. 0:02:07.932,0:02:09.411 Dünya'nın bu eksen eğikliği, 0:02:09.411,0:02:12.507 mevsimlerin başlıca var oluş[br]sebeplerinden biri. 0:02:12.747,0:02:14.201 Dünya bir eksen üzerinde döner 0:02:14.201,0:02:17.169 ve bu eksen 23.5 derece dikeyden eğiktir. 0:02:17.261,0:02:19.549 Aynı zamanda, Dünya Güneş'in[br]etrafında döner 0:02:19.549,0:02:23.182 ve bunu uzayda daima aynı yönü[br]gösteren eksen yoluyla yapar. 0:02:23.182,0:02:23.991 Eğimin yanında, 0:02:23.991,0:02:26.270 kendi etrafındaki[br]ve Güneş'in etrafındaki dönüşü 0:02:26.270,0:02:27.584 bir bölgenin yıl içindeki 0:02:27.584,0:02:29.584 gün ışığı saatlerinin miktarını belirler 0:02:29.584,0:02:31.085 ve yazın daha çok ışık alırken 0:02:31.085,0:02:33.115 kışın daha az ışık alır. 0:02:33.340,0:02:36.057 Güneş Dünyaya ışık verdiğinde,[br]Dünya ısınır. 0:02:36.217,0:02:38.483 Güneş battıktan sonra, Dünya soğur. 0:02:38.483,0:02:39.684 Yani, yaz mevsiminde, 0:02:39.684,0:02:41.063 Hartford, Connecticut gibi 0:02:41.063,0:02:44.114 ekvatorun 40 derece kuzeyinde[br]bulunan herhangi bir yer 0:02:44.114,0:02:45.907 her gün 15 saat gün ışığı alırken 0:02:45.907,0:02:47.914 9 saat de karanlıkta kalır. 0:02:47.924,0:02:50.607 Dünya, daha çabuk soğurken[br]ısınması daha çok zaman alır. 0:02:50.627,0:02:52.218 Bu her gün meydana gelir, 0:02:52.218,0:02:54.406 yani tam bir ısınma tesiri vardır. 0:02:54.406,0:02:56.239 Bu olayı daha sonrası için hatırlayın! 0:02:56.239,0:02:58.127 Kışta tam tersi meydana gelir. 0:02:58.197,0:02:59.403 Isınma süresine nazaran, 0:02:59.403,0:03:01.563 soğuma süresinde[br]çok daha fazla süre vardır 0:03:01.563,0:03:04.703 ve bu durum her gün[br]soğutma tesiriyle sonuçlanır. 0:03:04.703,0:03:06.263 İlginç olan şey ise, 0:03:06.263,0:03:10.370 kuzeye çıktıkça[br]yazdaki gün ışığı saati artar. 0:03:10.370,0:03:14.486 Juneau, Alaska aynı yaz gününde[br]19 saat gün ışı alırken 0:03:14.486,0:03:17.623 Tallahassee, Florida[br]yaklaşık 14 saat alır. 0:03:17.783,0:03:20.966 Aslında, Kuzey kutbundaki yaz mevsiminde 0:03:20.966,0:03:22.555 Güneş hiç batmaz. 0:03:22.864,0:03:26.056 Peki, bunların hepsi[br]gün ışığı hakkında, anladım! 0:03:26.056,0:03:29.518 Aslında öyle değil, bu bulmacanın[br]önemli olan başka bir parçası da var. 0:03:29.548,0:03:30.425 Gün ışı saatleri, 0:03:30.425,0:03:32.602 ortalama sıcaklığı belirleyen[br]tek şey olsaydı 0:03:32.602,0:03:34.516 Kuzey Kutbu, kuzeyde yaz iken 0:03:34.516,0:03:36.163 Dünyadaki en sıcak yer olmazdı 0:03:36.163,0:03:38.113 çünkü Kuzey Kutbu, yaz gün dönümünü 0:03:38.113,0:03:40.577 kuşatan aylarda 24 saat ışık alır. 0:03:40.577,0:03:42.097 Fakat orası Kuzey Kutbu. 0:03:42.097,0:03:43.455 Suda hâlâ buz adaları, 0:03:43.455,0:03:44.888 yerde de kar var. 0:03:45.152,0:03:46.431 Peki, neler oluyor? 0:03:46.601,0:03:47.323 Dünya bir küre, 0:03:47.323,0:03:49.863 bu nedenle bir bölgenin aldığı[br]Güneş enerjisi miktarı, 0:03:49.863,0:03:52.503 Güneş'in gökyüzünde ne kadar[br]yüksekte olduğuna bağlıdır, 0:03:52.503,0:03:54.216 bu da -bildiğiniz gibi- gün içindeki 0:03:54.216,0:03:56.268 gün doğumu ve gün batımı[br]aralığında değişir. 0:03:56.288,0:03:59.032 Fakat maksimum yükseklik de[br]en fazla Güneş yüksekliği 0:03:59.032,0:04:02.395 ve yaz gün dönümündeki öğle vaktinde[br]yılın en yüksek seviyesiyle 0:04:02.395,0:04:04.389 yaz ayları boyunca yıl içinde değişir, 0:04:04.389,0:04:07.014 bu gün dönümü de[br]kuzey yarım kürede 21 Haziran, 0:04:07.014,0:04:09.176 güney yarım kürede 21 Aralık’tır. 0:04:09.408,0:04:10.121 Bunun nedeni, 0:04:10.121,0:04:11.747 kuzey yarım kürenin dünya döndükçe 0:04:11.747,0:04:13.964 kış mevsiminde Güneş'ten[br]uzaklaşıp eğilmesiyle, 0:04:13.964,0:04:16.797 yaz mevsiminde de Güneş'e doğru[br]eğilmesiyle sonuçlanmasıdır, 0:04:16.797,0:04:18.441 bu da Güneş'in tepede[br]daha doğrudan 0:04:18.441,0:04:20.482 ve daha uzun süre boyunca[br]kalmasını sağlar. 0:04:20.616,0:04:23.642 Yaz mevsiminde artan[br]gün ışığı saatlerini hatırladınız mı? 0:04:23.642,0:04:25.635 Güneş gökyüzünde yükseldikçe 0:04:25.635,0:04:28.485 kilometrekare başına Güneş enerjisi artar. 0:04:28.565,0:04:30.340 Yani, Güneş belli bir açıdayken, 0:04:30.340,0:04:31.754 Aydınlık bölgelerin 0:04:31.754,0:04:35.097 her bir karesine verilen[br]enerji miktarı daha azdır. 0:04:35.275,0:04:37.840 Bu yüzden, Kuzey Kutbu ısınmak için 0:04:37.840,0:04:39.220 24 saat gün ışığı alsa da, 0:04:39.220,0:04:41.850 almış olduğu Güneş ışığı oldukça yayılır 0:04:41.850,0:04:44.709 ve uzak güneydeki bir yerden[br]daha az enerji verir, 0:04:44.709,0:04:46.364 Güneş güneyde daha yüksektedir 0:04:46.364,0:04:48.856 çünkü güney bölgeler[br]Güneş'e doğru daha çok eğiktir. 0:04:48.856,0:04:51.348 Ayrıca, Kuzey Kutbunun[br]telafi seçenekleri fazladır. 0:04:51.348,0:04:53.109 Hiç Güneş ışığı olmadan 0:04:53.109,0:04:55.063 6 ay boyunca aralıksız soğur. 0:04:55.532,0:04:57.298 Yani, mevsimler değiştikçe 0:04:57.298,0:04:58.830 siz nerede olursanız olun, 0:04:58.830,0:05:01.284 sadece her bir yeni mevsimin[br]güzelliğine değil, 0:05:01.284,0:05:02.460 onların size getirdiği 0:05:02.460,0:05:04.972 muazzam karmaşıklığa da[br]minnettar olabilirsiniz.