WEBVTT

00:00:13.877 --> 00:00:16.190
Perje se ubraja među najčudesnije pojave

00:00:16.190 --> 00:00:18.112
u životinjskom svijetu.

00:00:18.112 --> 00:00:20.422
Predivni u svojoj složenosti,

00:00:20.422 --> 00:00:22.361
i osjetljivosti u konstrukciji,

00:00:22.361 --> 00:00:24.311
dovoljno su jaki da drže ptice

00:00:24.311 --> 00:00:26.357
hiljadama kilometara u visinama.

00:00:26.357 --> 00:00:27.940
Kao i sve stvari u prirodi,

00:00:27.940 --> 00:00:30.562
perje je evoluiralo kroz milione godina

00:00:30.562 --> 00:00:32.610
u svoj današnji oblik.

00:00:32.610 --> 00:00:34.483
Teško je zamisliti

00:00:34.483 --> 00:00:36.609
kako se to desilo.

00:00:36.609 --> 00:00:39.488
Kako su, inače, izgledali posredni oblici?

00:00:39.488 --> 00:00:40.864
Kakva je korist polu-krila

00:00:40.864 --> 00:00:43.272
prekrivenog polu-perjem?

00:00:43.272 --> 00:00:44.413
Zahvaljujući nauci,

00:00:44.413 --> 00:00:47.740
znamo da su ptice živući dinosauri.

00:00:47.740 --> 00:00:50.743
Može se vidjeti srodnost njihovih kostura.

00:00:50.743 --> 00:00:54.373
Pojedini dinosauri dijele
anatomske osobine sa pticama

00:00:54.373 --> 00:00:57.790
i ne nalazimo ih
kod drugih životinja, npr. jadac.

00:00:57.790 --> 00:00:59.333
Tokom kasnih '90-ih,

00:00:59.333 --> 00:01:01.106
paleontolozi su počeli tražiti

00:01:01.106 --> 00:01:03.346
dokaze za tu ideju:

00:01:03.346 --> 00:01:04.966
dinosaure s ostacima perja

00:01:04.966 --> 00:01:07.051
koji su opstali na njihovim tijelima.

00:01:07.051 --> 00:01:08.470
Naučnici su od tada pronašli

00:01:08.470 --> 00:01:10.429
desetke vrsta dinosaura

00:01:10.429 --> 00:01:12.308
s ostacima perja.

00:01:12.308 --> 00:01:14.349
Neki su sitni poput golubova,

00:01:14.349 --> 00:01:17.061
a neki su bili kao školski autobus.

00:01:17.061 --> 00:01:19.862
Ako posmatramo njihovu srodnost
na porodičnom stablu,

00:01:19.862 --> 00:01:20.994
evolucija perja

00:01:20.994 --> 00:01:23.333
ne izgleda tako nemoguće.

00:01:23.333 --> 00:01:25.339
Najudaljeniji ptičji pernati srodnici

00:01:25.339 --> 00:01:28.532
imali su ravno perje poput žice.

00:01:28.532 --> 00:01:30.420
Zatim su se te žice razdvojile

00:01:30.420 --> 00:01:32.079
u proste grančice.

00:01:32.079 --> 00:01:33.418
Kod mnogih vrsta dinosaura,

00:01:33.418 --> 00:01:35.045
to perje je evoluiralo

00:01:35.045 --> 00:01:36.670
u još komplikovanije perje,

00:01:36.670 --> 00:01:39.152
koje i danas vidimo na pticama.

00:01:39.152 --> 00:01:40.024
U isto vrijeme

00:01:40.024 --> 00:01:42.673
perje se proširilo duž tijela dinosaura,

00:01:42.673 --> 00:01:45.789
mijenjajući se od rijetkog paperja

00:01:45.789 --> 00:01:47.218
u gusto perje,

00:01:47.218 --> 00:01:49.471
koje je dosezalo čak i do nogu.

00:01:49.471 --> 00:01:52.220
Neki od fosila su očuvali i molekule

00:01:52.220 --> 00:01:53.842
koje daju boje.

00:01:53.842 --> 00:01:56.150
Oni otkrivaju divnu paletu boja:

00:01:56.150 --> 00:01:59.855
sjajno tamno perje koje podsjeća na vrane,

00:01:59.855 --> 00:02:02.505
naizmjenične crne i bijele pruge,

00:02:02.505 --> 00:02:05.242
ili kapi žarko crvene boje.

00:02:05.242 --> 00:02:08.003
Neki dinosauri su imali visoke krijeste na glavi,

00:02:08.003 --> 00:02:11.071
a drugi veliko i dramatično perje na repu.

00:02:11.071 --> 00:02:12.619
Ipak, nijedan od ovih dinosaura

00:02:12.619 --> 00:02:14.618
nije mogao iskoristiti perje za let -

00:02:14.618 --> 00:02:16.202
ruke su im bile previše kratke

00:02:16.202 --> 00:02:18.098
a ostatak tijela je bio previše težak.

00:02:18.098 --> 00:02:21.071
Ali ptice ne koriste perje
samo za letenje.

00:02:21.071 --> 00:02:23.760
Šljuka koristi perje kako bi se savršeno

00:02:23.760 --> 00:02:25.311
uklopila u okolinu.

00:02:25.311 --> 00:02:27.558
Noj širi svoja krila iznad gnijezda

00:02:27.558 --> 00:02:29.027
kako bi zaštitio mlade.

00:02:29.027 --> 00:02:31.734
Paun eksponira svoje
veličanstveno perje na repu

00:02:31.734 --> 00:02:33.152
da bi privukao paunice.

00:02:33.152 --> 00:02:34.928
Perje je moglo služiti za te funkcije

00:02:34.928 --> 00:02:36.258
čak i kod dinosaura.

00:02:36.258 --> 00:02:38.627
Ali, kako su poletjeli pernati dinosauri

00:02:38.627 --> 00:02:40.454
još uvijek je misterij.

00:02:40.454 --> 00:02:42.538
Ako su dinosauri sa sitnim perjem mahali

00:02:42.538 --> 00:02:45.072
rukama penjući se uzbrdo,

00:02:45.072 --> 00:02:47.067
njihovo perje bi im dalo
dodatni podstrijek

00:02:47.067 --> 00:02:48.787
kako bi brže trčali.

00:02:48.787 --> 00:02:51.174
Ovo dešavanje u fizici moglo je dovesti

00:02:51.174 --> 00:02:53.619
do evolucije dužih ruku kod dinosaura,

00:02:53.619 --> 00:02:55.376
što bi im omogućilo brže trčanje

00:02:55.376 --> 00:02:57.938
i čak kraći let.

00:02:58.292 --> 00:03:01.707
S vremenom su njihove ruke
zamijenila krila.

00:03:01.707 --> 00:03:04.126
Tek tada, vjerovatno 50 miliona godina

00:03:04.126 --> 00:03:06.964
nakon što je perje
nalik na žicu evoluiralo,

00:03:06.964 --> 00:03:10.309
dinosauri su odletjeli prema nebu.