1
00:00:01,190 --> 00:00:02,851
Đây là bản đồ của bang New York

2
00:00:02,875 --> 00:00:06,393
nó được làm ra vào năm 1937
bởi công ty General Drafting.

3
00:00:06,417 --> 00:00:09,914
Nó là một tấm bản đồ rất nổi tiếng
đối với những người đam mê bản đồ,

4
00:00:09,938 --> 00:00:12,659
bởi vì ở phía dưới này, phía dưới
dãy núi Catskill,

5
00:00:12,683 --> 00:00:14,562
có một thị trấn nhỏ tên là Roscoo --

6
00:00:14,586 --> 00:00:17,284
thực ra, nó sẽ dễ hơn
nếu tôi đưa nó lên đây --

7
00:00:17,308 --> 00:00:20,838
Đó là Roscoe, và ngay phía trên
của Roscoe là Rockland, New York,

8
00:00:20,862 --> 00:00:24,675
và trên nó nữa là thị trấn nhỏ bé
Agloe, New York.

9
00:00:24,699 --> 00:00:27,758
Agloe, New York, rất nổi tiếng
với những người vẽ bản đồ,

10
00:00:27,782 --> 00:00:30,058
bởi vì nó là một thị trấn giấy.

11
00:00:30,082 --> 00:00:32,304
Nó còn được biến đến
như một cái bẫy bản quyền.

12
00:00:32,328 --> 00:00:35,682
Những người vẽ bản đồ -- bởi vì
tấm bản đồ New York của tôi và của bạn

13
00:00:35,706 --> 00:00:39,372
đều sẽ rất giống nhau,
do hình dáng New York --

14
00:00:39,396 --> 00:00:44,169
thông thường, những người vẽ sẽ thêm
vào các địa điểm giả vào bản đồ của họ,

15
00:00:44,193 --> 00:00:45,955
để bảo vệ quyền tác giả của họ.

16
00:00:45,979 --> 00:00:48,867
Nếu địa điểm ảo đó của tôi
xuất hiện trên bản đồ của bạn,

17
00:00:48,891 --> 00:00:52,546
tôi có thể chắc chắn rằng
bạn đã ăn trộm của tôi.

18
00:00:52,570 --> 00:00:57,211
Agloe là sự kết hợp từ tên họ viết tắt
của hai người tạo nên tấm bản đồ này.

19
00:00:57,235 --> 00:01:00,156
Ernest Alpers và Otto [G.] Lindberg,

20
00:01:00,180 --> 00:01:03,456
và họ phát hành nó vào năm 1937.

21
00:01:03,480 --> 00:01:06,810
Nhiều thập kỉ sau, Rand McNally
phát hành một tấm bản đồ

22
00:01:06,823 --> 00:01:10,847
có Agloe, New York, ở trên nó,
ở chính vị trí giao nhau

23
00:01:10,871 --> 00:01:13,139
của hai con đường đất
ở một nơi hẻo lánh.

24
00:01:14,205 --> 00:01:17,466
Bạn có thể tưởng tượng ra
sự vui mừng của General Drafting.

25
00:01:17,490 --> 00:01:20,702
Họ lập tức gọi cho Rand McNally, và nói,

26
00:01:20,726 --> 00:01:24,320
"Chúng tôi bắt tóm được ông rồi nhé!
chúng tôi đã bịa ra Agloe, New York.

27
00:01:24,344 --> 00:01:26,398
Nó là giả. Nó là một thị trấn trên giấy.

28
00:01:26,422 --> 00:01:28,123
Chúng tôi sẽ kiện ông!."

29
00:01:29,003 --> 00:01:33,490
Và Rand McNally nói, "Không, không,
không, không Agloe là có thật"

30
00:01:34,616 --> 00:01:39,160
Bời vì người ta cứ đến
điểm giao của hai con đường đất đó --

31
00:01:39,184 --> 00:01:40,208
(Cười)

32
00:01:40,232 --> 00:01:44,728
ở một nơi hẻo lánh, hy vọng rằng
có một nơi tên là Agloe --

33
00:01:44,752 --> 00:01:47,985
ai đó tạo nên địa điểm
tên là Agloe, New York.

34
00:01:48,009 --> 00:01:49,048
(Cười)

35
00:01:49,072 --> 00:01:52,453
Nó có trặm xăng, của hàng tạp hoá,
hai ngôi nhà ở trên đỉnh.

36
00:01:52,477 --> 00:01:54,747
(Cười)

37
00:01:55,596 --> 00:02:00,074
Và điều này là một sự ẩn dụ vô cùng
thú vị đối với các nhà văn,

38
00:02:00,098 --> 00:02:04,709
bởi vì chúng ta đều thích tin vào
những gì ta ghi trên giấy

39
00:02:04,733 --> 00:02:07,525
có thể thay đổi được thế giới thực
mà ta đang sống,

40
00:02:07,549 --> 00:02:09,938
đó là lý do cuốn sách thứ ba 
của tôi có tên là "Thị trấn giấy".

41
00:02:09,962 --> 00:02:14,501
nhưng cuối cùng điều thu hút tôi
nhiều hơn cách điều này xảy ra,

42
00:02:14,525 --> 00:02:16,906
là ở bản thân hiện tượng.

43
00:02:17,521 --> 00:02:21,598
Nó thật dễ dàng để nó rằng thế giới
định hình những tấm bản đồ, đúng không?

44
00:02:21,622 --> 00:02:26,049
Giống như hình dáng tổng thể của thế giới
hiển nhiên sẽ quy định những tấm bản đồ.

45
00:02:26,503 --> 00:02:29,818
Nhưng điều mà tôi thấy
thú vị hơn là cách thức

46
00:02:29,842 --> 00:02:33,383
mà cách những tấm bản đồ
của chúng ta thay đổi thế giới.

47
00:02:33,872 --> 00:02:38,563
Bời vì thế giới sẽ chắc chắn là
một nơi khác nếu cực Bắc ở phía dưới.

48
00:02:38,587 --> 00:02:40,765
Và nó sẽ là một nơi hoàn toàn
khác biệt

49
00:02:40,789 --> 00:02:43,808
nếu Alaska và Nga không ở hai phía
đối diện của bản đồ.

50
00:02:43,832 --> 00:02:45,758
Và thế giới sẽ là một nơi khác

51
00:02:45,782 --> 00:02:48,942
nếu chúng ta chiếu châu Âu
để cho thấy kích thước thật của nó.

52
00:02:49,930 --> 00:02:54,083
Thế giới bị thay đổi bởi
những tấm bản đồ của chúng ta.

53
00:02:54,410 --> 00:02:59,265
Cách mà chúng ta lựa chọn -- kiểu như,
doanh nghiệp bản đồ của chúng ta,

54
00:02:59,289 --> 00:03:01,924
cũng ảnh hưởng tới bản đồ
của cuộc sống chúng ta,

55
00:03:01,948 --> 00:03:04,066
và nó lần lượt thay đổi cuộc sống của ta.

56
00:03:04,090 --> 00:03:08,745
Tôi tin rằng cái chúng ta vẽ trên bản đồ
thay đổi cuộc sống mà ta lãnh đạo.

57
00:03:08,769 --> 00:03:13,183
Và tôi không có ý là trong một trường hợp,
như mạng lưới bí mật Oparah Angels, như,

58
00:03:13,207 --> 00:03:16,177
cảm giác bạn-có-thể-nghĩ
-cách-thoát-khỏi-ung-thư.

59
00:03:16,201 --> 00:03:22,734
Nhưng tôi tin rằng khi bản đồ không chỉ
cho bạn nơi bạn sẽ đi đến trong cuộc đời,

60
00:03:22,758 --> 00:03:24,749
chúng sẽ chỉ cho bạn nơi bạn có thể đến.

61
00:03:24,773 --> 00:03:29,246
Bạn gần như không đi đến một nơi nào đó
mà không có trên bản đồ của mình.

62
00:03:29,853 --> 00:03:32,968
Vì vậy tôi là một học sinh kém
khi tôi còn nhỏ.

63
00:03:32,992 --> 00:03:35,664
Điểm GPA của tôi luôn luôn ở 2.

64
00:03:36,535 --> 00:03:39,296
Và tôi nghĩ lý do tôi là một học sinh kém

65
00:03:39,320 --> 00:03:42,475
là vì tôi cảm thấy như giáo dục
chỉ giống như 1 chuỗi các rào cản

66
00:03:42,499 --> 00:03:44,656
đã được dựng lên ở phía trước,

67
00:03:44,680 --> 00:03:48,307
và tôi vượt qua chúng để đạt được
sự trưởng thành.

68
00:03:48,331 --> 00:03:50,815
Và tôi thực sự không muốn nhảy qua chúng,

69
00:03:50,839 --> 00:03:53,773
bởi vì chúng dường như hoàn toàn tuỳ tiện,
vậy nên tôi sẽ không,

70
00:03:53,797 --> 00:03:55,874
và rồi mọi người đe doạ tôi, bạn biết đấy,

71
00:03:55,898 --> 00:03:58,827
họ đe doạ tôi thế này
"tiếp tục với cái hồ sơ vĩnh viên của tôi,"

72
00:03:58,851 --> 00:04:01,060
hoặc "Con sẽ không bao giờ có
được một công việc tốt."

73
00:04:01,084 --> 00:04:02,563
Tôi không muốn một công việc tốt!

74
00:04:03,003 --> 00:04:05,599
Tất cả những gì tôi ở thế nói ở tuổi
mười một, mười hai,

75
00:04:05,623 --> 00:04:08,775
giống như, những người có công việc tốt
dậy rất sớm vào buổi sáng,

76
00:04:08,799 --> 00:04:10,804
(Cười)

77
00:04:10,828 --> 00:04:15,400
và người có công việc tốt,
một trong những điều đầu tiên họ làm

78
00:04:15,424 --> 00:04:19,347
là thắt một thứ nghẹt thở lên cổ mình.

79
00:04:19,924 --> 00:04:21,972
Họ thực sự buộc thòng lọng
vào cổ mình,

80
00:04:21,996 --> 00:04:24,722
rồi họ đi đến nơi làm việc,
dù công việc đó là gì.

81
00:04:25,455 --> 00:04:27,485
Đó không phải là công thức
cho sự hạnh phúc

82
00:04:27,918 --> 00:04:31,837
Những người đó -- trong những sự ám ảnh,
suy nghĩa của đứa bé 12 tuổi trong tôi --

83
00:04:31,861 --> 00:04:34,420
họ khiến việc tự thắt cổ mình

84
00:04:34,444 --> 00:04:36,800
thành một trong những việc
thường nhật buổi sáng,

85
00:04:36,824 --> 00:04:38,584
họ không thể nào vui vẻ được.

86
00:04:38,608 --> 00:04:41,020
Vậy thì tại sao ta lại muốn
nhảy qua những rào cản kia cơ chứ

87
00:04:41,044 --> 00:04:43,044
để rồi có kết cục như vậy?

88
00:04:43,068 --> 00:04:44,235
Đó là cái kết tồi tệ!

89
00:04:45,454 --> 00:04:48,632
Và rồi, khi tôi ở lớp mười,
tôi đến ngôi trường này,

90
00:04:48,656 --> 00:04:51,418
trường Indian Springs,
ngôi trường nội trú nhỏ,

91
00:04:51,442 --> 00:04:53,252
ở ngoại ô Birmingham, Alabama.

92
00:04:53,276 --> 00:04:56,791
Và đột nhiên tôi muốn học.

93
00:04:56,815 --> 00:04:59,011
Tôi muốn học,
vì tôi nhận ra

94
00:04:59,035 --> 00:05:01,059
tôi đang ở trong một cộng đồng
những người ham học.

95
00:05:01,083 --> 00:05:02,846
Tôi thấy xung quanh mình
là những con người

96
00:05:02,870 --> 00:05:06,100
tôn trọng tri thức và tham vọng,

97
00:05:06,124 --> 00:05:10,297
và ai lại nghĩ ý kiến cổ hủ
đầy mỉa mai của tôi

98
00:05:10,321 --> 00:05:12,175
thật sự không thông minh,
hay hài hước,

99
00:05:12,199 --> 00:05:15,961
mà chỉ là một câu trả lời nông cạn

100
00:05:15,985 --> 00:05:18,259
cho một vấn đề
thật sự phức tạp nhưng hấp dẫn.

101
00:05:18,692 --> 00:05:21,185
Và tôi bắt đầu học,
vì học tập thật tuyệt vời.

102
00:05:21,209 --> 00:05:24,512
Tôi học được vài tập vô hạn lại
lớn hơn các tập vô hạn khác,

103
00:05:24,536 --> 00:05:28,630
và tôi học được thơ năm nhịp đôi là gì
và tại sao nó lại thích hợp với tai người.

104
00:05:28,654 --> 00:05:32,096
Tôi học được rằng cuộc nội chiến
là một xung đột được quốc gia hoá,

105
00:05:32,120 --> 00:05:33,287
tôi học một chút vật lý,

106
00:05:33,311 --> 00:05:36,467
tôi biết được sự tương quan không nên bị
nhầm lẫn với nhân quả --

107
00:05:36,491 --> 00:05:38,284
tất cả những điều này, nhân tiện,

108
00:05:38,308 --> 00:05:42,560
làm giàu thêm cuộc sống
hàng ngày của chúng ta.

109
00:05:42,584 --> 00:05:46,170
Và đúng là tôi không sử dụng chúng nhiều
trong "công việc" của tôi,

110
00:05:46,194 --> 00:05:48,108
nhưng thật sự thì những thứ đó
không giành cho tôi.

111
00:05:48,132 --> 00:05:50,083
Mà là cho việc vẽ bản đồ.

112
00:05:50,107 --> 00:05:52,368
Quá trình vẽ bản đồ là gì?

113
00:05:52,392 --> 00:05:55,553
Bạn biết đấy, ta giong buồm đến
vùng đất nào đó rồi suy nghĩ,

114
00:05:55,577 --> 00:05:57,678
"Tôi nghĩ tôi sẽ vẽ thêm đất ở đây,"

115
00:05:57,702 --> 00:06:01,025
và lại tự hỏi, "Có lẽ
ngoài kia còn nhiều đất để vẽ."

116
00:06:01,049 --> 00:06:03,256
Và đó là khi việc học thật sự
bắt đầu với tôi.

117
00:06:03,280 --> 00:06:05,916
Đúng là tôi có những giáo viên
không quay lưng lại với tôi,

118
00:06:05,940 --> 00:06:08,998
và tôi đã thật sự may mắn
khi có những giáo viên như vậy,

119
00:06:08,998 --> 00:06:12,456
vì tôi thường cho rằng
mình vô vọng.

120
00:06:12,924 --> 00:06:16,030
Nhưng những gì tôi đã học
ở cấp ba

121
00:06:16,054 --> 00:06:19,233
không hề nói về những việc
xảy ra trong lớp học,

122
00:06:19,257 --> 00:06:21,715
mà chúng nói về những việc
xảy ra ở ngoài kia.

123
00:06:21,739 --> 00:06:23,096
Ví dụ, tôi có thể nói với bạn rằng

124
00:06:23,120 --> 00:06:25,953
(thơ) "There's a certain Slant of light,
Winter Afternoons --

125
00:06:25,977 --> 00:06:28,430
That oppresses, like the Heft
Of Cathedral Tunes --"


126
00:06:28,454 --> 00:06:31,770
không phải vì tôi học thuộc
Emily Dickinson trên trường

127
00:06:31,794 --> 00:06:33,070
khi tôi học cấp ba,

128
00:06:33,094 --> 00:06:35,689
mà vì có một cô gái
hồi cấp ba,

129
00:06:35,713 --> 00:06:38,200
tên cô ấy là Amanda,
và tôi thích cô ấy,

130
00:06:38,224 --> 00:06:40,598
và cô ấy thích thơ văn của
Emily Dickinson.

131
00:06:40,622 --> 00:06:43,306
Nguyên nhân tôi có thể cho bạn biết
"chi phí cơ hội" là gì

132
00:06:43,330 --> 00:06:46,982
là vì một ngày, khi tôi đang chơi
Super Mario Kart,

133
00:06:47,006 --> 00:06:48,878
bạn tôi Emmet bước vào và nói

134
00:06:48,902 --> 00:06:51,260
"Cậu chơi Super Mario Kart
được bao lâu rồi?"

135
00:06:51,284 --> 00:06:54,754
Tôi trả lời, "Không biết, chắc cỡ 6 tiếng."
rồi cậu ta nói,

136
00:06:54,778 --> 00:06:58,146
"Cậu nhận là nếu dùng 6 tiếng đó
làm việc tại Baskin-Robbins,

137
00:06:58,170 --> 00:07:00,428
cậu có thể kiếm 30 đô-la,
hay nói cách khác

138
00:07:00,452 --> 00:07:03,372
cậu vừa trả 30 đô-la
để chơi Super Mario Kart đấy."

139
00:07:03,396 --> 00:07:05,654
Và tôi nói,
"Chơi luôn."

140
00:07:05,678 --> 00:07:08,027
(Cười)

141
00:07:08,051 --> 00:07:11,976
Nhưng tôi đã học được
chi phí cơ hội là gì.

142
00:07:13,079 --> 00:07:16,761
Và với mỗi bước chân của tôi,
tấm bản đồ của cuộc sống trở nên tốt hơn.

143
00:07:16,785 --> 00:07:19,642
Nó càng lớn ra; nó chứa nhiều địa điểm hơn.

144
00:07:19,666 --> 00:07:21,631
Càng nhiều khả năng hơn,

145
00:07:21,655 --> 00:07:23,614
tương lai của tôi lại càng tươi sáng hơn.

146
00:07:24,662 --> 00:07:27,949
Nó không phải là môt quá trình học tập
nhàm chán đầy rằng buộc,

147
00:07:27,973 --> 00:07:29,704
và tôi tự hào khi thừa nhận việc đó.

148
00:07:29,728 --> 00:07:32,860
Nó có nhiều lổ hổng hay không liền mạch,
nhiều thứ tôi chưa biết.

149
00:07:32,884 --> 00:07:35,178
Tôi có thể biết, như là,
ý tưởng của Cantor:

150
00:07:35,202 --> 00:07:38,035
vài tập vô hạn lại
lớn hơn các tập vô hạn khác,

151
00:07:38,059 --> 00:07:40,956
nhưng tôi không thật sự hiểu
ý nghĩa đằng sau khái niệm đó.

152
00:07:40,980 --> 00:07:42,995
Tôi có thể biết khái niệm
chi phí cơ hội,

153
00:07:43,019 --> 00:07:45,329
nhưng tôi không biết
quy luật hiệu suất giảm dần.

154
00:07:45,353 --> 00:07:48,326
Nhưng điều tuyệt vời khi ví
việc học như việc vẽ bản đồ,

155
00:07:48,350 --> 00:07:50,438
thay vì tưởng tượng nó như
những rào cản

156
00:07:50,462 --> 00:07:51,684
bạn phải nhảy qua,

157
00:07:51,684 --> 00:07:53,744
mà giống như bạn thấy
vết tích một vùng đất mới,

158
00:07:53,744 --> 00:07:55,340
và nó thôi thúc bạn tiếp tục.

159
00:07:55,340 --> 00:07:57,777
Và giờ tôi đã biết
một chút về ý nghĩa

160
00:07:57,801 --> 00:07:59,533
ẩn bên trong tất cả những thứ đó.

161
00:07:59,557 --> 00:08:01,327
Vậy là tôi đã trở nên ham học

162
00:08:01,351 --> 00:08:03,965
ở cấp ba, rồi tôi lên đại học

163
00:08:03,989 --> 00:08:05,289
rồi một trường nữa,

164
00:08:05,313 --> 00:08:07,909
rồi tôi bắt đầu làm việc
cho tạp chí "Booklist",

165
00:08:07,933 --> 00:08:11,286
tôi làm trợ lý, nhưng xung quanh tôi
là những con người tài giỏi.

166
00:08:11,310 --> 00:08:12,836
Và rồi tôi viết một cuốn sách.

167
00:08:12,860 --> 00:08:15,060
Và cũng như mơ ước
của những người viết sách,

168
00:08:15,084 --> 00:08:17,013
Tôi nhanh chóng nghỉ việc.

169
00:08:17,037 --> 00:08:18,626
(Cười)

170
00:08:18,650 --> 00:08:20,626
Và lần đầu tiên kể từ ngày ở trường cấp ba,

171
00:08:20,650 --> 00:08:25,253
tôi thấy mình không còn ở trong
một cộng đồng học tập, nó thật tồi tệ.

172
00:08:25,277 --> 00:08:26,711
Tôi ghét nó.

173
00:08:26,735 --> 00:08:30,109
Tôi đọc rất nhiều, rất nhiều sách
trong suốt hai năm này.

174
00:08:30,133 --> 00:08:31,896
Tôi đọc sách về Stalin,

175
00:08:31,920 --> 00:08:35,411
và sách về cách người Uzbek
tự xưng là người Hồi giáo,

176
00:08:35,435 --> 00:08:37,785
và tôi đọc sách về cách chế tạo
bom nguyên tử,

177
00:08:37,809 --> 00:08:40,958
nhưng nó cứ như thể tôi đang
tạo ra những rào cản cho mình,

178
00:08:40,982 --> 00:08:44,338
và rồi tự mình nhảy qua chúng,
thay vì cảm thấy thích thú

179
00:08:44,362 --> 00:08:48,011
vì là một phần của cộng đồng học hỏi,
một nhóm những người

180
00:08:48,035 --> 00:08:51,018
cộng tác với nhau trong
sự nghiệp vẽ bản đồ

181
00:08:51,042 --> 00:08:54,598
đang cố gắng hiểu rõ hơn và vẽ lại
thế giới xung quanh chúng ta.

182
00:08:54,979 --> 00:08:58,068
Và rồi, năm 2006, tôi gặp anh chàng này.

183
00:08:58,092 --> 00:08:59,243
Tên anh ấy là Ze Frank.

184
00:08:59,267 --> 00:09:01,904
Tôi không thực sự gặp mặt anh ấy,
chỉ qua Internet.

185
00:09:02,455 --> 00:09:07,458
Lúc đó, Ze Frank đang thực hiện
chương trình "The Show with Ze Frank,"

186
00:09:07,482 --> 00:09:08,956
và tôi phát hiện ra nó,

187
00:09:08,980 --> 00:09:12,214
và đó là con đường đưa tôi
trở về với cộng đồng học hỏi.

188
00:09:12,238 --> 00:09:14,393
Ở đây, Ze đang nói về Las Vegas:

189
00:09:15,823 --> 00:09:19,342
(Video) Ze Frank: Las Vegas được xây dựng
giữa sa mạc khổng lồ và nóng.

190
00:09:19,366 --> 00:09:22,062
Hầu hết mọi thức ở đây được đưa đến
từ một nơi khác --

191
00:09:22,086 --> 00:09:24,262
các loại đá, cây cối,
thác nước.

192
00:09:24,286 --> 00:09:27,295
Những chú cá này ở đây có khi
còn khó tin hơn nói lợn biết bay.

193
00:09:27,319 --> 00:09:30,185
Những thứ đó thật trái ngược với 
cái sa mạc bao quanh nơi này,

194
00:09:30,209 --> 00:09:31,363
những người ở đây cũng vậy.

195
00:09:31,387 --> 00:09:35,318
Những kì quan thế giới đã được
dựng lại ở đây, tách biệt với lịch sử của chúng,

196
00:09:35,342 --> 00:09:38,090
tách biệt với những người
hiểu chúng theo một cách khác.

197
00:09:38,114 --> 00:09:41,294
Vài tinh chỉnh đã được thêm vào --
kể cả con Nhân sư cũng được sửa mũi.

198
00:09:41,318 --> 00:09:44,209
Ở đây, bạn không có lý do nào
để cảm thấy thiếu thốn thứ gì cả.

199
00:09:44,233 --> 00:09:47,203
Thành phố New York này 
đối với tôi cũng như đối với mọi người.

200
00:09:47,227 --> 00:09:50,784
Mọi thứ không đi theo khuôn mẫu nào cả,


201
00:09:50,808 --> 00:09:52,738
Bãi đổ xe, Trung tâm hội nghị, Hang cá mập .

202
00:09:52,762 --> 00:09:56,274
Sự sắp đặt các địa điểm thế này
có thể là thành tựu lớn nhất của thế giới,

203
00:09:56,274 --> 00:09:58,415
bởi vì mọi người đều cảm thấy
thuộc về nơi này.

204
00:09:58,429 --> 00:10:01,437
Khi tôi đi dạo sáng hôm nay,
tôi để ý thấy các tòa nhà cao tầng

205
00:10:01,437 --> 00:10:04,297
như những tấm gương lớn
phản chiếu ánh mặt trời vào sa mạc.

206
00:10:04,297 --> 00:10:07,302
Nhưng không giống loại gương thường,


207
00:10:07,302 --> 00:10:09,360
Những tấm gương này không có bóng gì cả.

208
00:10:09,370 --> 00:10:11,607
John Green: Khiến tôi nhớ về những ngày

209
00:10:11,607 --> 00:10:14,283
mà bạn có thể thấy từng điểm ảnh
trong các video trên mạng.

210
00:10:14,283 --> 00:10:15,254
(Cười)

211
00:10:15,254 --> 00:10:19,820
Ze không chỉ là học giả giỏi, anh ấy
còn là người xây dựng cộng đồng đại tài.

212
00:10:19,844 --> 00:10:22,705
những cộng đồng được dựng lên
từ những video này

213
00:10:22,729 --> 00:10:24,741
cũng tương tự như cộng đồng học tập.

214
00:10:24,765 --> 00:10:28,289
Vậy là ta đã thắng Ze Frank ở 
ván cờ hợp tác.

215
00:10:28,313 --> 00:10:32,726
Chúng tôi đã sắp xếp để đưa
một chàng trai trẻ đi khắp nước Mĩ.

216
00:10:32,750 --> 00:10:34,701
Chúng tôi biến Trái Đất
thành bánh sandwich

217
00:10:34,725 --> 00:10:38,434
bằng cách cho hai người hai người,

218
00:10:38,458 --> 00:10:40,587
mỗi người giữ một miếng bánh,

219
00:10:40,611 --> 00:10:43,123
đứng cách nhau đúng một vòng Trái Đất.

220
00:10:43,593 --> 00:10:49,601
Tôi có nhận ra rằng những ý tưởng này
khá ngớ ngẩn nhưng chúng rất bổ ích,

221
00:10:49,625 --> 00:10:51,547
và điều đó khiến tôi cảm thấy hào hứng,

222
00:10:51,571 --> 00:10:55,161
và nếu bạn lên mạng, bạn có thể tìm thấy
những cộng đồng thế này ở khắp mọi nơi.

223
00:10:55,185 --> 00:10:57,066
Lần theo tag "calculus" trên Tumblr,

224
00:10:57,090 --> 00:10:59,801
và bạn sẽ thấy người ta
phàn nàn về toán học (calculus),

225
00:10:59,801 --> 00:11:02,465
nhưng bạn cũng sẽ thấy nhiều người
không đồng tình,

226
00:11:02,465 --> 00:11:05,643
tạo ra những cuộc tranh luận về
sự đẹp đẽ và thú vị của phép tính.

227
00:11:05,667 --> 00:11:09,620
và đây là cách bạn tìm câu trả lời
cho những câu hỏi bạn không giải được.

228
00:11:09,644 --> 00:11:12,240
Bạn có thể vào những trang như Reddit,
và tìm các sub-Reddits,

229
00:11:12,264 --> 00:11:14,882
như "Hỏi một sử gia" hay "Hỏi về khoa học",

230
00:11:14,906 --> 00:11:18,137
bạn có thể hỏi những người chuyên ngành
trong những lĩnh vực khác nhau

231
00:11:18,161 --> 00:11:19,629
với mọi kiểu câu hỏi,

232
00:11:19,653 --> 00:11:21,994
từ những câu nghiêm túc
đến những câu ngớ ngẩn.

233
00:11:22,018 --> 00:11:24,950
Nhưng đối với tôi,
cộng đồng học tập thú vị nhất

234
00:11:24,974 --> 00:11:27,837
và đang lớn dần lên trên Internet
hiện nay là Youtube,

235
00:11:27,861 --> 00:11:29,457
và thú thật, tôi có hơi thiên vị.

236
00:11:29,481 --> 00:11:34,015
Những xét cho kỹ,
trang YouTube hiện nay tương tự một lớp học.

237
00:11:34,039 --> 00:11:35,863
Lấy ví dụ như "Minute Physics",

238
00:11:35,887 --> 00:11:38,680
kênh của anh chàng 
thích giảng cho mọi người về vật lý:

239
00:11:38,704 --> 00:11:40,205
(Video) Cùng đi vào vấn đề nào.

240
00:11:40,229 --> 00:11:43,587
Tính đến ngày 4 tháng 7 2012, hạt Higgs
là mảnh ghép nền tảng cuối cùng

241
00:11:43,611 --> 00:11:47,091
của mô hình tiêu chuẩn của vật lý hạt
được phát hiện qua các thí nghiệm.

242
00:11:47,115 --> 00:11:49,169
Bạn có thể đang thắc mắc,
tại sao hạt Higgs

243
00:11:49,193 --> 00:11:50,679
lại xuất hiện trong mô hình tiêu chuẩn,

244
00:11:50,703 --> 00:11:53,973
cùng với các hạt phổ biến
như electron, photon và quark

245
00:11:53,997 --> 00:11:56,517
khi mà nó còn chưa được tìm thấy
vào những năm 1970?

246
00:11:56,541 --> 00:11:58,541
Hỏi hay đấy. Có hai lý do chính.

247
00:11:58,565 --> 00:12:01,824
Đầu tên, cũng như hạt electron
là sự kích thích trong trường electron.

248
00:12:01,848 --> 00:12:04,642
hạt Higgs cũng vậy
nó là sự kích thích trong trường Higgs,

249
00:12:04,666 --> 00:12:06,649
loại trường tồn tại ở mọi nơi trong vũ trụ.

250
00:12:06,673 --> 00:12:08,917
Trường Higgs lại đóng vai trò quan trọng

251
00:12:08,941 --> 00:12:10,870
trong mô hình lực hạt nhân yếu.

252
00:12:10,894 --> 00:12:14,054
Cụ thể, trường Higgs giúp giải thích
tại sao nó lại yếu như vậy.

253
00:12:14,078 --> 00:12:16,142
Chúng ta sẽ nói về vấn đề này
ở một video sau.

254
00:12:16,166 --> 00:12:20,000
Dù thuyết hạt nhân yếu đã được xác minh
từ những năm 1980 bằng các phương trình,

255
00:12:20,024 --> 00:12:23,736
trường Higgs tồn tại lẫn trong
sự hỗn độn của lực yếu

256
00:12:23,760 --> 00:12:26,927
nên ta không thể khẳng định
sự tồn tại độc lập của nó, cho đến nay.

257
00:12:26,951 --> 00:12:28,726
JG: Hoặc một video tôi làm

258
00:12:28,750 --> 00:12:31,959
trong chương trình "Crash Course",
nó nói về chiến tranh thế giới thứ nhất.

259
00:12:31,983 --> 00:12:35,354
(Video) Nguyên nhân trực tiếp dĩ nhiên
là do vụ ám sát

260
00:12:35,378 --> 00:12:37,389
Thái tử Franz Ferdinand của Áo ở Sarajevo

261
00:12:37,413 --> 00:12:41,839
vào ngày 28 tháng 6, 1914. Thủ phạm là 
nhà cách mạng Cộng hòa Srpska có tên Gavrilo Princip.

262
00:12:41,863 --> 00:12:43,305
Ngoài ra, ta nên lưu ý rằng

263
00:12:43,329 --> 00:12:45,821
chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra

264
00:12:45,845 --> 00:12:47,176
bởi một hành động khủng bố.

265
00:12:47,176 --> 00:12:51,341
Mặc dù Franz Ferdinand không được sự tín nhiệm 
từ người chú - hoàng đế Franz Joseph --

266
00:12:51,341 --> 00:12:53,079
như vậy mới gọi là râu chứ!

267
00:12:53,103 --> 00:12:56,878
Nhưng cuộc ám sát đã tạo điều kiện cho Áo
gửi tối hậu thư cho Serbia,

268
00:12:56,902 --> 00:13:00,114
và Serbia đã chấp nhận một phần,
không phải tất cả, yêu cầu của Áo

269
00:13:00,138 --> 00:13:02,698
khiến Áo tuyên bố chiến tranh với Serbia.

270
00:13:02,722 --> 00:13:06,103
rồi đến Nga, đồng minh của Serbia,
tiến hành huy động quân đội.

271
00:13:06,127 --> 00:13:08,121
Đức, đồng minh của Áo,

272
00:13:08,121 --> 00:13:09,958
yêu cầu Nga dừng việc huy động

273
00:13:09,982 --> 00:13:13,241
nhưng Nga không chấp thuận,
nên Đức liền huy động quân đội của họ,

274
00:13:13,265 --> 00:13:16,334
và tuyên chiến với Nga,
củng cố tình đồng minh với Đế quốc Ottoman

275
00:13:16,358 --> 00:13:19,937
rồi tuyên chiến với Pháp,
vì, bạn biết đấy, Pháp.

276
00:13:19,961 --> 00:13:23,414
(Cười)

277
00:13:23,438 --> 00:13:25,682
Không chỉ có vật lý và lịch sử thế giới

278
00:13:25,706 --> 00:13:28,838
là thứ người ta học qua Youtube.

279
00:13:28,862 --> 00:13:31,240
Đây là một video về toán học trừu tượng.

280
00:13:33,914 --> 00:13:36,598
(Video) Bạn là tôi, và bạn đang
ở trong một tiết toán,

281
00:13:36,622 --> 00:13:38,624
vì họ bắt bạn học thứ đó hàng ngày.

282
00:13:38,648 --> 00:13:40,509
Và bạn đang học...
tổng của dãy vô hạn.

283
00:13:40,509 --> 00:13:42,559
Nó nằm trong chương trình học 
cấp ba phải không?

284
00:13:42,559 --> 00:13:46,139
Mặc dù nó là chủ đề thú vị,
nhưng họ lại khiến nó thật nhàm chán.

285
00:13:46,139 --> 00:13:49,531
Vậy nên tôi đoán đó là lí do
họ cho dãy vô hạn vào chương trình học.

286
00:13:49,531 --> 00:13:52,797
Vì vậy, để tránh bị giáo viên chú ý,
bạn vẽ vào vở thay vì chép bài

287
00:13:52,797 --> 00:13:55,403
và nghĩ xem viết từ "dãy" (series) 
ở dạng số nhiều thế nào

288
00:13:55,403 --> 00:13:59,239
thay vì nghĩ về bài học: "serieses,"
"seriese," "seriesen," hay "serii"?

289
00:13:59,239 --> 00:14:02,702
hay ở dạng số ít thế nào:
một "serie", hay "serum",

290
00:14:02,702 --> 00:14:05,650
như dạng số ít của "sheep" là "shoop".

291
00:14:05,650 --> 00:14:07,793
Nhưng cái khái niệm ở đây,

292
00:14:07,817 --> 00:14:11,278
ví dụ 1/2 + 1/4 + 1/8 + 1/16 + ...
thật ra cũng có ích nếu như

293
00:14:11,302 --> 00:14:13,065
chẳng hạn bạn muốn vẽ một hàng voi,

294
00:14:13,089 --> 00:14:14,905
mỗi con đều nối đuôi nhau:

295
00:14:14,929 --> 00:14:18,097
voi cỡ thường, voi nhỏ,
voi sơ sinh, voi có kích cỡ con chó,

296
00:14:18,121 --> 00:14:20,956
rồi đến cỡ chó con, xuống tận
kích cỡ của Mr. Tusk và tiếp tục.

297
00:14:20,956 --> 00:14:22,751
Và điều hay ho ở đây là

298
00:14:22,751 --> 00:14:25,022
bạn có thể vẽ số lượng voi vô hạn
trên một hàng,

299
00:14:25,022 --> 00:14:26,635
mà chỉ cần vỏn vẹn một trang vở.

300
00:14:27,809 --> 00:14:30,395
JG: Và cuối cùng là Destin
từ "Smarter Every Day",

301
00:14:30,395 --> 00:14:32,368
nói về tính bảo toàn của
momen động lượng,

302
00:14:32,368 --> 00:14:34,659
vì đây là Youtube, nên, mèo:

303
00:14:34,739 --> 00:14:37,284
(Video) Chào, tôi Destin đây.
Chào mừng trở lại với "Smarter Every Day".

304
00:14:37,284 --> 00:14:41,426
Có lẽ bạn đã biết rằng mèo luôn
tiếp đất bằng chân của nó.

305
00:14:41,450 --> 00:14:43,410
Câu hỏi hôm là: tại sao?

306
00:14:43,434 --> 00:14:46,190
Câu trả lời cho những câu hỏi đơn giản
thường rất phức tạp.

307
00:14:46,214 --> 00:14:48,168
Ví dụ, tôi sẽ thay đổi câu hỏi một chút:

308
00:14:48,168 --> 00:14:53,443
Làm thế nào mà con mèo có thể xoay mình
trong khung tham chiếu theo chiều rơi

309
00:14:53,467 --> 00:14:56,432
mà không vi phạm tính bảo toàn của
momen động lượng?

310
00:14:56,456 --> 00:14:57,467
(Cười)

311
00:14:57,491 --> 00:15:00,968
JG: Ta có thể thấy cả bốn video
đều có điểm chung:

312
00:15:01,397 --> 00:15:04,516
chúng đều có hơn nửa triệu lượt xem
trên Youtube.

313
00:15:04,540 --> 00:15:07,609
Và những người xem nó không phải
đang trong một lớp học,

314
00:15:07,633 --> 00:15:11,274
mà vì họ là một phần của cộng đồng học tập

315
00:15:11,298 --> 00:15:13,313
được dựng lên bởi những kênh này.

316
00:15:13,686 --> 00:15:16,417
Và như tôi đã nói,
Youtube giống như một lớp học với tôi,

317
00:15:16,441 --> 00:15:19,124
và điều đó đúng ở nhiều mặt,
vì đây là người hướng dẫn --

318
00:15:19,148 --> 00:15:22,166
như một lớp học bình thường:
đây là người hướng dẫn,

319
00:15:22,190 --> 00:15:24,513
và bên dưới người hướng dẫn
là các học sinh,

320
00:15:24,537 --> 00:15:26,608
và các học sinh đang thảo luận với nhau.

321
00:15:26,632 --> 00:15:30,661
Tôi biết rằng những bình luận trên Youtube
được đánh giá thấp

322
00:15:30,685 --> 00:15:32,080
trong thế giới Internet,

323
00:15:32,104 --> 00:15:35,175
nhưng thật ra, nếu bạn vào bình luận
trên các kênh này,

324
00:15:35,199 --> 00:15:38,354
bạn sẽ thấy mọi người đang
tập trung vào chủ đề,

325
00:15:38,378 --> 00:15:42,625
hỏi những câu hỏi khó về chủ đề,

326
00:15:42,649 --> 00:15:45,387
và rồi có người trả lời những câu hỏi đó.

327
00:15:45,411 --> 00:15:50,245
Và tất cả những video Youtube
tôi nói với bạn

328
00:15:50,269 --> 00:15:54,112
sẽ luôn ở đó, đúng vị trí mà tôi đã thấy
luôn nằm trên trang cố định

329
00:15:54,136 --> 00:15:55,294
khi bạn gõ bình luận,

330
00:15:55,318 --> 00:16:00,950
bạn đang tham gia vào một cuộc thảo luận
có thực và nó luôn sôi động.

331
00:16:00,974 --> 00:16:04,545
Và vì tôi cũng hay bình luận,
tôi cũng có thể gia nhập với bạn.

332
00:16:04,569 --> 00:16:07,023
Và bạn có thể thấy điều này
dù là lịch sử thế giới,

333
00:16:07,047 --> 00:16:10,109
hay toán học hay khoa học
hay cái gì đi nữa.

334
00:16:10,133 --> 00:16:15,751
Bạn cũng có thể thấy giới trẻ hiện nay
sử dụng các công cụ trên mạng Internet

335
00:16:15,775 --> 00:16:18,852
để tạo ra nơi trao đổi tri thức

336
00:16:18,876 --> 00:16:20,476
thay vì nơi để chạy trốn khỏi nó

337
00:16:20,500 --> 00:16:25,197
tiêu biểu là ảnh chế
hay nhiều sáng chế khác trên Internet --

338
00:16:25,221 --> 00:16:27,745
ví dụ như, "Ông trời rảnh quá
nên đã tạo ra toán học".

339
00:16:27,769 --> 00:16:31,220
Hay Honey Boo Boo chỉ trích
chủ nghĩa công nghiệp tư bản:

340
00:16:31,244 --> 00:16:35,800
["Chủ nghĩa công nghiệp tư bản
không phải là tất cả cái tốt của nhân loại.

341
00:16:35,800 --> 00:16:39,903
Ngược lại; nó là công cụ càn quét,
chủ nghĩa hư vô phá hoại."]

342
00:16:40,325 --> 00:16:43,982
Tôi thực sự tin rằng những không gian này,

343
00:16:44,006 --> 00:16:49,039
những cộng đồng này đã được dựng lên
cho thế hệ trẻ ham học,

344
00:16:49,063 --> 00:16:53,428
loại cộng đồng thế này,
cộng đồng vẽ bản đồ như thế này

345
00:16:53,452 --> 00:16:57,995
mà tôi đã từng tham gia
hồi cấp ba, rôi đại học.

346
00:16:58,019 --> 00:17:01,288
Và khi tôi cố gắng tìm lại nó
khi đã trưởng thành

347
00:17:01,312 --> 00:17:04,622
đã cho tôi biết sự tồn tại
của một cộng đồng học tập

348
00:17:04,646 --> 00:17:09,544
luôn thôi thúc tôi học hỏi thêm
ngay cả khi đã là người lớn,

349
00:17:09,568 --> 00:17:14,279
nhờ vậy tôi không còn cảm thấy
học tập là thứ gì đó giành cho giới trẻ.

350
00:17:14,303 --> 00:17:16,526
Vi Hart và "Minute Physics"
đã dạy cho tôi

351
00:17:16,550 --> 00:17:19,350
những kiến thức
tôi chưa từng được biết.

352
00:17:19,754 --> 00:17:21,433
Và tôi biết rằng chúng ta đều hoài niệm về

353
00:17:21,457 --> 00:17:24,543
những phòng khách Paris
trong thời kì Khai Sáng,

354
00:17:24,567 --> 00:17:26,596
hay nhớ đến Algonquin Round Table,
và ước,

355
00:17:26,620 --> 00:17:28,745
"Ôi, giá mà mình
có mặt ở đó

356
00:17:28,769 --> 00:17:31,614
Mình ước mình có thể nghe 
những câu đùa của Dorothy Parker."

357
00:17:31,638 --> 00:17:36,416
Nhưng tôi nói cho bạn hay là những nơi này
có tồn tại và chúng vẫn luôn như vậy.

358
00:17:36,440 --> 00:17:40,969
Chúng tồn tại ở một góc nào đó trên Internet.
nơi mà người già không giám bước đến.

359
00:17:40,993 --> 00:17:41,996
(Cười)

360
00:17:42,020 --> 00:17:47,259
Và tôi thật sự, thật sự tin rằng
khi chúng ta vẽ nên Agloe, New York,

361
00:17:47,259 --> 00:17:48,869
vào những năm 60,

362
00:17:48,869 --> 00:17:52,667
khi ta biến Agloe thành sự thật,
chúng ta chỉ mới bắt đầu.

363
00:17:53,246 --> 00:17:54,398
Cảm ơn.

364
00:17:54,422 --> 00:17:57,003
(Vỗ tay)