WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:03.000
ကဲ ဒီနေ့ ပြောချင်တာက ငွေနဲ့ 
ပျော်ရွှင်မှုအကြောင်းပါ။

00:00:03.000 --> 00:00:05.000
ဒီ နှစ်ခုက ကျွန်တော်တို့ အချိန်အများကြီး

00:00:05.000 --> 00:00:07.000
အကုန်ခံကာ စဉ်းစားတဲ့အကြောင်းပါ။

00:00:07.000 --> 00:00:10.000
ဒါတွေ ဝင်ဖို့ (သို့) တိုးပွားဖို့
ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့။

00:00:10.000 --> 00:00:12.000
တော်တော်များများ ဒီစကားရပ်နဲ့ ပနံရပါတယ်။

00:00:12.000 --> 00:00:14.000
ဘာသာရေးနဲ့ တက်ကျမ်းတွေမှာတွေရတာက

00:00:14.000 --> 00:00:16.000
ငွေက ပျော်ရွှင်မှုကို ဝယ်လို့မရဘူးတဲ့။

00:00:16.000 --> 00:00:19.000
ဒါဟာမှားတယ်လို့ ဒီနေ့ အကြံပေးချင်တာပါ။

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
(ရယ်သံများ)

00:00:21.000 --> 00:00:23.000
စီးပွားရေးကျောင်းကပါ၊ ဒါကိုလုပ်တာပေါ့

00:00:23.000 --> 00:00:26.000
ဒါဟာ မှားတယ်၊ တကယ်က 
ခင်ဗျားဟာ မှန်မှန်ကန်ကန်

00:00:26.000 --> 00:00:28.000
သုံးစွဲမနေဘူးလို့ ထင်ရင်ပေါ့။

00:00:28.000 --> 00:00:30.000
ဒီတော့ ပုံမှန်သုံးနတေဲ့ နည်းလမ်းအစား

00:00:30.000 --> 00:00:32.000
ဖြစ်နိုင်တာက အပြောင်းအလဲနဲ့ သုံးလိုက်ရင်

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
နည်းနည်းလေး ပိုကောင်းနိုင်တာပေါ့။

00:00:34.000 --> 00:00:37.000
ပိုပျော်ရွှင်စေအောင် သုံးနိုင်တဲ့
နည်းတွေကို မပြောပြခင်

00:00:37.000 --> 00:00:39.000
သုံးနေကျပုံတွေကို စဉ်းစားကြည့်ရအောင်။

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
ဒါက တကယ်မှာ ပိုမပျော်စေပါဘူး။

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
သဘာဝကျတဲ့ စမ်းသပ်မှုလေး တစ်ခု ရှိပါတယ်။

00:00:43.000 --> 00:00:46.000
ဒါနဲ့ CNN က လူတွေ ထီပေါက်တဲ့အခါ
ဖြစ်ပေါ်တတ်တာကို

00:00:46.000 --> 00:00:49.000
စိတ်ဝင်စားစရာ ဆောင်းပါးလေး
မကြာသေးခင်က ရေးသားခဲ့တယ်။

00:00:49.000 --> 00:00:52.000
ထီပေါက်ရင် သူတို့ဘဝတွေဟာ အံ့ဩစရာ
ကောင်းသွားမယ်လို့ ထင်တတ်ကြတယ်

00:00:52.000 --> 00:00:54.000
ဆောင်းပါးက သူတို့ဘဝတွေ ပျက်စီးသွားပုံပါ။

00:00:54.000 --> 00:00:56.000
ဒီတော့ လူတွေ ထီပေါက်ရင် ဖြစ်တတ်တာက

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
တစ်။ သူတို့ငွေတွေကို အကုန်သုံးလိုက်တော့
အကြွေးတင်သွားကြတယ်၊

00:00:59.000 --> 00:01:02.000
နှစ်။ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ ဆုံဖူးတဲ့သူတွေဟာ
သူတို့ကိုရှာပြီး

00:01:02.000 --> 00:01:04.000
ငွေအတွက် စိတ်ရှုပ်အောင်လုပ်ကြတယ်။

00:01:04.000 --> 00:01:06.000
တကယ်တော့ ဆက်ဆံရေးပျက်ပြားစေတာပေါ့။

00:01:06.000 --> 00:01:08.000
ဒါနဲ့ ထီမပေါက်ခင်ကထက် အကြွေးပိုထူ၊

00:01:08.000 --> 00:01:10.000
ဆက်ဆံရေး ပိုဆိုးသွားတယ်။

00:01:10.000 --> 00:01:12.000
ဆောင်းပါးနဲ့ပတ်သက်ပြီး စိတ်ဝင်စားစရာ

00:01:12.000 --> 00:01:15.000
ဆောင်းပါးကို ဖတ်တဲ့သူတွေက 
ဝေဖန်ချက်ပေးတာပါ။

00:01:15.000 --> 00:01:17.000
ငွေက သူတို့ကိုဘယ်လို ပျော်ရွှင်မှုမပေးတာ

00:01:17.000 --> 00:01:19.000
နားလည်အောင်လုပ်ပေးတာကို
ပြောမယ့်အစား

00:01:19.000 --> 00:01:21.000
လူတိုင်းက ချက်ချင်းပြောတာက

00:01:21.000 --> 00:01:23.000
ကျုပ် ထီပေါက်ရင် ဘာလုပ်မလဲ သီလား။

00:01:23.000 --> 00:01:25.000
သူတို့လုပ်မှာ လေထဲ တိုက်အိမ် ဆောက်ရင်းလေ။

00:01:25.000 --> 00:01:28.000
ဒီမှာ တွေ့တာတွေထဲက 
စဉ်းစားဖို့ စိတ်ဝင်စားစရာ နှစ်ခုပါ။

00:01:28.000 --> 00:01:31.000
တစ်ယောက်ကရေးတာက "ကျုပ် ထီပေါက်ရင် 
ကိုယ်ပိုင် တောင်လေးတစ်လုံး

00:01:31.000 --> 00:01:33.000
ဝယ်ပြီး ထိပ်မှာ အိမ်ကလေးတစ်လုံး ဆောက်မယ်။

00:01:33.000 --> 00:01:35.000
(ရယ်သံများ)

00:01:35.000 --> 00:01:38.000
နောက်တစ်ယောက်က " ရေချိုးကန်ကို 
ငွေနဲ့ ဖြည့်လိုက်ပြီး ကန်ထဲကို

00:01:38.000 --> 00:01:40.000
ဆေးပြင်းလိပ်ကြီးခဲ ပြီးတော့ ရှန်ပိန်

00:01:40.000 --> 00:01:42.000
တစ်ခွက်လောက် မြုံ့ရင်းဝင်လိုက်မယ်။"

00:01:42.000 --> 00:01:44.000
ဒါက ပိုဆိုးတယ်၊ "ဓာတ်ပုံရိုက်ခိုင်းပြီး

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
ပုံချောတွေ အများကြီးလုပ်ခိုင်းမယ်။

00:01:46.000 --> 00:01:48.000
ပိုက်ဆံတောင်းတာတို့၊ ငွေညှစ်တာတို့လုပ်တဲ့

00:01:48.000 --> 00:01:51.000
သူဟာ ဒီပုံကလွဲပြီး ဘာမှရမှာမဟုတ်ဘူး။"

00:01:51.000 --> 00:01:54.000
(ရယ်သံများ)

00:01:54.000 --> 00:01:56.000
ဒီတော့ ဝေဖန်ချက်အများအပြားဟာ ဒါမျိုးတွေပါ။

00:01:56.000 --> 00:01:58.000
လူတွေ ငွေရတဲ့ အခါမှာ တကယ်ကျတော့

00:01:58.000 --> 00:02:00.000
ငွေက သူတို့ကို လူမှုရေး ခေါင်းပါးစေတယ်။

00:02:00.000 --> 00:02:03.000
ဘဝကိုဖျက်ဆီးတယ်၊ မိတ်ဆွေတွေက
စိတ်ရှုပ်စေတယ်လို့ ပြောတာပါ။

00:02:03.000 --> 00:02:05.000
ငွေက မကြာခဏ အတ္တလည်းကြီးစေပြီး

00:02:05.000 --> 00:02:07.000
ကျွန်တော်တို့ဟာ ကိုယ့်အတွက်ပဲ လုပ်ကြတယ်လေ။

00:02:07.000 --> 00:02:09.000
အင်း ငွေက ကျွန်တော်တို့ကို မပျော်စေတဲ့

00:02:09.000 --> 00:02:11.000
အကြောင်းက မဟုတ်တာတွေမှာပဲ အမြဲသုံးနေကြပြီး

00:02:11.000 --> 00:02:14.000
အထူးသဖြင့် ကိုယ့်အတွက်ပဲ သုံးနေကြလို့ပါ။

NOTE Paragraph

00:02:14.000 --> 00:02:16.000
တွေးမိတာက လူတွေကို အခြားသူတွေအတွက်

00:02:16.000 --> 00:02:18.000
သုံးစေမယ်ဆိုရင် ဘာဖြစ်မလဲ ဆိုတာပါ။

00:02:18.000 --> 00:02:21.000
ဒီတော့ ငွေနဲ့ လူမှုရေးခေါင်းပါးမဲ့အစား

00:02:21.000 --> 00:02:23.000
ငွေနဲ့ လူမှုရေးနည်းနည်း ပိုလုပ်ရင်ရော။

00:02:23.000 --> 00:02:25.000
လူတွေကို လုပ်စေပြီး ဖြစ်တာကိုကြည့်မယ်ပေါ့

00:02:25.000 --> 00:02:27.000
ဒီတော့ တချို့ကို လုပ်နေကျ လုပ်ခိုင်းပြီး

00:02:27.000 --> 00:02:29.000
သူတို့ဘာသာ သုံးခိုင်းမယ်။

00:02:29.000 --> 00:02:31.000
တချို့ကို ပေးခိုင်းလိုက်ပြီး သူတို့ရဲ့

00:02:31.000 --> 00:02:34.000
ပျော်ရွှင်မှုကို တိုင်းတာကာ 
သူတို့ ပိုပျော်လားလို့ ကြည့်မယ်။

00:02:34.000 --> 00:02:36.000
ဒါနဲ့ လုပ်ခဲ့တဲ့ ပထမနည်းက ဒါပါ။

00:02:36.000 --> 00:02:38.000
Vancouver မနက်ခင်းမှာ British Columbia

00:02:38.000 --> 00:02:40.000
တက္ကသိုလ်ကိုသွားပြီး လူတွေဆီချဉ်းကပ်ပြီး

00:02:40.000 --> 00:02:42.000
မေးတာက"စမ်းသပ်မှုထဲမှာ ပါချင်လား။"

00:02:42.000 --> 00:02:44.000
သူတို့က "ဟုတ်ကဲ့"တဲ့။

00:02:44.000 --> 00:02:47.000
သူတို့ တယ်လောက်ပျော်ခဲ့လဲ လို့မေးပြီး
စာအိတ် တစ်အိတ်ပေးလိုက်တယ်။

00:02:47.000 --> 00:02:49.000
စာအိတ် တစ်အိတ်ထဲမှာက

00:02:49.000 --> 00:02:52.000
"ဒီနေ့ ညနေ ၅ နာရီ မထိုးခင် ဒီငွေကို 
ကိုယ့်အတွက်ကိုယ် သုံးပါ။"

00:02:52.000 --> 00:02:55.000
ဒီတော့ ဘာကိုသုံးနိုင်တယ်ဆိုတာ 
နမူနာတွေ ပေးလိုက်တယ်။

00:02:55.000 --> 00:02:57.000
မနက်ပိုင်းမှာ အခြားသူတွေက
"ညနေ ၅နာရီ

NOTE Paragraph

00:02:57.000 --> 00:03:00.000
မတိုင်ခင် ဒီငွေကို 
အခြားသူအတွက်သုံးပါ" ဖြတ်ပိုင်းရတယ်။

00:03:00.000 --> 00:03:02.000
စာအိတ်ထဲမှာ ငွေပါ။

00:03:02.000 --> 00:03:04.000
သူတို့ကို ဘယ်လောက်ပေးလဲဆိုတာ 
လှုပ်ပြတယ်။

00:03:04.000 --> 00:03:07.000
ဒါနဲ့ တချို့က ဒီဖြတ်ပိုင်းနဲ့
ငါးဒေါ်လာရတယ်။

00:03:07.000 --> 00:03:10.000
တချို့က ဒီဖြတ်ပိုင်းနဲ့ ဒေါ်လာ ၂၀ ရတယ်။


00:03:10.000 --> 00:03:13.000
သူတို့ နေချင်သလို နေခွင့်ပေးလိုက်တယ်။
ကြိုက်တာ လုပ်ကြတော့တာပေါ့။

00:03:13.000 --> 00:03:16.000
သူတို့ကို ပြောထားတဲ့အတိုင်း 
လုပ်ကြတာတွေ့ရတယ်။

00:03:16.000 --> 00:03:18.000
ညကျတော့ ဖုန်းဆက်မေးတာက

00:03:18.000 --> 00:03:20.000
"ဘာအတွက် သုံးခဲ့လဲ၊" 
"အခု ဘယ်လောက် ပျော်လဲ။"

00:03:20.000 --> 00:03:22.000
ဘာအတွက် သုံးခဲ့လဲ။"

00:03:22.000 --> 00:03:24.000
ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားတွေဆိုတော့ 
ကိုယ့်အတွက်

00:03:24.000 --> 00:03:26.000
နားကွင်း၊ မိတ်ကပ်လိုတွေမှာ 
သုံးတာများတယ်

00:03:26.000 --> 00:03:29.000
အမျိုးသမီး တစ်ဦးက သူ့တူမအတွက် 
ရုပ်လုံးသွင်းထားတဲ့ အရုပ်ဝယ်တယ်။

00:03:29.000 --> 00:03:31.000
လူတွေဟာ အိမ်ယာမဲ့တွေကို ပေးကမ်းကြတယ်။

00:03:31.000 --> 00:03:34.000
ဒီက Starbucks ရဲ့ သက်ရောက်မှုကြီးပါ။


00:03:34.000 --> 00:03:36.000
(ရယ်သံများ)

00:03:36.000 --> 00:03:39.000
ဒီတော့ ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားတစ်ယောက်ကို 
ငါးဒေါ်လာပေးရင်

00:03:39.000 --> 00:03:42.000
ဒါဟာ ကော်ဖီလိုဖြစ်ပြီး 
Starbucks ကို အမြန်ဆုံးလစ်တော့တာပဲ။

00:03:42.000 --> 00:03:45.000
ဒါပေမဲ့ တချို့က ကိုယ့်အတွက် ကော်ဖီဝယ်တာ၊ 
လုပ်နေကျအတိုင်းလေ။

00:03:45.000 --> 00:03:47.000
တချို့က သူများအတွက် ကော်ဖီဝယ်တာတဲ့။

00:03:47.000 --> 00:03:49.000
ဒီတော့ ဝယ်တာချင်းအတူတူ

00:03:49.000 --> 00:03:51.000
ကိုယ်အတွက်ပဲ ရည်မှန်းတာနဲ့

00:03:51.000 --> 00:03:53.000
သူများအတွက် ရည်မှန်းတာပါ။

00:03:53.000 --> 00:03:55.000
အဆုံးမှာ ဖုန်းပြန်ဆက်တော့ 
သိရတာက ဘာလဲ။

00:03:55.000 --> 00:03:57.000
ငွေကို သူများအတွက် 
သုံးသူတွေ ပိုပျော်ကြတယ်

00:03:57.000 --> 00:03:59.000
ကိုယ့်အတွက်ပဲ သုံးသူတွေက
ဘာမှဖြစ်မလာပါဘူး။

00:03:59.000 --> 00:04:02.000
ပိုမပျော်တာတော့မဟုတ်ပဲ
သူတို့အတွက် အများကြီး မဖြစ်စေတာပါ။

00:04:02.000 --> 00:04:05.000
အခြားတွေ့ရှိတာက သုံးတဲ့ပမာဏဟာ 
သိပ် အဓိက မကျတာပါ။

00:04:05.000 --> 00:04:08.000
လူတွေထင်တာက ဒေါ်လာ ၂၀ က 
၅ ဒေါ်လာထက် ပိုကောင်းမယ်ပေါ့။

00:04:08.000 --> 00:04:11.000
တကယ်က ဘယ်လောက်သုံးတာက အရေးမကြီးပါဘူး။

00:04:11.000 --> 00:04:13.000
အဓိကက ကိုယ့်အတွက်ထက်

00:04:13.000 --> 00:04:15.000
သူများအတွက်သုံးတာပါ။

00:04:15.000 --> 00:04:17.000
ဒါကို ထပ်တလဲလဲ တွေ့ရတာက

00:04:17.000 --> 00:04:20.000
လူတွေကို ကိုယ်တိုင်အတွက်ဆိုတာထက် 
သူများအတွက် ငွေပေးတဲ့အခါမှာပါ။

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
တကယ်တော့ ဒါတွေဟာ ကနေဒါက ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသား

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
တွေဖြစ်ပြီး အများစု သဘောထား မထင်ဟပ်ပါဘူး။

00:04:24.000 --> 00:04:27.000
တော်တော်လေး ချမ်းသာသူတွေနဲ့ 
အဲဒီလိုအရာမျိုးတွေပါပဲ။

00:04:27.000 --> 00:04:30.000
ချမ်းသားတဲ့ နိုင်ငံတွေတင်ပဲလား၊ 
ဒါမှမဟုတ် ကမ္ဘာ့

00:04:30.000 --> 00:04:32.000
နေရာတိုင်းမှာ မှန်လားဆိုတာ သိချင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:04:32.000 --> 00:04:34.000
Uganda သွားပြီး အလားတူ စမ်းသပ်မှု လုပ်တာ

00:04:34.000 --> 00:04:36.000
မြင်ကြည့်လိုက်ပါ၊ ကနေဒါက လူတွေကို မေးတဲ့

00:04:36.000 --> 00:04:39.000
" ငွေကို မိမိ (သို့) သူများအတွက် 
နောက်ဆုံး သုံးခဲ့တာပြောပါ"

00:04:39.000 --> 00:04:41.000
"ဘယ်လောက် သင့်ကိုပျော်စေတလဲ" ရှင်းပြပါ။

NOTE Paragraph

00:04:41.000 --> 00:04:43.000
အစား Uganda မှာ "ငွေကို မိမိ (သို့) သူများ

00:04:43.000 --> 00:04:46.000
အတွက် နောက်ဆုံးသုံးခဲ့လဲ၊ 
ဒါကို ရှင်းပြပါလို့မေးပါတယ်။

00:04:46.000 --> 00:04:48.000
ပြီးတော့ ဘယ်လောက်ပျော်ခဲ့လဲလို့ ထပ်မေးတယ်။

00:04:48.000 --> 00:04:50.000
တွေ့ရတာက အံ့ဩစရာမျိုးပါ။

00:04:50.000 --> 00:04:52.000
အကြောင်းက ငွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လုပ်တာမှာ

00:04:52.000 --> 00:04:55.000
လူသားချင်းတူညီမှုနဲ့ ယဉ်ကျေးမှု 
ကွာခြားချက်တွေလည်းရှိလို့ပါ။

00:04:55.000 --> 00:04:57.000
ဒီတော့ ဥပမာအနေနဲ့

00:04:57.000 --> 00:04:59.000
Uganda က လူက ဒီလိုပြောတယ်၊

00:04:59.000 --> 00:05:01.000
ကျွန်တော် ကြိုက်တဲ့ မိန်းကလေးကို ခေါ်တယ်။

00:05:01.000 --> 00:05:03.000
တကယ်က ချိန်းတွေ့တာဖြစ်ပြီး

00:05:03.000 --> 00:05:06.000
သူမကို အခုထိ မရသေးပါဘူးလို့
နောက်ဆုံးမှာ သူပြောခဲ့တယ်။

00:05:06.000 --> 00:05:09.000
ဒါက ကနေဒါက ကောင်လေးပါ။

00:05:09.000 --> 00:05:11.000
အတူတူပါပဲ။

00:05:11.000 --> 00:05:13.000
"ရည်းစာကို ညစာစားဖို့ ခေါ်လိုက်တယ်။

00:05:13.000 --> 00:05:15.000
ရုပ်ရှင်ကြည့်ပြီး အစောကြီး ထွက်ခဲ့တယ်။

00:05:15.000 --> 00:05:19.000
သူမအခန်းကို ပြန်ပြီး ကိတ်မုန့်စားတယ်။ 
ကိတ်မုန့် တစ်တုံးပါပဲ။"

00:05:19.000 --> 00:05:21.000
လူသားချင်းတူညီမှု..ဒါကြောင့် သူများအတွက်

00:05:21.000 --> 00:05:23.000
ငွေသုံးတယ်၊ သူတို့အပေါ် ကောင်းတယ်။

00:05:23.000 --> 00:05:25.000
စိတ်မှာ တစ်ခုခုရှိနေနိုင်တယ်၊ မရှိနိုင်ဘူး

00:05:25.000 --> 00:05:27.000
နောက်ပြီး ထူးခြားတဲ့ မတူညီမှုတွေ တွေ့တယ်။

00:05:27.000 --> 00:05:29.000
ဒီ နှစ်ခုကိုကြည့်ပါဦး။

00:05:29.000 --> 00:05:31.000
ဒါက ကနေဒါက အမျိုးသမီးပါ။ မေးတာက

NOTE Paragraph

00:05:31.000 --> 00:05:33.000
" သူများအတွက် ငွေသုံးတဲ့ ကာလတစ်ခုပြောပါ။

00:05:33.000 --> 00:05:35.000
သူမက " အမေ့ကို လက်ဆောင်တစ်ခု ဝယ်ပေးတယ်၊

00:05:35.000 --> 00:05:37.000
ဆိုင်ကို ကားမောင်းသွားပြီး ဝယ်ပေးတာပါ"

00:05:37.000 --> 00:05:39.000
ကောင်းလိုက်တဲ့ လုပ်ရပ်လေးပါ။

00:05:39.000 --> 00:05:41.000
အသိတွေကို လက်ဆောင်ဝယ်ပေးတာ ကောင်းတာပေါ့။

00:05:41.000 --> 00:05:43.000
ဒါကို Uganda က အမျိုးသမီးနဲ့ ယှဉ်ကြည့်ပါ။

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
"လမ်းလျှောက်ပြီး ကြာပြီဖြစ်တဲ့ မိတ်ဆွေရဲ့

00:05:45.000 --> 00:05:47.000
ငှက်ဖျားဖြစ်နေတဲ့သားကို သွားတွေ့တယ်။

00:05:47.000 --> 00:05:50.000
သူတို့မှာ ငွေမရှိဘူး၊ ဆေးခန်းသွားတော့
ဒီငွေပေးလိုက်တယ်။

00:05:50.000 --> 00:05:53.000
ဒေါ်လာ တစ်သောင်း မဟုတ်ဘူး၊ 
ပြည်တွင်းငွေကြေးပါ။

00:05:53.000 --> 00:05:55.000
တကယ်တော့ အရမ်းနည်းတဲ့ ငွေပမာဏပါ။

00:05:55.000 --> 00:05:57.000
အရင်းခံအကြောင်းတွေကတော့ အတော်ကွာပါတယ်။

00:05:57.000 --> 00:05:59.000
ဒါက တကယ့် ဆေးကုသမှု လိုအပ်ချက်ပါ။

00:05:59.000 --> 00:06:01.000
တည့်တည့်ဆိုရရင် အာယုဒါနပါ။

00:06:01.000 --> 00:06:03.000
အထက်ကတော့ အမေအတွက် လက်ဆောင်ဝယ်ပေးတာမျိုးပါ

00:06:03.000 --> 00:06:05.000
ထပ်တွေ့ရတာက အခြားသူတွေအတွက်

NOTE Paragraph

00:06:05.000 --> 00:06:07.000
ငွေကို သတ်သတ်မှတ်မှတ် သုံးတာဟာ

00:06:07.000 --> 00:06:09.000
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပျော်အောင်လုပ်ဖို့

00:06:09.000 --> 00:06:11.000
သူများအတွက် သုံးတယ်ဆိုတာလောက်နီးပါး

00:06:11.000 --> 00:06:13.000
အရေးမပါဘူးဆိုပေမဲ့လည်း

00:06:13.000 --> 00:06:15.000
ဒါကမှ တကယ့်ကို အရေးပါတာပါ။

00:06:15.000 --> 00:06:18.000
ဒီတော့ ငွေနဲ့ပျော်အောင်လုပ်ဖို့ 
အံ့ဖွယ်ရာတွေ လုပ်ဖို့မလိုဘူး။

00:06:18.000 --> 00:06:21.000
သေးသေးလေးတွေလုပ်တယ် ဆိုပေမဲ့ ဒါက 
နေ အကျိုးတွေ ရနိုင်ပါသေးတယ်။

00:06:21.000 --> 00:06:23.000
ဒါတွေက နှစ်နိုင်ငံပဲ ရှိပါသေးတယ်။

00:06:23.000 --> 00:06:26.000
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတိုင်းကို ပိုကျယ်ပြန့်စွာ
သွားကြည့်ပြီးတောင်

NOTE Paragraph

00:06:26.000 --> 00:06:29.000
ငွေနဲ့ ပျော်ရွှင်မှု ကြားက ဆက်စပ်မှုကို
သိလိုက်ချင်ပါတယ်။

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
Gallup Organization က ဒေတာတွေ ရထားပါတယ်၊

00:06:31.000 --> 00:06:34.000
မကြာသေးခင်က ဖြစ်နေတဲ့ 
နိုင်ငံရေး သဘောထားစစ်တမ်းတွေကပါ။

NOTE Paragraph

00:06:34.000 --> 00:06:36.000
မေးတာက "မကြာခင်က အသင်းအဖွဲ့ကို လှူခဲ့လား"

00:06:36.000 --> 00:06:39.000
"သင့်ဘဝမှာ ယေဘုယျအနေနဲ့ ဘယ်လောက်ပျော်လဲ"

00:06:39.000 --> 00:06:41.000
ဒီနှစ်ခုကြားက ဆက်စပ်မှုကို သိနိုင်တာပေါ့။

00:06:41.000 --> 00:06:44.000
ဒါတွေဟာ အပြုသဘော ဆက်နွယ်နေလား၊ 
ငွေပေးလိုက်တာဟာ ပျော်စေလား၊

00:06:44.000 --> 00:06:46.000
ဒါမှမဟုတ် အပျက်သဘော ဆက်နွယ်နေလား။

00:06:46.000 --> 00:06:48.000
ဒီမြေပုံမှာ အစိမ်းက အပြုသဘော ဆက်စပ်မှုနဲ့

00:06:48.000 --> 00:06:51.000
အနီက အပျက်သဘော ဆက်စပ်မှုပါ။

00:06:51.000 --> 00:06:53.000
ကမ္ဘာက မိုက်မဲစွာ စိမ်းတာ တွေ့နိုင်တယ်။

00:06:53.000 --> 00:06:55.000
ဒီတော့ ဒီဒေတာရှိတဲ့

00:06:55.000 --> 00:06:57.000
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတိုင်း နီးပါးမှာ

00:06:57.000 --> 00:06:59.000
အသင်းအဖွဲ့ကို ငွေပေးတဲ့သူတွေဟာ

00:06:59.000 --> 00:07:01.000
မပေးသူတွေထက် ပိုပျော်ပါတယ်။

00:07:01.000 --> 00:07:04.000
အလယ်က အနီရောင်နိုင်ငံကို ကြည့်နေတာ သိတယ်။

00:07:04.000 --> 00:07:06.000
ဒါဘာလဲလို့ မပြောတော့ ကျုပ်ဟာ ငကြောင်ပဲပေါ့

00:07:06.000 --> 00:07:08.000
တကယ်က ဒါဟာ Central Asian Republic ပါ။

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
ဇာတ်လမ်းတွေထွင်န်င်ပြီး ကွဲပြားနိုင်တယ်။

00:07:10.000 --> 00:07:12.000
ညာဘက်အောက်မှာက Rwanda ပါ။

00:07:12.000 --> 00:07:14.000
ဒါက အံ့ဩစရာ စိမ်းနေတယ်။

00:07:14.000 --> 00:07:16.000
ဒါကြောင့် ကြည့်တဲ့နေရာတိုင်း နီးပါးဟာ

00:07:16.000 --> 00:07:18.000
ငွေပေးခြင်းဟာ ကိုယ့်အတွက် သိမ်းထားခြင်းထက်

00:07:18.000 --> 00:07:20.000
ပိုပျော်စေပါတယ်။

00:07:20.000 --> 00:07:23.000
သင့်ရဲ့ အလုပ်လုပ်တဲ့ ဘဝကရော၊
ဒါက ကျန်နေတဲ့ ဘဝကို သုံးတာပါ။

00:07:23.000 --> 00:07:25.000
ကိုယ်သိသူတွေနဲ့ အတူမရှိတဲ့အခါ

00:07:25.000 --> 00:07:28.000
ကုမ္ပဏီတချို့ကိုဝင်ပြီး အလားတူ လုပ်ပါတယ်။

00:07:28.000 --> 00:07:30.000
ဒါတွေက Belgium အရောင်းအဖွဲ့ပါ။

00:07:30.000 --> 00:07:32.000
အသင်းလိုက် အလုပ်လုပ်တယ်၊ ဆရာဝန်တွေဆီသွား၊

00:07:32.000 --> 00:07:34.000
ဆေးတွေဝယ်အောင် လုပ်ပါတယ်။

00:07:34.000 --> 00:07:37.000
ဒီတော့ အသင်းဝင်ဖြစ်ခြင်းရဲ့ အလုပ်အနေနဲ့

00:07:37.000 --> 00:07:39.000
ရောင်းပုံကို ကြည့်နိုင်၊ မြင်နိုင်ပါတယ်။

00:07:39.000 --> 00:07:41.000
အသင်းက လူတွေကို ငွေအချို့ပေးပြီး

00:07:41.000 --> 00:07:43.000
"ကြိုက်သလိုသုံး" လို့ပြောပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
ကနေဒါက ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသားတွေလိုပေါ့။

00:07:45.000 --> 00:07:47.000
ဒါပေမဲ့ အခြားအသင်းကိုတော့" ဒီမှာ ၁၅ ယူရို

00:07:47.000 --> 00:07:49.000
ဒီအပတ် အသင်းဖော် အတွက်သုံး"လို့ ပြောတယ်။

00:07:49.000 --> 00:07:52.000
လက်ဆောင်အဖြစ် တစ်ခုခု ဝယ်ပေးခိုင်းတယ်။

00:07:52.000 --> 00:07:55.000
ဒီနောက် တွေ့ရတာက ကိုယ့်ကိုယ့်ကိုအတွက်

00:07:55.000 --> 00:07:57.000
သုံးတဲ့ အသင်းတွေနဲ့ ပေးတဲ့ငွေကို အသင်း

00:07:57.000 --> 00:07:59.000
ပိုကောင်းဖို့ လူမှုရေးစိတ်ရှိတဲ့အသင်းတွေပါ

00:07:59.000 --> 00:08:01.000
ရယ်စရာ သကြားလုံးအိုး အကြောင်းက

00:08:01.000 --> 00:08:03.000
အသင်းတစ်သင်းဟာ ငွေစု၊ သကြားလုံးတစ်အိုးဝယ်

00:08:03.000 --> 00:08:06.000
ပတ်ပြီး အိုးကို ရိုက်ခွဲလိုက်တာ 
ထွက်လာတာတွေက ဒီလိုပါ။

00:08:06.000 --> 00:08:08.000
တော်တော် ပေါက်ရနိုင်တဲ့ 
အသေးအဖွဲလေးပေမဲ့

00:08:08.000 --> 00:08:11.000
ကွာခြားချက်ကို တွေးကြည့်ပါ၊ 
ရတဲ့ ၁၅ ယူရိုကို အိတ်ကပ်ထဲထည့်၊

00:08:11.000 --> 00:08:13.000
လုံးလုံး မလုပ်တဲ့ အသင်း၊


00:08:13.000 --> 00:08:15.000
သူတို့အတွက် ကော်ဖီဝယ်သောက်ချင်သောက်မယ်။

00:08:15.000 --> 00:08:17.000
ဒီလူမှုရေးစိတ်ရှိတဲ့ အသင်းက အားလုံးစုပြီး

00:08:17.000 --> 00:08:20.000
တစ်ခုခုဝယ်ပြီး အဖွဲ့လိုက်
လှုပ်ရှားမှုလုပ်တယ်။

00:08:20.000 --> 00:08:23.000
တွေ့ရတာက လူမှုရေးစိတ်ရှိတဲ့ အသင်းတွေက
ငွေကို သူတို့အတွက်ပဲ

00:08:23.000 --> 00:08:25.000
ဆိုတဲ့ အသင်းတွေထက် ပစ္စည်း ပိုရောင်းရတယ်။

00:08:25.000 --> 00:08:27.000
ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ တွေးဖို့ တစ်နည်းက

00:08:27.000 --> 00:08:29.000
ကိုယ်ပေးတဲ့ ၁၅ ယူရိုတိုင်းကို အိတ်ကပ်ထဲပဲ

00:08:29.000 --> 00:08:32.000
ထည့်တတ်ကြပြီး အရင်ထက် ဘာမှ 
ထူးထူးခြားခြား မလုပ်တာပါ။

00:08:32.000 --> 00:08:34.000
ဒါကနေ တစ်ပြားမှ မရပါဘူး။

00:08:34.000 --> 00:08:37.000
တကယ်က ငွေဆုံးတာပါ၊ ပိုကောင်းတာလုပ်ဖို့ 
စေ့ဆော် မပေးနိုင်ဘူးလေ။

00:08:37.000 --> 00:08:39.000
ဒါပေမဲ့ ၁၅ ယူရိုကို အသင်းဖော်တွေအတွက်

00:08:39.000 --> 00:08:41.000
သုံးဖို့ပေးတာက အသင်းကို ပိုကောင်းအောင်လုပ်

00:08:41.000 --> 00:08:44.000
တော့ ဒီလိုရင်းနှီးမှုမှာ 
တကယ်ကြီးမားစွာ ရလိုက်ပါတယ်။

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
ကိုယ့်ကိုယ်ကို တွေးမိနိုင်လိမ့်မယ်လို့

00:08:46.000 --> 00:08:48.000
နားလည်ပါတယ်၊ ကောင်းပါတယ် ဆိုပေမဲ့

00:08:48.000 --> 00:08:50.000
ပရဟိတမူဝါဒမှာ သိပ်အရေးကြီးတဲ့ အခြေအနေရှိကာ

00:08:50.000 --> 00:08:52.000
အဲဒီမှာ အလုပ်ဖြစ်မယ်တော့ မထင်မိဘူး။

00:08:52.000 --> 00:08:54.000
အခြေခံက ဒီမှာ အလုပ်ဖြစ်တယ်ဆိုတာ မပြရင်

00:08:54.000 --> 00:08:56.000
သူဘာပြောပြော မယုံပါဘူး။

00:08:56.000 --> 00:08:59.000
ခင်ဗျားတို့ ဘောလုံးရိုက်အသင်းတွေကို 
တွေးနေတာကို သိပါတယ်။

00:08:59.000 --> 00:09:01.000
(ရယ်သံများ)

00:09:01.000 --> 00:09:03.000
ဒီလိုပြောတော့ ဝေဖန်စရာကြီးပါ၊

NOTE Paragraph

00:09:03.000 --> 00:09:06.000
ဒါကို ဘောလုံးရိုက်အသင်းနဲ့ မပြရင် 
အားလုံးပေါက်ကရပဲလေ။

00:09:06.000 --> 00:09:08.000
ဒီတော့ ဒီဘောလုံးရိုက်အသင်းတွေဆီသွားပြီး

00:09:08.000 --> 00:09:10.000
စိမ့်ဝင်လိုက်မိတယ်။

00:09:10.000 --> 00:09:12.000
အရင်ကအတိုင်းပဲ လုပ်ခဲ့တာပါ။

00:09:12.000 --> 00:09:15.000
တချို့အသင်းတွေက လူတွေကို 
ငွေပေးတော့ သူတို့အတွက်ပဲ သုံးတယ်။

00:09:15.000 --> 00:09:17.000
တချို့အသင်းတွေကတော့ ပေးတဲ့ငွေကို

00:09:17.000 --> 00:09:19.000
ဘောလုံးရိုက် အသင်းဖော်တွေအတွက် သုံးတယ်။

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
ကိုယ့်အတွက်ကိုယ်သုံးတဲ့ အသင်းတွေဟာ

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
အရင်လိုပဲ နိုင်တဲ့ ရာခိုင်နှုန်းက အတူတူပဲ။

00:09:23.000 --> 00:09:25.000
ငွေကို အချင်းချင်းအတွက် သုံးတဲ့အသင်းတွေဟာ

00:09:25.000 --> 00:09:27.000
ထူးခြားတဲ့ အသင်းတွေဖြစ်လာပြီး

00:09:27.000 --> 00:09:29.000
မပြီးခင်မှာ အဖွဲ့ချုပ်ကို အုပ်စိုးတယ်။

00:09:29.000 --> 00:09:31.000
ဒီမတူညီတဲ့ အခြေအနေတွေကနေ

00:09:31.000 --> 00:09:33.000
ကိုယ့်ကိုယ်ပိုင်ဘဝ၊ ကိုယ့်အလုပ်၊

00:09:33.000 --> 00:09:35.000
အချင်းချင်းပြိုင်တာလို ပေါက်ကရတွေမှာတောင်

00:09:35.000 --> 00:09:37.000
သူများအတွက်သုံးတာဟာ ကိုယ့်အတွက်သုံးတာထက်

00:09:37.000 --> 00:09:40.000
ပိုကြီးတဲ့ တုံ့ပြန်မှုရတာတွေ့နေရတယ်။

NOTE Paragraph

00:09:40.000 --> 00:09:42.000
ငွေနဲ့ပျော်ရွှင်မှုကို ဝယ်လို့မရဘူးလို့

00:09:42.000 --> 00:09:44.000
ထင်ရင် သုံးနေပုံက မဟုတ်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။

00:09:44.000 --> 00:09:47.000
အကြံပေးတာက အဲဒီ ပစ္စည်းအစား 
ဒီဟာကို ဝယ်သင့်တယ်၊ ဒါက ကိုယ့်ကို

00:09:47.000 --> 00:09:49.000
ပိုပျော်စေတယ်လို့ ပြောတာမဟုတ်ပါဘူး။

NOTE Paragraph

00:09:49.000 --> 00:09:51.000
တကယ်က ကိုယ့်အတွက် ဘယ်ပစ္စည်း

00:09:51.000 --> 00:09:53.000
ဝယ်လိုက်မယ်ဆိုတဲ့ အတွေးကို ရပ်ပြီး

00:09:53.000 --> 00:09:56.000
ဒါအစား တချို့ကို သူတပါးကိုပေးဖို့
ကြိုးစားခြင်းပါ။

00:09:56.000 --> 00:09:59.000
ကံကောင်းစွာပဲ ခင်ဗျားတို့အတွက်
အခွင့်အလမ်းတစ်ခုရှိပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:09:59.000 --> 00:10:01.000
DonorsChoose.org ဟာ ကိုယ်ကျိုးမဖက်တဲ့

00:10:01.000 --> 00:10:04.000
အဓိကအားဖြင့် ဝင်ငွေနိမ့်တဲ့ ကျောင်းတွေက
ဆရာတွေအတွက်ပါ။

00:10:04.000 --> 00:10:06.000
သူတို့ရဲ့ ပရောဂျက်တွေကို တင်တာက

00:10:06.000 --> 00:10:08.000
"Huckleberry Finn ကို
သင်ချင်တယ်၊ စာအုပ်မရှိ"

00:10:08.000 --> 00:10:10.000
"ကျောင်းသားတွေကို သိပ္ပံဘာသာ သင်ဖို့

00:10:10.000 --> 00:10:12.000
microscope လိုပေမဲ့ မရှိပါ။"

00:10:12.000 --> 00:10:14.000
ကျွန်တော်တို့ သွားပြီး ဝယ်ပေးလို့ရတာပေါ့။

00:10:14.000 --> 00:10:17.000
ဆရာတွေနဲ ကလေးတွေက ခင်ဗျားကို 
ကျေးဇူးတင်စာ ရေးကြတယ်။

00:10:17.000 --> 00:10:19.000
တစ်ခါတစ်ရံ microscope သုံးတဲ့ပုံ ပို့တယ်

00:10:19.000 --> 00:10:21.000
ဒါဟာ ထူးဆန်းတဲ့ အရာပါ။

00:10:21.000 --> 00:10:23.000
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ကို သွားပြီး ထပ်စဉ်းစားပါ။

00:10:23.000 --> 00:10:26.000
"ငါ့အတွက်ဘယ်လိုသုံးနိုင်မလဲ"
ဆိုတာလျှော့၊ ပိုပြီးတော့

00:10:26.000 --> 00:10:29.000
တွေးရမှာက " ငါ့မှာ ၅ ဒေါ်လာ
၁၅ ဒေါ်လာရှိရင်

00:10:29.000 --> 00:10:31.000
သူများအကျိုးရှိအောင် ဘာလုပ်နိုင်လဲ။

00:10:31.000 --> 00:10:34.000
နောက်ဆုံး ဒါကိုလုပ်လို့ ကိုယ်ရမယ့်
အကျိုးက ပိုများတာ သိရမှာပါ။

00:10:34.000 --> 00:10:36.000
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

00:10:36.000 --> 00:10:38.000
(လက်ခုပ်သံများ)