1
00:00:06,560 --> 00:00:08,681
Lange tijd voor de eerste selfie

2
00:00:08,681 --> 00:00:10,883
hadden de Grieken en Romeinen een mythe

3
00:00:10,883 --> 00:00:14,605
over iemand die geobsedeerd was
door zijn eigen beeltenis.

4
00:00:14,605 --> 00:00:15,895
Het verhaal was

5
00:00:15,895 --> 00:00:20,779
dat de knappe jongen Narcissus
ooit ronddwaalde op zoek naar liefde.

6
00:00:20,779 --> 00:00:23,235
Nadat hij de nimf Echo afwees,

7
00:00:23,235 --> 00:00:26,709
zag hij een reflectie
van zichzelf in de rivier

8
00:00:26,709 --> 00:00:28,511
en werd er verliefd op.

9
00:00:28,511 --> 00:00:30,116
Hij kon zijn blik niet meer afwenden

10
00:00:30,116 --> 00:00:31,944
en verdronk.

11
00:00:31,944 --> 00:00:37,040
Er bleef een bloem achter op de plaats
waar hij overleed: de Narcis.

12
00:00:37,040 --> 00:00:40,391
De mythe illustreert
het basisidee van narcisme:

13
00:00:40,391 --> 00:00:44,180
verheven eigenliefde,
tot problemen aan toe.

14
00:00:44,180 --> 00:00:48,274
Het is meer dan een persoonlijkheidstype
dat je soms ziet in een adviesrubriek.

15
00:00:48,274 --> 00:00:52,966
Het is een reeks karaktertrekken
die door psychologen bestudeerd is.

16
00:00:52,966 --> 00:00:58,772
De psychologische definitie van narcisme
is een opgeblazen, grandioos zelfbeeld.

17
00:00:58,772 --> 00:01:02,119
In meer of mindere mate
denken narcisten dat ze knapper zijn,

18
00:01:02,119 --> 00:01:02,973
slimmer,

19
00:01:02,973 --> 00:01:05,233
en belangrijker dan anderen,

20
00:01:05,233 --> 00:01:08,011
en dat ze recht hebben
op een voorkeursbehandeling.

21
00:01:08,011 --> 00:01:12,767
Psychologen erkennen twee vormen
van narcisme als persoonlijkheidskenmerk:

22
00:01:12,767 --> 00:01:15,889
grandioos en kwetsbaar narcisme.

23
00:01:15,889 --> 00:01:18,586
Ook is er de narcistische
persoonlijkheidsstoornis,

24
00:01:18,586 --> 00:01:22,656
een extremere vorm,
waar we zo op terugkomen.

25
00:01:22,656 --> 00:01:25,801
Grandioos narcisme is de bekendste soort,

26
00:01:25,801 --> 00:01:27,789
gekenmerkt door extroversie,

27
00:01:27,789 --> 00:01:28,956
dominantie

28
00:01:28,956 --> 00:01:30,531
en aandacht zoeken.

29
00:01:30,531 --> 00:01:33,812
Grandiose narcisten
willen aandacht en macht,

30
00:01:33,812 --> 00:01:35,457
soms als politicus,

31
00:01:35,457 --> 00:01:36,457
beroemdheid,

32
00:01:36,457 --> 00:01:38,290
of cultureel leider.

33
00:01:38,290 --> 00:01:42,636
Natuurlijk is niet iedereen
die zo'n positie nastreeft een narcist.

34
00:01:42,636 --> 00:01:44,406
Veel hebben positieve redenen,

35
00:01:44,406 --> 00:01:46,222
zoals om alles uit zichzelf te halen,

36
00:01:46,222 --> 00:01:48,491
of om het leven
van andere mensen te verbeteren.

37
00:01:48,491 --> 00:01:50,777
Maar narcisten zoeken macht

38
00:01:50,777 --> 00:01:53,773
voor het prestige en de aandacht
die je ervoor krijgt.

39
00:01:53,773 --> 00:01:57,919
Kwetsbare narcisten daarentegen,
kunnen stil en gereserveerd zijn.

40
00:01:57,919 --> 00:01:59,833
Ze willen graag aanzien,

41
00:01:59,833 --> 00:02:02,793
maar voelen zich snel
bedreigd of afgewezen.

42
00:02:02,793 --> 00:02:07,061
In beide gevallen komt de donkere kant
van narcisme op den duur naar voren.

43
00:02:07,061 --> 00:02:09,991
Narcisten gedragen zich egoïstisch,

44
00:02:09,991 --> 00:02:14,376
dus narcistische leiders kunnen
risicovolle of onethische keuzes maken

45
00:02:14,376 --> 00:02:19,144
en narcistische partners
kunnen oneerlijk of ontrouw zijn.

46
00:02:19,144 --> 00:02:21,680
Tart je hun rooskleurige zelfbeeld

47
00:02:21,680 --> 00:02:24,223
dan kunnen ze haatdragend
en agressief worden.

48
00:02:24,223 --> 00:02:27,184
Het lijkt een ziekte
waarbij de zieke zich best goed voelt,

49
00:02:27,184 --> 00:02:29,505
maar de omgeving eronder lijdt.

50
00:02:29,505 --> 00:02:30,918
In extreme gevallen

51
00:02:30,918 --> 00:02:34,208
wordt dit gedrag geclassificeerd
als een psychische stoornis,

52
00:02:34,208 --> 00:02:36,964
genaamd narcistische
persoonlijkheidsstoornis.

53
00:02:36,964 --> 00:02:39,927
Zo'n 1 à 2% van de bevolking lijdt eraan,

54
00:02:39,927 --> 00:02:41,506
waaronder voornamelijk mannen.

55
00:02:41,506 --> 00:02:44,664
Ook kunnen alleen volwassenen
ermee gediagnosticeerd worden.

56
00:02:44,664 --> 00:02:48,145
Jongeren en met name kinderen
kunnen erg egocentrisch zijn,

57
00:02:48,145 --> 00:02:51,491
maar dit kan gewoon onderdeel
van de ontwikkeling zijn.

58
00:02:51,491 --> 00:02:52,772
De vijfde editie


59
00:02:52,772 --> 00:02:57,311
van de American Psychiatric Association's
Diagnostic and Statistical Manual

60
00:02:57,311 --> 00:03:01,858
beschrijft verschillende karaktertrekken
die wijzen op de persoonlijkheidsstoornis.

61
00:03:01,858 --> 00:03:04,778
Hieronder vallen een grandioos zelfbeeld,

62
00:03:04,778 --> 00:03:06,157
moeite met empathie,

63
00:03:06,157 --> 00:03:07,773
verlangen naar aanzien,

64
00:03:07,773 --> 00:03:10,804
en behoefte aan bewondering en aandacht.

65
00:03:10,804 --> 00:03:13,542
Wat deze kenmerken
tot een persoonlijkheidsstoornis maakt,

66
00:03:13,542 --> 00:03:17,889
is dat ze het hele leven overnemen
en grote problemen veroorzaken.

67
00:03:17,889 --> 00:03:21,097
Stel je voor dat je niet
om je partner of kinderen geeft,

68
00:03:21,097 --> 00:03:24,429
maar dat je ze gebruikt als een bron
van aandacht of bewondering.

69
00:03:24,429 --> 00:03:26,102
Of dat je in plaats van te zoeken

70
00:03:26,102 --> 00:03:28,408
naar opbouwende kritiek over je prestaties,

71
00:03:28,408 --> 00:03:30,797
tegen iedereen die jou wil helpen, zegt

72
00:03:30,797 --> 00:03:32,908
dat ze het fout hebben.

73
00:03:32,908 --> 00:03:35,230
Wat veroorzaakt narcisme?

74
00:03:35,230 --> 00:03:37,969
Uit onderzoek blijkt erfelijkheid
een belangrijke rol te spelen,

75
00:03:37,969 --> 00:03:41,023
hoewel we niet weten
welke genen betrokken zijn.

76
00:03:41,023 --> 00:03:42,895
Maar de omgeving is ook belangrijk.

77
00:03:42,895 --> 00:03:45,240
Ouders die hun kind
op een voetstuk plaatsen,

78
00:03:45,240 --> 00:03:47,789
kunnen grandioos narcisme veroorzaken.

79
00:03:47,789 --> 00:03:53,050
En kille, controlerende ouders
kunnen bijdragen aan kwetsbaar narcisme.

80
00:03:53,050 --> 00:03:55,259
Narcisme lijkt ook meer voor te komen

81
00:03:55,259 --> 00:03:59,429
in culturen die individualisme
en zelfpromotie stimuleren.

82
00:03:59,429 --> 00:04:01,170
In de VS, bijvoorbeeld,

83
00:04:01,170 --> 00:04:05,902
komt dit persoonlijkheidskenmerk
sinds de jaren 70 steeds vaker voor,

84
00:04:05,902 --> 00:04:07,991
terwijl het gemeenschapsgevoel
van de jaren 60

85
00:04:07,991 --> 00:04:10,150
meer getypeerd werd door zelfvertrouwen

86
00:04:10,150 --> 00:04:12,633
en een groei van materialisme.

87
00:04:12,633 --> 00:04:17,078
De sociale media maken zelfpromotie
tegenwoordig vele malen eenvoudiger,

88
00:04:17,078 --> 00:04:18,371
hoewel opmerkt moet worden

89
00:04:18,371 --> 00:04:22,191
dat er geen duidelijk bewijs is
dat sociale media narcisme veroorzaken.

90
00:04:22,191 --> 00:04:27,764
Het geeft narcisten eerder een manier
om sociale status en aandacht te krijgen.

91
00:04:27,764 --> 00:04:31,235
Kunnen narcisten
deze karaktertrekken verbeteren?

92
00:04:31,235 --> 00:04:32,474
Ja!

93
00:04:32,474 --> 00:04:35,450
Alles wat hen aanzet
tot reflectie van hun eigen gedrag

94
00:04:35,450 --> 00:04:37,104
en om te geven om anderen,

95
00:04:37,104 --> 00:04:42,116
of psychotherapie en het beoefenen
van medeleven, kan allemaal helpen.

96
00:04:42,116 --> 00:04:44,172
Het moeilijke is dat het lastig kan zijn

97
00:04:44,172 --> 00:04:46,712
voor mensen met een
narcistische persoonlijkheidsstoornis

98
00:04:46,712 --> 00:04:48,911
om aan zelfverbetering te blijven werken.

99
00:04:48,911 --> 00:04:53,763
Voor een narcist is zelfreflectie
lastig als het niet vleiend is.