WEBVTT 00:00:06.560 --> 00:00:08.681 Lange tijd voor de eerste selfie 00:00:08.681 --> 00:00:10.883 hadden de Grieken en Romeinen een mythe 00:00:10.883 --> 00:00:14.605 over iemand die geobsedeerd was door zijn eigen beeltenis. 00:00:14.605 --> 00:00:15.895 Het verhaal was 00:00:15.895 --> 00:00:20.779 dat de knappe jongen Narcissus ooit ronddwaalde op zoek naar liefde. 00:00:20.779 --> 00:00:23.235 Nadat hij de nimf Echo afwees, 00:00:23.235 --> 00:00:26.709 zag hij een reflectie van zichzelf in de rivier 00:00:26.709 --> 00:00:28.511 en werd er verliefd op. 00:00:28.511 --> 00:00:30.116 Hij kon zijn blik niet meer afwenden 00:00:30.116 --> 00:00:31.944 en verdronk. 00:00:31.944 --> 00:00:37.040 Er bleef een bloem achter op de plaats waar hij overleed: de Narcis. 00:00:37.040 --> 00:00:40.391 De mythe illustreert het basisidee van narcisme: 00:00:40.391 --> 00:00:44.180 verheven eigenliefde, tot problemen aan toe. 00:00:44.180 --> 00:00:48.274 Het is meer dan een persoonlijkheidstype dat je soms ziet in een adviesrubriek. 00:00:48.274 --> 00:00:52.966 Het is een reeks karaktertrekken die door psychologen bestudeerd is. 00:00:52.966 --> 00:00:58.772 De psychologische definitie van narcisme is een opgeblazen, grandioos zelfbeeld. 00:00:58.772 --> 00:01:02.119 In meer of mindere mate denken narcisten dat ze knapper zijn, 00:01:02.119 --> 00:01:02.973 slimmer, 00:01:02.973 --> 00:01:05.233 en belangrijker dan anderen, 00:01:05.233 --> 00:01:08.011 en dat ze recht hebben op een voorkeursbehandeling. 00:01:08.011 --> 00:01:12.767 Psychologen erkennen twee vormen van narcisme als persoonlijkheidskenmerk: 00:01:12.767 --> 00:01:15.889 grandioos en kwetsbaar narcisme. 00:01:15.889 --> 00:01:18.586 Ook is er de narcistische persoonlijkheidsstoornis, 00:01:18.586 --> 00:01:22.656 een extremere vorm, waar we zo op terugkomen. 00:01:22.656 --> 00:01:25.801 Grandioos narcisme is de bekendste soort, 00:01:25.801 --> 00:01:27.789 gekenmerkt door extroversie, 00:01:27.789 --> 00:01:28.956 dominantie 00:01:28.956 --> 00:01:30.531 en aandacht zoeken. 00:01:30.531 --> 00:01:33.812 Grandiose narcisten willen aandacht en macht, 00:01:33.812 --> 00:01:35.457 soms als politicus, 00:01:35.457 --> 00:01:36.457 beroemdheid, 00:01:36.457 --> 00:01:38.290 of cultureel leider. 00:01:38.290 --> 00:01:42.636 Natuurlijk is niet iedereen die zo'n positie nastreeft een narcist. 00:01:42.636 --> 00:01:44.406 Veel hebben positieve redenen, 00:01:44.406 --> 00:01:46.222 zoals om alles uit zichzelf te halen, 00:01:46.222 --> 00:01:48.491 of om het leven van andere mensen te verbeteren. 00:01:48.491 --> 00:01:50.777 Maar narcisten zoeken macht 00:01:50.777 --> 00:01:53.773 voor het prestige en de aandacht die je ervoor krijgt. 00:01:53.773 --> 00:01:57.919 Kwetsbare narcisten daarentegen, kunnen stil en gereserveerd zijn. 00:01:57.919 --> 00:01:59.833 Ze willen graag aanzien, 00:01:59.833 --> 00:02:02.793 maar voelen zich snel bedreigd of afgewezen. 00:02:02.793 --> 00:02:07.061 In beide gevallen komt de donkere kant van narcisme op den duur naar voren. 00:02:07.061 --> 00:02:09.991 Narcisten gedragen zich egoïstisch, 00:02:09.991 --> 00:02:14.376 dus narcistische leiders kunnen risicovolle of onethische keuzes maken 00:02:14.376 --> 00:02:19.144 en narcistische partners kunnen oneerlijk of ontrouw zijn. 00:02:19.144 --> 00:02:21.680 Tart je hun rooskleurige zelfbeeld 00:02:21.680 --> 00:02:24.223 dan kunnen ze haatdragend en agressief worden. 00:02:24.223 --> 00:02:27.184 Het lijkt een ziekte waarbij de zieke zich best goed voelt, 00:02:27.184 --> 00:02:29.505 maar de omgeving eronder lijdt. 00:02:29.505 --> 00:02:30.918 In extreme gevallen 00:02:30.918 --> 00:02:34.208 wordt dit gedrag geclassificeerd als een psychische stoornis, 00:02:34.208 --> 00:02:36.964 genaamd narcistische persoonlijkheidsstoornis. 00:02:36.964 --> 00:02:39.927 Zo'n 1 à 2% van de bevolking lijdt eraan, 00:02:39.927 --> 00:02:41.506 waaronder voornamelijk mannen. 00:02:41.506 --> 00:02:44.664 Ook kunnen alleen volwassenen ermee gediagnosticeerd worden. 00:02:44.664 --> 00:02:48.145 Jongeren en met name kinderen kunnen erg egocentrisch zijn, 00:02:48.145 --> 00:02:51.491 maar dit kan gewoon onderdeel van de ontwikkeling zijn. 00:02:51.491 --> 00:02:52.772 De vijfde editie 00:02:52.772 --> 00:02:57.311 van de American Psychiatric Association's Diagnostic and Statistical Manual 00:02:57.311 --> 00:03:01.858 beschrijft verschillende karaktertrekken die wijzen op de persoonlijkheidsstoornis. 00:03:01.858 --> 00:03:04.778 Hieronder vallen een grandioos zelfbeeld, 00:03:04.778 --> 00:03:06.157 moeite met empathie, 00:03:06.157 --> 00:03:07.773 verlangen naar aanzien, 00:03:07.773 --> 00:03:10.804 en behoefte aan bewondering en aandacht. 00:03:10.804 --> 00:03:13.542 Wat deze kenmerken tot een persoonlijkheidsstoornis maakt, 00:03:13.542 --> 00:03:17.889 is dat ze het hele leven overnemen en grote problemen veroorzaken. 00:03:17.889 --> 00:03:21.097 Stel je voor dat je niet om je partner of kinderen geeft, 00:03:21.097 --> 00:03:24.429 maar dat je ze gebruikt als een bron van aandacht of bewondering. 00:03:24.429 --> 00:03:26.102 Of dat je in plaats van te zoeken 00:03:26.102 --> 00:03:28.408 naar opbouwende kritiek over je prestaties, 00:03:28.408 --> 00:03:30.797 tegen iedereen die jou wil helpen, zegt 00:03:30.797 --> 00:03:32.908 dat ze het fout hebben. 00:03:32.908 --> 00:03:35.230 Wat veroorzaakt narcisme? 00:03:35.230 --> 00:03:37.969 Uit onderzoek blijkt erfelijkheid een belangrijke rol te spelen, 00:03:37.969 --> 00:03:41.023 hoewel we niet weten welke genen betrokken zijn. 00:03:41.023 --> 00:03:42.895 Maar de omgeving is ook belangrijk. 00:03:42.895 --> 00:03:45.240 Ouders die hun kind op een voetstuk plaatsen, 00:03:45.240 --> 00:03:47.789 kunnen grandioos narcisme veroorzaken. 00:03:47.789 --> 00:03:53.050 En kille, controlerende ouders kunnen bijdragen aan kwetsbaar narcisme. 00:03:53.050 --> 00:03:55.259 Narcisme lijkt ook meer voor te komen 00:03:55.259 --> 00:03:59.429 in culturen die individualisme en zelfpromotie stimuleren. 00:03:59.429 --> 00:04:01.170 In de VS, bijvoorbeeld, 00:04:01.170 --> 00:04:05.902 komt dit persoonlijkheidskenmerk sinds de jaren 70 steeds vaker voor, 00:04:05.902 --> 00:04:07.991 terwijl het gemeenschapsgevoel van de jaren 60 00:04:07.991 --> 00:04:10.150 meer getypeerd werd door zelfvertrouwen 00:04:10.150 --> 00:04:12.633 en een groei van materialisme. 00:04:12.633 --> 00:04:17.078 De sociale media maken zelfpromotie tegenwoordig vele malen eenvoudiger, 00:04:17.078 --> 00:04:18.371 hoewel opmerkt moet worden 00:04:18.371 --> 00:04:22.191 dat er geen duidelijk bewijs is dat sociale media narcisme veroorzaken. 00:04:22.191 --> 00:04:27.764 Het geeft narcisten eerder een manier om sociale status en aandacht te krijgen. 00:04:27.764 --> 00:04:31.235 Kunnen narcisten deze karaktertrekken verbeteren? 00:04:31.235 --> 00:04:32.474 Ja! 00:04:32.474 --> 00:04:35.450 Alles wat hen aanzet tot reflectie van hun eigen gedrag 00:04:35.450 --> 00:04:37.104 en om te geven om anderen, 00:04:37.104 --> 00:04:42.116 of psychotherapie en het beoefenen van medeleven, kan allemaal helpen. 00:04:42.116 --> 00:04:44.172 Het moeilijke is dat het lastig kan zijn 00:04:44.172 --> 00:04:46.712 voor mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis 00:04:46.712 --> 00:04:48.911 om aan zelfverbetering te blijven werken. 00:04:48.911 --> 00:04:53.763 Voor een narcist is zelfreflectie lastig als het niet vleiend is.