WEBVTT

00:00:06.560 --> 00:00:08.681
सेल्फीचा काळ येण्याच्या पुष्कळ आधी

00:00:08.681 --> 00:00:10.883
प्राचीन ग्रीक व रोमन मध्ये एक दंतकथा होती

00:00:10.883 --> 00:00:14.605
आपल्या प्रतिमेबद्ल फारच मोहित असणाऱ्या 
एका व्यक्तीबद्दल.

00:00:14.605 --> 00:00:15.895
थोडक्यात

00:00:15.895 --> 00:00:20.779
नार्सिसस हा देखणा पुरुष प्रेम करण्यायोग्य 
व्यक्तीच्या शोधात जग धुंडाळत होता.

00:00:20.779 --> 00:00:23.235
पण एका सुंदर महिलेने
त्यास धिक्कारल्यावर

00:00:23.235 --> 00:00:26.709
त्याने पाण्यात 
स्वतःची प्रतिमा पाहिली ,

00:00:26.709 --> 00:00:28.511
आणि तो त्याच्याच प्रेमात पडला.

00:00:28.511 --> 00:00:30.116
त्यातून तो मुक्त होऊ शकला नाही.

00:00:30.116 --> 00:00:31.944
तो पाण्यात बुडाला.

00:00:31.944 --> 00:00:37.040
त्याजागी एक फुल उमलले 
त्यास आपण नार्सिसस म्हणतो.

NOTE Paragraph

00:00:37.040 --> 00:00:40.391
या दंतकथेत नार्सिसिझममागची 
मूळ कल्पना दिसते.

00:00:40.391 --> 00:00:44.180
प्रमाणाबाहेर उंचावलेलं, 
काहीवेळा घातक ठरणारं स्वप्रेम.

00:00:44.180 --> 00:00:48.274
पण हा काही व्यक्तिमत्वाचा प्रकार नाही 
न उपदेश करण्याचा विषय

00:00:48.274 --> 00:00:52.966
हा खरोखर काही लक्षणाचा संच आहे
जो मनोवैज्ञानिकांनी अभ्यासायचा आहे,

00:00:52.966 --> 00:00:58.772
मनोवैज्ञानिक नार्सिसिझमची व्याख्या करतात
स्वप्रतिमा भव्य दिव्य असल्याचा समज असणे

00:00:58.772 --> 00:01:02.119
अश्या व्यक्ती आपल्याला आपण 
अनेक बाबतीत सुंदर आहोत असे समजतात

00:01:02.119 --> 00:01:02.973
आपण चलाख आहोत ,

00:01:02.973 --> 00:01:05.233
इतरांहून अधिक महत्वाचे आहोत,

00:01:05.233 --> 00:01:08.011
आपल्याला विशेष वागणूक मिळावी
अशी त्यांची अपेक्षा असते.

00:01:08.011 --> 00:01:12.767
लक्षणावरून मनोवैज्ञानिक नार्सिसिझमचे 
दोन प्रकार मानतात.

00:01:12.767 --> 00:01:15.889
भपकेबाज व घातकी

00:01:15.889 --> 00:01:18.406
तिसरा, नार्सिसिस्टिक व्यक्तिमत्व दोष.

00:01:18.406 --> 00:01:22.066
हा एक गंभीर प्रकार आहे ज्याची 
माहिती आपण लवकरच करून घेऊ.

NOTE Paragraph

00:01:22.066 --> 00:01:25.801
भपकेबाज नार्सिसिझम हा सामन्यपणे 
सर्वाना ज्ञात असतो'

00:01:25.801 --> 00:01:27.789
तो एक प्रकारचा अतिरेक करणारा असतो.

00:01:27.789 --> 00:01:28.956
वर्चस्वाचा.

00:01:28.956 --> 00:01:30.531
लक्ष्य वेधून घेणारा.

00:01:30.531 --> 00:01:33.812
भपकेबाज नार्सिसिझम सत्ताभिलाषी करतो

00:01:33.812 --> 00:01:35.457
राजकारणी बनवितो

00:01:35.457 --> 00:01:36.457
उच्चभ्रू करतो,

00:01:36.457 --> 00:01:38.290
सांस्कृतिक नेता बनवितो.

00:01:38.290 --> 00:01:42.636
अर्थात हे साध्य करणारे सगळेच काही
नार्सिसिस्टिक नसतात

00:01:42.636 --> 00:01:44.406
काही हे सकारात्मक 
कारणांनी बनतात.

00:01:44.406 --> 00:01:46.082
आपल्या अंगभूत गुणांमुळे ,

00:01:46.082 --> 00:01:48.491
ते इतरांचे जीवन सुसह्य करतात ,

00:01:48.491 --> 00:01:50.777
पण नार्सिसिस्टिक व्यक्ती सत्ता मिळवितात

00:01:50.777 --> 00:01:53.773
ती दर्जा प्राप्त करण्यास आणि त्याद्वारा 
प्रसिद्धी मिळविण्यास ,

NOTE Paragraph

00:01:53.773 --> 00:01:57.919
पण घातक प्रकारची नार्सिसिस्टिक व्यक्ती 
शांत एकलकोंडी असते.

00:01:57.919 --> 00:01:59.833
आपल्या फायद्यासाठी ते अति दक्ष असतात.

00:01:59.833 --> 00:02:02.793
सहजपणे ते दुर्लक्षित व भयभीत 
केले जाऊ शकतात येते

NOTE Paragraph

00:02:02.793 --> 00:02:07.061
दोन्ही प्रकारात दीर्घकालांतराने त्याची 
भीषणता जाणवते.

00:02:07.061 --> 00:02:09.991
हे लोक स्वार्थी असतात.

00:02:09.991 --> 00:02:14.376
असे नेते धोकेदायक व अनैतिक निर्णय घेतात.

00:02:14.376 --> 00:02:19.144
आपल्या भागीदाराशी ते अप्रामाणिक असतात 
त्यांना दगाही देतात.

00:02:19.144 --> 00:02:21.680
त्यांना जेव्हा आपल्या मोहक स्वरूपास 
आव्हान दिले जाते

00:02:21.680 --> 00:02:24.223
तेव्हा ते कडवट व आक्रमक होतात.

00:02:24.223 --> 00:02:27.184
रुग्णाला बरं वाटत असतं, 
अशा प्रकारचा हा विकार आहे.

00:02:27.184 --> 00:02:29.505
पण भोवतालच्या 
लोकांना ते दुखीः करतात.

NOTE Paragraph

00:02:29.505 --> 00:02:30.918
ते टोकाला जातात.

00:02:30.918 --> 00:02:34.208
हे वर्तन मानसिक विकार दर्शविते.

00:02:34.208 --> 00:02:36.964
यास नार्सिसिस्टिक व्यक्तिमत्व दोष म्हणतात.

00:02:36.964 --> 00:02:39.927
दोन टक्के लोकात हा विकार आढळतो.

00:02:39.927 --> 00:02:41.506
हा सामान्यतः पुरुषांत आढळतो.

00:02:41.506 --> 00:02:44.664
एकलकोंडे राहणारे प्रौढ 
याच्यात हा दिसू शकतो.

00:02:44.664 --> 00:02:48.145
तरुण विशेषतः लहान मुले 
स्वार्थी वाटतात.

00:02:48.145 --> 00:02:51.491
पण हा नैसर्गिक वाढीचा भाग आहे.

00:02:51.491 --> 00:02:54.772
अमेरिकन सायकियाट्रिक असोसिएशनच्या 
पाचव्या आवृत्तीत

00:02:54.772 --> 00:02:57.311
सांखिकी व निदान विषयक माहितीपत्रात

00:02:57.311 --> 00:03:01.858
नार्सिसिझमच्या विविध लक्षणांबाबत
माहिती दिली आहे.

00:03:01.858 --> 00:03:04.778
ते स्वतःबद्दलचा 
भपकेबाज दृष्टीकोन दाखविते.

00:03:04.778 --> 00:03:06.157
सहानुभूतीचा अभाव

00:03:06.157 --> 00:03:07.773
हक्काबाबत जाणीव

00:03:07.773 --> 00:03:10.804
आणि प्रशंसा व काळजीची गरज

00:03:10.804 --> 00:03:13.542
ही सर्व लक्षणे व्यक्तिमत्वाचा बिघाड
दाखवितात.

00:03:13.542 --> 00:03:17.889
हा बिघाडाने त्यांचा मृत्यू होऊ शकतो 
गंभीर समस्या उभ्या करतो.

00:03:17.889 --> 00:03:21.097
तुमच्या मुलाची काळजी घेताना

00:03:21.097 --> 00:03:24.429
तुम्ही त्यांच्याकडे लक्ष देता 
व प्रशंसा करता

00:03:24.429 --> 00:03:26.102
कल्पना करा तुम्ही विचार करता

00:03:26.102 --> 00:03:28.408
तुमच्या कार्याबाबत विधायक मागोवा घेताना

00:03:28.408 --> 00:03:30.797
तुम्हाला मदत करणाऱ्यांचा 
उल्लेख करण्या ऐवजी

00:03:30.797 --> 00:03:32.908
तुम्ही सांगता ते कसे चूकले ,

NOTE Paragraph

00:03:32.908 --> 00:03:35.230
नार्सिसिझमने कोणता परिणाम होतो.

00:03:35.230 --> 00:03:37.969
जुळ्यांचा अभ्यास यातील अनुवांशिकतेचा 
एक घटक दाखवितो.

00:03:37.969 --> 00:03:41.023
पण अद्याप आपल्याला हे माहीत नाही 
यात कोणते जीन्स सहभागी आहेत.

00:03:41.023 --> 00:03:42.895
पण पर्यावरण ही महत्वाचे आहे.

00:03:42.895 --> 00:03:45.240
जे पालक मुलांचं अति कौतुक करतात,

00:03:45.240 --> 00:03:47.789
ते भपकेबाज स्वरूपाच्या 
नार्सिसिझमला उत्तेजन देतात.

00:03:47.789 --> 00:03:53.050
आणि थंडपणे वागणारे पालक घातक 
नार्सिसिझमला आमंत्रण देतात.

NOTE Paragraph

00:03:53.050 --> 00:03:55.259
हा अश्या वर्गात जास्त आढळतो

00:03:55.259 --> 00:03:59.429
जे व्यक्तिप्रधान असतात
व स्वतःचा विकास करतात.

00:03:59.429 --> 00:04:01.170
उदाहरणार्थ ,अमेरिकेत

00:04:01.170 --> 00:04:05.902
व्यक्तिमत्वाचा हा दोष १९७०
नंतर वाढता आढळला

00:04:05.902 --> 00:04:07.991
साठच्या दशकात समूहाचं महत्व कमी होऊन

00:04:07.991 --> 00:04:10.150
स्वप्रतिष्ठेची चळवळ वाढली.

00:04:10.150 --> 00:04:12.633
याच काळात जड वादाचा उद्गम वाढला

00:04:12.633 --> 00:04:17.077
स्वतःची जाहिरात करण्याची संधी 
माध्यमांनी अनेक पटींनी दिली

00:04:17.077 --> 00:04:18.370
पण लक्षात घ्या,

00:04:18.370 --> 00:04:22.191
माध्यमांनी हे वाढविले 
याचा काही पुरावा नाही.

00:04:22.191 --> 00:04:27.764
ते फक्त नार्सिसिझमकरिता आवश्यक 
दर्जा व प्रसिद्धी देतात.

NOTE Paragraph

00:04:27.764 --> 00:04:31.235
नार्सिसिस्ट लोक आपल्या नकारात्मक लक्षणात 
सुधारणा घडवू शकतात का?

00:04:31.235 --> 00:04:32.474
होय.

00:04:32.474 --> 00:04:35.450
तुमच्या वर्तणुकीचे प्रामाणिक विश्लेषण 
करावयास लावणाऱ्या बाबी

00:04:35.450 --> 00:04:37.104
इतरांची तुम्ही कशी काळजी घेता

00:04:37.104 --> 00:04:42.116
मानसिक उपचार, इतरांना मदत करणे 
त्यांची दया वाटणे

00:04:42.116 --> 00:04:44.172
यात उपचाराबाबत अडचण होते

00:04:44.172 --> 00:04:46.712
ती नार्सिससच्या व्यक्तिमत्व बिघाड
असलेल्या व्यक्तीत.

00:04:46.712 --> 00:04:48.911
अश्यांना स्वविकासात गुंतविणे 
अवघड असते.

00:04:48.911 --> 00:04:53.763
स्वतःचे दोष हुडकून काढणे 
त्यांना कठीण जाते.