1
00:00:06,776 --> 00:00:08,337
Kako je Adolf Hitler,

2
00:00:08,337 --> 00:00:12,747
tiranin koji je proveo jedan od najvećih
genocida u ljudskoj povijesti,

3
00:00:12,747 --> 00:00:16,506
došao na vlast u demokratskoj zemlji?

4
00:00:16,506 --> 00:00:19,738
Priča počinje na kraju
Prvog svjetskog rata.

5
00:00:19,738 --> 00:00:22,798
Sa uspješnim napadima
Saveznika 1918.,

6
00:00:22,798 --> 00:00:26,256
Njemačka je shvatila da ne može
pobijediti u ratu

7
00:00:26,256 --> 00:00:29,566
te su potpisali sporazum
o prekidu sukoba.

8
00:00:29,566 --> 00:00:31,698
Kako je njihova kraljevska vlada pala,

9
00:00:31,698 --> 00:00:36,006
građanski nemiri i štrajk radnika
proširili su se zemljom.

10
00:00:36,006 --> 00:00:37,896
Bojeći se Komunističke revolucije,

11
00:00:37,896 --> 00:00:41,557
velike stranke udružile su se
kako bi spriječile ustanke,

12
00:00:41,557 --> 00:00:45,348
uspostavljajući parlamentarnu
Vajmarsku republiku.

13
00:00:45,348 --> 00:00:47,477
Jedan od prvih zadataka nove vlade

14
00:00:47,477 --> 00:00:51,617
bio je implementiranje primirja
koje su postavili Saveznici.

15
00:00:51,617 --> 00:00:56,298
Kao dodatak gubitku
desetine teritorija i raspuštanja vojske,

16
00:00:56,298 --> 00:01:02,258
Njemačka je morala prihvatiti odgovornost
za rat i platiti reparacije,

17
00:01:02,258 --> 00:01:06,017
što je onesposobilo već slabu ekonomiju.

18
00:01:06,017 --> 00:01:10,928
Sve ovo je viđeno kao poniženje
od strane mnogih nacionalista i veterana.

19
00:01:10,928 --> 00:01:13,719
Pogrešno su vjerovali da se u ratu
moglo pobijediti

20
00:01:13,719 --> 00:01:19,407
da vojsku nisu izdali
političari i prosjednici.

21
00:01:19,407 --> 00:01:22,470
Za Hitlera, ti pogledi su postali
opsesija,

22
00:01:22,470 --> 00:01:28,370
a njegova zadrtost i paranoja
dovele su ga do toga da je okrivio Židove.

23
00:01:28,370 --> 00:01:32,500
Njegove riječi pale su na plodno tlo
u društvu sa puno anti-semita.

24
00:01:32,500 --> 00:01:35,310
Do tog trenutka, stotine tisuća Židova

25
00:01:35,310 --> 00:01:37,947
bilo je integrirano u njemačko društvo,

26
00:01:37,947 --> 00:01:42,620
ali mnogi Nijemci vidjeli su ih
kao izopćenike.

27
00:01:42,620 --> 00:01:47,582
Nakon Prvog svjetskog rata, židovski uspjeh
doveo je do neutemeljenih optužbi

28
00:01:47,582 --> 00:01:51,029
za ratno profiterstvo i subverzije.

29
00:01:51,029 --> 00:01:54,399
Ne može se dovoljno naglasiti

30
00:01:54,399 --> 00:01:56,191
da su te teorije stvorene iz straha,

31
00:01:56,191 --> 00:01:57,099
bijesa,

32
00:01:57,099 --> 00:01:58,351
i zadrtosti,

33
00:01:58,351 --> 00:01:59,960
ne činjenica.

34
00:01:59,960 --> 00:02:02,527
No ipak, Hitler je s njima uspio.

35
00:02:02,527 --> 00:02:05,970
Kad se pridružio maloj
nacionalističkoj stranci,

36
00:02:05,970 --> 00:02:09,839
njegovo manipulativno 
javno govorništvo gurnulo ga je u vodstsvo

37
00:02:09,839 --> 00:02:12,880
i privlačilo je sve veće mase.

38
00:02:12,880 --> 00:02:16,149
Kombinirajući anti-semitizaim sa
populističkim zamjeranjima

39
00:02:16,149 --> 00:02:19,749
Nacisti su odbacili komunizam i kapitalizam

40
00:02:19,749 --> 00:02:24,820
kao međunarodne židovske zavjere
da se uništi Njemačka.

41
00:02:24,820 --> 00:02:27,851
Nacistička stranka na početku
nije bila popularna.

42
00:02:27,851 --> 00:02:31,340
Nakon što su imali neuspješan
pokušaj zbacivanja vlade,

43
00:02:31,340 --> 00:02:33,160
stranka je zabranjena,

44
00:02:33,160 --> 00:02:35,680
i Hitler uhićen zbog izdaje.

45
00:02:35,680 --> 00:02:37,931
Nakon otpusta godinu dana kasnije,

46
00:02:37,931 --> 00:02:41,201
počeo je ponovno graditi
pokret.

47
00:02:41,201 --> 00:02:45,380
I onda, 1929., dogodila
se velika depresija.

48
00:02:45,380 --> 00:02:49,061
Dovela je do povlačenja
zajmova američkih banaka iz Njemačke,

49
00:02:49,061 --> 00:02:54,010
i već poljuljana njemačka ekonomija
srušila se preko noći.

50
00:02:54,010 --> 00:02:56,442
Hitler je iskoristio
gnjev ljudi,

51
00:02:56,442 --> 00:02:58,343
nudeći im prigodne žrtvene janjce

52
00:02:58,343 --> 00:03:02,221
i obećanja da će vratiti prijašnju
veličinu Njemačke.

53
00:03:02,221 --> 00:03:06,042
Vodeće stranke nisu
se mogle nositi s krizom

54
00:03:06,042 --> 00:03:11,131
dok je ljevica bila previše
oslabljena unutarnjim sukobima.

55
00:03:11,131 --> 00:03:15,431
Tako da se dio frustrirane javnosti
priklonio nacistima,

56
00:03:15,431 --> 00:03:22,652
povećavajući njihove glasove u parlamentu
sa 3% na 18% u dvije godine.

57
00:03:22,652 --> 00:03:25,485
1932., Hitler se kandidirao za predsjednika,

58
00:03:25,485 --> 00:03:30,273
te je izbore izgubio od odlikovanog
ratnog junaka generala von Hindenburga.

59
00:03:30,273 --> 00:03:35,855
Ali sa 36% glasova, Hitler je demonstrirao
doseg svoje podrške.

60
00:03:35,855 --> 00:03:38,856
Sljedeće godine,
savjetnici i poslovni vođe

61
00:03:38,856 --> 00:03:42,882
uvjerili su Hindenburga da Hitlera
postavi za Kancelara,

62
00:03:42,882 --> 00:03:46,783
u nadi da će iskoristiti njegovu
popularnost za svoje ciljeve.

63
00:03:46,783 --> 00:03:50,132
Iako je kancelar bio samo
administrativni predsjednik parlamenta,

64
00:03:50,132 --> 00:03:54,082
Hitler je polako širio
snagu svog položaja.

65
00:03:54,082 --> 00:03:56,932
Dok su njegove pristalice
formirale paramilitarne grupe

66
00:03:56,932 --> 00:03:59,323
i borile se s prosvjednicima na ulicama.

67
00:03:59,323 --> 00:04:02,943
Hitler je dizao strah
od komunističkog ustanka

68
00:04:02,943 --> 00:04:06,873
i tvrdio da samo on može
povratiti red i mir.

69
00:04:06,873 --> 00:04:08,824
Onda, 1933.,

70
00:04:08,824 --> 00:04:13,843
mladi radnik osuđen je
za paljenje zgrade parlamenta.

71
00:04:13,843 --> 00:04:16,663
Hitler je iskoristio taj događaj
da uvjeri vladu

72
00:04:16,663 --> 00:04:19,383
da mu da hitne ovlasti.

73
00:04:19,383 --> 00:04:23,384
U roku od nekoliko mjeseci,
sloboda tiska poništena je,

74
00:04:23,384 --> 00:04:25,245
druge stranke su raspuštene,

75
00:04:25,245 --> 00:04:28,775
i donesen je zakon protiv Židova.

76
00:04:28,775 --> 00:04:33,424
Mnogi rani Hitlerovi radikalni pristaše
uhićeni su i pogubljeni,

77
00:04:33,424 --> 00:04:35,483
zajedno s potencijalnim rivalima,

78
00:04:35,483 --> 00:04:38,975
i kada je predsjednik Hindenburg umro
u kolovozu 1934.,

79
00:04:38,975 --> 00:04:42,304
bilo je jasno da se novi izbori
neće dogoditi.

80
00:04:42,304 --> 00:04:47,564
Što je uznemirujuće,
mnoge rane mjere nisu tražile represiju.

81
00:04:47,564 --> 00:04:50,613
Hitlerovi govori iskorištavali su
ljudski strah i ljutnju

82
00:04:50,613 --> 00:04:54,574
da dobije podršku
za sebe i naciste.

83
00:04:54,574 --> 00:04:57,104
U međuvremenu, poslovni ljudi
i intelektualci,

84
00:04:57,104 --> 00:04:59,745
želeći biti na pravoj strani
javnog mnijenja,

85
00:04:59,745 --> 00:05:01,394
podržali su Hitlera.

86
00:05:01,394 --> 00:05:03,244
Uvjeravali su sebe i jedni druge

87
00:05:03,244 --> 00:05:06,294
da je njegova ekstremna retorika
samo za nastupe.

88
00:05:06,294 --> 00:05:09,976
Desetljećima kasnije, njegovo uzdizanje
ostaje upozorenje

89
00:05:09,976 --> 00:05:15,096
o krhkosti demokratskih institucija
kada su suočene sa gnjevnim masama

90
00:05:15,096 --> 00:05:19,167
i vođom koji je spreman hraniti njihov
bijes i iskorištavati strah.