WEBVTT 00:00:00.560 --> 00:00:02.020 İndi biz sizinlə tarixin ən məhşur 00:00:02.020 --> 00:00:04.530 hadisəsini müzakirə edəcəyik 00:00:04.530 --> 00:00:08.189 hansı ki, I Dünya Müharibəsini və ya 00:00:08.189 --> 00:00:10.920 Böyük Müharibəni tətikləyən əsas amil olmuşdur. 00:00:10.920 --> 00:00:12.720 İlkin təsəvvür üçün onu deyim ki, 00:00:12.720 --> 00:00:17.900 1908-ci ildə Avstrya-Macarıstan imperiyası 00:00:17.900 --> 00:00:21.385 Bosnya və Hersoqovinyanı formal olaraq özünə birləşdirmişdi. 00:00:25.620 --> 00:00:28.450 Əslində 1800-cü illərin sonunda Osmanlıları 00:00:28.450 --> 00:00:30.740 oradan çıxarmış və zəbt etmişdi. 00:00:30.740 --> 00:00:34.076 Amma formal olaraq 1908-ci ildən birləşdirilmişdi. 00:00:34.076 --> 00:00:35.700 Əlavə edim ki, 00:00:35.700 --> 00:00:41.010 Osmanlıların Balkan yarmadasından çıxarıldığı dövrdə 00:00:41.010 --> 00:00:45.580 Yuqoslaviyalıların, cənubi Slavyan xalqının 00:00:45.580 --> 00:00:49.711 birləşmə istəyi daha da 00:00:49.711 --> 00:00:50.210 alovlandı. 00:00:50.210 --> 00:00:53.520 Yuqoslaviya dedikdə insanların ağlına 00:00:53.520 --> 00:00:55.800 cənubi Slavyan xalqı gəlir. 00:00:55.800 --> 00:00:58.070 Yəni onlar tam olaraq cənub xalqı sayılır. 00:00:58.070 --> 00:00:59.920 Bu məlumat sizdə bir qədər millət haqqında fikir formalaşdırsın. 00:00:59.920 --> 00:01:02.490 1908-ci ildə isə o artıq ələ keçirilmişdi. 00:01:02.490 --> 00:01:04.330 Bu əhəmiyyətli dövlət gələcəkdə 00:01:04.330 --> 00:01:07.090 Yuqoslaviyanın əsas hissəsini təşkil edəcəkdi, 00:01:07.090 --> 00:01:11.550 amma indi formal olaraq Avstrya-Macarıstanın tərkibinə qatılıb. 00:01:11.550 --> 00:01:15.470 Burada müstəqil krallıq olan Serbiya var. 00:01:15.470 --> 00:01:17.230 Bu ərazini millətçi hərəkatının 00:01:17.230 --> 00:01:20.120 ocağı kimi təsəvvür edin. 00:01:20.120 --> 00:01:23.120 Əgər digər cənubi Slavyan dövlətlərini də 00:01:23.120 --> 00:01:26.470 bu hərəkata daxil edilsəydi, bir gün böyük Yuqoslaviya qurulacaqdı. 00:01:26.470 --> 00:01:30.870 İndi bu kontekslə 1914-cü ilə baxaq. 00:01:30.870 --> 00:01:33.080 Gəlin bura bir xətt çəkim. 00:01:33.080 --> 00:01:35.190 1914-cü ilə nəzər salaq. 00:01:35.190 --> 00:01:39.060 28 iyun tarixə keçən ən məhşur 00:01:39.060 --> 00:01:40.300 günlərdən biridir. 00:01:40.300 --> 00:01:44.600 Frans Ferdinant və onun həyat yoldaşı Sofiya 00:01:44.600 --> 00:01:50.940 Sarayevoya gedirlər hansı ki, indi Bosniyaya birləşdirilib. 00:01:50.940 --> 00:01:53.690 Onların orda olduğu müddətdə hiylə qururlur. 00:01:53.690 --> 00:01:56.930 Gənc Bosniyalılar adlı bir qrup tərəfindən 00:01:56.930 --> 00:02:00.190 onlara qarşı suiqəst planı qurulur. 00:02:00.190 --> 00:02:02.960 Bu millətçi qrup 00:02:02.960 --> 00:02:06.320 Qara Əllə əlaqələndirilir. 00:02:06.320 --> 00:02:08.930 Burada əlaqələr çoxdur, çoxları deyir ki, 00:02:08.930 --> 00:02:11.450 başqa bilinməyən, kölgədə qalan 00:02:11.450 --> 00:02:12.580 və səhnə arxasında olan başqa amillər var. 00:02:12.580 --> 00:02:17.440 Bəzi faktlar isə Serbiya krallığını göstərir. 00:02:17.440 --> 00:02:21.750 Onlar Frans Ferdinanta qarşı suiqəstə təşəbbüs etmişdilər. 00:02:21.750 --> 00:02:24.050 Əslində bu heyrətamiz hekayə idi, 00:02:24.050 --> 00:02:26.350 çünki əvvəlki suiqəst təşəbbüsü 00:02:26.350 --> 00:02:28.750 tamamilə uğursuz olmuşdu. 00:02:28.750 --> 00:02:31.150 Suiqəst etməyə çalışan 00:02:31.150 --> 00:02:33.290 bir oğlan yaxalanmışdı, 00:02:33.290 --> 00:02:35.310 o sianid kapsulunu açıb sonra 00:02:35.310 --> 00:02:37.240 çaya tullanmaq istəyirdi. 00:02:37.240 --> 00:02:39.110 Sianid kapsulu təhlükəlidir. 00:02:39.110 --> 00:02:40.730 Çay isə cəmi 25 sm dərinlikdə idi. 00:02:40.730 --> 00:02:42.990 Nəisə ki, oğlan kapsul əlində ikən tutulmuşdu. 00:02:42.990 --> 00:02:46.010 Digər konspirasiya Qavrilo Prinsipə aiddir, 00:02:46.010 --> 00:02:48.010 bura qədər əməliyyət bir dəfə uğursuzluğa uğramışdı, 00:02:48.010 --> 00:02:50.920 ona görə də o suiqəstdən əlini üzmüşdü. 00:02:50.920 --> 00:02:55.360 Sarayevoda əlində sendviçlə oturmuş 00:02:55.360 --> 00:02:58.580 qurduğu əməliyyatın necə uğursuz olduğunu düşünürdü. 00:02:58.580 --> 00:03:01.040 Bütün bunlar baş verərkən plandakı səhvlik 00:03:01.040 --> 00:03:05.790 Frans Ferdinantın səyahət planı ilə bağlı olmuşdu, 00:03:05.790 --> 00:03:08.830 onun maşını Sarayevoda 00:03:08.830 --> 00:03:11.510 Qavrilo Prinsipin düz yanından keçir. 00:03:11.510 --> 00:03:13.367 O bunu görür, təsadüfdən onlar yolu 00:03:13.367 --> 00:03:15.700 səhv gedirlər və yenidən Qavrilonun 00:03:15.700 --> 00:03:16.600 yanından keçməli olurlar. 00:03:16.600 --> 00:03:17.570 Yadınıza salım ki, bundan bir gün əvvəldən 00:03:17.570 --> 00:03:19.486 onun qorumaları ona qarşı suiqəst planının 00:03:19.486 --> 00:03:20.810 qurulmasından xəbərdar idilər. 00:03:20.810 --> 00:03:22.760 Ona görə də daha diqqətli olmalı idilər. 00:03:22.760 --> 00:03:25.910 Qavrilo Prinsip ayağa qalxır, sendviçini masaya qoyur 00:03:25.910 --> 00:03:29.030 və Frans Ferdinantla Sofiyanın 00:03:29.030 --> 00:03:31.160 maşınını gördüyü yerə gedir. 00:03:31.160 --> 00:03:33.244 Sürücü isə yanlışlığa 00:03:33.244 --> 00:03:34.660 yol vermişdi və 00:03:34.660 --> 00:03:36.320 təhlükəsizliyi diqqətə almamışdı. 00:03:36.320 --> 00:03:38.990 Onlar geri qayıtmağa çalışırlar amma bu vəziyyəti 00:03:38.990 --> 00:03:40.780 daha da pisləşdirir, çünki maşın hərəkət etmirdi. 00:03:40.780 --> 00:03:43.650 Qavrilo Prinsip maşına doğru hərəkət edir 00:03:43.650 --> 00:03:47.191 və Frans Ferdinantla Sofiyaya atəş açır. 00:03:47.191 --> 00:03:49.440 Məsələnin əhəmiyyətinə fikir verin, 00:03:49.440 --> 00:03:52.110 Frans Ferdinant Avstryanın varisi idi. 00:03:52.110 --> 00:03:58.330 O, Avstrya-Macarıstanın kralı 00:03:58.330 --> 00:04:00.680 Frans Cozefin əmisi oğlu idi. 00:04:00.680 --> 00:04:02.980 Yəni imperiyanın davamçısı o idi. 00:04:02.980 --> 00:04:06.850 Amma Qavrilo Prinsip onu öldürdü. 00:04:06.850 --> 00:04:20.410 Qavrilo Prinsip Frans Ferdinata qarşı suiqəst etdi. 00:04:20.410 --> 00:04:22.970 Qavrilo Prinsipdən sonra burada 00:04:22.970 --> 00:04:24.870 bir şəkil var. Ümid edirəm ki, 00:04:24.870 --> 00:04:27.030 bu Qavrilonun özüdür, 00:04:27.030 --> 00:04:31.000 bu hadisədən sonra o həbs olunur. 00:04:31.000 --> 00:04:32.560 Baş verənlər Yuqoslav 00:04:32.560 --> 00:04:37.080 millətçi hərəkatına necə əlaqələndirildiyini 00:04:37.080 --> 00:04:38.560 tam olaraq göstərir. 00:04:38.560 --> 00:04:41.100 Bayaq qeyd etdim ki, o həbs olunmuşdu. 00:04:41.100 --> 00:04:43.320 "Mən Yuqoslav millətçisiyəm, məqsədim 00:04:43.320 --> 00:04:46.350 bütün Yuqoslaviyanı vahid halda birləşdirməkdir, 00:04:46.350 --> 00:04:48.800 məni dövlətin quruluşu maraqlandırmır, 00:04:48.800 --> 00:04:52.180 necə olur olsun, amma Avstryadan azad olsun". 00:04:52.180 --> 00:04:56.250 Bu deyilənlər və suiqəst 00:04:56.250 --> 00:04:58.870 millətçi hərəkatını ruhlandırdı, Bosniya və 00:04:58.870 --> 00:05:02.045 Hersoqovinyanı Serbiyaya birləşdirmək hətta 00:05:02.045 --> 00:05:04.238 Xorvatiyanı, Bosniya və Hersoqoviniyanı, 00:05:04.238 --> 00:05:06.040 və Serbiyanı vahid hala salmaq istəklərini coşdurdu. 00:05:06.040 --> 00:05:08.850 Suiqəstin gələcək videolarda 00:05:08.850 --> 00:05:11.630 I Dünya Müharibəsinin tətikləyicisi olduğunu görəcəksiniz. 00:05:11.630 --> 00:05:14.799 Onun səbəbini də biləcəksiniz, 00:05:14.799 --> 00:05:15.840 çünki burada sitat gətirmək üçün bir çox amil var. 00:05:15.840 --> 00:05:18.990 Siz mübahisə edə bilərsiniz ki, axı Avropada 00:05:18.990 --> 00:05:21.360 bir çox imperiyalar konflikt üçün 00:05:21.360 --> 00:05:22.970 artıq silahlanmışdılar. 00:05:22.970 --> 00:05:25.260 Amma görəcəksiniz ki, bütün bu ittifaqlar 00:05:25.260 --> 00:05:28.154 özləri Avropadakı dominoların yıxılmağına icazə verib. 00:05:28.154 --> 00:05:30.320 Çünki bu imperiyalar özləri 00:05:30.320 --> 00:05:33.720 bir-birləri ilə müharibə etmək istəyirdilər.