1
00:00:07,193 --> 00:00:09,803
Sokrates’in zamanına kadar gittiğimizde,

2
00:00:09,803 --> 00:00:13,003
bazı toplumlarda belirli suçların

3
00:00:13,003 --> 00:00:18,183
halkın bir kısmına duyurulması
gerektiğinin düşünüldüğünü görürüz.

4
00:00:18,933 --> 00:00:22,642
Birkaç yüzyıl sonra jüri sistemi
İngiltere'ye geldi.

5
00:00:22,642 --> 00:00:26,833
Hükûmetin kontrolünü sağlayarak ve
halkı karar alma sürecine dâhil ederek

6
00:00:26,833 --> 00:00:30,412
yasal sistemin temel bir parçası
hâline geldi.

7
00:00:30,852 --> 00:00:33,894
Jüriler davalıların mahkemeye
çıkıp çıkmayacağına,

8
00:00:33,894 --> 00:00:36,744
sanıkların suçlu olup olmadığına

9
00:00:36,744 --> 00:00:40,002
ve para ile ilgili meselelerin çözümlerine
karar verdiler.

10
00:00:40,453 --> 00:00:44,123
Amerikan kolonileri İngiltere'nin
egemenliğinden çıktıktan sonra da

11
00:00:44,123 --> 00:00:46,454
jüri geleneğini devam ettirdiler.

12
00:00:46,534 --> 00:00:51,954
Amerikan Anayasası ceza davalarının
işleme koyulması için büyük jüriler,

13
00:00:51,954 --> 00:00:55,904
meclis soruşturması hariç tüm suçlar için


14
00:00:55,904 --> 00:00:58,724
ve tüm hukuk davaları için
jüriler atamıştır.

15
00:00:58,812 --> 00:01:02,444
Ama günümüzde Amerika'da 
büyük jüriler genelde toplanılmıyor

16
00:01:02,444 --> 00:01:06,044
ve suç mahkemelerinin %4,


17
00:01:06,044 --> 00:01:10,014
hukuk mahkemelerinin %1'inden azına
jüriler bakıyor.

18
00:01:10,074 --> 00:01:13,695
Bu sırada diğer ülkelerdeki
jüri sistemleri yaygınlık kazanıyor.

19
00:01:13,815 --> 00:01:15,795
Peki Amerika'da ne oldu?

20
00:01:16,915 --> 00:01:21,127
Cevabın bir kısmı Yargıtay'ın 
Anayasa'yı nasıl yorumladığında yatıyor.

21
00:01:21,697 --> 00:01:23,360
Bu durum ceza pazarlığına yol açtı

22
00:01:23,360 --> 00:01:25,850
ve çoğu ceza mahkemesinde karşılaşılıyor.

23
00:01:26,637 --> 00:01:27,836
Olay şu şekilde oluyor:

24
00:01:27,836 --> 00:01:31,822
Savcı sanığa suçunu
kabul edip etmediğini soruyor.

25
00:01:31,822 --> 00:01:35,291
Kabul ederse dava jürinin önüne gitmiyor.


26
00:01:35,291 --> 00:01:40,321
Ama jürili bir mahkemede alacağından
daha hafif bir ceza alıyor.

27
00:01:40,841 --> 00:01:43,541
Daha ağır bir ceza alma riski

28
00:01:43,541 --> 00:01:47,111
masum bir sanığın bile suçlu olduğunu
kabul etmesine yol açabilir.

29
00:01:47,451 --> 00:01:50,242
19. ve 21. yüzyıllar arasında 


30
00:01:50,242 --> 00:01:55,262
suç kabul etme oranı
%20'lerden %90'lara çıktı

31
00:01:55,262 --> 00:01:57,447
ve bu oran gittikçe büyümeye devam ediyor.

32
00:01:57,577 --> 00:02:00,503
Yargıtay jüri sistemi ile çatışan 


33
00:02:00,503 --> 00:02:03,573
duruşmasız sorgulama yöntemine izin verdi.

34
00:02:03,913 --> 00:02:05,834
Duruşmasız sorgulama ile yargıçlar

35
00:02:05,834 --> 00:02:08,143
davacının yetersiz kanıtı olduğu

36
00:02:08,143 --> 00:02:11,202
hukuk davalarını iptal edebilirdi.

37
00:02:11,962 --> 00:02:14,232
Bunun sadece hiçbir mantıklı yargıcın

38
00:02:14,232 --> 00:02:16,912
farklı düşünmeyeceği durumlarda 
kullanılması istenmişti.

39
00:02:16,952 --> 00:02:18,882
Tabi ki bu karar vermesi zor bir durum.

40
00:02:19,132 --> 00:02:21,512
Ve duruşmasız sorgulamalar bazılarını

41
00:02:21,512 --> 00:02:24,583
suistimal olduğunu düşündürecek 
noktalara kadar gelmiştir.

42
00:02:25,013 --> 00:02:27,087
Örneğin yargıçlar iş verenlerin


43
00:02:27,087 --> 00:02:30,432
istihdam ayrımcılığıyla alakalı
davalarının geri çekilmesi taleplerinin

44
00:02:30,432 --> 00:02:33,164
%70'ini kısmen ya da
tamamen onaylıyorlar.

45
00:02:33,604 --> 00:02:38,803
Başka durumlarda ise hem davacı hem davalı
mahkemeye çıkma haklarından vazgeçerek

46
00:02:38,803 --> 00:02:43,334
profesyonel arabulucularla problemlerini
çözüme kavuşturuyorlar.

47
00:02:44,544 --> 00:02:47,803
Bunlar genelde avukatlar, profesörler
veya eski hakimler oluyorlar.

48
00:02:48,333 --> 00:02:53,044
Arabuluculuk mahkeme prosedürlerinden
kaçınmak için doğru bir karar olabilir

49
00:02:53,044 --> 00:02:57,544
fakat bu insanlara iş başvurularında
ve tüketici sözleşmelerinde

50
00:02:57,544 --> 00:02:59,894
fark ettirilmeden yaptırılabiliyor.

51
00:03:00,855 --> 00:03:02,315
Bu problem hâline gelebiliyor.

52
00:03:02,385 --> 00:03:04,235
Örneğin bazı arabulucular

53
00:03:04,235 --> 00:03:06,834
kendilerine dava veren firmaları
tutuyor olabilirler.

54
00:03:07,575 --> 00:03:10,335
Bunlar jüriler olmadığında
gerçekleşebilecek bazı durumlar.

55
00:03:10,485 --> 00:03:13,115
Peki jürilerin yokluğu
iyi bir şey olabilir mi?

56
00:03:13,495 --> 00:03:15,375
Aslında jüriler de mükemmel değiller.

57
00:03:15,615 --> 00:03:18,815
Para alıyorlar, süreci yavaşlatıyorlar
ve hata yapabilirler.

58
00:03:19,185 --> 00:03:20,925
Her zaman da gerekli değiller.

59
00:03:21,014 --> 00:03:24,064
Mesela insanlar kolayca
aralarındaki problemleri çözebildiğinde.

60
00:03:24,455 --> 00:03:26,125
Ama avantajları da yok değil.

61
00:03:26,595 --> 00:03:31,325
İyi bir şekilde seçildiklerinde
halkın tamamını daha iyi temsil ederler

62
00:03:31,785 --> 00:03:35,825
ve tekrar seçilmek ya da terfi almak gibi
savcıları, milletvekillerini ve hakimleri

63
00:03:35,825 --> 00:03:38,005
etkileyecek teşvikleri yoktur.

64
00:03:38,426 --> 00:03:41,746
Amerika Birleşik Devletleri'nin 
kurucuları devlet organlarının kontrolünde

65
00:03:41,746 --> 00:03:45,396
halkın tarafsız kesimlerinin
bilgeliğine güvenmişlerdir.

66
00:03:45,956 --> 00:03:49,026
Ve jüri mahkemeleri sıradan vatandaşlara

67
00:03:49,026 --> 00:03:51,906
sosyal dinamiği korumada
önemli bir görev vermiş oldu.

68
00:03:52,346 --> 00:03:56,106
Peki jüri sistemi ilerleyen yıllarda
Amerika'da devam edecek mi?