0:00:00.000,0:00:03.000
Trên màn hình là một nói rất hay

0:00:03.000,0:00:06.000
"Ánh sáng tạo nên cảnh trí,

0:00:06.000,0:00:09.000
ánh sáng đem đến cảm nhận về không gian,

0:00:09.000,0:00:13.000
và ánh sáng cũng là sự biểu đạt của cấu trúc."

0:00:13.000,0:00:15.000
Câu này không phải của tôi.

0:00:15.000,0:00:17.000
Mà của Le Corbusier,

0:00:17.000,0:00:19.000
một kiến trúc sư nổi tiếng.

0:00:19.000,0:00:21.000
Hãy nhìn đây, và bạn sẽ hiểu ý ông

0:00:21.000,0:00:24.000
tại một trong những tòa nhà tuyệt mỹ ông thiết kế --

0:00:24.000,0:00:28.000
nhà nguyện Notre Dame du Haut Ronchamp --

0:00:28.000,0:00:30.000
nơi ông tạo ra thứ ánh sáng

0:00:30.000,0:00:33.000
mà chỉ có thể tạo ra được với sự có mặt của bóng tối.

0:00:33.000,0:00:36.000
Và tôi nghĩ, sự tinh hoa

0:00:36.000,0:00:39.000
của bài thuyết trình dài 18 phút này --

0:00:39.000,0:00:42.000
là sẽ không có ánh sáng đẹp

0:00:42.000,0:00:45.000
lành mạnh và có ích

0:00:45.000,0:00:47.000
nếu không có bóng tối phù hợp.

0:00:49.000,0:00:52.000
Chúng ta thường thắp sáng văn phòng như thế này.

0:00:52.000,0:00:54.000
Chúng ta có điều lệ và tiêu chuẩn

0:00:54.000,0:00:57.000
quy định rằng ánh sáng phải có cường độ nhất định

0:00:57.000,0:00:59.000
và có sự đồng nhất cao.

0:00:59.000,0:01:02.000
Đây là cách chúng ta tạo ra ánh sáng đồng nhất

0:01:02.000,0:01:04.000
từ tường này đến tường kia

0:01:04.000,0:01:07.000
với một hệ thống mạng đèn đều đặn.

0:01:07.000,0:01:09.000
Và điều này khác hẳn

0:01:09.000,0:01:11.000
với hình ảnh tôi vừa đưa ra

0:01:11.000,0:01:13.000
từ Le Corbusier.

0:01:13.000,0:01:15.000
Nếu chúng ta áp dụng những điều lệ và tiêu chuẩn này

0:01:15.000,0:01:17.000
cho đền Pantheon ở Rome,

0:01:17.000,0:01:19.000
nó sẽ chẳng bao giờ có được dáng vẻ như thế này,

0:01:19.000,0:01:21.000
vì thứ ánh sáng tuyệt đẹp thế này

0:01:21.000,0:01:24.000
thứ ánh sáng hài hòa tỏa ra khắp tòa nhà một cách tự nhiên này

0:01:24.000,0:01:26.000
chỉ có thể đạt được

0:01:26.000,0:01:29.000
vì có cả bóng tối trong cùng tòa nhà.

0:01:30.000,0:01:33.000
Tương tự như câu nói của Santiago Calatrava

0:01:33.000,0:01:36.000
tôi tạo ra ánh sáng vì

0:01:36.000,0:01:38.000
sự thoải mái và tiện nghi cho những tòa nhà"

0:01:38.000,0:01:41.000
Ý ông không muốn nói đến sự thoải mái của một bữa ăn 5 món

0:01:41.000,0:01:43.000
so với bữa ăn chỉ có 1 món,

0:01:43.000,0:01:45.000
ông thực sự muốn nói đến sự thoải mái

0:01:45.000,0:01:48.000
về chất lượng tòa nhà.

0:01:48.000,0:01:50.000
Ý của ông là bạn có thể nhìn thấy bầu trời

0:01:50.000,0:01:53.000
và bạn có thể cảm nhận ánh nắng mặt trời.

0:01:53.000,0:01:56.000
Và ông ấy thiết kế những tòa nhà lộng lẫy thế này

0:01:56.000,0:01:58.000
nơi bạn có thể nhìn thấy bầu trời,

0:01:58.000,0:02:00.000
và cảm nhận ánh nắng

0:02:00.000,0:02:03.000
mang lại cho chúng ta cuộc sống tốt đẹp hơn

0:02:03.000,0:02:06.000
đều là nhờ có sự hài hòa của ánh sáng

0:02:06.000,0:02:10.000
ở nơi sáng cũng như ở chỗ tối.

0:02:10.000,0:02:13.000
Và mấu chốt của vấn đề tất nhiên chính là mặt trời.

0:02:13.000,0:02:16.000
Hình ảnh này của mặt trời có lẽ gợi lên

0:02:16.000,0:02:19.000
sự tàn ác và hung hãn.

0:02:19.000,0:02:22.000
Nhưng chúng ta đừng quên rằng toàn bộ năng lượng của trái đất

0:02:22.000,0:02:24.000
thực ra được cung cấp bởi mặt trời.

0:02:24.000,0:02:27.000
Và ánh sáng chính là một dạng

0:02:27.000,0:02:29.000
của nguồn năng lượng ấy.

0:02:29.000,0:02:32.000
Mặt trời đem đến sự vận động, làm thay đổi màu sắc,

0:02:32.000,0:02:35.000
ánh mặt trời làm nên vẻ đẹp cho môi trường sống của chúng ta,

0:02:35.000,0:02:37.000
như trong tòa nhà này --

0:02:37.000,0:02:39.000
Bảo tàng Nghệ thuật Atlanta,

0:02:39.000,0:02:41.000
thiết kế bởi Renzo Piano, người Ý,

0:02:41.000,0:02:44.000
cùng với Công ty thiết kế ánh sáng Arup,

0:02:44.000,0:02:46.000
một đội ngũ các nhà thiết kế ánh sáng tài ba,

0:02:46.000,0:02:48.000
đã tạo ra

0:02:48.000,0:02:51.000
một sự hài hòa tinh tế của ánh sáng

0:02:51.000,0:02:53.000
trong không gian,

0:02:53.000,0:02:55.000
thay đổi theo ánh mặt trời bên ngoài,

0:02:55.000,0:02:58.000
nhờ những ô cửa nhỏ xinh này trên mái nhà

0:02:58.000,0:03:00.000
Đây chính là một cách gián tiếp,

0:03:00.000,0:03:02.000
để bạn nhìn thấy mặt trời.

0:03:02.000,0:03:04.000
Những gì họ làm

0:03:04.000,0:03:06.000
là tạo ra một yếu tố xây dựng tổng thể

0:03:06.000,0:03:09.000
để cải thiện chất lượng không gian

0:03:09.000,0:03:11.000
xung quanh những vị khách tham quan bảo tàng.

0:03:11.000,0:03:13.000
Và họ tạo ra những cấu trúc mái vòm

0:03:13.000,0:03:15.000
như thế này

0:03:15.000,0:03:18.000
để ngăn ánh nắng gay gắt,

0:03:18.000,0:03:21.000
nhưng đồng thời vẫn mở rộng để đón nhận ánh sáng trời.

0:03:21.000,0:03:23.000
Và bạn có thể thấy

0:03:23.000,0:03:25.000
quá trình họ thiết kế tuyệt tác này

0:03:25.000,0:03:27.000
với các mô hình vật lý

0:03:27.000,0:03:30.000
cùng các phương pháp định tính cũng như định lượng

0:03:30.000,0:03:33.000
để đi đến kết quả cuối cùng

0:03:33.000,0:03:35.000
đó là sự kết hợp một cách hài hòa và toàn diện

0:03:35.000,0:03:37.000
của ánh sáng với công trình kiến trúc.

0:03:37.000,0:03:39.000
Họ tự cho phép mình phạm vài lỗi nhỏ trong suốt quá trình.

0:03:39.000,0:03:41.000
Như bạn thấy có vài đốm nắng chiếu thẳng xuống sàn nhà,

0:03:41.000,0:03:44.000
nhưng họ có thể dễ dàng lần ra nguồn gốc của chúng.

0:03:44.000,0:03:48.000
Bằng cách này, họ cho phép mọi người trong tòa nhà

0:03:48.000,0:03:50.000
tận hưởng ánh mặt trời,

0:03:50.000,0:03:52.000
mặt tốt đẹp của mặt trời.

0:03:52.000,0:03:54.000
Và bạn có thể tận hưởng ánh mặt trời

0:03:54.000,0:03:57.000
bằng nhiều cách, tất nhiên rồi.

0:03:57.000,0:03:59.000
Có thể đơn giản như thế này,

0:03:59.000,0:04:02.000
hay thế này, hơi đặc biệt một chút,

0:04:02.000,0:04:04.000
Ảnh này được chụp năm 1963 --

0:04:04.000,0:04:06.000
họ đang quan sát nhật thực

0:04:06.000,0:04:08.000
ở Mỹ.

0:04:08.000,0:04:11.000
Mặt trời hơi chói chang một chút,

0:04:11.000,0:04:14.000
thế là mọi người đã tìm ra một giải pháp thông minh thế này.

0:04:15.000,0:04:17.000
Tôi nghĩ đây là hình ảnh minh họa rõ ràng nhất ý tôi muốn nói --

0:04:17.000,0:04:20.000
đó là sự vận động tuyệt vời mà mặt trời

0:04:20.000,0:04:22.000
đem vào những tòa nhà này,

0:04:22.000,0:04:25.000
đã tạo ra chất lượng cho môi trường xây dựng

0:04:25.000,0:04:27.000
và thực sự cải thiện cuộc sống của chúng ta.

0:04:27.000,0:04:29.000
Và hình ảnh này thể hiện bóng tối

0:04:29.000,0:04:31.000
cũng nhiều như thể hiện ánh sáng,

0:04:31.000,0:04:34.000
bởi vì nếu không thì bạn sẽ chẳng thấy được những sự vận động này.

0:04:34.000,0:04:37.000
Trái ngược với văn phòng bạn thấy

0:04:37.000,0:04:39.000
ở phần đầu,

0:04:39.000,0:04:42.000
đây là một tòa nhà văn phòng nổi tiếng, tòa White Group.

0:04:42.000,0:04:45.000
Họ tư vấn về sử dụng năng lượng xanh, hoặc gì đó tương tự.

0:04:45.000,0:04:47.000
Và họ thực sự áp dụng những lí thuyết họ thường tư vấn,

0:04:47.000,0:04:50.000
vì văn phòng này hoàn toàn không có bóng đèn điện.

0:04:50.000,0:04:52.000
Nó chỉ có

0:04:52.000,0:04:54.000
cửa sổ kính rất rộng ở một bên tường

0:04:54.000,0:04:56.000
cho phép ánh nắng mặt trời

0:04:56.000,0:04:58.000
chiếu thật sâu vào trong phòng,

0:04:58.000,0:05:01.000
tạo ra một không gian tuyệt đẹp và linh hoạt

0:05:01.000,0:05:04.000
Bạn có thể làm việc ở một góc rất tối,

0:05:04.000,0:05:07.000
hoặc ở một nơi rất sáng.

0:05:07.000,0:05:09.000
Nhưng thực ra mắt người

0:05:09.000,0:05:11.000
có thể thích nghi một cách đáng ngạc nhiên

0:05:11.000,0:05:13.000
với tất cả những điều kiện ánh sáng khác nhau này

0:05:13.000,0:05:15.000
Cùng với nhau chúng đã tạo nên một môi trường

0:05:15.000,0:05:17.000
không bao giờ nhàm chán và không bao giờ tối tăm,

0:05:17.000,0:05:20.000
và vì thế, giúp cải thiện cuộc sống của chúng ta.

0:05:21.000,0:05:24.000
Tôi phải giới thiệu nhân vật này với các bạn.

0:05:24.000,0:05:26.000
Đây là Richard Kelly

0:05:26.000,0:05:28.000
người được sinh ra đúng 100 năm trước,

0:05:28.000,0:05:30.000
đó cũng là lý do tôi nhắc đến ông ở đây,

0:05:30.000,0:05:32.000
như một cách tưởng niệm.

0:05:32.000,0:05:35.000
Vào những năm 1930, Richard Kelly là người đầu tiên

0:05:35.000,0:05:37.000
thực sự định ra

0:05:37.000,0:05:39.000
một phương pháp cho ngành thiết kế ánh sáng đương đại.

0:05:39.000,0:05:41.000
Ông ta đưa ra 3 khái niệm,

0:05:41.000,0:05:43.000
đó là "focal glow", tạm dịch là "ánh sáng tiêu điểm" hay "ánh sáng để nhìn thấy"

0:05:43.000,0:05:45.000
"ambient luminescence", "ánh sáng tạo môi trường" hay "ánh sáng để chiêm nghiệm"

0:05:45.000,0:05:47.000
và "play of briliants", "ánh sáng trình diễn" hay "ánh sáng để chiêm ngưỡng"

0:05:47.000,0:05:49.000
từ những ý tưởng đối lập nhau

0:05:49.000,0:05:51.000
về ánh sáng trong kiến trúc

0:05:51.000,0:05:53.000
được kết hợp

0:05:53.000,0:05:55.000
để tạo nên trải nghiệm đẹp đẽ này.

0:05:55.000,0:05:57.000
Bắt đầu với "ánh sáng tiêu điểm"

0:05:57.000,0:05:59.000
Ý ông ấy muốn nói đến những thứ như thế này --

0:05:59.000,0:06:01.000
nơi mà ánh sáng chỉ ra hướng của không gian

0:06:01.000,0:06:03.000
và dẫn đường cho bạn.

0:06:03.000,0:06:05.000
Hay như ở đây, ánh sáng ông thiết kế

0:06:05.000,0:06:07.000
cho General Motors, cho một phòng triển lãm xe.

0:06:07.000,0:06:09.000
Và bạn bước vào không gian đó,

0:06:09.000,0:06:12.000
và bạn cảm thấy, "Ôi! thật là ấn tượng,"

0:06:12.000,0:06:14.000
đó là vì cái "tiêu điểm" này,

0:06:14.000,0:06:16.000
cái nguồn ánh sáng mạnh mẽ ở ngay giữa.

0:06:16.000,0:06:18.000
Với tôi, nó giống như trong nhà hát,

0:06:18.000,0:06:20.000
và lát nữa đây, tôi sẽ quay lại ý này

0:06:20.000,0:06:22.000
Chính ánh đèn sân khấu chiếu lên người nghệ sĩ

0:06:22.000,0:06:24.000
đã khiến bạn tập trung.

0:06:24.000,0:06:27.000
Đó cũng có thể là ánh mặt trời xuyên qua những đám mây

0:06:27.000,0:06:30.000
và chiếu sáng những mảng đất,

0:06:30.000,0:06:32.000
làm nó nổi bật lên

0:06:32.000,0:06:35.000
so với không gian mờ tối xung quanh.

0:06:35.000,0:06:38.000
Hay giống như trong các cửa hàng, trong khu mua sắm --

0:06:38.000,0:06:40.000
chiếu sáng các mặt hàng

0:06:40.000,0:06:43.000
và tạo điểm nhấn để giúp bạn nhìn thấy rõ.

0:06:43.000,0:06:46.000
"Ánh sáng tạo môi trường" là một khái niệm hoàn toàn khác.

0:06:46.000,0:06:49.000
Richard Kelly xem đó là một thứ ánh sáng vô tận,

0:06:49.000,0:06:51.000
không có bất kì điểm nhấn nào,

0:06:51.000,0:06:53.000
một nơi mà tất cả các chi tiết

0:06:53.000,0:06:56.000
đã hòa tan vào sự vô tận.

0:06:56.000,0:06:59.000
Và tôi thấy nó là một thứ ánh sáng dễ chịu

0:06:59.000,0:07:01.000
giúp chúng ta thư giãn

0:07:01.000,0:07:03.000
và chiêm nghiệm.

0:07:03.000,0:07:05.000
Hoặc giống như ở đây:

0:07:05.000,0:07:08.000
Bảo tàng Khoa học Quốc gia Luân Đôn,

0:07:08.000,0:07:10.000
nơi mà ánh sáng màu xanh này

0:07:10.000,0:07:12.000
trùm lên tất cả các hiện vật và khu trưng bày

0:07:12.000,0:07:15.000
trong một động thái tổng thể.

0:07:15.000,0:07:18.000
Và cuối cùng là quan niệm "ánh sáng trình diễn" của Kelly

0:07:18.000,0:07:22.000
Đây quả là một "màn trình diễn của ánh sáng" phía chân trời Hong Kong,

0:07:22.000,0:07:24.000
hay có thể là cái đèn chùm của nhà hát opera,

0:07:24.000,0:07:26.000
hay ở ngay chính trong nhà hát này,

0:07:26.000,0:07:28.000
nó là một vật trang trí,

0:07:28.000,0:07:30.000
lớp kem phủ trên chiếc bánh, một thứ gì đó vui nhộn,

0:07:30.000,0:07:32.000
hay chỉ là một chi tiết bổ sung

0:07:32.000,0:07:35.000
cho môi trường kiến trúc.

0:07:35.000,0:07:37.000
Ba thành tố riêng biệt này,

0:07:37.000,0:07:39.000
kết hợp để tạo nên một môi trường ánh sáng

0:07:39.000,0:07:41.000
khiến chúng ta cảm thấy dễ chịu hơn.

0:07:41.000,0:07:43.000
Và chúng ta chỉ có thể tạo nên chúng từ bóng tối.

0:07:43.000,0:07:45.000
Tôi sẽ giải thích sâu hơn.

0:07:45.000,0:07:48.000
Tôi đoán đó là ý tưởng mà Richard Kelly (bên trái),

0:07:48.000,0:07:51.000
đang cố giải thích cho Lugwig Mies Van der Rohe.

0:07:51.000,0:07:53.000
Và ngay sau lưng họ là tòa nhà Seagram

0:07:53.000,0:07:55.000
mà sau này trở thành

0:07:55.000,0:07:58.000
một biểu tượng của ngành thiết kế chiếu sáng đương đại.

0:07:59.000,0:08:01.000
Vào thời đó, đã bắt đầu có một số thử nghiệm

0:08:01.000,0:08:03.000
sử dụng liệu pháp ánh sáng.

0:08:03.000,0:08:06.000
Bức ảnh này chụp ở Thư viện Y khoa Hoa Kỳ,

0:08:06.000,0:08:09.000
nơi mọi người được phơi nắng cho khỏe.

0:08:09.000,0:08:11.000
Đây là một câu chuyện hơi khác,

0:08:11.000,0:08:13.000
về khía cạnh sức khỏe của ánh sáng,

0:08:13.000,0:08:15.000
khác với những gì tôi nói nãy giờ.

0:08:15.000,0:08:17.000
Trong y học hiện đại,

0:08:17.000,0:08:20.000
có một hẳn một quan niệm về ánh sáng

0:08:20.000,0:08:23.000
gần như theo cách hiểu của ngành hóa sinh.

0:08:23.000,0:08:25.000
Về lý thuyết,

0:08:25.000,0:08:27.000
khi chúng ta nhìn các sự vật,

0:08:27.000,0:08:30.000
ánh sáng vàng giúp ích nhiều nhất,

0:08:30.000,0:08:32.000
chúng ta nhạy cảm với nó nhất.

0:08:32.000,0:08:34.000
Nhưng nhịp sinh học của con người,

0:08:34.000,0:08:36.000
cái "đồng hồ" bảo chúng ta nên ngủ hay thức

0:08:36.000,0:08:39.000
nên tỉnh táo hay nghỉ ngơi, vân vân,

0:08:39.000,0:08:42.000
được kích thích chủ yếu bởi ánh sáng xanh lam.

0:08:42.000,0:08:44.000
Và bằng cách điều chỉnh lượng ánh sáng xanh lam

0:08:44.000,0:08:46.000
trong môi trường,

0:08:46.000,0:08:49.000
chúng ta có thể giúp mọi người thư giãn, hoặc tỉnh táo,

0:08:49.000,0:08:52.000
ngủ hoặc thức.

0:08:52.000,0:08:54.000
Bằng cách này

0:08:54.000,0:08:56.000
trong tương lai gần,

0:08:56.000,0:08:58.000
các bệnh viện có thể dùng ánh sáng

0:08:58.000,0:09:01.000
để giúp bệnh nhân khỏe lại sớm hơn,

0:09:01.000,0:09:03.000
bình phục nhanh hơn.

0:09:03.000,0:09:05.000
Hoặc trên máy bay,

0:09:05.000,0:09:07.000
chúng ta có thể vượt qua những mệt mỏi.

0:09:07.000,0:09:10.000
Hoặc trong trường học, chúng ta có thể giúp bọn trẻ học tốt hơn

0:09:10.000,0:09:13.000
vì chúng tập trung hơn vào bài học.

0:09:13.000,0:09:15.000
Bạn có thể nghĩ ra nhiều ứng dụng hơn nữa.

0:09:15.000,0:09:17.000
Nhưng tôi muốn nói sâu hơn

0:09:17.000,0:09:19.000
đến sự kết hợp

0:09:19.000,0:09:22.000
của ánh sáng và bóng tối

0:09:22.000,0:09:25.000
như là một một phẩm chất của cuộc sống.

0:09:26.000,0:09:29.000
Mục đích của ánh sáng tất nhiên là các tương tác xã hội --

0:09:29.000,0:09:31.000
để liên kết chúng ta

0:09:31.000,0:09:33.000
với môi trường xung quanh.

0:09:33.000,0:09:36.000
Đó là nơi chúng ta tụ họp

0:09:36.000,0:09:38.000
khi cần trao đổi gì đó với nhau.

0:09:38.000,0:09:40.000
Nói bao quát hơn, ánh sáng làm nên thế giới này.

0:09:40.000,0:09:43.000
Đây là hình ảnh trái đất vào buổi đêm.

0:09:43.000,0:09:45.000
Và tôi cho đây là hình ảnh gây shock nhất

0:09:45.000,0:09:47.000
trong bài nói hôm nay.

0:09:47.000,0:09:49.000
Vì tất cả ánh sáng ở đây

0:09:49.000,0:09:51.000
chiếu lên trời.

0:09:51.000,0:09:53.000
Nó không hề chiếu xuống mặt đất

0:09:53.000,0:09:55.000
đúng như mục đích sử dụng.

0:09:55.000,0:09:57.000
Và chẳng giúp ích gì cho loài người cả.

0:09:57.000,0:09:59.000
mà chỉ làm hỏng bóng đêm.

0:09:59.000,0:10:02.000
Ở phạm vi toàn cầu thì như thế này.

0:10:02.000,0:10:05.000
Thật đáng kinh ngạc những gì bạn thấy ở đây--

0:10:05.000,0:10:08.000
biết bao nhiêu ánh sáng chiếu lên trời

0:10:08.000,0:10:10.000
và không bao giờ chạm tới mặt đất.

0:10:10.000,0:10:13.000
Bởi vì nếu chúng ta thấy trái đất theo đúng cách,

0:10:13.000,0:10:16.000
hình ảnh của nó sẽ đẹp và đầy cảm hứng như thế này

0:10:16.000,0:10:18.000
nơi bóng tối dành cho trí tưởng tượng

0:10:18.000,0:10:20.000
và sự chiêm nghiệm

0:10:20.000,0:10:23.000
bóng tối cũng giúp gắn kết chúng ta với mọi vật.

0:10:23.000,0:10:25.000
Thế giới đang thay đổi,

0:10:25.000,0:10:27.000
và đô thị hóa là một động lực lớn cho mọi thứ.

0:10:27.000,0:10:30.000
Tôi chụp bức ảnh này 2 tuần trước ở Quảng Châu,

0:10:30.000,0:10:32.000
và tôi chợt nhận ra rằng 10 năm trước,

0:10:32.000,0:10:36.000
ở đây chẳng có gì giống mấy tòa nhà này.

0:10:36.000,0:10:38.000
Nó từng là một thành phố nhỏ hơn nhiều,

0:10:38.000,0:10:40.000
và tốc độ đô thị hóa

0:10:40.000,0:10:42.000
thật không thể tin nổi, thật khủng khiếp.

0:10:42.000,0:10:45.000
Và chúng ta cần phải hiểu những câu hỏi mấu chốt này:

0:10:45.000,0:10:48.000
Con người đi lại trong không gian của những đô thị mới này như thế nào?

0:10:48.000,0:10:50.000
Họ trao đổi văn hóa bằng cách nào?

0:10:50.000,0:10:52.000
Chúng ta phải làm gì để giải quyết các vấn đề, ví dụ như giao thông?

0:10:52.000,0:10:54.000
Và ánh sáng giúp ích thế nào?

0:10:54.000,0:10:56.000
Bởi vì các kĩ thuật mới,

0:10:56.000,0:10:59.000
đã đạt được những thành quả rất thú vị

0:10:59.000,0:11:02.000
để đóng góp vào những giải pháp đô thị hóa

0:11:02.000,0:11:05.000
và cung cấp cho chúng ta môi trường tốt hơn.

0:11:05.000,0:11:07.000
Chỉ mới đây thôi

0:11:07.000,0:11:09.000
hệ thống chiếu sáng của chúng ta

0:11:09.000,0:11:11.000
còn sử dụng những loại đèn này.

0:11:11.000,0:11:13.000
và tất nhiên, cả đèn halogen, đèn huỳnh quang

0:11:13.000,0:11:15.000
và những thứ tương tự khác.

0:11:15.000,0:11:17.000
Bây giờ thì ta có đèn LED,

0:11:17.000,0:11:19.000
đây là phiên bản mới nhất,

0:11:19.000,0:11:21.000
bạn có tin nó nhỏ như vậy không?

0:11:21.000,0:11:24.000
Và chính điều này cho chúng ta một cơ hội quý giá,

0:11:24.000,0:11:27.000
bởi vì kích thước li ti của chúng

0:11:27.000,0:11:30.000
cho phép chúng ta đặt ánh sáng ở nơi ta thực sự cần.

0:11:30.000,0:11:32.000
có thể tắt đi ở những nơi không cần thiết

0:11:32.000,0:11:34.000
và ở nơi chúng ta có thể "bảo tồn" bóng tối.

0:11:34.000,0:11:37.000
Với tôi, đó thực sự là một gợi ý thú vị

0:11:37.000,0:11:40.000
và là một hướng mới cho ngành chiếu sáng trong môi trường kiến trúc

0:11:40.000,0:11:43.000
phục vụ cuộc sống con người.

0:11:43.000,0:11:46.000
Vấn đề là tôi muốn giải thích cho bạn cụ thể hơn

0:11:46.000,0:11:49.000
nhưng 4 cái bóng đèn LED gộp lại cũng chỉ vừa trên đầu ngón tay của tôi,

0:11:49.000,0:11:52.000
nên bạn chẳng thể nhìn thấy được.

0:11:52.000,0:11:54.000
Vì thế tôi cầu cứu phòng thí nghiệm,

0:11:54.000,0:11:56.000
và họ nói họ có thể làm cái gì đó.

0:11:56.000,0:11:59.000
Họ đã chế tạo cho tôi bóng đèn LED lớn nhất trên thế giới

0:11:59.000,0:12:01.000
dành riêng cho hội thảo TEDx Amsterdam.

0:12:01.000,0:12:03.000
Nó đây.

0:12:03.000,0:12:06.000
Nó giống hệt như cái ở trên màn hình -- nhưng lớn gấp 200 lần.

0:12:06.000,0:12:09.000
và tôi sẽ giải thích thật ngắn gọn

0:12:09.000,0:12:12.000
để bạn thấy nó làm việc thế nào.

0:12:13.000,0:12:17.000
Hiện nay, tất cả đèn LED

0:12:17.000,0:12:19.000
đều cho ánh sáng xanh lam.

0:12:19.000,0:12:22.000
Không thoải mái và dễ chịu lắm.

0:12:22.000,0:12:24.000
Vì thế,

0:12:24.000,0:12:27.000
người ta bọc đèn LED

0:12:27.000,0:12:29.000
bằng lớp phospho.

0:12:29.000,0:12:32.000
Phospho được kích thích bởi ánh sáng xanh

0:12:32.000,0:12:35.000
và phát ra ánh sáng trắng ấm áp và dễ chịu.

0:12:35.000,0:12:38.000
rồi bạn gắn chụp đèn lên,

0:12:38.000,0:12:41.000
thế là bạn có thể "gói" ánh sáng lại, và đem tới nơi nào bạn cần

0:12:41.000,0:12:43.000
mà không làm rơi rớt chút ánh sáng nào

0:12:43.000,0:12:45.000
lên bầu trời hay bất kì nơi nào khác.

0:12:45.000,0:12:48.000
Như vậy bạn có thể bảo tồn bóng tối và tạo ra ánh sáng.

0:12:48.000,0:12:50.000
Tôi chỉ muốn cho bạn xem

0:12:50.000,0:12:53.000
để hiểu cụ thể nguyên lý làm việc của đèn LED.

0:12:54.000,0:12:56.000
Xin cám ơn.

0:12:56.000,0:12:58.000
Nếu nghĩ xa hơn,

0:12:58.000,0:13:01.000
Chúng ta có thể cân nhắc lại cách chúng ta chiếu sáng các thành phố.

0:13:01.000,0:13:03.000
Chúng ta phải nghĩ lại

0:13:03.000,0:13:05.000
về việc coi ánh sáng là một giải pháp mặc định.

0:13:05.000,0:13:07.000
Tại sao những đường cao tốc này phải được chiếu sáng liên tục?

0:13:07.000,0:13:09.000
Có thực sự cần thiết không?

0:13:09.000,0:13:11.000
Hay chúng ta có thể chọn lọc hơn

0:13:11.000,0:13:14.000
và tạo ra một môi trường tốt hơn để tận hưởng cả bóng tối nữa?

0:13:14.000,0:13:16.000
Chúng ta có thể dùng ánh sáng nhẹ nhàng hơn không?

0:13:16.000,0:13:19.000
Như ở đây -- thực chất là một mức chiếu sáng rất thấp.

0:13:19.000,0:13:21.000
Chúng ta có thể để mọi người tham gia nhiều hơn

0:13:21.000,0:13:23.000
vào các công trình chiếu sáng,

0:13:23.000,0:13:26.000
để họ thực sự cảm thấy có mối liên hệ với chúng, như thế này.

0:13:26.000,0:13:28.000
Hoặc ta có thể tạo nên những bức điêu khắc đơn giản

0:13:28.000,0:13:30.000
nhưng cho ta thật nhiều cảm hứng khi ở gần chúng.

0:13:30.000,0:13:32.000
Và chúng ta có thể bảo tồn bóng tối được không?

0:13:32.000,0:13:35.000
Vì để tìm được một nơi như thế này trên trái đất bây giờ

0:13:35.000,0:13:38.000
thực sự là một thách thức rất lớn.

0:13:38.000,0:13:41.000
Và tìm được bầu trời lấp lánh sao thế này lại càng khó hơn.

0:13:41.000,0:13:44.000
Ngay cả trên biển, chúng ta cũng tạo ra nhiều ánh điện

0:13:44.000,0:13:47.000
mà thực ra phải bỏ đi, để cuộc sống của các động vật

0:13:47.000,0:13:49.000
được cải thiện hơn.

0:13:49.000,0:13:51.000
Một ví dụ là các loài chim di trú

0:13:51.000,0:13:53.000
đã bị lạc hướng

0:13:53.000,0:13:55.000
bởi những dàn khoan này.

0:13:55.000,0:13:57.000
Và chúng tôi phát hiện ra là khi đổi những đèn này thành màu xanh lá cây,

0:13:57.000,0:13:59.000
các loài chim đã tìm được đúng hướng.

0:13:59.000,0:14:02.000
Chúng không bị làm rối nữa.

0:14:02.000,0:14:04.000
Và một lần nữa,

0:14:04.000,0:14:06.000
sự nhạy phổ

0:14:06.000,0:14:08.000
đóng vai trò then chốt ở đây

0:14:08.000,0:14:11.000
Từ tất cả các ví dụ này, tôi cho rằng,

0:14:11.000,0:14:14.000
chúng ta nên bắt đầu tạo ra ánh sáng từ bóng tối,

0:14:14.000,0:14:16.000
và dùng bóng tối như là một bức toan --

0:14:16.000,0:14:18.000
như cách của các họa sĩ làm,

0:14:18.000,0:14:20.000
như trong bức tranh này của Edward Hopper.

0:14:20.000,0:14:23.000
Tôi cảm thấy "sự ngưng đọng" trong bức tranh này.

0:14:23.000,0:14:25.000
Khi xem tranh, tôi tự hỏi,

0:14:25.000,0:14:27.000
những nhân vật trong đấy là ai?

0:14:27.000,0:14:29.000
Họ từ đâu đến? Họ sẽ đi đâu?

0:14:29.000,0:14:32.000
Chuyện gì mới xảy ra? Cái gì sẽ xảy đến trong 5 phút nữa?

0:14:32.000,0:14:35.000
Và nó thể hiện tất cả các câu chuyện đó và sự ngưng đọng đó

0:14:35.000,0:14:37.000
chỉ bằng bóng tối và ánh sáng.

0:14:37.000,0:14:39.000
Edward Hopper quả là một bậc thầy

0:14:39.000,0:14:41.000
thực sự, ông đã kể chuyện

0:14:41.000,0:14:43.000
chỉ bằng cách dùng những mảng sáng và tối.

0:14:43.000,0:14:45.000
Chúng ta có thể học tập ông

0:14:45.000,0:14:48.000
và tạo ra những không gian kiến trúc thú vị hơn và nhiều cảm hứng hơn.

0:14:48.000,0:14:51.000
Chúng ta có thể ứng dụng trong không gian thương mại như thế này.

0:14:51.000,0:14:53.000
Và bạn vẫn có thể đi ra ngoài

0:14:53.000,0:14:58.000
và tận hưởng show diễn lớn nhất trong vũ trụ,

0:14:58.000,0:15:01.000
tất nhiên, đó chính là bản thân Vũ trụ.

0:15:02.000,0:15:05.000
Để tôi cho bạn xem tấm hình tuyệt vời và hàm súc này

0:15:05.000,0:15:08.000
của bầu trời,

0:15:08.000,0:15:10.000
từ trong thành phố,

0:15:10.000,0:15:13.000
nơi bạn chẳng thấy gì ngoài một, hai ngôi sao,

0:15:13.000,0:15:15.000
cho đến vùng nông thôn,

0:15:15.000,0:15:17.000
nơi bạn có thể tận hưởng

0:15:17.000,0:15:20.000
màn trình diễn tuyệt mỹ và hoành tráng

0:15:20.000,0:15:22.000
của những ngôi sao và các chòm sao.

0:15:22.000,0:15:25.000
Trong ngành kiến trúc cũng vậy,

0:15:25.000,0:15:28.000
Bằng cách coi trọng bóng tối khi thiết kế chiếu sáng,

0:15:28.000,0:15:31.000
bạn sáng tạo ra những không gian thú vị hơn nhiều

0:15:31.000,0:15:34.000
và điều đó thực sự cải thiện cuộc sống của chúng ta.

0:15:34.000,0:15:36.000
Đây là ví dụ nổi tiếng nhất,

0:15:36.000,0:15:38.000
Nhà thờ Ánh Sáng do Tadao Ando thiết kế.

0:15:38.000,0:15:40.000
Tôi cũng liên tưởng

0:15:40.000,0:15:44.000
đến Khu spa ở Vals thiết kế bởi Peter Zumthor,

0:15:44.000,0:15:47.000
nơi sáng và tối được kết hợp rất nhẹ nhàng,

0:15:47.000,0:15:49.000
tương tác với nhau để định hình không gian.

0:15:49.000,0:15:52.000
Hoặc ga tàu điện ngầm phía nam của Richard McCormack ở Luân Đôn,

0:15:52.000,0:15:54.000
nơi bạn có thể nhìn thấy bầu trời,

0:15:54.000,0:15:57.000
mặc dù bạn đang ở trong lòng đất.

0:15:57.000,0:15:59.000
Và cuối cùng, tôi muốn nói rằng

0:15:59.000,0:16:01.000
phần lớn cảm hứng cho thiết kế chiếu sáng là từ các nhà hát.

0:16:01.000,0:16:05.000
Và thật là tuyệt vời khi hội thảo này được diễn ra

0:16:05.000,0:16:08.000
lần đầu tiên trong một nhà hát,

0:16:08.000,0:16:12.000
bởi vì chúng ta thực sự phải mang ơn các nhà hát.

0:16:12.000,0:16:14.000
Sẽ chẳng có những phối cảnh đầy cảm hứng như thế này

0:16:14.000,0:16:16.000
nếu không có một nhà hát.

0:16:16.000,0:16:19.000
Và theo tôi, nhà hát là nơi

0:16:19.000,0:16:22.000
chúng ta thực sự đề cao cuộc sống bằng ánh sáng.

0:16:22.000,0:16:24.000
Xin chân thành cảm ơn.

0:16:24.000,0:16:30.000
(Vỗ tay)