1
00:00:00,000 --> 00:00:04,000
Imazhe sikur ky, nga kampi i përqëndrimit Auschwitz,

2
00:00:04,000 --> 00:00:09,000
jane ngulitur në vetëdijën tonë gjatë shekullit të njëzetë

3
00:00:09,000 --> 00:00:14,000
dhe na kanë bërë të kuptojmë se kush jemi,

4
00:00:14,000 --> 00:00:17,000
prej nga vijmë, dhe kohërat në të cilat jetojmë.

5
00:00:17,000 --> 00:00:21,000
Gjatë shekullit të njëzetë, ne ishim dëshmitar të barbarizmave

6
00:00:21,000 --> 00:00:26,000
të Stalin-it, Hitler-it, Mao-t, Pol Pot-it, Rwandës dhe gjenocideve tjera,

7
00:00:26,000 --> 00:00:30,000
dhe edhe pse shekulli i 21-të është vetëm shtatë vjeç,

8
00:00:30,000 --> 00:00:34,000
ne tashmë kemi qenë dëshmitar të një gjenocidi të vazhdueshëm në Dafur

9
00:00:34,000 --> 00:00:36,000
dhe të tmerreve ditore në Irak.

10
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
Kjo ka çuar në një kuptim të përbashkët të situates tonë.

11
00:00:40,000 --> 00:00:44,000
Saktësisht, tashmë e dimë që modernizmi ka sjellur një dhunë të tmerëshme, dhe ndoshta

12
00:00:44,000 --> 00:00:47,000
njerëzit indigjen jetuan në një gjendje harmonie prej së cilës ne jemi larguar, për të keqen tonë.

13
00:00:47,000 --> 00:00:52,000
Këtu është një shembull

14
00:00:52,000 --> 00:00:55,000
nga një artikull gazete për Ditën e Falenderimeve që u paraqit në Boston Globe

15
00:00:55,000 --> 00:00:58,000
disa vite më parë. Shkrimtari shkruajti, " Jeta indiane

16
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
ishte e vështirë, por nuk kishte probleme me punësim,

17
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
harmonia në komunitet ishte e zhvilluar, abuzimi i substancave ishte i panjohur,

18
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
krimi gati që nuk ekzistonte, lufta mes fiseve

19
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
ishte kryesisht ritualistike dhe rrallë rezultonte në mbyetje të

20
00:01:12,000 --> 00:01:16,000
shumicës." Tani, të gjithë ju e dini për këtë kundërhelm.

21
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
Ne i'u mësojmë atë fëmijëve tanë. Ne e dëgjojmë atë në televizion

22
00:01:20,000 --> 00:01:25,000
dhe në libra të tregimeve. Titulli origjinal i kësaj seance

23
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
ishte, " Gjithçka që dini është gabim," dhe unë do të ju prezantoj dëshmi

24
00:01:28,000 --> 00:01:31,000
se kjo pjesë e veçantë e kuptimit tonë të përbashkët është gabim.

25
00:01:31,000 --> 00:01:35,000
Në fakt, paraardhësit tanë ishin shumë më të dhunshëm se sa ne,

26
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
dhe dhuna ka përjetuar rënie për një periudhe të gjatë kohore,

27
00:01:39,000 --> 00:01:42,000
dhe sot ndoshta ne jemi duke jetuar në kohën më të qetë të ekzistences se species tonë.

28
00:01:42,000 --> 00:01:46,000
Në dekadën e Dafur-it dhe Irakut,

29
00:01:47,000 --> 00:01:50,000
një deklaratë si kjo mund të duket si iluzion

30
00:01:50,000 --> 00:01:53,000
dhe e pahijëshme. Por unë do të provoj të ju bind

31
00:01:53,000 --> 00:01:59,000
që ajo është pamja e saktë. Rënia e dhunës

32
00:01:59,000 --> 00:02:02,000
është një fenomen fraktal. Ju mund ta shihni atë gjatë mijëvjecarëve,

33
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
shekujve, dekadave dhe viteve,

34
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
edhe pse duket se ka qenë një pikë kthesë në fillim

35
00:02:08,000 --> 00:02:12,000
të Kohës së Arsyes në shekullin e gjashtëmbëdhjetë. E shohim këtë

36
00:02:12,000 --> 00:02:15,000
në gjithë botën, edhe pse jo në mënyrë homogjene.

37
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
Është evidente veçanërisht në Perëndim, duke filluar me Anglinë

38
00:02:19,000 --> 00:02:21,000
dhe Hollandën gjatë kohës së Sqarimit.

39
00:02:22,000 --> 00:02:25,000
Më lejoni të ju dërgoj në një udhëtim të disa fuqive të 10-tës--

40
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
nga shkalla e mijëvjecarit deri tek shkalla e vitit--

41
00:02:28,000 --> 00:02:32,000
në përpjekje për t'ju bindur për këtë. Deri 10.000 vite më parë, të gjithë njerëzit

42
00:02:32,000 --> 00:02:35,000
jetuan si gjuetarë dhe mbledhës, pa vendbanime të përhershme

43
00:02:35,000 --> 00:02:38,000
apo qeveri. Kjo është gjendja që zakonisht mendohet

44
00:02:38,000 --> 00:02:43,000
të jetë një gjendje e harmonisë fillestare. Por arkelogu

45
00:02:44,000 --> 00:02:48,000
Lawrence Keeley, që studion përqindjen e viktimave

46
00:02:48,000 --> 00:02:51,000
në mesin e gjuetarëve bashkëkohor, i cili është burimi ynë më i mirë

47
00:02:52,000 --> 00:02:58,000
i dëshmive rreth kësaj mënyre të jetesës, ka treguar rezultate mjaft të ndryshme.

48
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
Këtu është një diagram që ai e krijoj.

49
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
E tregon përqindjen e vdekjes së mashkujve për shkak të betejave

50
00:03:03,000 --> 00:03:07,000
në disa shoqëri të kërkimit, të gjuetisë dhe mbledhjes.

51
00:03:08,000 --> 00:03:14,000
Shiritat e kuq korrespondojnë me gjasat se një njeri do të vdes

52
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
në duart e një njeriu tjetër, në krahasim me

53
00:03:17,000 --> 00:03:21,000
vdekje nga çështje natyrore, në një shumëllojshmëri të shoqërive kërkuese

54
00:03:21,000 --> 00:03:24,000
në vendin malor të New Guinea dhe pyllin e Amazon-it.

55
00:03:25,000 --> 00:03:28,000
Ato shtrihen nga një normë e gati 60% shansi që një njeri do të vdes

56
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
në duart e një personi tjetër. Në rastin e Gebusit,

57
00:03:32,000 --> 00:03:36,000
ka vetëm 15% shans. Shiriti i vogël i kaltër në

58
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
pjesën e poshtëme të anës së majtë komploton statistikat korresponduese nga Shtetet e Bashkuara

59
00:03:40,000 --> 00:03:44,000
dhe Europa në shekullin e 20-të, dhe përfshin të gjitha vdekjet

60
00:03:44,000 --> 00:03:49,000
e të dy Luftrave Botërore. Nëse shkalla e vdekshmërisë në luftën fisnore kishte mbizotëruar

61
00:03:49,000 --> 00:03:55,000
gjatë shekullit të 20-të, atëherë do kishim dy miliard vdekje, jo 100 milion.

62
00:03:55,000 --> 00:03:58,000
Gjithashtu në shkallën e mileniumit, ne mund të shikojmë

63
00:03:58,000 --> 00:04:03,000
mënyrën e jetës së qytetërimeve të hershme; të tilla si ato të përshkruara

64
00:04:03,000 --> 00:04:08,000
në Bibël. Në këtë burim të supozuar të vlerave tona morale,

65
00:04:08,000 --> 00:04:12,000
dikush mund të lexoj përshkrime të asaj që pritet në betejë,

66
00:04:12,000 --> 00:04:15,000
të tilla si ato pas Numrit 31: "Dhe ata luftuan

67
00:04:15,000 --> 00:04:18,000
kundër Madianiteve sikurse Zoti kishte komanduar Moisiun,

68
00:04:18,000 --> 00:04:21,000
dhe ata kthyen të gjithë mashkujt. Dhe Moisiu i'u tha atyre,

69
00:04:21,000 --> 00:04:25,000
'A i keni shpëtuar të gjitha gratë gjallë? Tani, si pasojë, vritni të gjithë meshkujt

70
00:04:25,000 --> 00:04:28,000
ndërmjet të vegjëlve, dhe vriteni çdo grua që ka njohur burrë

71
00:04:28,000 --> 00:04:32,000
që është shtrirë me të, por të gjitha gratë e reja që nuk kanë njohur një burrë

72
00:04:32,000 --> 00:04:35,000
duke u shtrirë me të, mbajini gjallë për veten tuaj.'' Me fjalë të tjera,

73
00:04:35,000 --> 00:04:40,000
vritni burrat; vritni fëmijët; nëse shihni ndonjë të virgjër,

74
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
atëherë ju mund t'i mbani ato gjallë, kështu që ju mund t'i dhunoni ato.

75
00:04:43,000 --> 00:04:47,000
Ju mund të gjeni katër ose pesë pjesë të tilla në Bibël.

76
00:04:47,000 --> 00:04:50,000
Gjithashtu në Bibël, shohim që ndëshkimin me vdekje

77
00:04:50,000 --> 00:04:55,000
ishte ndëshkimi i pranushem për krimet sikurse homoseksualiteti,

78
00:04:55,000 --> 00:04:59,000
tradhëtia bashkshortore, blasfimia, adhurimi, përleshje me prindërit tuaj--

79
00:04:59,000 --> 00:05:03,000
(Buzëqeshje)-- dhe ringjallja e shkopinjëve gjatë të Shtunave.

80
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
E pra, le të klikojmë lentet e zmadhimit

81
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
dhe të shikoni rënditjen e shekujve.

82
00:05:09,000 --> 00:05:13,000
Megjithëse ne nuk kemi statistika për luftën që ndodhi gjatë

83
00:05:14,000 --> 00:05:15,000
Kohës së mesjetës e deri në kohërat moderne,

84
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
ne e dimë nga historia konvencionale që prova

85
00:05:18,000 --> 00:05:22,000
ishte nën hundët tona dhe tregonte që ka pasur një reduktim

86
00:05:22,000 --> 00:05:25,000
në format e sanksionuara të dhunës në shoqëri.

87
00:05:25,000 --> 00:05:29,000
Për shembull, çdo histori shoqërore do të zbuloj se gjymtimi dhe tortura

88
00:05:29,000 --> 00:05:32,000
ishin forma të zakonshme të dënimit penal. Shkelje e tillë

89
00:05:32,000 --> 00:05:36,000
që sot do të rezultonte në një gjobë, në ato ditë do të rezultonte

90
00:05:36,000 --> 00:05:40,000
në prerje të gjuhës, të veshëve, verbim

91
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
apo në prerjen e dorës.

92
00:05:42,000 --> 00:05:46,000
Ka pasur forma të shumta e të zgjuara të ndëshkimit me vdekje:

93
00:05:47,000 --> 00:05:49,000
djegia në dru, heqja e organeve, rrahja me kamxhik,

94
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
tërheqja nga kuajt, e kështu me rradhe.

95
00:05:53,000 --> 00:05:57,000
Dënimi me vdekje ishte një miratim për një listë të gjatë të krimeve jo-të-dhunëshme:

96
00:05:57,000 --> 00:06:01,000
kritikimi i mbretit, vjedhja e bukës. Skllaveria,natyrisht,

97
00:06:02,000 --> 00:06:05,000
ishte e preferuar sa i përket punës, dhe mizoria ishte

98
00:06:06,000 --> 00:06:09,000
një formë e famshe e argëtimit. Ndoshta shëmbulli më i gjallë

99
00:06:09,000 --> 00:06:12,000
ishte praktika e djegies së maces, në të cilën një mace ngrihej

100
00:06:12,000 --> 00:06:15,000
në një skenë dhe lëshohej poshtë në zjarr.

101
00:06:15,000 --> 00:06:20,000
Spektatorët qeshnin me zë të lartë, përderisa macja që rënkonte nga dhimbja,

102
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
digjej deri në vdekje.

103
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
Po në lidhje me vrasje një- me- një? Mire, ka statistika të mira,

104
00:06:26,000 --> 00:06:32,000
sepse shumë komuna kanë regjistruar shkakun e vdekjes.

105
00:06:32,000 --> 00:06:36,000
Kriminologu Manuel Eisner

106
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
kontrolloj të gjitha të dhënat historike në Evropë

107
00:06:39,000 --> 00:06:44,000
për norma të vrasjes në çdo fshat, fshat të vogël, qytet

108
00:06:44,000 --> 00:06:46,000
që ai ka mund të gjente, dhe plotësoj ato

109
00:06:46,000 --> 00:06:49,000
me të dhëna kombetare, ku kombet filluan të mbajnë statistikat.

110
00:06:50,000 --> 00:06:57,000
Ai komplotoj në shkallë logaritmike, duke filluar nga 100 vdekje

111
00:06:57,000 --> 00:07:03,000
për 100.000 njerëz në vit, e cila ishte shkalla mesatare

112
00:07:03,000 --> 00:07:08,000
e vrasjeve në Kohën e mesjetës. Kjo figurë bie

113
00:07:08,000 --> 00:07:12,000
në më pak se një vrasje për 100.00 njerëz për vit

114
00:07:13,000 --> 00:07:17,000
në shtatë ose tetë vende europiane. Pastaj, ka një rritje të vogël

115
00:07:17,000 --> 00:07:21,000
në 1960-ën. Njerëzit të cilët thanë se rock'n'roll do të printe

116
00:07:21,000 --> 00:07:24,000
në rënien e vlerave morale në fakt kishin të drejtë.

117
00:07:25,000 --> 00:07:28,000
Por rënia e vrasjeve prej Kohës se Mesjetës e deri tani

118
00:07:29,000 --> 00:07:31,000
është e një madhësie të madhe.

119
00:07:32,000 --> 00:07:35,000
Kjo kthesë ndodhi në filllim të shekullit të gjashtëmbëdhjetë.

120
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
Le të klikojmë tash në shkallën e dekadës.

121
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
Sipas organizatave jo-qeveritare

122
00:07:42,000 --> 00:07:46,000
që i mbajnë statistikat e tilla, që nga viti 1945, në Evropë dhe në Amerikë,

123
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
ka pasur një rënie të madhe në luftërat ndërshtetërore,

124
00:07:50,000 --> 00:07:54,000
në trazirat vdekjeprurëse etnike dhe masakrat, si dhe në grushtete ushtarake,

125
00:07:54,000 --> 00:07:58,000
edhe në Amerikën Jugore. Në mbarë botën ka pasur një rënie

126
00:07:58,000 --> 00:08:03,000
në numrin e vdekjeve të shkaktuara nga luftërat ndërshtetërore.

127
00:08:04,000 --> 00:08:08,000
Shiriti i verdhë tregon numrin e vdekjeve në luftë për vit, nga 1950 deri më sot.

128
00:08:09,000 --> 00:08:13,000
Dhe, siç po e shihni, shkalla e vdekshmërisë zvogëlohet nga 65 000 vdekje

129
00:08:13,000 --> 00:08:17,000
për konflikt, për vit gjatë 1950-ve, në më pak se 2.000 vdekje

130
00:08:17,000 --> 00:08:21,000
për konflikt në vit në këtë dekadë, edhe pse kjo është tmerruese.

131
00:08:21,000 --> 00:08:24,000
Edhe në shkallë të vitit, mund të shihni që dhuna ka rënë.

132
00:08:25,000 --> 00:08:28,000
Që nga fundi i Luftës së Ftohtë, ka pasur lufta të pakta civile,

133
00:08:28,000 --> 00:08:34,000
më pak gjenocide - në të vërtetë, shohim 90% zvogëlim që pas Luftës së Dytë Botërore -

134
00:08:34,000 --> 00:08:40,000
dhe kthim të rritjes së vrasjeve që ndodhi në 1960.

135
00:08:40,000 --> 00:08:44,000
Kjo është nga Statistikat e Krimeve të FBI-së. Ju mund të shihni

136
00:08:44,000 --> 00:08:47,000
që gjatë të 50-tave dhe të 60-tave përqindja e dhunës ishte e ulët,

137
00:08:48,000 --> 00:08:52,000
dhe pastaj u rrit për disa dekada. Filloi

138
00:08:52,000 --> 00:08:56,000
të bie rrëmbyshëm duke filluar nga të 1990-ve, kështu qe u kthye prapë

139
00:08:56,000 --> 00:09:00,000
në nivelin që se fundi ishte shijuar në 1960.

140
00:09:00,000 --> 00:09:02,000
Presidenti Clinton, nëse ju jeni këtu, faleminderit

141
00:09:02,000 --> 00:09:04,000
(Qeshje)

142
00:09:04,000 --> 00:09:07,000
Pra pyetja është, pse janë kaq shumë njerëz gabim

143
00:09:07,000 --> 00:09:11,000
për diçka kaq të rëndësishme? Unë mendoj që ka një numër arsyesh.

144
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
Njëra ndër to është se ne kemi raportim më të mirë. Associated Press

145
00:09:14,000 --> 00:09:18,000
është një kronikë më e mirë e luftrave që ndodhin në Tokë,

146
00:09:18,000 --> 00:09:22,000
sesa murgjet e shekullit të gjashtëmbëdhjetë.

147
00:09:22,000 --> 00:09:27,000
Eshtë një iluzion mendor. Ne, psikologët njohës e dime që sa më e lehtë është

148
00:09:27,000 --> 00:09:30,000
të përkujtohen rastet e veçanta,

149
00:09:30,000 --> 00:09:33,000
aq më i lartë është probabiliteti që ju përcaktoni për atë moment.

150
00:09:33,000 --> 00:09:36,000
Gjërat që ne lexojmë në gazeta me pamje të përgjakuara

151
00:09:37,000 --> 00:09:41,000
nguliten në kujtesën tonë më shumë sesa raportet e shumta të njerëzve që vdesin

152
00:09:41,000 --> 00:09:46,000
në shtretërit e tyre nga mosha e vjetër. Ka dinamika në opinionin

153
00:09:47,000 --> 00:09:52,000
dhe në tregjet mbrojtëse: askush nuk ka tërhequr vëzhgues, avokat

154
00:09:52,000 --> 00:09:53,000
dhe donator duke thënë

155
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
që gjërat po përmisohen.

156
00:09:56,000 --> 00:09:57,000
(Qeshje)

157
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
Ndjehemi të fajshëm në lidhje me trajtimin tonë të popujve vendas

158
00:10:00,000 --> 00:10:03,000
në jetën moderne intelektuale, dhe nuk dëshirojmë të pranojmë

159
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
që edhe kultura Perëndimore ka anën e saj pozitive.

160
00:10:06,000 --> 00:10:10,000
Natyrisht, ndryshimi jonë i standardeve mund të lë pas ndryshimin

161
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
e sjelljes. Një ndër arsyet pse dhuna ka rënë

162
00:10:14,000 --> 00:10:17,000
është sepse njerëzit u lodhën nga masakrat dhe mizoritë e kohës së tyre.

163
00:10:17,000 --> 00:10:20,000
Ky është një proces që duket se është duke vazhduar,

164
00:10:20,000 --> 00:10:24,000
por në qoftë se ajo mbizotëron sjelljen nga standardet e ditës,

165
00:10:24,000 --> 00:10:27,000
gjërat gjithmonë duken më barbare sesa kanë qenë

166
00:10:27,000 --> 00:10:31,000
sipas standardet historike. Pra sot, ne ushtrohemi-- dhe siç duhet--

167
00:10:31,000 --> 00:10:37,000
në qoftë se disa vrasës ekzekutohen nëpërmjet ineksionit vdekjeprurës

168
00:10:37,000 --> 00:10:41,000
në Texas pas një procesi 15 vjetor. Ne nuk e konsiderojmë

169
00:10:42,000 --> 00:10:45,000
se disa vite më parë, ata mund të jenë djegur

170
00:10:45,000 --> 00:10:48,000
në shtyla për kritikimin e mbretit pas një gjykimi

171
00:10:48,000 --> 00:10:51,000
që ka zgjatur 10 minuta, dhe me të vertete, kjo ka mundur të përsëritet

172
00:10:51,000 --> 00:10:55,000
disa herë. Sot ne e shohim ndëshkimin me vdekje

173
00:10:56,000 --> 00:10:59,000
si dëshmi se sa poshtë sjellja jonë mund të fundoset,

174
00:10:59,000 --> 00:11:01,000
sesa sa lartë standardet tona janë ngritur.

175
00:11:03,000 --> 00:11:06,000
Mirë, pse ka rënë dhuna? Askush nuk e di,

176
00:11:06,000 --> 00:11:10,000
por unë kam lexuar katër sqarime, të cilat, unë mendoj,

177
00:11:11,000 --> 00:11:14,000
kanë disa grimca të besushmërisë. E para është, ndoshta

178
00:11:14,000 --> 00:11:17,000
Thomas Hobbes i'a qëlloj. Ai ishte i pari i cili tha

179
00:11:17,000 --> 00:11:22,000
që jeta në gjendje të natyrës ishte "e vetmuar, e varfër, e qelbur, brutale

180
00:11:22,000 --> 00:11:26,000
dhe e shkurtër." Jo sepse, ai argumentoj,

181
00:11:26,000 --> 00:11:29,000
njerëzit kanë disa etje primitive për gjak

182
00:11:29,000 --> 00:11:32,000
ose instikt agresiv ose domosdoshmëri territoriale,

183
00:11:33,000 --> 00:11:36,000
por për shkak të anarkisë. Në një shtet të anarkisë,

184
00:11:36,000 --> 00:11:40,000
ka një tundim të vazhdueshëm për të pushtuar fqinjët tuaj,

185
00:11:40,000 --> 00:11:43,000
para se ata t'ju pushtojnë juve. Kohet e fundit, Thomas Schelling

186
00:11:43,000 --> 00:11:45,000
jep analogjinë e një qiradhënësi i cili ndëgjon një shushurimë

187
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
në bodrum. Duke qenë një Amerikan i mirë, ai ka një pistoletë

188
00:11:48,000 --> 00:11:51,000
në dollap, e nxjerr armën e tij, dhe zbret poshtë shkallëve.

189
00:11:52,000 --> 00:11:54,000
Ai sheh nje hajdut me një armë në dorë.

190
00:11:55,000 --> 00:11:56,000
Tani, secili prej tyre është duke menduar,

191
00:11:56,000 --> 00:12:00,000
"Unë nuk dua që ta vras atë djalë, por ai është gati të me vras mua.

192
00:12:00,000 --> 00:12:04,000
Ndoshta është më mirë ta gjuaj atë, para se ai të gjuaj në mua,

193
00:12:04,000 --> 00:12:06,000
veçanërisht sepse, edhe nëse ai nuk dëshiron të më vret mua,

194
00:12:06,000 --> 00:12:09,000
ai ndoshta është duke u brengosur së une mund ta vras atë

195
00:12:09,000 --> 00:12:11,000
para se ai të më vret mua." Dhe kështu vazhdon.

196
00:12:12,000 --> 00:12:16,000
Njerëzit mbledhës në menyrë të qartë kalojnë nëpër këto mendime,

197
00:12:17,000 --> 00:12:20,000
dhe shpesh do të sulmojnë komshinjët e tyre nga frika se mos sulmohen ata së pari.

198
00:12:22,000 --> 00:12:25,000
Tani, një mënyrë për t'u marrë me këtë problem është nga përmbajtja.

199
00:12:25,000 --> 00:12:30,000
Ju nuk sulmoni së pari, por bëni një shpallje publike

200
00:12:30,000 --> 00:12:33,000
se do të hakmerreni me ashpërsi nëse pushtoheni.

201
00:12:33,000 --> 00:12:35,000
Gjëja e vetme është se

202
00:12:35,000 --> 00:12:39,000
disa herë ky mashtrim nuk punon, dhe për këtë arsye punon

203
00:12:40,000 --> 00:12:44,000
vetëm nëse është e besueshme. Për ta bërë të besueshme, ju duhet të shpaguani të gjitha ofendimet

204
00:12:45,000 --> 00:12:49,000
dhe të zgjidhëni të gjitha rezultatet, e cila çon në ciklet e hakmarrjes së përgjakshme.

205
00:12:49,000 --> 00:12:54,000
Jeta bëhet një episodë e " The Sopranos." Zgjidhja e Hobbes,

206
00:12:54,000 --> 00:12:58,000
"Vigani," ishte se nëse kompetenca për përdorimin legjitim

207
00:12:58,000 --> 00:13:03,000
të dhunës i jepet një agjencije të vetme demokratike-- një vigani--

208
00:13:04,000 --> 00:13:07,000
pastaj një gjendje e tillë mund të zvogëloj tundimin për sulm,

209
00:13:07,000 --> 00:13:10,000
sepse çdo lloj i agresionit do të ndëshkohet,

210
00:13:10,000 --> 00:13:15,000
duke lënë profitabilitetin e saj si zero. Kjo mund të heqë tundimin

211
00:13:15,000 --> 00:13:19,000
për të pushtuar më përpara, nga frika se ata mund të sulmojnë së pari.

212
00:13:19,000 --> 00:13:23,000
E largon nevojën për hakmarrje

213
00:13:23,000 --> 00:13:26,000
për të bërë kërcënimin tënd tmerrues të besueshëm. Prandaj, kjo do dërgoj

214
00:13:26,000 --> 00:13:32,000
në një gjendje të paqes. Eisner-- njeriu i cili hartoj përqindjet e vrasjeve

215
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
të cilat nuk mund ti shihnit më parë--

216
00:13:35,000 --> 00:13:38,000
argumentoi se koha e rënies së vrasjeve në Evropë

217
00:13:39,000 --> 00:13:43,000
përkoi me rritjen e shteteve të centralizuara.

218
00:13:43,000 --> 00:13:46,000
Pra është një mbështetje për teorinë e viganit.

219
00:13:46,000 --> 00:13:50,000
Gjithashtu duke e mbështetur atë është fakti se ne sot shohim shpërthim të dhunës

220
00:13:50,000 --> 00:13:54,000
në pjesët e anarkisë, në shtetet e dështuara, mbretërit e rrëzuara,

221
00:13:54,000 --> 00:13:58,000
kufi, mafi, banda të rrugës e kështu me rradhë.

222
00:14:00,000 --> 00:14:03,000
Shpejgimi i dytë është se në shumë kohëra dhe vende,

223
00:14:03,000 --> 00:14:06,000
mendohet që jeta është e lirë.

224
00:14:07,000 --> 00:14:11,000
Në kohërat e mëhershme, kur vuajtjet dhe vdekshmëria e herëshme ishin të zakonshme

225
00:14:11,000 --> 00:14:15,000
në jetën e dikujt, ai/ajo ka më pak brejtje të ndërgjegjës për shkaktimin e tyre

226
00:14:15,000 --> 00:14:19,000
tek tjetër kush. Pasi që teknologjia dhe efikasiteti ekonomik e bëjnë jetën

227
00:14:19,000 --> 00:14:23,000
më të gjatë dhe më të kënaqshme, dikush e vendos një vlerë më të lartë në jetë.

228
00:14:23,000 --> 00:14:26,000
Ky ishte një argument nga shkenctari poltikan James Payne.

229
00:14:27,000 --> 00:14:31,000
Një shpjegim i tretë thërret konceptin e një loje me shumën zero

230
00:14:31,000 --> 00:14:35,000
dhe ishte punuar në librin " Nonzero" nga gazetari

231
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
Robert Wright. Wright potencon se në situata të caktuara,

232
00:14:39,000 --> 00:14:42,000
bashkëpunimi apo jo-dhuna mund të jenë të dobishme për të dy partitë

233
00:14:42,000 --> 00:14:48,000
në një bashkëveprim, sikurse fitimet në tregti kur dy parti tregtojnë

234
00:14:48,000 --> 00:14:52,000
tepricen e tyre dhe të dyja dalin përpara, ose kur dy parti

235
00:14:52,000 --> 00:14:55,000
i shtrijnë duart e tyre dhe ndajnë të ashtuquajturën paqe

236
00:14:55,000 --> 00:14:58,000
duke rezultuar në mbarimin e përleshjeve.

237
00:14:59,000 --> 00:15:01,000
Wright argumenton se teknologjia ka rritur numrin

238
00:15:01,000 --> 00:15:05,000
e lojërave me shumë pozitive në të cilat njerëzit priren të ngatrrohen,

239
00:15:06,000 --> 00:15:09,000
duke e lejuar tregtinë e mallërave, shërbimeve dhe ideve

240
00:15:09,000 --> 00:15:12,000
në distanca të largëta dhe përgjatë grupeve të mëdha të njerëzve.

241
00:15:13,000 --> 00:15:16,000
Rezultati është se njerëzit tjerë u bënë më të vlefshëm të gjallë sesa të vdekur,

242
00:15:16,000 --> 00:15:21,000
dhe dhuna bie për arsye vetanake. Siç thotë Wright,

243
00:15:22,000 --> 00:15:24,000
"Ndërmjet shumë prej arsyeve që unë mendoj që ne nuk duhet të bombardojmë

244
00:15:24,000 --> 00:15:27,000
Japonezët është sepse ata ndërtojnë kombi-busin tim."

245
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
(Qeshje)

246
00:15:29,000 --> 00:15:33,000
Shpjegimi i katërt shihet në titullin e librit

247
00:15:33,000 --> 00:15:36,000
të quajtur " Rrethi që rritet," nga filozofi Peter Singer,

248
00:15:37,000 --> 00:15:40,000
i cili argumenton se evolucioni i ka japur njerëzve një ndjenjë

249
00:15:40,000 --> 00:15:45,000
të ndjeshmërisë, një aftësi për t'i trajtuar interesat e njerëzve

250
00:15:45,000 --> 00:15:49,000
si të krahasueshëm me interesat tonë. Fatkeqësisht, nga pakujdesia

251
00:15:49,000 --> 00:15:53,000
ne e aplikojmë atë vetëm në një rreth të ngushtë të shoqërise dhe familjes.

252
00:15:53,000 --> 00:15:56,000
Njerëzit jashtë atij rrethi trajtohen si nën-njerëzor,

253
00:15:56,000 --> 00:16:00,000
dhe mund të shfrytëzohen me pandëshkushmeri. Por, gjatë historisë,

254
00:16:00,000 --> 00:16:04,000
rrethi është zgjeruar. Dikush mund të shoh, në të dhënat historike,

255
00:16:04,000 --> 00:16:07,000
që rrethi zgjerohet nga fshati, në klan, në fis,

256
00:16:08,000 --> 00:16:11,000
në shtet, në raca tjera, në dy gjinitë,

257
00:16:11,000 --> 00:16:13,000
dhe, në argumentet e Singer-it, diçka që ne duhet të përhapim

258
00:16:13,000 --> 00:16:18,000
tek speciet tjera të ndjeshme. Pyetja është,

259
00:16:18,000 --> 00:16:21,000
nëse kjo ka ndodhur, çfare mundësoi këtë zgjerim?

260
00:16:21,000 --> 00:16:24,000
Ka një numër të mundësive, sikurse rritja e rretheve

261
00:16:24,000 --> 00:16:28,000
të reprocitetit në sensin që Robert Wright argumenton.

262
00:16:29,000 --> 00:16:33,000
Logjika e rregullit të artë-- aq më shumë që mendon dhe bashkëvepron

263
00:16:33,000 --> 00:16:37,000
me njerëz të tjerë, aq më shumë kuptoni që është e pa përshtatshme

264
00:16:37,000 --> 00:16:41,000
të privelegjoni intersat tuaja mbi të atyre.

265
00:16:41,000 --> 00:16:44,000
Së paku jo nëse ju dëshironi që ata të ju dëgjojnë. Ju nuk mund të

266
00:16:44,000 --> 00:16:47,000
thoni që interesat e mija janë speciale në krahasim me të tuajat,

267
00:16:47,000 --> 00:16:49,000
më shumë se që mund të thoni se vendi i veçantë

268
00:16:50,000 --> 00:16:52,000
në të cilin jam duke qëndruar është pjesë unike e universit

269
00:16:53,000 --> 00:16:55,000
sepse unë qëndroj këtu në atë minutë.

270
00:16:56,000 --> 00:17:00,000
Mund të jetë mundësuar nga kosmopolitizmi, nga historitë,

271
00:17:00,000 --> 00:17:04,000
dhe gazetaria, kujtimet, trillime realiste, udhëtimet,

272
00:17:04,000 --> 00:17:08,000
dhe letërsia, të cilat ju'a lejojnë të projektoni veten tuaj në jetën

273
00:17:08,000 --> 00:17:12,000
e njerëzve të tjerë që më parë ndoshta i keni trajtuar si nën-njerëz,

274
00:17:12,000 --> 00:17:16,000
dhe gjithashtu për të realizuar aksidentente të paparashikushme të stacionit tuaj

275
00:17:16,000 --> 00:17:19,000
në jetë, kuptimi që "unë shkoj aty ku ka fat."

276
00:17:21,000 --> 00:17:24,000
Çfarë do që e shkakton, rënien e dhunës, unë mendoj

277
00:17:24,000 --> 00:17:28,000
ka nënkuptim të thellë. Duhet të na shtyj të pyesim jo vetëm pse

278
00:17:28,000 --> 00:17:32,000
ka luftë? Por gjithashtu, pse ka paqe? Jo vetëm,

279
00:17:33,000 --> 00:17:36,000
çka jemi duke bërë gabim? Por gjithashtu, çka kemi qenë duke bërë në rregull?

280
00:17:37,000 --> 00:17:38,000
Sepse ne jemi duke bërë diçka në rregull,

281
00:17:39,000 --> 00:17:41,000
dhe sigurisht që do të ishte mirë të gjenim se çka është.

282
00:17:41,000 --> 00:17:42,000
Shumë Faleminderit

283
00:17:42,000 --> 00:17:53,000
(Duartrokitje).

284
00:17:53,000 --> 00:17:57,000
Chris Anderson: Më pëlqeu fjalimi juaj. Unë mendoj që shumë njerëz këtu në sallë do të thonin

285
00:17:57,000 --> 00:18:00,000
se ai zgjerimi për të cilin ju po flisnit

286
00:18:00,000 --> 00:18:03,000
për të cilin Peter Singer flet, gjithashtu është nxitur nga, vetëm nga teknologjia

287
00:18:03,000 --> 00:18:07,000
me shikueshmëri më të madhe të të tjerëve, dhe kuptimin se bota

288
00:18:07,000 --> 00:18:10,000
si pasojë është duke u zvogluar. Po mendoj, a është kjo gjithashtu nje grimcë e së vërtetës?

289
00:18:11,000 --> 00:18:14,000
Steven Pinker: Po, është. Do të përshtateshin me teorinë e Wright,

290
00:18:15,000 --> 00:18:18,000
që kjo na lejon të shijojmë të mirat e bashkëpunimit

291
00:18:19,000 --> 00:18:22,000
mbi rrethe më të mëdha. Por gjithashtu, unë mendoj që do të na ndihmoj neve

292
00:18:24,000 --> 00:18:27,000
të imagjinojmë si do të ishte të ishim dikush tjetër. Unë mendoj që kur ju lexoni

293
00:18:27,000 --> 00:18:30,000
këto tortura të tmerrëshme që ishin të zakonshme në Kohën e Mesjtës, ju mendoni

294
00:18:30,000 --> 00:18:32,000
si kanë mundur të bëjnë atë,

295
00:18:32,000 --> 00:18:34,000
si kanë mundur të mos lidhen me personin

296
00:18:35,000 --> 00:18:37,000
që ata jane duke e torturuar? Por qartë,

297
00:18:38,000 --> 00:18:41,000
përderisa ata janë të shqetësuar, kjo është vetëm një krijesë e huaj

298
00:18:41,000 --> 00:18:44,000
që nuk ka ndjenja të ngjashme me të atyre. ëfarëdoqoftë, unë mendoj

299
00:18:44,000 --> 00:18:46,000
që kjo e lehtëson imagjinimin e ndërrimit të vendeve

300
00:18:47,000 --> 00:18:50,000
me dikë tjetër do të thotë se kjo rrit konsiderimin tuaj moral

301
00:18:50,000 --> 00:18:51,000
me atë person.

302
00:18:51,000 --> 00:18:55,000
CA: Mirë, Steve, Unë do të doja që çdo pronar i mediave të dëgjonte këtë fjalim

303
00:18:55,000 --> 00:18:57,000
gjatë vitit që vjen. Unë mendoj që është me të vërtetë e rëndësishme. Shumë faleminderit.

304
00:18:57,000 --> 00:18:58,000
SP: Kënaqësia është e imja.