1
00:00:00,000 --> 00:00:04,000
Zdjęcia takie jak to, z niemieckiego obozu zagłady w Oświęcimiu,

2
00:00:04,000 --> 00:00:09,000
wpisały się w naszą świadomość w XX wieku

3
00:00:09,000 --> 00:00:14,000
dzięki nim w nowy sposób pojmujemy to kim jesteśmy,

4
00:00:14,000 --> 00:00:17,000
skąd pochodzimy i inaczej rozumiemy też czasy w których żyjemy.

5
00:00:17,000 --> 00:00:21,000
W XX wieku byliśmy świadkami okrucieństw

6
00:00:21,000 --> 00:00:26,000
Stalina, Hitlera, Mao, Pol Pota, Ruandy i innych ludobójstw,

7
00:00:26,000 --> 00:00:30,000
I pomimo tego, że XXI wiek ma zaledwie 7 lat

8
00:00:30,000 --> 00:00:34,000
jesteśmy świadkami trwającego ludobójstwa w Darfurze

9
00:00:34,000 --> 00:00:36,000
i codziennego horroru w Iraku.

10
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
To prowadzi do często podzielanej oceny naszej sytuacji,

11
00:00:40,000 --> 00:00:44,000
mianowicie: że to nowoczesność sprowadziła na nas tę potworną przemoc i być może

12
00:00:44,000 --> 00:00:47,000
nasi tubylczy przodkowie żyli w stanie harmonii,

13
00:00:47,000 --> 00:00:52,000
od której, na nasze nieszczęście, najwyraźniej się odcięliśmy. Oto przykład

14
00:00:52,000 --> 00:00:55,000
ze wstępu redakcyjnego w Święto Dziękczynienia w Boston Globe

15
00:00:55,000 --> 00:00:58,000
kilka lat temu, autor napisał, "Życie Indian

16
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
było ciężkie, ale nie mieli problemów z rynkiem pracy,

17
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
istniała silna społeczna harmonia, problem narkomani był nieznany,

18
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
przestępczości prawie nie było, wojny pomiędzy plemionami

19
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
miały w zdecydowanej większości charakter rytualny i rzadko kończyły się bezładnymi

20
00:01:12,000 --> 00:01:16,000
lub masowymi rzeziami." Macie już obraz dalszego ciągu tej laurki.

21
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
Uczymy tego nasze dzieci, słyszymy o tym w telewizji

22
00:01:20,000 --> 00:01:25,000
i książkach dla dzieci. Oryginalny tytuł tego wystąpienia

23
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
brzmiał "Wszystko co wiesz jest nieprawdą" i zamierzam przedstawić na to dowód

24
00:01:28,000 --> 00:01:31,000
że ta konkretna część naszego pojmowania rzeczywistości jest fałszywa.

25
00:01:31,000 --> 00:01:35,000
W rzeczywistości, nasi przodkowie byli zdecydowanie bardziej brutalni niż my teraz,

26
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
a przemoc, jeśli uwzględnić daleki horyzont czasowy, wciąż maleje,

27
00:01:39,000 --> 00:01:42,000
i to dzisiaj prawdopodobnie żyjemy w najbardziej spokojnych czasach istnienia naszego gatunku.

28
00:01:42,000 --> 00:01:46,000
W dobie Darfuru i Iraku,

29
00:01:47,000 --> 00:01:50,000
taka deklaracja może być odebrana jako coś pomiędzy halucynacją

30
00:01:50,000 --> 00:01:53,000
i nieprzyzwoitością. Lecz zamierzam spróbować przekonać Państwa,

31
00:01:53,000 --> 00:01:59,000
że to jednak prawda. Spadek przemocy

32
00:01:59,000 --> 00:02:02,000
jest zjawiskiem fraktalnym. Można go śledzić przez tysiąclecia,

33
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
wieki, dekady i lata,

34
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
chociaż punkt przełomowy ma początek

35
00:02:08,000 --> 00:02:12,000
w okresie Renesansu w XVI wieku.

36
00:02:12,000 --> 00:02:15,000
Zauważalny na całym świecie, chociaż niejednolity,

37
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
Szczególnie widoczny na Zachodzie, rozpoczęty w Anglii

38
00:02:19,000 --> 00:02:21,000
i Holandii, w okolicy epoki Oświecenia.

39
00:02:22,000 --> 00:02:25,000
Pozwólcie, że zabiorę was w podróż, od wielkości rzędu

40
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
tysięcy lat, aż do skali rocznej,

41
00:02:28,000 --> 00:02:32,000
aby Państwa do tego przekonać. Aż do 10 tys. lat temu, wszyscy ludzie

42
00:02:32,000 --> 00:02:35,000
żyli w plemionach zbieracko-myśliwskich, bez stałych miejsc zamieszkania

43
00:02:35,000 --> 00:02:38,000
lub władzy centralnej. Co jest powszechnie uznawane

44
00:02:38,000 --> 00:02:43,000
za stan tzw. pierwotnej harmonii. Okazuje się jednak, że archeolog

45
00:02:44,000 --> 00:02:48,000
Lawrence Keeley, badając liczbę ofiar

46
00:02:48,000 --> 00:02:51,000
wśród ówczesnych plemion zbieracko-myśliwskich -- co jest źródłem naszej najlepszej

47
00:02:52,000 --> 00:02:58,000
wiedzy na ten temat -- doszedł do nieco innych wniosków.

48
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
Oto wykres wyników jego badań

49
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
przedstawiający procent śmiertelności mężczyzn wskutek działań wojennych

50
00:03:03,000 --> 00:03:07,000
w stosunku do danej liczby społeczności zbieracko-myśliwskiej.

51
00:03:08,000 --> 00:03:14,000
Czerwony słupek odpowiada prawdopodobieństwu śmierci

52
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
mężczyzny z ręki innego mężczyzny, w porównaniu do śmierci

53
00:03:17,000 --> 00:03:21,000
z przyczyn naturalnych w rożnych społecznościach zbieraczy

54
00:03:21,000 --> 00:03:24,000
w górach Nowej Gwinei i tropikalnych lasach Amazonii.

55
00:03:25,000 --> 00:03:28,000
Waha się on od niemal 60% szans na to, że mężczyzna zginie

56
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
z ręki innego mężczyzny, a w przypadku Gebusi.

57
00:03:32,000 --> 00:03:36,000
tylko 15%. Malutki niebieski słupek w lewym dolnym rogu

58
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
przedstawia odpowiednie dane statystyczne z USA

59
00:03:40,000 --> 00:03:44,000
i Europy w XX wieku włączając w to wszystkie ofiary

60
00:03:44,000 --> 00:03:49,000
dwóch wojen światowych. Jeśli skala ofiar wojen plemiennych, byłaby zachowana

61
00:03:49,000 --> 00:03:55,000
również w XX wieku, byłoby wtedy 2 miliardy ofiar śmiertelnych, zamiast 100 milionów.

62
00:03:55,000 --> 00:03:58,000
Również w skali tysięcy lat, możemy zobaczyć

63
00:03:58,000 --> 00:04:03,000
sposób życia wczesnych cywilizacji np. takich jak te opisane

64
00:04:03,000 --> 00:04:08,000
w Biblii. W tym rzekomym źródle naszych wartości moralnych,

65
00:04:08,000 --> 00:04:12,000
każdy może przeczytać opis tego czego można się było spodziewać w czasie wojny,

66
00:04:12,000 --> 00:04:15,000
tak jak na przykład wers 31 w Księdze Liczb: "Według rozkazu,

67
00:04:15,000 --> 00:04:18,000
jaki otrzymał Mojżesz od Pana, wyruszyli przeciw Madianitom

68
00:04:18,000 --> 00:04:21,000
pozabijali wszystkich mężczyzn. I Mojżesz rzekł do nich:

69
00:04:21,000 --> 00:04:25,000
Jakże mogliście zostawić przy życiu wszystkie kobiety?

70
00:04:25,000 --> 00:04:28,000
Zabijcie więc spośród dzieci wszystkich chłopców, a spośród kobiet te,

71
00:04:28,000 --> 00:04:32,000
które już obcowały z mężczyzną. Jedynie wszystkie dziewczęta,

72
00:04:32,000 --> 00:04:35,000
które jeszcze nie obcowały z mężczyzną, zostawcie dla siebie przy życiu."

73
00:04:35,000 --> 00:04:40,000
Innymi słowy, zabij mężczyzn, zabij dzieci, a jeśli zobaczysz jakąś dziewice

74
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
zachowaj ją przy życiu aby ja później zgwałcić.

75
00:04:43,000 --> 00:04:47,000
Można odnaleźć 4 lub 5 akapitów w Biblii, które niosą podobne przesłanie.

76
00:04:47,000 --> 00:04:50,000
Z Biblii można się również dowiedzieć, że kara śmierci

77
00:04:50,000 --> 00:04:55,000
była przyjętą formą karania takich zbroni jak np: homoseksualizm,

78
00:04:55,000 --> 00:04:59,000
cudzołóstwo, bluźnierstwo, bałwochwalstwo, pyskowanie rodzicom --

79
00:04:59,000 --> 00:05:03,000
(Śmiechy) -- i zbieranie chrustu w Szabas.

80
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
Ustawmy teraz przybliżenie naszego obiektywu

81
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
o jedną wielkość niżej i przyjrzyjmy się temu w skali stuleci.

82
00:05:09,000 --> 00:05:13,000
Chociaż nie posiadamy statystyk wojennych

83
00:05:14,000 --> 00:05:15,000
od początku Średniowiecza, aż do czasów współczesnych,

84
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
wiemy jednak z historii powszechnej -- dowody

85
00:05:18,000 --> 00:05:22,000
mieliśmy przez cały czas pod nosem, że nastąpiło obniżenie

86
00:05:22,000 --> 00:05:25,000
społecznej aprobaty dla rożnych form przemocy.

87
00:05:25,000 --> 00:05:29,000
Na przykład, historia społeczna ujawnia, że okaleczanie i tortury

88
00:05:29,000 --> 00:05:32,000
były rutynową formą karania przestępstw.

89
00:05:32,000 --> 00:05:36,000
Coś co dzisiaj skończyłoby się co najwyżej grzywną, w tamtych czasach mogło skutkować

90
00:05:36,000 --> 00:05:40,000
obcięciem języka lub uszu, oślepieniem,

91
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
odrąbaniem ręki itp.

92
00:05:42,000 --> 00:05:46,000
Istniały rozliczne bardzo błyskotliwe metody sadystycznego wymierzania kary:

93
00:05:47,000 --> 00:05:49,000
palenie na stosie, patroszenie, łamanie kołem,

94
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
rozrywanie ciała końmi itp.

95
00:05:53,000 --> 00:05:57,000
Karę śmierci wymierzano za długą listę pozbawionych przemocy przestępstw:

96
00:05:57,000 --> 00:06:01,000
krytykowanie króla, kradzież kromki chleba. W tym samym czasie niewolnictwo

97
00:06:02,000 --> 00:06:05,000
było preferowaną metodą usprawniającą pracę, a okrucieństwo było

98
00:06:06,000 --> 00:06:09,000
popularną formą rozrywki. Być może najbardziej jaskrawym przykładem

99
00:06:09,000 --> 00:06:12,000
był zwyczaj palenia kotów, w którym to kot był wciągany

100
00:06:12,000 --> 00:06:15,000
na scenę i powoli spuszczany na rzemieniu w ogień,

101
00:06:15,000 --> 00:06:20,000
a widzowie wyli ze śmiechu, gdy kot, wyjąc z bólu,

102
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
palił się na popiół.

103
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
Co wiemy na temat morderstw? Na ten temat posiadamy dobre statystyki,

104
00:06:26,000 --> 00:06:32,000
ponieważ wiele gmin rejestrowało przyczyny śmierci.

105
00:06:32,000 --> 00:06:36,000
Kryminolog Manuel Eisner

106
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
przeszukał wszystkie historyczne rejestry w Europie

107
00:06:39,000 --> 00:06:44,000
na temat ilości morderstw w każdej wiosce, osadzie, mieście i hrabstwie

108
00:06:44,000 --> 00:06:46,000
wszystkie jakie mógł odnaleźć, a następnie uzupełnił je

109
00:06:46,000 --> 00:06:49,000
o statystyki z całego kraju, gdy narody zaczęły gromadzić dane statystyczne.

110
00:06:50,000 --> 00:06:57,000
Nakreślił logarytm w skali od setek, licząc od stu zgonów

111
00:06:57,000 --> 00:07:03,000
na 100 000 ludzi rocznie, która była średnią liczbą

112
00:07:03,000 --> 00:07:08,000
morderstw w Średniowieczu. I liczba ta spada

113
00:07:08,000 --> 00:07:12,000
do mniej niż jednego morderstwa na 100 000 ludzi rocznie

114
00:07:13,000 --> 00:07:17,000
w 7 lub 8 europejskich krajach. Następnie jest lekki wzrost

115
00:07:17,000 --> 00:07:21,000
w latach 60-tych XX wieku. Ludzie, którzy twierdzili, że rock'n'roll prowadzi

116
00:07:21,000 --> 00:07:24,000
do upadku wartości moralnych, właściwie mieli trochę racji.

117
00:07:25,000 --> 00:07:28,000
Jednak nastąpił spadek przynajmniej dwóch rzędów wielkości

118
00:07:29,000 --> 00:07:31,000
liczby morderstw od Średniowiecza do czasów współczesnych,

119
00:07:32,000 --> 00:07:35,000
a punkt zwrotny pojawił się we wczesnych latach XVI wieku.

120
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
Przejdźmy teraz do badań w skali dekad.

121
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
Zgodnie z pozarządowymi organizacjami,

122
00:07:42,000 --> 00:07:46,000
które gromadzą takie dane statystyczne, od 1945 w Europie i w obu Amerykach,

123
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
nastąpił gwałtowny spadek liczby wojen międzypaństwowych,

124
00:07:50,000 --> 00:07:54,000
krwawych zamieszek i pogromów na tle etnicznym i zamachów stanu,

125
00:07:54,000 --> 00:07:58,000
nawet w Ameryce Południowej. Na całym świecie nastąpił gwałtowny spadek

126
00:07:58,000 --> 00:08:03,000
przypadków śmiertelnych w wojnach międzypaństwowych. Żółty słupek pokazuje liczbę

127
00:08:04,000 --> 00:08:08,000
ofiar w ciągu wojny w stosunku rocznym od 1950 aż do dzisiaj.

128
00:08:09,000 --> 00:08:13,000
Jak widzicie, liczba ofiar spadła z 65 000 ofiar

129
00:08:13,000 --> 00:08:17,000
na konflikt rocznie w 1950 roku, aż do mniej niż 2000 ofiar

130
00:08:17,000 --> 00:08:21,000
na konflikt w roku w tej dekadzie. Szokujące.

131
00:08:21,000 --> 00:08:24,000
Nawet w skali rocznej można zauważyć spadek przemocy.

132
00:08:25,000 --> 00:08:28,000
Od czasów Zimnej Wojny nastąpił spadek liczby wojen domowych,

133
00:08:28,000 --> 00:08:34,000
ludobójstw -- to 90% spadek w porównaniu ze szczytem po II Wojnie Światowej --

134
00:08:34,000 --> 00:08:40,000
a nawet odwrócenie trendu wzrostowego z lat 60-tych w liczbie morderstw i brutalnych przestępstw.

135
00:08:40,000 --> 00:08:44,000
To jest statystyka przestępstw według FBI: jak widać

136
00:08:44,000 --> 00:08:47,000
odnotowano dość niski poziom przemocy w latach 50-tych i 60-tych,

137
00:08:48,000 --> 00:08:52,000
następnie szybuje on w gorę na kilka dekad i nagle zaczyna

138
00:08:52,000 --> 00:08:56,000
opadać na początku lat 90-tych, tak wiec wróciliśmy

139
00:08:56,000 --> 00:09:00,000
do poziomu, którym ostatnio mieliśmy okazję się cieszyć w latach 60-tych.

140
00:09:00,000 --> 00:09:02,000
Jeśli jest z nami Pan Prezydent Clinton: dziękuję.

141
00:09:02,000 --> 00:09:04,000
(Śmiechy)

142
00:09:04,000 --> 00:09:07,000
W związku z tym, dlaczego tak wielu ludzi myli się

143
00:09:07,000 --> 00:09:11,000
w tak ważnej sprawie? Myślę, że jest wiele powodów.

144
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
Jednym z nich jest lepszy dostęp do informacji. "Agencje prasowe

145
00:09:14,000 --> 00:09:18,000
są lepszymi kronikarzami wojen na ziemi

146
00:09:18,000 --> 00:09:22,000
niż XVI wieczni mnisi."

147
00:09:22,000 --> 00:09:27,000
Jest to też rodzaj poznawczego złudzenia: my psycholodzy poznawczy wiemy, że im więcej lub łatwiej

148
00:09:27,000 --> 00:09:30,000
przywołać konkretny przykład czegokolwiek,

149
00:09:30,000 --> 00:09:33,000
tym większa jest szansa na to, że będziemy się z tym utożsamiali.

150
00:09:33,000 --> 00:09:36,000
Okrutne i krwawe zdarzenia, o których czytamy w gazetach,

151
00:09:37,000 --> 00:09:41,000
zapisują się w naszej pamięci lepiej niż relacje o ludziach, którzy umierają

152
00:09:41,000 --> 00:09:46,000
ze starości we własnym łóżku. Istnieje pewna dynamika w opinii

153
00:09:47,000 --> 00:09:52,000
i ocenie rynków: nikt nigdy nie wzbudzi zainteresowania obserwatorów, zwolenników

154
00:09:52,000 --> 00:09:53,000
i ofiarodawców, mówiąc że

155
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
"rzeczy mają się coraz, coraz lepiej".

156
00:09:56,000 --> 00:09:57,000
(Śmiech)

157
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
Istnieje poczucie winy wobec traktowania ludzkości rdzennej

158
00:10:00,000 --> 00:10:03,000
we współczesnych dyskusjach intelektualnych oraz niechęć do przyznania się

159
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
że może być cokolwiek dobrego w Zachodniej kulturze.

160
00:10:06,000 --> 00:10:10,000
Oczywiście, zmiana naszych postaw może wyprzedzać zmianę

161
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
naszych zachowań. Jednym z powodów dlaczego poziom przemocy się obniżył,

162
00:10:14,000 --> 00:10:17,000
jest to, że ludzie mieli dość masakr i okrucieństw w swoich czasach.

163
00:10:17,000 --> 00:10:20,000
Ten proces wydaje się trwać nadal,

164
00:10:20,000 --> 00:10:24,000
lecz nawet jeśli zmiana postaw jest większa niż zachowania, według standardów dnia dzisiejszego,

165
00:10:24,000 --> 00:10:27,000
rzeczy zawsze będą wyglądać bardziej barbarzyńsko niż z

166
00:10:27,000 --> 00:10:31,000
historycznego punktu widzenia. Tak wiec dzisiaj jesteśmy podnieceni i oburzeni,

167
00:10:31,000 --> 00:10:37,000
jeśli garstka morderców zostanie uśmiercona dzięki zastrzykowi z trucizną

168
00:10:37,000 --> 00:10:41,000
w Teksasie po 15 latach apelacji w sądzie. Nie zdajemy sobie sprawę z tego,

169
00:10:42,000 --> 00:10:45,000
że kilkaset lat temu, zostaliby oni spaleni

170
00:10:45,000 --> 00:10:48,000
na stosie za krytykowanie króla

171
00:10:48,000 --> 00:10:51,000
po 10 minutowym procesie -- i oczywiście powtarzałoby się

172
00:10:51,000 --> 00:10:55,000
to wielokrotnie. Dzisiaj patrzymy na karę śmierci

173
00:10:56,000 --> 00:10:59,000
jako dowód na to jak nisko może upaść nasze zachowanie,

174
00:10:59,000 --> 00:11:01,000
niż jak wysoko podniosły się nasze standardy.

175
00:11:03,000 --> 00:11:06,000
Dlaczego więc przemoc zmalała? Nikt tak naprawdę tego nie wie,

176
00:11:06,000 --> 00:11:10,000
ale dotarłem do 4 wyjaśnień, które wszystkie, jak sądzę,

177
00:11:11,000 --> 00:11:14,000
zawierają w sobie ziarnko prawdy. Po pierwsze, być może

178
00:11:14,000 --> 00:11:17,000
Thomas Hobbes miał rację. To on powiedział

179
00:11:17,000 --> 00:11:22,000
że życie w naturalnym otoczeniu jest "samotne, nędzne, nieznośne, brutalne

180
00:11:22,000 --> 00:11:26,000
i krótkie". Nie dlatego, dowodził,

181
00:11:26,000 --> 00:11:29,000
że ludzie mają jakiś pierwotny głód krwi,

182
00:11:29,000 --> 00:11:32,000
wojowniczy instynkt czy chęć ekspansji terytorialnej,

183
00:11:33,000 --> 00:11:36,000
ale w wyniku logiki anarchii. W stanie anarchii,

184
00:11:36,000 --> 00:11:40,000
istnieje ciągła pokusa aby atakować swojego sąsiada,

185
00:11:40,000 --> 00:11:43,000
zanim on zaatakuje ciebie. Bliżej naszych czasów Thomas Schelling

186
00:11:43,000 --> 00:11:45,000
przedstawił analogię właściciela domu, który słyszy szelest

187
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
w piwnicy. Będąc dobrym Amerykaninem, trzyma pistolet

188
00:11:48,000 --> 00:11:51,000
na stoliku przy łóżku, wyjmuje swoją broń, schodzi na dół po schodach.

189
00:11:52,000 --> 00:11:54,000
I widzi włamywacza z bronią w reku.

190
00:11:55,000 --> 00:11:56,000
Każdy z nich myśli,

191
00:11:56,000 --> 00:12:00,000
Wcale nie mam zamiaru go zabić, ale on zapewne zamierza zabić mnie.

192
00:12:00,000 --> 00:12:04,000
Może powinienem zastrzelić go pierwszy, zanim on zastrzeli mnie,

193
00:12:04,000 --> 00:12:06,000
dlatego, że nawet jeśli on nie chce mnie zabić,

194
00:12:06,000 --> 00:12:09,000
prawdopodobnie właśnie się obawia, że ja mogę zabić jego

195
00:12:09,000 --> 00:12:11,000
zanim on zabije mnie." I tak dalej.

196
00:12:12,000 --> 00:12:16,000
Plemiona myśliwsko-zbierackie musiały mieć ten sam ciąg myśli

197
00:12:17,000 --> 00:12:20,000
i często najeżdżały swoich sąsiadów z powodu strachu przed najazdem.

198
00:12:22,000 --> 00:12:25,000
Jednym ze sposobów radzenia sobie z tym problemem jest odstraszanie:

199
00:12:25,000 --> 00:12:30,000
Nie atakujesz pierwszy ale publicznie głosisz politykę

200
00:12:30,000 --> 00:12:33,000
brutalnego odwetu jeśli zostaniesz zaatakowany.

201
00:12:33,000 --> 00:12:35,000
Lecz zawsze istnieje możliwość

202
00:12:35,000 --> 00:12:39,000
oskarżenia o blefowanie, dlatego odstraszanie działa tylko w sytuacji

203
00:12:40,000 --> 00:12:44,000
gdy jest wiarygodne. Aby uczynić to wiarygodnym, musisz pomścić wszystkie zniewagi

204
00:12:45,000 --> 00:12:49,000
i wyrównać stare rachunki, co prowadzi do cyklów krwawej wendetty.

205
00:12:49,000 --> 00:12:54,000
Zycie staje się epizodem serialu "Rodzina Soprano". Rozwiązaniem Hobbesa był

206
00:12:54,000 --> 00:12:58,000
"Lewiatan". Jeśli uzasadnienie użycia siły przez władzę

207
00:12:58,000 --> 00:13:03,000
należy do pojedynczego demokratycznego czynnika -- lewiatana --

208
00:13:04,000 --> 00:13:07,000
takie państwo może zredukować chęć ataku,

209
00:13:07,000 --> 00:13:10,000
ponieważ każdy rodzaj agresji będzie ukarany,

210
00:13:10,000 --> 00:13:15,000
zmniejszając jego opłacalność do zera. To wykluczyłoby chęć ataku

211
00:13:15,000 --> 00:13:19,000
prewencyjnego w wyniku strachu przed tym, że inni zaatakują pierwsi,

212
00:13:19,000 --> 00:13:23,000
wyklucza potrzebę odwetu

213
00:13:23,000 --> 00:13:26,000
i czyni daną politykę odstraszania wiarygodną. A w konsekwencji prowadziłoby to

214
00:13:26,000 --> 00:13:32,000
do rządów pokoju. Eisner -- człowiek, który nakreślił poziom morderstw,

215
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
którego nie zdążyliście zobaczyć na wcześniejszych slajdach --

216
00:13:35,000 --> 00:13:38,000
dowodził, że spadek morderstw w długim okresie czasu w Europie

217
00:13:39,000 --> 00:13:43,000
zbiega się z powstawaniem scentralizowanych rządów.

218
00:13:43,000 --> 00:13:46,000
Więc jest to wsparcie dla teorii lewiatana,

219
00:13:46,000 --> 00:13:50,000
również na poparcie tego, że dzisiaj widzimy eksplozje przemocy

220
00:13:50,000 --> 00:13:54,000
w obszarach gdzie istnieje anarchia: nieudolne rządy, upadłe mocarstwa,

221
00:13:54,000 --> 00:13:58,000
tereny przygraniczne, mafie, gangi uliczne itd.

222
00:14:00,000 --> 00:14:03,000
Drugie wyjaśnienie to występujący w rożnych czasach i miejscach

223
00:14:03,000 --> 00:14:06,000
powszechny sentyment mówiący, że "życie ludzkie jest tanie".

224
00:14:07,000 --> 00:14:11,000
Dawniej, gdy cierpienie i wczesna śmierć były powszechne

225
00:14:11,000 --> 00:14:15,000
w naszym życiu, mieliśmy mało skrupułów aby zadawać cierpienie

226
00:14:15,000 --> 00:14:19,000
innym. Gdy technologia i wydajność ekonomiczna uczyniła nasze życie

227
00:14:19,000 --> 00:14:23,000
dłuższym i bardziej przyjemnym, ludzkie życie zaczęło być bardziej wartościowe.

228
00:14:23,000 --> 00:14:26,000
To była idea politologa Jamesa Payne'a.

229
00:14:27,000 --> 00:14:31,000
Trzecie wyjaśnienie odwołuje się do koncepcji "gry o sumie niezerowej",

230
00:14:31,000 --> 00:14:35,000
i zostało przedstawione w książce "Non-Zero" przez dziennikarza

231
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
Roberta Wrighta. Wright wskazał, że w pewnych okolicznościach,

232
00:14:39,000 --> 00:14:42,000
współpraca lub brak przemocy może przynosić korzyść obu stronom

233
00:14:42,000 --> 00:14:48,000
takie jak wzrost zysków z handlu, kiedy dwie strony sprzedają

234
00:14:48,000 --> 00:14:52,000
nadwyżki i obie na tym zarabiają, albo gdy obie strony

235
00:14:52,000 --> 00:14:55,000
złożą broń i rozdzielą pieniądze z wojny na inne cele

236
00:14:55,000 --> 00:14:58,000
co spowoduje, że nie będą walczyć miedzy sobą przez cały czas.

237
00:14:59,000 --> 00:15:01,000
Wright dowodzi, że technologia zwiększyła liczbę

238
00:15:01,000 --> 00:15:05,000
dodatniej sumy niezerowych zdarzeń, w które człowiek się wikła,

239
00:15:06,000 --> 00:15:09,000
pozwalając na wymianę towarów, usług i poglądów

240
00:15:09,000 --> 00:15:12,000
na większe odległości i wśród większych skupisk ludzkich.

241
00:15:13,000 --> 00:15:16,000
Wniosek jest taki, że ludzie stali się cenniejsi żywi niż martwi

242
00:15:16,000 --> 00:15:21,000
a spadek przemocy jest wynikiem egoizmu. Jak powiedział Wright,

243
00:15:22,000 --> 00:15:24,000
"Wśród wielu powodów o których myślę, dlaczego nie powinniśmy zbombardować

244
00:15:24,000 --> 00:15:27,000
Japończyków, jest taki że to oni stworzyli mojego minivana."

245
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
(Śmiech)

246
00:15:29,000 --> 00:15:33,000
Czwarte wyjaśnienie jest zawarte w tytule książki

247
00:15:33,000 --> 00:15:36,000
"The Expanding Circle", filozofa Petera Singera,

248
00:15:37,000 --> 00:15:40,000
który dowodzi, że ewolucja przekazała ludzkości

249
00:15:40,000 --> 00:15:45,000
zmysł empatii: umiejętność traktowania spraw innych ludzi

250
00:15:45,000 --> 00:15:49,000
podobnie jak swoich własnych. Niestety, opcją domyślną jest fakt,

251
00:15:49,000 --> 00:15:53,000
że stosujemy się do tej reguły tylko w ścisłym kręgu naszych przyjaciół i rodziny.

252
00:15:53,000 --> 00:15:56,000
Ludzie spoza tego kręgu są traktowani jak podludzie

253
00:15:56,000 --> 00:16:00,000
i mogą być bezkarnie wykorzystywani. Lecz wraz z biegiem historii,

254
00:16:00,000 --> 00:16:04,000
ten krąg ludzi się rozszerzał. Można to zobaczyć dzięki historycznym dokumentom,

255
00:16:04,000 --> 00:16:07,000
że rozszerzał się on od wioski, klanu, plemienia,

256
00:16:08,000 --> 00:16:11,000
narodu, do innych ras, obu płci

257
00:16:11,000 --> 00:16:13,000
i zdaniem Singera, powinien rozszerzyć się

258
00:16:13,000 --> 00:16:18,000
na inne czujące gatunki. Pytaniem więc jest,

259
00:16:18,000 --> 00:16:21,000
skoro to się dzieje, co napędza ten rozwój?

260
00:16:21,000 --> 00:16:24,000
i istnieje tutaj szereg możliwości, takich jak zwiększenie kręgów

261
00:16:24,000 --> 00:16:28,000
wzajemności, w rozumieniu Roberta Wrighta.

262
00:16:29,000 --> 00:16:33,000
Logika złotej reguły: im więcej myślisz o innych ludziach i im więcej

263
00:16:33,000 --> 00:16:37,000
masz z nimi kontaktów, tym bardziej zdajesz sobie sprawę z tego,

264
00:16:37,000 --> 00:16:41,000
że twoje sprawy wcale nie są ważniejsze od ich spraw,

265
00:16:41,000 --> 00:16:44,000
a przynajmniej jeśli chcesz, by ciebie wysłuchali. Nie możesz powiedzieć,

266
00:16:44,000 --> 00:16:47,000
że moje sprawy są ważniejsze od twoich,

267
00:16:47,000 --> 00:16:49,000
tak samo jak nie możesz powiedzieć, że tylko to miejsce

268
00:16:50,000 --> 00:16:52,000
w którym teraz stoję jest wyjątkową częścią Wszechświata

269
00:16:53,000 --> 00:16:55,000
tylko dlatego, że zdarzyło mi się w nim znajdować w tej właśnie minucie.

270
00:16:56,000 --> 00:17:00,000
Może być też napędzana poprzez kosmopolityzm: przez historie,

271
00:17:00,000 --> 00:17:04,000
dziennikarstwo, wspomnienia, opowieści, podróże i

272
00:17:04,000 --> 00:17:08,000
literaturę; które to pozwalają nam wejść w życie

273
00:17:08,000 --> 00:17:12,000
innych ludzi, których wcześniej traktowaliśmy jak podludzi

274
00:17:12,000 --> 00:17:16,000
także zdać sobie sprawę z przypadkowości naszej własnej pozycji

275
00:17:16,000 --> 00:17:19,000
i miejsca w życiu, w tym sensie, że gdyby nie sprzyjający los, byłbym kim innym.

276
00:17:21,000 --> 00:17:24,000
Niezależnie od tego jakie były powody spadku przemocy,

277
00:17:24,000 --> 00:17:28,000
niosły za sobą głębokie konsekwencje. Powinno to zmusić nas do zadania sobie pytań, nie tylko

278
00:17:28,000 --> 00:17:32,000
"Dlaczego istnieją wojny?", lecz także "Dlaczego istnieje pokój"?

279
00:17:33,000 --> 00:17:36,000
Nie tylko "Co robimy źle", lecz również "Co zrobiliśmy dobrze"?

280
00:17:37,000 --> 00:17:38,000
Ponieważ coś robiliśmy dobrze

281
00:17:39,000 --> 00:17:41,000
i z pewnością byłoby wspaniale dowiedzieć się co to jest.

282
00:17:41,000 --> 00:17:42,000
Dziękuję bardzo.

283
00:17:42,000 --> 00:17:53,000
(Aplauz)

284
00:17:53,000 --> 00:17:57,000
Chris Anderson: Wspaniały wykład. Myślę, że wiele osób na tej sali chciałoby powiedzieć,

285
00:17:57,000 --> 00:18:00,000
że rozwój -- tego o czym mówiłeś,

286
00:18:00,000 --> 00:18:03,000
o czym mówił Peter Singer, jest również napędzany przez technologię,

287
00:18:03,000 --> 00:18:07,000
przez szersze horyzonty myślowe i świadomość tego, że Świat

288
00:18:07,000 --> 00:18:10,000
staje się coraz mniejszy. Czy w tym także tkwi ziarno prawdy?

289
00:18:11,000 --> 00:18:14,000
Steven Pinker: W dużym stopniu, to pasuje zarówno do teorii Wrighta,

290
00:18:15,000 --> 00:18:18,000
która pozwala nam cieszyć się z pożytków współpracy,

291
00:18:19,000 --> 00:18:22,000
w coraz większych i większych kręgach. Lecz również jak sądzę

292
00:18:24,000 --> 00:18:27,000
pomaga nam wyobrazić sobie jak to jest być kimś innym. Myślę, że jeśli czytasz

293
00:18:27,000 --> 00:18:30,000
o tych straszliwych torturach, które były powszechne w Średniowieczu, myślisz,

294
00:18:30,000 --> 00:18:32,000
jak on mogli tak postępować,

295
00:18:32,000 --> 00:18:34,000
jak oni mogli nie czuć żadnej empatii wobec osoby,

296
00:18:35,000 --> 00:18:37,000
którą żywcem patroszono? Najwyraźniej,

297
00:18:38,000 --> 00:18:41,000
w ich mniemaniu, było to obce stworzenie,

298
00:18:41,000 --> 00:18:44,000
które nie posiadało uczuć podobnych do ich własnych. Myślę, że wszystko

299
00:18:44,000 --> 00:18:46,000
co powoduje, że łatwiej jest nam wyobrazić sobie

300
00:18:47,000 --> 00:18:50,000
siebie w pozycji innego człowieka oznacza wzrost naszego moralnego namysłu

301
00:18:50,000 --> 00:18:51,000
nad inną osobą.

302
00:18:51,000 --> 00:18:55,000
CA: Chciałbym aby wszyscy ludzie mediów zapoznali się z tym wykładem

303
00:18:55,000 --> 00:18:57,000
w przyszłym roku. Myślę, że jest to bardzo ważne. Bardzo dziekuję.

304
00:18:57,000 --> 00:18:58,000
Cała przyjemność po mojej stronie.