1
00:00:00,000 --> 00:00:04,000
Ваквите слики, од концентрациониот логор Аушвиц,

2
00:00:04,000 --> 00:00:09,000
се врежаа во нашата свест во текот на 20от век

3
00:00:09,000 --> 00:00:14,000
и ни дадоа нов увид во тоа кои сме,

4
00:00:14,000 --> 00:00:17,000
од каде сме дојдени и во какви времиња живееме.

5
00:00:17,000 --> 00:00:21,000
Во текот на 20от век, бевме сведоци на ѕверствата

6
00:00:21,000 --> 00:00:26,000
на Сталин, Хитлер, Мао, Пол Пот, Руанда и други геноциди,

7
00:00:26,000 --> 00:00:30,000
и иако 21от век наполни само седум години,

8
00:00:30,000 --> 00:00:34,000
веќе сме сведоци на тековниот геноцид во Дарфур

9
00:00:34,000 --> 00:00:36,000
и секојдневните ужаси во Ирак.

10
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
Ова не доведува до заедничко разбирање на нашата состојба,

11
00:00:40,000 --> 00:00:44,000
имено: дека модерниот живот ни има донесено ужасно насилство, и можеби

12
00:00:44,000 --> 00:00:47,000
дека нашите предци живееле во состојба на хармонија која сме ја напуштиле на наша штета.

13
00:00:47,000 --> 00:00:52,000
Еве еден пример

14
00:00:52,000 --> 00:00:55,000
од колумна за Денот на благодарноста од весникот Бостон глоуб

15
00:00:55,000 --> 00:00:58,000
од пред неколку години, каде што авторот вели, „Индијанскиот начин на живот

16
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
бил тежок, но не постоеле проблеми со вработувањето,

17
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
хармонијата во заедницата била силна, злоупотребата на супстанции непозната,

18
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
криминалот практично непостоечки, ретките борби меѓу племињата

19
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
биле главно ритуални и ретко доведувале до големи

20
00:01:12,000 --> 00:01:16,000
крвопролевања.“ Сите ја знаеме оваа шеќерна водичка.

21
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
Така ги учиме нашите деца; слушаме на телевизија

22
00:01:20,000 --> 00:01:25,000
и во приказните. Бидејќи темата на оваа сесија

23
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
е, „Сè што знаете е неточно“, ќе ви претставам докази

24
00:01:28,000 --> 00:01:31,000
дека овој конкретен дел од нашето заедничко сфаќање е погрешно:

25
00:01:31,000 --> 00:01:35,000
дека фактички нашите предци били многу понасилни од нас,

26
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
дека насилството ебило во опаѓање веќе подолг временски период,

27
00:01:39,000 --> 00:01:42,000
и дека денес веројатно живееме во најмирниот период од постоењето на нашиот вид.

28
00:01:42,000 --> 00:01:46,000
Сега, во деценијата на Дарфур и Ирак,

29
00:01:47,000 --> 00:01:50,000
ваквата изјава би можела да се смета за некаде меѓу халуцинаторна

30
00:01:50,000 --> 00:01:53,000
и опсцена. Но ќе се обидам да ве убедам

31
00:01:53,000 --> 00:01:59,000
дека тоа и точната слика. Намалувањето на насилството

32
00:01:59,000 --> 00:02:02,000
е фрактален феномен. Се забележува во текот на милениумите,

33
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
вековите, децениите и годините,

34
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
иако се чини дека главната пресвртница е со почетокот

35
00:02:08,000 --> 00:02:12,000
на Рационализмот во 16от век. Ова се забележува

36
00:02:12,000 --> 00:02:15,000
ширум светот, иако невоедначено.

37
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
Ова е особено се забележува на Западот, започнувајќи со Англија

38
00:02:19,000 --> 00:02:21,000
и Холандија за време на Просветлувањето.

39
00:02:22,000 --> 00:02:25,000
Дозволете да ве поведам на патување од неколку степени на 10 --

40
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
од размерот на милениум до размерот на година --

41
00:02:28,000 --> 00:02:32,000
да се обидам да ве убедам во ова. До пред 10,.000 години, сите луѓе

42
00:02:32,000 --> 00:02:35,000
живееле како ловци и собирачи, без постојани населби

43
00:02:35,000 --> 00:02:38,000
или влада. Ова е состојба што обично се смета

44
00:02:38,000 --> 00:02:43,000
за исконска хармонија. Но археологот

45
00:02:44,000 --> 00:02:48,000
Лоренс Кили, анализирајќи ги стапките на смртност

46
00:02:48,000 --> 00:02:51,000
кај денешните ловци-собирачи -- нашиот најдобар извор

47
00:02:52,000 --> 00:02:58,000
на информации за ваквиот начин на живот -- води кон сосем поинаков заклучок.

48
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
Еве еден негов график на кој што

49
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
се гледа процентот на смртност кај мажите како резултат од борба

50
00:03:03,000 --> 00:03:07,000
во поголем број вакви општества.

51
00:03:08,000 --> 00:03:14,000
Црвените столбови соодветствуваат на веројатноста дека некој маж ќе биде убиен

52
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
од некој друг маж, наместо да умре од природна

53
00:03:17,000 --> 00:03:21,000
смрт, во поголем број собирачки општества

54
00:03:21,000 --> 00:03:24,000
во висорамнините на Нова Гвинеја и амазонската џунгла.

55
00:03:25,000 --> 00:03:28,000
Тие се движат од стапка од скоро 60 проценти веројатност дека еден маж ќе загине

56
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
убиен од друг маж, до, во случајот со Гебуси,

57
00:03:32,000 --> 00:03:36,000
само 15 проценти веројатност. Малиот син столб во долниот

58
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
лев агол ја прикажува истата статистика од САД

59
00:03:40,000 --> 00:03:44,000
и Европа во 20от век, и ги вклучува сите смртни случаи

60
00:03:44,000 --> 00:03:49,000
во обете светски војни. Доколку стапката на смртност во племенските војни се задржала

61
00:03:49,000 --> 00:03:55,000
во текот на 20от век, би станало збор за две милијарди смртни случаи, наместо 100 милиони.

62
00:03:55,000 --> 00:03:58,000
Исто така, на размерот на милениум, можеме да го погледнеме

63
00:03:58,000 --> 00:04:03,000
начинот на живот на раните цивилизации како оние опишани

64
00:04:03,000 --> 00:04:08,000
во Библијата. Во овој наводен извор за морални вредности

65
00:04:08,000 --> 00:04:12,000
можеме да прочитаме што можело да се очекува во војна,

66
00:04:12,000 --> 00:04:15,000
како на пример следново од Броеви 31: „И тие војуваа

67
00:04:15,000 --> 00:04:18,000
продив Мидианитите кога Бог му нареди на Мојсие,

68
00:04:18,000 --> 00:04:21,000
и тие ги убија сите мажи. И Мојсие им рече,

69
00:04:21,000 --> 00:04:25,000
„Дали ги спасивте сите жени живи? Сега, затоа, убијте ги сите

70
00:04:25,000 --> 00:04:28,000
машки деца и убијте ја секоја жена што познала маж

71
00:04:28,000 --> 00:04:32,000
со тоа што спиела со него, но сите женски деца што не познале маж

72
00:04:32,000 --> 00:04:35,000
со тоа што спиеле со него, зачувајте ги за вас.“ Со други зборови,

73
00:04:35,000 --> 00:04:40,000
убијте ги мажите, убијте ги децата, ако видите девици

74
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
тогаш може да ги оставите живи, за да можете да ги силувате.

75
00:04:43,000 --> 00:04:47,000
Во Библијата има четири или пет вакви пасуси.

76
00:04:47,000 --> 00:04:50,000
Исто така, во Библијата забележуваме дека смртната казна

77
00:04:50,000 --> 00:04:55,000
била вообичаената мерка за кривични дела како што се хомосексуалноста,

78
00:04:55,000 --> 00:04:59,000
неверството, богохулието, идолизирањето, пререкувањето на родителите --

79
00:04:59,000 --> 00:05:03,000
(Смеење) -- и собирање прачки во сабота.

80
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
Добро, да се спуштиме сега долу

81
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
за еден ред величини и да погледнеме на размер на век.

82
00:05:09,000 --> 00:05:13,000
Иако немаме статистика за војните од

83
00:05:14,000 --> 00:05:15,000
Средниот век до современието,

84
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
од конвенционалната историја знаеме -- доказите

85
00:05:18,000 --> 00:05:22,000
ни се пред нос дека има намалување

86
00:05:22,000 --> 00:05:25,000
во општествено прифатливите облици на насилство.

87
00:05:25,000 --> 00:05:29,000
На пример, знаеме дека сакатењето и мачењето

88
00:05:29,000 --> 00:05:32,000
како вообичаени облици на казнување на криминалците. За прекршоци за

89
00:05:32,000 --> 00:05:36,000
кои денес следи мала парична казна, во тогашно време би биле казнети

90
00:05:36,000 --> 00:05:40,000
со отсекување на јазикот, сечење уши, ослепување,

91
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
отсекување рака, и така натаму.

92
00:05:42,000 --> 00:05:46,000
Постоеле голем број инвентивни облици на садистички смртни казни:

93
00:05:47,000 --> 00:05:49,000
горење на живи луѓе, вадење на цревата, извлекување на тркало,

94
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
расчеречување со коњи, и така натаму.

95
00:05:53,000 --> 00:05:57,000
Смртната казна била санкција за голем број ненасилни дела:

96
00:05:57,000 --> 00:06:01,000
критикување на кралот, крадење векна леб. Ропството, се разбира,

97
00:06:02,000 --> 00:06:05,000
било претпочитаното средство за заштеда на труд, а свирепоста

98
00:06:06,000 --> 00:06:09,000
била популарна разонода. Можеби најживописен пример

99
00:06:09,000 --> 00:06:12,000
била практиката на горење мачки, при која мачката била

100
00:06:12,000 --> 00:06:15,000
носена на бина и врзана била спуштана во оган,

101
00:06:15,000 --> 00:06:20,000
при што публиката се смеела и кикотела, додека мачката, завивајќи од болка

102
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
горела жива.

103
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
Што е со обичните убиствата? Па, за тоа имаме добри статистики,

104
00:06:26,000 --> 00:06:32,000
бидејќи голем број општини ја заведувале причината за смртта.

105
00:06:32,000 --> 00:06:36,000
Криминологот Мануел Ејзнер

106
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
ги има истражувано историските податоци ширум Европа

107
00:06:39,000 --> 00:06:44,000
за стапките на убиства во секое село, град и општина

108
00:06:44,000 --> 00:06:46,000
за кои што можел да најде податоци, а истите ги дополнил

109
00:06:46,000 --> 00:06:49,000
со национални податоци од времето кога државите започнале со водење статистика.

110
00:06:50,000 --> 00:06:57,000
Нив ги нанесол на логаритамски график, од 100 смртни случаи

111
00:06:57,000 --> 00:07:03,000
на 100,000 луѓе годишно, што е приближната стапка на

112
00:07:03,000 --> 00:07:08,000
убиства во Средниот век. Оваа бројка паѓа на помалку од

113
00:07:08,000 --> 00:07:12,000
едно убиство на 100.,000 луѓе годишно

114
00:07:13,000 --> 00:07:17,000
во седум или осум европски земји. Потоа има мало покачување

115
00:07:17,000 --> 00:07:21,000
во 1960те. Луѓето што тврдеа дека рокенролот ќе доведе

116
00:07:21,000 --> 00:07:24,000
до опаѓање на моралните вредности всушност имале право до некаде.

117
00:07:25,000 --> 00:07:28,000
Но, станува збор за намалување од скоро два реда величини

118
00:07:29,000 --> 00:07:31,000
во бројот на убиства од Средниот век до денес,

119
00:07:32,000 --> 00:07:35,000
а до клучна пресвртница доаѓа во раниот 16ти век.

120
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
Да го погледнеме сега размерот на децении.

121
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
Според невладините организации

122
00:07:42,000 --> 00:07:46,000
што водат ваква статистика, од 1945 година во Европа и Америка

123
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
се бележи драстично намалување на бројот на војни меѓу државите,

124
00:07:50,000 --> 00:07:54,000
на смртоносните етнички судири или погроми, како и на воените удари

125
00:07:54,000 --> 00:07:58,000
дури и во Јужна Америка. Ширум светот, се забележува драстично опаѓање

126
00:07:58,000 --> 00:08:03,000
на бројот на жртви во војните меѓу државите. Жолтите столбови овде го прикажуваат бројот

127
00:08:04,000 --> 00:08:08,000
на смртни случаи по војна од 1950 година наваму.

128
00:08:09,000 --> 00:08:13,000
Како што можете да видите, бројот на жртви опаѓа од 65.000 жртви

129
00:08:13,000 --> 00:08:17,000
по конфликт по година во 1950те, до помалку од 2.000 смртни

130
00:08:17,000 --> 00:08:21,000
случаи по конфликт по година во текот на оваа деценија, колку и да е таа ужасна.

131
00:08:21,000 --> 00:08:24,000
Дури и на размер на година може да се забележи намалување на насилството.

132
00:08:25,000 --> 00:08:28,000
Од крајот на Студената војна избувнале помалку граѓански војни,

133
00:08:28,000 --> 00:08:34,000
помалку геноциди -- навистина, намалување од 90 проценти од највисоките вредности од повоенитениот период --

134
00:08:34,000 --> 00:08:40,000
па дури и тренд спротивен на зголемувањето во убиствата и насилниот криминал од 1960те.

135
00:08:40,000 --> 00:08:44,000
Овие податоци се од Воедначената статистика за криминалот на ФБИ: можете да забележите

136
00:08:44,000 --> 00:08:47,000
дека има прилично ниска стапка на насилство во '50те и '60те

137
00:08:48,000 --> 00:08:52,000
потоа таа остварува голем подем во наредните децении, за да започне

138
00:08:52,000 --> 00:08:56,000
со оштар пад, почнувајќи во 1990те, враќајќи се

139
00:08:56,000 --> 00:09:00,000
скоро на нивото од 1960 година.

140
00:09:00,000 --> 00:09:02,000
Претседателе Клинтон, доколку сте овде, ви благодарам.

141
00:09:02,000 --> 00:09:04,000
(Смеа)

142
00:09:04,000 --> 00:09:07,000
Затоа, моето прашање е: зошто толку многу луѓе грешат

143
00:09:07,000 --> 00:09:11,000
за нешто олку важно? Мислам дека постојат повеќе причини.

144
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
Една од нив е дека имаме подобро известување: „Асошиејтид прес

145
00:09:14,000 --> 00:09:18,000
подобро ги евидентира војните ширум Земјата

146
00:09:18,000 --> 00:09:22,000
отколку што тоа го правеле монасите од 16 век.“

147
00:09:22,000 --> 00:09:27,000
Нам, когнитивните психолози, позната ни е следнава когнитивната илузија: колку ни е полесно

148
00:09:27,000 --> 00:09:30,000
да се сетиме за конкретен пример за нешто,

149
00:09:30,000 --> 00:09:33,000
толку поголема веројатност му припишуваме.

150
00:09:33,000 --> 00:09:36,000
Сликите од крвавите настани за кои што читаме во весниците

151
00:09:37,000 --> 00:09:41,000
ни се врежуваат во сеќавањето повеќе отколку вестите за многу повеќе луѓе што умираат

152
00:09:41,000 --> 00:09:46,000
од старост во својот кревет. Во пазарот на јавното мислење

153
00:09:47,000 --> 00:09:52,000
постои правило: никој никогаш не привлекол публика, поборници

154
00:09:52,000 --> 00:09:53,000
или донатори велејќи

155
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
„се чини дека работите одат на подобро и подобро.“

156
00:09:56,000 --> 00:09:57,000
(Смеа)

157
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
во современиот интелектуален живот чувствуваме вина заради начинот на кој

158
00:10:00,000 --> 00:10:03,000
сме ги третирале домородците, која не ни дозволува да признаеме

159
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
дека западната култура има било какви доблести.

160
00:10:06,000 --> 00:10:10,000
Исто така, се разбира, нашите промени во стандардите можат да ги претекнат промените

161
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
во однесувањето. Една од причините за намалувањето на насилството

162
00:10:14,000 --> 00:10:17,000
е тоа што на луѓето им се има смачено крвопролевањето и свирепоста во нивното време.

163
00:10:17,000 --> 00:10:20,000
Тоа е процес што се чини дека продолжува,

164
00:10:20,000 --> 00:10:24,000
но доколку го претекне однесувањето според стандардите на денешницата,

165
00:10:24,000 --> 00:10:27,000
работите тогаш изгледаат поварварски отколку што би биле

166
00:10:27,000 --> 00:10:31,000
според историски стандарди. Затоа денес, се вознемируваме -- и тоа со право --

167
00:10:31,000 --> 00:10:37,000
доколку над неколку убијци се изведе смртна казна

168
00:10:37,000 --> 00:10:41,000
во Тексас по истекот на 15 годишен апелациски процес. Ние не земаме предвид

169
00:10:42,000 --> 00:10:45,000
дека пред неколку стотици години тие би биле живи изгорени

170
00:10:45,000 --> 00:10:48,000
заради критика на кралот, по судење

171
00:10:48,000 --> 00:10:51,000
што траело 10 минути -- и навистина, дека тоа би се повторувало

172
00:10:51,000 --> 00:10:55,000
одново и наново. Денес смртната казна ја сметаме

173
00:10:56,000 --> 00:10:59,000
за доказ за тоа колку ниско може да падне нашето однесување,

174
00:10:59,000 --> 00:11:01,000
наместо за тоа колку сме ги кренале нашите стандарди.

175
00:11:03,000 --> 00:11:06,000
Добро, зошто се намалило насилството? Никој не знае навистина,

176
00:11:06,000 --> 00:11:10,000
но имам сретнато четири објаснувања кои што помагаат

177
00:11:11,000 --> 00:11:14,000
во разбирањето. Првото е: можеби

178
00:11:14,000 --> 00:11:17,000
Томас Хобс бил во право. Тој има речено дека

179
00:11:17,000 --> 00:11:22,000
животот во природата бил „самечки, сиромашен, гаден, животински

180
00:11:22,000 --> 00:11:26,000
и кус.“ Не затоа што, тврди тој,

181
00:11:26,000 --> 00:11:29,000
луѓето имаат некоја исконска жед за крв,

182
00:11:29,000 --> 00:11:32,000
или агресивни инстинкти или територијален императив,

183
00:11:33,000 --> 00:11:36,000
туку заради логикта на анархија. При анархија

184
00:11:36,000 --> 00:11:40,000
луѓето се под притисок да го нападнат својот сосед,

185
00:11:40,000 --> 00:11:43,000
пред тој да ги нападне нив. Во поскоро време, Томас Шелинг

186
00:11:43,000 --> 00:11:45,000
дава аналогија за некој човек што слушнал звуци во

187
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
визбата. Како добар Американец, тој го зел пиштолот

188
00:11:48,000 --> 00:11:51,000
и слегол по скалите.

189
00:11:52,000 --> 00:11:54,000
И што ќе види таму, ако не крадец со пиштол во раката.

190
00:11:55,000 --> 00:11:56,000
Обајцата си мислат,

191
00:11:56,000 --> 00:12:00,000
„Не сакам да го убијам човеков, но тој ќе ме убие мене.

192
00:12:00,000 --> 00:12:04,000
Можеби е подобро да пукам пред тој да пука во мене,

193
00:12:04,000 --> 00:12:06,000
особено бидејќи, дури и тој да не сака да ме убие,

194
00:12:06,000 --> 00:12:09,000
веројатно е уплашен дека јас ќе го убијам

195
00:12:09,000 --> 00:12:11,000
пред тој да ме убие.“ И така натаму.

196
00:12:12,000 --> 00:12:16,000
Луѓето што се ловци-собирачи експлицитно минуваат низ овој тек на размислување,

197
00:12:17,000 --> 00:12:20,000
и често ги напаѓаат своите соседи од страв дека тие ќе ги нападнат први.

198
00:12:22,000 --> 00:12:25,000
Еден начин за справување со овој проблем е преку обесхрабрување:

199
00:12:25,000 --> 00:12:30,000
не напаѓате први, но имате јавно објавена политикиа

200
00:12:30,000 --> 00:12:33,000
дека немилосрдно ќе возвратите доколку ве нападнат.

201
00:12:33,000 --> 00:12:35,000
Она што е важно е дека ваквата политика е

202
00:12:35,000 --> 00:12:39,000
изложена на проверка, така што функционира само

203
00:12:40,000 --> 00:12:44,000
доколку е кредибилна. За да стане таква, морате да се осветите за сите навреди

204
00:12:45,000 --> 00:12:49,000
да ги порамните сите сметки, што доведува до постојана крвна освета.

205
00:12:49,000 --> 00:12:54,000
Животот станува како мафијашки филм. Решението на Хобс,

206
00:12:54,000 --> 00:12:58,000
„Левиатанот“, беше дека доколку авторитетот за легитимна употреба

207
00:12:58,000 --> 00:13:03,000
на насилство биде доделен на единствена демократска агенција -- еден левиатан --

208
00:13:04,000 --> 00:13:07,000
тогаш ќе се намали примамливоста за напад,

209
00:13:07,000 --> 00:13:10,000
бидејќи секоја агресија ќе се казни,

210
00:13:10,000 --> 00:13:15,000
со што користа од неа е нула. Тоа би ја отстранила потребата

211
00:13:15,000 --> 00:13:19,000
да нападнете превентивно од страв тие да не ве нападнат први.

212
00:13:19,000 --> 00:13:23,000
Исто така, се отстранува потребата за брза одмазда со

213
00:13:23,000 --> 00:13:26,000
цел да дадете кредибилитет на вашите закани. На тој, начин, ова би довело

214
00:13:26,000 --> 00:13:32,000
до мир. Ајзнер -- човекот што ги проучуваше стапките на убиства

215
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
кои што не ги видовте во претходниот слајд --

216
00:13:35,000 --> 00:13:38,000
сметаше дека почетокот на намалувањето на бројот на убиства во Европа

217
00:13:39,000 --> 00:13:43,000
се поклопува со подемот на централизираните држави.

218
00:13:43,000 --> 00:13:46,000
Ова дава одредена потврда на теоријата за левиатанот.

219
00:13:46,000 --> 00:13:50,000
Исто така, за поддршка служи и фактот дека денес гледеаме ерупција на насилство

220
00:13:50,000 --> 00:13:54,000
во зоните на анархија: во пропаднатите држави, урнати империи,

221
00:13:54,000 --> 00:13:58,000
регионите на границите, мафиите, уличните банди и така натаму.

222
00:14:00,000 --> 00:14:03,000
Второто објаснување е дека во многу места и времиња

223
00:14:03,000 --> 00:14:06,000
постои раширено убедување дека животот е евтин.

224
00:14:07,000 --> 00:14:11,000
Порано, кога страдањето и раната смрт биле вообичаени

225
00:14:11,000 --> 00:14:15,000
во секојдневниот живот, на луѓето не им паѓало многу тешко истите

226
00:14:15,000 --> 00:14:19,000
да им ги нанесат на други. Со напредокот на технологијата и економската ефикасност

227
00:14:19,000 --> 00:14:23,000
животот станува подолг и попријатен, со што тој станува повреден земено воопшто.

228
00:14:23,000 --> 00:14:26,000
Ова е аргументот на политичкиот научник Џејмс Пејн.

229
00:14:27,000 --> 00:14:31,000
Трето објаснување почива на концептот „игра со ненулта сума,“

230
00:14:31,000 --> 00:14:35,000
што новинарот Роберт Рајт го има разработено во книгата

231
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
Не-Нула. Рајт укажува на тоа дека во одредени околности

232
00:14:39,000 --> 00:14:42,000
соработката, вклучувајќи го и ненасилството, може да им користи на обете страни

233
00:14:42,000 --> 00:14:48,000
при нивниот контакт, како при користа од трговија, кога две страни ги разменуваат

234
00:14:48,000 --> 00:14:52,000
своите вишоци и обете користат, или пак кога две страни

235
00:14:52,000 --> 00:14:55,000
ќе го положат оружјето и поделат придобивките од мирот

236
00:14:55,000 --> 00:14:58,000
што произлегуваат од тоа што не мораат постојано да се борат.

237
00:14:59,000 --> 00:15:01,000
Рајт тврди дека технологијата го има зголемено бројот

238
00:15:01,000 --> 00:15:05,000
на игри со позитивна сума во кои што луѓето често се впуштаат

239
00:15:06,000 --> 00:15:09,000
со овозможување на размена на стоки, услуги и идеи

240
00:15:09,000 --> 00:15:12,000
преку поголеми далечини и меѓу поголеми групи луѓе.

241
00:15:13,000 --> 00:15:16,000
На тој начин, другите луѓе вредат повеќе живи отколку мртви

242
00:15:16,000 --> 00:15:21,000
и насилството опаѓа од себични причини. Како што вели Рајт,

243
00:15:22,000 --> 00:15:24,000
„Меѓу многуте причини заради кои што сметам дека не би требало да им фрлиме бомби

244
00:15:24,000 --> 00:15:27,000
на јапонците е тоа што тие ми го имаат направено возилото.“

245
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
(Смеа)

246
00:15:29,000 --> 00:15:33,000
Четвртото објаснување е илустрирано во насловот на книгата

247
00:15:33,000 --> 00:15:36,000
„Кругот што се шири“, од филозофот Петар Сингер,

248
00:15:37,000 --> 00:15:40,000
кој тврди дека еволуцијата ги обдарила луѓето со чувство

249
00:15:40,000 --> 00:15:45,000
на емпатија: способност да се однесуваат со интересите на останатите слично

250
00:15:45,000 --> 00:15:49,000
како што се однесуваме кон сопствените. За жал, по правило

251
00:15:49,000 --> 00:15:53,000
ние тоа го правиме само со мал круг на пријатели и семејство.

252
00:15:53,000 --> 00:15:56,000
Луѓето надвор од тој круг ги третираме како да не се сосем луѓе,

253
00:15:56,000 --> 00:16:00,000
како да можеме неказнето да ги експлоатираме. Но со текот на времето,

254
00:16:00,000 --> 00:16:04,000
овој круг постојано се шири. Преку историските податоци можеме да видиме

255
00:16:04,000 --> 00:16:07,000
како се шири од село, до клан, до племе,

256
00:16:08,000 --> 00:16:11,000
до народ, до други раси, до обата пола

257
00:16:11,000 --> 00:16:13,000
и, како што тврди Сингер, нешто што ќе го прошириме на сите

258
00:16:13,000 --> 00:16:18,000
сетилни битија. Прашањето е,

259
00:16:18,000 --> 00:16:21,000
доколку ова се има случено, што е она што влијае на ваквото проширување?

260
00:16:21,000 --> 00:16:24,000
Постојат поголем број можности. Ширечки кругови на

261
00:16:24,000 --> 00:16:28,000
реципроцитет во смисол на аргументите на Роберт Рајт.

262
00:16:29,000 --> 00:16:33,000
Логиката на златното правило: колку повеќе размислуваме за другите луѓе и

263
00:16:33,000 --> 00:16:37,000
контактираме со нив, толку повеќе сваќаме дека е невозможно да го

264
00:16:37,000 --> 00:16:41,000
одбраниме привилигирањето на сопствените интереси во однос на нивните,

265
00:16:41,000 --> 00:16:44,000
барем не доколку сакаме да не слушаат. Ако некој тврди дека

266
00:16:44,000 --> 00:16:47,000
неговите интереси се специјални во споредба со туѓите,

267
00:16:47,000 --> 00:16:49,000
тоа е како да вели дека местото на кое што стои

268
00:16:50,000 --> 00:16:52,000
во моментот е специјален дел од универзумот

269
00:16:53,000 --> 00:16:55,000
затоа што тој тогаш се наоѓа таму.

270
00:16:56,000 --> 00:17:00,000
Тоа може исто така да биде водено од космополитанизмот: преку историите

271
00:17:00,000 --> 00:17:04,000
и новинарството и мемоарите и реалистична белетристика и патувањата

272
00:17:04,000 --> 00:17:08,000
и писменоста, што овозможува да се префрлиме во животите

273
00:17:08,000 --> 00:17:12,000
на другите луѓе кои што порано можеби би ги третирале како пониски од луѓе,

274
00:17:12,000 --> 00:17:16,000
и исто така да ја увидиме случајноста на сопственото место

275
00:17:16,000 --> 00:17:19,000
во животот; за улогата на среќата во животните околности.

276
00:17:21,000 --> 00:17:24,000
Што и да е причината, намалувањето на насилството

277
00:17:24,000 --> 00:17:28,000
има далекусежни последици. Треба да се запрашаме не само „Зошто

278
00:17:28,000 --> 00:17:32,000
има војна“ туку и „Зошто има мир?“ Не само

279
00:17:33,000 --> 00:17:36,000
„Што не чини што правиме?“ туку и „Што правиме што чини?“

280
00:17:37,000 --> 00:17:38,000
Бидејќи доколку сме направиле нешто како што треба,

281
00:17:39,000 --> 00:17:41,000
навистина би било добро да дознаеме што е тоа.

282
00:17:41,000 --> 00:17:42,000
Ви благодарам многу.

283
00:17:42,000 --> 00:17:53,000
(Аплауз).

284
00:17:53,000 --> 00:17:57,000
Крис Андерсон: Уживав во предавањето. Мислам дека многумина овде би рекле

285
00:17:57,000 --> 00:18:00,000
дека ширењето на -- она за што зборувавте,

286
00:18:00,000 --> 00:18:03,000
за кое што зборува Петер Сингер, е резултат на технологијата,

287
00:18:03,000 --> 00:18:07,000
преку поголемата видливост на другите и на чувството дека светот

288
00:18:07,000 --> 00:18:10,000
се намалува. Дали има малку вистина и во ова?

289
00:18:11,000 --> 00:18:14,000
Стивен Пинкер. Многу. Се вклопува и во теоријата на Рајт,

290
00:18:15,000 --> 00:18:18,000
дека ни овозможува да уживаме во придобивките од соработката

291
00:18:19,000 --> 00:18:22,000
во поголеми и поголеми кругови. Но, исто така, мислам дека ни помага

292
00:18:24,000 --> 00:18:27,000
да замислиме што значи да се биде некој друг. Кога човек чита за

293
00:18:27,000 --> 00:18:30,000
ужасните измачувања вообичаени во Средниот век, си мисли,

294
00:18:30,000 --> 00:18:32,000
како можеле да прават такви работи,

295
00:18:32,000 --> 00:18:34,000
како можеле да не сочувствуваат со луѓето

296
00:18:35,000 --> 00:18:37,000
што им ги ваделе цревата? Но, јасно е дека,

297
00:18:38,000 --> 00:18:41,000
што се однесува до нив, тие биле други суштества

298
00:18:41,000 --> 00:18:44,000
што немаат чувства како нивните. Било што, сметам,

299
00:18:44,000 --> 00:18:46,000
што ни овозможува да замислиме како ги менуваме местата

300
00:18:47,000 --> 00:18:50,000
со некој друг доведува до подобрување на нашиот моралниот однос

301
00:18:50,000 --> 00:18:51,000
кон тој човек.

302
00:18:51,000 --> 00:18:55,000
КА: Добро, Стив, би сакал во текот на наредната година секој сопственик на

303
00:18:55,000 --> 00:18:57,000
новински медиум да го чуе ова предавање. Мислам дека е навистина важно. Ви благодарам многу.

304
00:18:57,000 --> 00:18:58,000
СП: Ми беше задоволство.