0:00:00.000,0:00:04.000
მსგავსი სურათები[br]აუშვიცის საკონცენტრაციო ბანაკიდან,

0:00:04.000,0:00:09.000
მე-20 საუკუნის განმავლობაში[br]ჩაიბეჭდა ჩვენ ცნობიერებაში[br]

0:00:09.000,0:00:14.000
და მოგვცა საშუალება,[br]ახლიდან გაგვეცნო საკუთარი თავები,

0:00:14.000,0:00:17.000
საიდან მოვედით და რა დროში ვცხოვრობთ.

0:00:17.000,0:00:21.000
მე-20 საუკუნის მანძილზე, ჩვენ სტალინის,[br]ჰიტლერის,

0:00:21.000,0:00:26.000
მაოს, პოლ პოტის სისასტიკეების, რუანდის[br]და სხვა გენოციდების მოწმენი გავხდით

0:00:26.000,0:00:30.000
და თუმცა მე-20 საუკუნე სულ რაღაც 7 წლისაა,

0:00:30.000,0:00:34.000
ჩვენ უკვე მოვესწარით მიმდინარე[br]დარფურის გენოციდს

0:00:34.000,0:00:37.000
და ერაყის ყოველდღიურ საშინელებებს.

0:00:37.000,0:00:40.000
ამან მიგვიყვანა სიტუაციის საერთო აღქმამდე,

0:00:40.000,0:00:44.000
კერძოდ იქამდე, რომ თანამედროვეობამ[br]საშინელი ძალადობა მოგვიტანა და შესაძლოა,

0:00:44.000,0:00:47.000
რომ პირველყოფილი ადამიანები[br]ჰარმონიაში ცხოვრობდნენ,

0:00:47.000,0:00:52.000
რასაც ჩვენდა საზიანოდ, ჩვენვე დავშორდით.

0:00:52.000,0:00:55.000
აი, მაგალითად, გაზეთ "Boston Globe"-ში

0:00:55.000,0:00:59.000
ორიოდე წლის წინ ეწერა: [br]"ინდიელების ცხოვრება

0:00:59.000,0:01:02.000
რთული იყო, მაგრამ მათ არ ჰქონდათ[br]დასაქმების პრობლემა, ძლიერი იყო

0:01:02.000,0:01:04.770
ჰარმონია, ნარკომანია უცნობი იყო,

0:01:04.780,0:01:08.990
კრიმინალი თითქმის არ არსებობდა, [br]ტომებს შორის ბრძოლა კი,

0:01:09.000,0:01:12.000
ძირითადად რიტუალური ხასიათის იყო[br]და იშვიათად მთავრდებოდა განურჩეველი,

0:01:12.000,0:01:16.980
ან მასიური მკვლელობით" თქვენთვის[br]ყველასთვის ნაცნობია ეს თბილი ისტორიები.

0:01:17.000,0:01:20.000
ჩვენ ამას ბავშვებს ვასწავლით.[br]ეს გვესმის ტელევიზორში

0:01:20.000,0:01:25.000
და თხზულებებში.[br]ამ გამოსვლის საწყისი სათაური იყო:

0:01:25.000,0:01:28.000
"ყველაფერი რაც გსმენიათ მცდარია"[br]და მე ვაპირებ ვაჩვენო,

0:01:28.000,0:01:31.000
რომ ჩვენი ცოდნის[br]ეს კონკრეტული ნაწილი მცდარია,

0:01:31.000,0:01:35.000
რომ ჩვენი წინაპრები,[br]იყვნენ ბევრად უფრო მოძალადეები ვიდრე ჩვენ,

0:01:35.000,0:01:39.000
რომ ძალადობა იკლებს უკვე დიდი ხანია[br]და რომ დღეს, ალბათ ვცხოვრობთ

0:01:39.000,0:01:42.000
ყველაზე მშვიდობიან დროში[br]ჩვენი სახეობის არსებობის მანძილზე.

0:01:42.000,0:01:47.000
ახლა, დარფურის და ერაყის დროში

0:01:47.000,0:01:50.000
ასეთი მტკიცება შეიძლება სადღაც ბოდვად,

0:01:50.000,0:01:53.000
ან უხამსობადაც აღიქმბოდეს,[br]მაგრამ მე შევეცდები დაგარწმუნოთ,

0:01:53.000,0:01:56.370
რომ ეს რეალური სურათია.

0:01:56.370,0:02:02.000
ძალადობის კლება მუდმივი მოვლენაა.[br]თქვენ შეგიძლიათ ამას ათასწლეულების,

0:02:02.000,0:02:05.980
საუკუნეების, ათწლეუების[br]და წლების მანძლზე დააკვირდეთ.

0:02:06.000,0:02:08.000
თუმცა როგორც ჩანს იყო გარდამტეხი მომენტი,

0:02:08.000,0:02:12.000
რაციონალიზმის ეპოქის დასაწყისში[br]მე-16 საუკუნეში.

0:02:12.000,0:02:16.000
ეს ჩანს ყველგან, ოღონდ არა ერთგვაროვნად.

0:02:16.000,0:02:18.990
ეს განსაკუთრებით ჩანს დასავლეთში,[br]ინგლისიდან და ჰოლანდიიდან

0:02:19.000,0:02:21.990
დაწყებული[br]საგანმანათლებლო ეპოქის პერიოდში.

0:02:22.000,0:02:25.840
ნება მომეცით გამოგზაუროთ 10-ის[br]ხარისხებში.

0:02:25.840,0:02:28.000
ათასწლეულის მასშტაბიდან,[br]წლიურ მასშტაბამდე,

0:02:28.000,0:02:32.000
იმისთვის რომ დაგარწმუნოთ ამაში.[br]10 000 წლის წინ ყველა ადამიანი

0:02:32.000,0:02:35.000
იყო მონადირე-შემგროვებელი,[br]მუდმივი საცხოვრებლის

0:02:35.000,0:02:38.000
და მთავრობის გარეშე.[br]სწორედ ეს არის ის მდგომარეობა,

0:02:38.000,0:02:42.990
რომელიც მიჩნეულია ჰარმონიის პირველსახედ.

0:02:42.990,0:02:45.600
მაგრამ არქეოლოგი ლორენს კილი,

0:02:45.600,0:02:51.990
თანამედროვე მონადირე-შემგროვებლების[br]მსხვერპლიანობაზე დაკვირვებით,

0:02:52.000,0:02:58.000
რომელიც მტკიცებულებების საუკეთესო წყაროა,[br]განსხვავებულ დასკვნამდე მივიდა.

0:02:58.000,0:03:00.000
ეს არის გრაფიკი, რომელიც მან შექმნა

0:03:00.000,0:03:03.000
ის აჩვენებს ომში[br]მამრების სიკვდილიანობის პროცენტს

0:03:03.000,0:03:08.000
ფურაჟირების, მონადირეების[br]და შემგროვებლების რამდენიმე ტომში.

0:03:08.000,0:03:14.000
წითელი სვეტები აჩვენებს მამაკაცის[br]ბუნებრივი სიკვდილისგან განსხვავებულ,

0:03:14.000,0:03:17.000
სხვისი ხელით მოკვლის ალბათობას

0:03:17.000,0:03:21.000
საკვების მომპოვებელ საზოგადოებებში,

0:03:21.000,0:03:24.960
ახალი გვინეის კუნძულზე[br]და ამაზონის ტყეებში.

0:03:25.000,0:03:28.470
მამაკაცის სხვისი ხელით მკვლელობის პროცენტი[br]იცვლება 60%-დან,

0:03:28.470,0:03:31.630
გებუსის ტომის შემთხვევაში,

0:03:31.630,0:03:36.000
15%-მდე. პატარა ლურჯი ზოლი,[br]მარცხენა დაბალ კუთხეში

0:03:36.000,0:03:39.980
აშშ-ს და ევროპის[br]მე-20 საუკუნის სტატისტიკას შეესაბამება

0:03:40.000,0:03:44.000
და მოიცავს ყველა მკვლელობას[br]ორივე მსოფლიო ომის ჩათვლით.

0:03:44.000,0:03:49.000
ტომთაშორისი ომების შესაბამისი[br]სიკვდილიანობა რომ ყოფილიყო მე-20 საუკუნეში

0:03:49.000,0:03:55.000
100 მილიონის ნაცვლად,[br]დაიხოცებოდა 2 მილიარდი.

0:03:55.000,0:03:58.000
ასევე ათასწლეულების მასშტაბში,[br]შეგვიძლია შევხედოთ

0:03:58.000,0:04:03.000
ადრეული ცივილიზაციების ცხოვრების წესს.

0:04:03.000,0:04:08.000
ისეთს, რომელიც ბიბლიაშია აღწერილი და[br]ამ ვითომ მორალური ღირებულებების წყაროში,

0:04:08.000,0:04:12.000
შეიძლება წავიკითხოთ,[br]რა იყო იმ დროს ომში მოსალოდნელი.

0:04:12.000,0:04:15.000
მაგალითდ შემდეგი რიცხვნი 31: [br]"გაილაშქრეს მიდიანზე,

0:04:15.000,0:04:18.000
როგორც ნაბრძანები ჰქონდა მოსესთვის უფალს,[br]

0:04:18.000,0:04:21.000
და დახოცეს ყველა მამრი. უთხრა მათ მოსემ

0:04:21.000,0:04:25.000
ახლა გაწყვიტეთ ბავშვებში[br]ყოველი მამროვანი, ყოველი ქალი,

0:04:25.000,0:04:28.000
რომელსაც შეცნობილი ჰყავს კაცი[br]მამრის საწოლზე, მოკალით.

0:04:28.000,0:04:32.000
ხოლო ყოველი დედროვანი ბავშვებში,[br]რომელსაც არ შეუცვნია მამაკაცი

0:04:32.000,0:04:35.000
მამრის საწოლზე, ცოცხალი დაიტოვეთ"[br]სხვა სიტყვებით,

0:04:35.000,0:04:40.000
მოკალით კაცები, მოკალით ბავშვები;[br]თუ ქალწულს ნახავთ,

0:04:40.000,0:04:42.990
შეგიძლიათ ცოცხალი დატოვოთ,[br]და გააუპატიუროთ.

0:04:43.000,0:04:47.000
თქვენ ნახავთ[br]ოთხ, ხუთ მსგავს ნაწყვეტს ბიბლიაში.

0:04:47.000,0:04:50.000
ასევე ბიბლიაში ნახავთ,[br]რომ სიკდვილით დასჯა

0:04:50.000,0:04:55.000
მიღებული სასჯელი იყო[br]ისეთი დანაშაულებებისთვის,

0:04:55.000,0:04:59.000
როგორიც ჰომოსექსუალობა, ღალატი,[br]მკრეხელობა, მშობლებისთვის შეპასუხება.

0:04:59.000,0:05:03.000
(სიცილი) და ფიჩხის შეგროვება შაბათ დღეს.

0:05:03.000,0:05:06.000
მოდით შევამციროთ

0:05:06.000,0:05:09.000
და შევხედოთ საუკუნის მასშტაბით.

0:05:09.000,0:05:14.000
თუმცა ჩვენ არ გვაქვს შუა საუკუნეებიდან[br]თანამედროვეობამდე

0:05:14.000,0:05:15.000
ომების სტატისტიკა,

0:05:15.000,0:05:18.000
ამის შესახებ[br]მხოლოდ ზოგადი ისტორიიდან ვიცით,

0:05:18.000,0:05:22.000
იმის მტკიცებულება, რომ საზოგადოების მიერ[br]დაშვებული ძალდობის ფორმის კლებაა

0:05:22.000,0:05:25.000
სულ ჩვენ თვალწინ იყო,

0:05:25.000,0:05:29.000
მაგალითად, ნებისმიერი საზოგადოების[br]ისტორიიდან ჩანს, რომ დასახიჩრება და წამება

0:05:29.000,0:05:32.000
იყო სასჯელის ჩვეული ფორმა. ისეთი დარღვევა,

0:05:32.000,0:05:36.000
რომელიც დღეს ჯარიმით ისჯება,

0:05:36.000,0:05:40.000
მაშინ ენის მოჭრით,[br]ყურების დაჭრით, დაბრმავებით,

0:05:40.000,0:05:42.000
ხელის მოჭრით და ა.შ. მთავრდებოდა.

0:05:42.000,0:05:46.990
მაშინ იყო მთელი რიგი მახვილგონივრული[br]სადისტური დასჯის სასიკვდილო ფორმები.

0:05:47.000,0:05:49.990
კოცონზე დაწვა, გამოშიგვნა,[br]ბორბალზე გაკვრა,

0:05:50.000,0:05:53.000
ორი მხრიდან ცხენების მიერ გაგლეჯა და ა.შ.

0:05:53.000,0:05:57.000
სიკვდილით ისჯებოდა[br]არაძალადობრივი დანაშაულების მთელი სია:

0:05:57.000,0:06:02.000
მეფის კრიტიკა, პურის ნატეხის მოპარვა.[br]რა თქმა უნდა მონათმფლობელობა,

0:06:02.000,0:06:05.990
იყო სამუშაოს შესამსუბუქებელი დანადგარი

0:06:06.000,0:06:09.000
და სისასტიკე გართობის პოპულარული ფორმა იყო[br]ყველაზე თვასლაჩინოა

0:06:09.000,0:06:12.470
კატის დაწვის პრაქტიკის მაგალითი,[br]როცა ყულფში გამობმულ კატას,

0:06:12.470,0:06:15.000
ცეცხლში უშვებდნენ

0:06:15.000,0:06:20.510
და მაყურებლები ხარხარებდნენ იმაზე,[br]თუ როგორ იკლაკნებოდა

0:06:20.510,0:06:23.000
კატა ტკივილისგან და კვდებოდა ცეცხლში.

0:06:23.000,0:06:26.000
რაც შეეხება ერთი-ერთზე მკვლელობას.[br]არსებობს კარგი სტატისტიკა,

0:06:26.000,0:06:32.000
რადგან ბევრი მუნიციპალიტეტი[br]ჩანაწერში უთითებდა სიკვდილის მიზეზს.

0:06:32.000,0:06:36.530
კრიმინოლოგმა მანუელ აიზნერმა

0:06:37.000,0:06:39.000
შეისწავლა ევროპის მასშტაბით

0:06:39.000,0:06:44.000
ნებისმიერ სოფელში, ქალაქში, ქვეყანაში,[br]მკვლელობის სიხშირის

0:06:44.000,0:06:46.000
ყველა ისტორიული მონაცემი და შეავსო ის

0:06:46.000,0:06:49.960
ნაციონალური მონაცემებით, იმ დროიდან,[br]რაც ქვეყნებმა დაიწყეს

0:06:49.960,0:06:56.030
სტატისტიკის წარმოება.[br]მან ეს დაიტანა ლოგარითმულ შკალაზე,

0:06:56.030,0:07:03.000
წელიწადში 100 000 კაცზე, 100 სიკვდილიდან[br]დაწყებული, რაც არის

0:07:03.000,0:07:08.000
მკვლელობების დაახლოებითი სიხშირე [br]შუა საუკუნეებში.

0:07:08.000,0:07:12.990
გრაფი ეცემა 1 სიკვდილზე დაბლა 100000 კაცზე[br]წელიწადში შვიდ ან რვა ევროპულ ქვეყანაში,

0:07:13.000,0:07:17.000
შემდეგ პატარა ნახტომია 60-იანებში.[br]რა გასაკვირიც არ უნდა იყოს ხალხი,

0:07:17.000,0:07:21.000
რომელიც ამბობდა, რომ როკენროლი[br]მორალურ დეგრადირებას გამოიწვევს

0:07:21.000,0:07:24.210
რაღაცაში მართლები იყვნენ.

0:07:24.570,0:07:28.640
სიკვდილიანობის სულ მცირე[br]ორ თანრიგიანი კლება იყო

0:07:28.640,0:07:31.850
შუა საუკუნეებიდან დღემდე

0:07:32.000,0:07:36.350
და გარდამტეხი იყო[br]მე-16 საუკუნეების დასაწყისი.

0:07:37.000,0:07:39.000
ახლა, დავიდეთ 10 წლეულების მასშტაბზე.

0:07:39.000,0:07:42.000
არასამთავრობო ორგანიზაციების თანახმად

0:07:42.000,0:07:46.000
რომლებიც ასეთ სტატისტიკას 1945 წლიდან[br]აწარმოებენ ევროპასა და ამერიკაში,

0:07:46.000,0:07:49.250
მოხდა მკვეთრი კლება[br]სახელმწიფოთაშორის ომებში,

0:07:49.630,0:07:54.000
ეთნიკურ კონფლიქტებში, დარბევებში[br]და სამხედრო გადატრიალებებში.

0:07:54.000,0:07:58.000
სამხრეთ ამერიკაშიც კი. მთელ მსოფლიოში

0:07:58.000,0:08:03.180
სიკვდილიანობის მკვეთრი კლებაა[br]სახელმწიფოთაშორის ომებში. ყვითელი სვეტები

0:08:03.180,0:08:08.420
აჩვენებს სიკვდილიანობის რიცხვს ყოველ ომში[br]ყოველ წელს, 1950 წლიდან დღემდე.

0:08:09.000,0:08:13.000
როგორც ხედავთ,[br]სიკვდილიანობის სიხშირე 65 000-დან

0:08:13.000,0:08:17.000
კონფლიკტში, წელიწადში, 1950 წლიდან[br]დადის მხოლოდ 2000 სიკვდილამდე

0:08:17.000,0:08:21.000
თითო კონფლიქტში წელიწადში[br]ამ ათწლეულში, რა ცუდიც არ არის.

0:08:21.000,0:08:24.990
წლების მასშტაბშიც კი შეიძლება[br]ძალადობის კლების დანახვა.

0:08:25.000,0:08:28.000
ცივი ომის დასრულების შემდეგ,[br]ნაკლები სამოქალაქო ომები იყო,

0:08:28.000,0:08:34.000
ნამვდილად ნაკლები გენოციდი.[br]90 პროცენტით შემცირდა

0:08:34.000,0:08:40.000
მეორე მსოფლიო ომის დონესთან შედარებით.[br]1960 წლის ნახტომიც კი უკან დაბრუნდა.

0:08:40.000,0:08:44.000
ეს მონაცემები ფსბ საერთო კრიმინალის[br]სტატისტიკისაა. თქვენ ხედავთ,

0:08:44.000,0:08:48.000
რომ ძალადობის საკმაოდ დაბალი დონეა[br]50-იანებში და 60-იანებში,

0:08:48.000,0:08:52.000
შემდეგ ნახტომია[br]რამდენიმე ათწლეულის მანძილზე

0:08:52.000,0:08:56.000
და იწყება კლება 1990 წლიდან, ისე რომ[br]

0:08:56.000,0:09:00.000
უბრუნდება 1960 წლის ნიშნულს.

0:09:00.000,0:09:02.120
პრეზიდენტო კლინტონ, თუ აქ ხართ, მადლობა.

0:09:02.120,0:09:04.000
(სიცილი)

0:09:04.000,0:09:07.000
მაშ, ისმის კითხვა,[br]რატომ ცდება ამდენი ხალხი

0:09:07.000,0:09:11.000
ასეთ მნიშვნელოვან რამეზე?[br]ვფიქრობ ამას რიგი მიზეზები აქვს.

0:09:11.000,0:09:14.000
ერთ-ერთია ის რომ ჩვენ[br]უკეთესი შეტყობინების საშუალებები გვაქვს.

0:09:14.000,0:09:18.000
ცნობების სააგენტო "Associated Press",[br]ომის ქრონიკის უკეთესი მომწოდებელია,

0:09:18.000,0:09:22.000
ვიდრე მე-16 საუკუნის ბერები.

0:09:22.000,0:09:27.000
არსებობს კოგნიტიური ილუზია. ჩვენ[br]ფსიქოლოგებმა ვიცით, რომ რაც უფრო ადვილია

0:09:27.000,0:09:30.000
გაიხსენო რაღაც კონკრეტული შემთხვევა,

0:09:30.000,0:09:33.080
მით უფრო დიდია საკუთარი თავის [br]ამ შემთხვევასთან ასოცირების შანსი.

0:09:33.080,0:09:37.000
ამბები სისხლიანი ილუსტრაციით,[br]რომლებზეც გაზეთში ვკითხულობთ,

0:09:37.000,0:09:41.000
უფრო ძლიერ აღიბეჭდება ჩვენს მეხსიერებაში,[br]ვიდრე ცნობა ბევრად მეტი ხალხის სიკვდილზე

0:09:41.000,0:09:46.990
სიბერისგან საკუთარ საძინებელში. [br]არსებობს აზრთა რაღაც დინამიკა

0:09:47.000,0:09:52.000
და ბაზრის წახალისება. ვერავინ მიიზიდავს[br]დამკვირვებელს, ადვოკატს და დონორს

0:09:52.000,0:09:54.000
იმის თქმით,

0:09:54.000,0:09:56.000
რომ საქმეები უკეთ და უკეთ მიდის.

0:09:56.000,0:09:57.000
(სიცილი)

0:09:57.000,0:09:59.970
თანამედროვე ინტელექტუალურ წრეებში[br]არსებობს დანაშაულის გრძნობა

0:09:59.970,0:10:03.000
ძირძველ ხალხებთან მიმართებაში[br]

0:10:03.000,0:10:05.990
და იმის არ აღიარების სურვილი,[br]რომ დასავლურ კულტურაში

0:10:06.000,0:10:10.030
შეიძლება რამე კარგი იყოს და რა თქმა უნდა[br]ჩვენი სტანდარტების ცვლილებამ,

0:10:10.030,0:10:14.020
შეიძლება საქციელის ცვლილებას გადაასწროს.[br]ძალადობის კლების ერთი მიზეზი

0:10:14.020,0:10:17.000
არის ის, რომ ხალხს იმ დროს[br]ყელში ამოუვიდა ხოცვა და სისასტიკე

0:10:17.000,0:10:20.000
როგორც ჩანს ეს პროცესი გრძელდება.

0:10:20.000,0:10:24.000
მაგრამ თუ სტანდარტები წინ უსწრებს ქცევას,

0:10:24.000,0:10:27.000
მოვლენები ყოველთვის უფრო ბარბაროსული ჩანს[br]ვიდრე გამოჩნდებოდნენ

0:10:27.000,0:10:31.000
ისტორიული სტანდარტების ფონზე.[br]დღეს ჩვენ სამართლიანად გვაშფოთებს,

0:10:31.000,0:10:37.000
როცა ტეხასში 15 წლიანი[br]სააპელაციო პროცესის შემდეგ,

0:10:37.000,0:10:41.440
რამდენიმე მკვლელს[br]სასიკვდილო ინექციით უსრულებენ განაჩენს.

0:10:41.630,0:10:45.000
ჩვენ არ ვითვალსწინებთ[br]რომ 200 წლის წინ ისინი შესაძლოა დაეწვათ,

0:10:45.000,0:10:48.000
10 წუთიანი სასამართლოს შემდეგ[br]მეფის კრიტიკისთვის.

0:10:48.000,0:10:51.000
ასეთი რამ მუდმივად ხდებოდა.

0:10:51.000,0:10:55.460
დღეს ჩვენ სიკვდილით დასჯას[br]ვუყურებთ როგორც იმის მანიშნებელს,

0:10:55.460,0:10:59.000
თუ რა დონეზე შეიძლება დაეცეს[br]ჩვენი ქცევა და არა იმისას

0:10:59.000,0:11:02.280
თუ როგორ აიწია ჩვენმა სტანდარტებმა.

0:11:03.000,0:11:06.000
კარგი, მაშ რატომ მცირდება ძალადობა?[br]სინამდვილეში არავინ იცის,

0:11:06.000,0:11:10.990
მაგრამ მე 4 ახსნა წავიკითხე,[br]რომელთაგან ჩემი აზრით

0:11:11.000,0:11:14.000
თითოეული შეიცავს[br]სიმართლის მარცვალს.

0:11:14.000,0:11:17.000
პირველი: შეიძლება ტომას ჰობსი[br]მართალი იყო როცა თქვა,

0:11:17.000,0:11:22.000
რომ სახელმწიფოებრიობამდე პერიოდის ცხოვრება[br]იყო "განმარტოებული, ღარიბი, საზიზღარი,

0:11:22.000,0:11:26.000
უმოწყალო და მოკლე", არა იმიტომ

0:11:26.000,0:11:29.090
რომ ადამიანებს გააჩნიათ[br]თანდაყოლილი სისხლის წყურვილი,

0:11:29.090,0:11:32.980
ან აგრესიული ინსტიქტები[br]და ტერიტორიული იმპერატივები,

0:11:32.980,0:11:36.000
არამედ თავად ანარქიის ლოგიკით,[br]ანარქიის მდგომარეობაში,

0:11:36.000,0:11:40.000
არსებობს მუდმივი ცდუნება[br]დაასწრო და თავს დაესხა მეზობელს,

0:11:40.000,0:11:43.000
მანამ სანამ ის დაგესხმება. ტომას შელინგი

0:11:43.000,0:11:45.210
ავლებდა ასეთ ანაგლოგიას.

0:11:45.210,0:11:48.000
სახლის მეპატრონეს სარდაფიდან ესმის ხმა.

0:11:48.000,0:11:51.690
როგორც კარგ ამერიკელს[br]მას ტუმბოში აქვს იარაღი.

0:11:51.690,0:11:54.370
იღებს იარაღს და ჩადის კიბეზე[br]და ხედავს

0:11:54.370,0:11:56.000
ქურდს იარაღით.

0:11:56.000,0:12:00.000
თითოეული მათგანი ფიქრობს. "მე არ მინდა[br]მისი მოკვლა,

0:12:00.000,0:12:04.000
მაგრამ ის აპირებს ჩემს მოკვლას[br]ჯობია მას ვესროლო, სანამ ის მესვრის.

0:12:04.000,0:12:06.000
თან მას ჩემი მოკვლა რომც არ უნდოდეს,

0:12:06.000,0:12:09.000
ალბათ ეშინია, რომ მე მოვკლავ მას

0:12:09.000,0:12:11.570
სანამ ის მომკლავს მე..." და ა.შ.

0:12:12.000,0:12:16.700
მონადირე-შემგროვებლები ცხადად გაივლებენ[br]აზრთა ამ მიმდევრობას თავში

0:12:16.710,0:12:21.050
და ხშირად თავს ესხმიან მეზობლებს[br]შიშისგან, რომ მათ დაასწრებენ.

0:12:22.000,0:12:25.000
ამ პრობლემის გადაჭრის ერთ-ერთი ხერხი[br]შეკავებაა.

0:12:25.000,0:12:30.000
შენ არ ისვრი პირველი, მაგრამ გაქვს[br]საჯაროდ გაცხადებული პოლოტიკა,

0:12:30.000,0:12:33.000
რომ შენ უპასუხებ სასტიკად[br]თუ ვინმე შემოგიტევს

0:12:33.000,0:12:35.000
ერთი მომენტი არის ის,

0:12:35.000,0:12:39.670
რომ ასეთი განცხადება შეიძლება ყალბი იყოს,[br]შესაბამისად ეს პოლიტიკა ქმედითი იქნება

0:12:39.670,0:12:44.890
მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ თქვენ[br]დაგიჯერებენ. ანუ თქვენ უნდა უპასუხოთ

0:12:44.890,0:12:49.000
ყველა თავდასხმას და გაუსწოროთ ანგარიში.[br]რაც მიდის სისხლიან ვენდეტებამდე.

0:12:49.000,0:12:54.000
ცხოვრება ხდება "სოპრანოს კლანის" სერია.[br]ჰობსის გადაწყვეტილება "ლევიათანი",

0:12:54.000,0:12:58.000
მდგომარეობს იმაში, რომ[br]ძალადობის გამოყენების ლეგიტიმური უფლება

0:12:58.000,0:13:03.980
ვანდოთ ერთადერთ დემოკრატიულად არჩეულ[br]სააგენტოს, ლევიათანს.

0:13:04.000,0:13:07.000
ეს შეამცირებს თავდასხმის ცდუნებას,

0:13:07.000,0:13:10.000
რადგან ნებისმიერი აგრესია დაისჯება,

0:13:10.000,0:13:15.000
რაც მის ეფექტურობას გაანულებს.[br]ეს ხსნის გამაფრთხილებელი შეტევის ცდუნებას

0:13:15.000,0:13:19.000
იმის შიშით, რომ არ დაასწრონ.

0:13:19.000,0:13:23.000
და ეს ხსნის მუდმივად[br]საბრძოლო მზადყოფნის აუცილებლობას,

0:13:23.000,0:13:26.000
იმისთვის, რომ აჩვენოთ[br]თქვენი მუქარის რეალურობა.

0:13:26.000,0:13:32.000
ამას მივყავართ მშვიდობამდე. აისნერი,[br]ვინც შეადგინა მკვლელობების გრაფიკი,

0:13:32.000,0:13:34.430
რომელიც წინა სლაიდზე არ გინახავთ,

0:13:34.610,0:13:39.000
ამტკიცებდა, რომ ევროპაში[br]მკვლელობის დონის შემცირების პერიოდი,

0:13:39.000,0:13:43.000
დაემთხვა[br]ცენტრალიზებული სახელმწიფოების გაძლიერებას.

0:13:43.000,0:13:46.000
ეს არგუმენტი[br]ლევიათანის თეორიის სასარგებლოა.

0:13:46.000,0:13:50.000
ამაზე ის ფაქტიც მეტყველებს,[br]რომ დღეს ჩვენ ძალადობის აფეთქებებს

0:13:50.000,0:13:54.000
ანარქიის ზონებში ვხედავთ: [br]უუნარო სახელმწიფოებში, დანგრეულ იმპერიებში

0:13:54.000,0:13:59.440
განუვითარებელ რეგიონებში, მაფიებში,[br]ქუჩურ დაჯგუფებებში და ა.შ.

0:14:00.000,0:14:03.000
მეორე ახსნა არის ის,[br]რომ ბევრ დროსა და ადგილას

0:14:03.000,0:14:06.700
გავრცელებულია სენტიმენტი,[br]რომ ცხოვრება არაფრად ღირს

0:14:07.000,0:14:11.000
ადრეულ ხანაში, როცა ტანჯვა[br]და ადრეული სიკვდილი ჩვეული იყო

0:14:11.000,0:14:15.000
საკუთარ ცხოვრებაში,[br]ადამიანს ნაკლებად ადარდებდა

0:14:15.000,0:14:19.000
სხვისთვის ზიანის მიყენება. როცა[br]ტექნოლოგიამ და ეკონომიკურმა ეფექტურობამ,

0:14:19.000,0:14:23.000
ცხოვრება გაახანგრძლივა და უფრო სასიამოვნო[br]გახადა, ამან უფრო დიდი ფასი შესძინა

0:14:23.000,0:14:26.880
ზოგადად სიცოცხლეს. ეს იყო[br]პოლიტ. მეცნიერის ჯეიმს პეინის არგუმენტი

0:14:27.000,0:14:31.000
მესამე ახსნას შემოაქვს[br]არანულოვანი თამაშის ცნება

0:14:31.000,0:14:35.000
შემუშავებულ წიგნში "არანულოვანი" ჟურნალისტ

0:14:35.000,0:14:38.760
რობერტ რაიტის მიერ. რაიტი აღნიშნავს,[br]რომ გარკვეულ სიტუაციაში

0:14:38.760,0:14:42.650
კოოპერაცია და არა-ძალადობრიობა,[br]შეიძლება უპირატესი იყოს ურთიერთობაში,

0:14:42.650,0:14:48.000
როგორიც არის ვაჭრობიდან მიღებული მოგება,

0:14:48.000,0:14:52.000
როცა ორი მხარე ვაჭრობს სიჭარბით[br]და მოგებული რჩება, ან როცა ორივე მხარე

0:14:52.000,0:14:55.000
ყრის იარაღს, ზოგავს სამხედრო დანახარჯს

0:14:55.000,0:14:58.640
და არ არიან იძულებულნი მუდმივად იომონ.

0:14:59.000,0:15:01.000
რაიტი ამტკიცებს, რომ ტექნოლოგიებმა[br]

0:15:01.000,0:15:05.340
გაზარდეს დადებით ნაშთიანი თამაშების[br]რაონდეობა, რომელშიც ჩვენ ვერთვებით.

0:15:05.650,0:15:09.000
რაც საშუალებას გვაძლევს გავცვალოთ საქონელი[br]მომსახურება და იდეები

0:15:09.000,0:15:12.740
დიდ მანძლებზე[br]და ადამიანთა დიდ ჯგუფებს შორის.

0:15:12.780,0:15:16.160
შედეგად, სხვა ადამიანები უფრო ფასობენ,[br]როცა ისინი ცოცხლები არიან.

0:15:16.160,0:15:21.610
და ძალადობა ეგოისტური მიზეზებით მცირდება.[br]რაიტის სიტყვებით: "ბევრ მიზეზს შორის,

0:15:21.610,0:15:24.000
რატომაც ვფქირობ, რომ იაპონელები

0:15:24.000,0:15:27.250
არ უნდა დავბომბოთ, არის ის,[br]რომ მათ ჩემი მანქანა შექმნეს"

0:15:27.250,0:15:29.000
(სიცილი)

0:15:29.000,0:15:33.000
მეოთხე ახსნა ასახულია ფილოსოფოს[br]პიტერ სინგერის წიგნში:

0:15:33.000,0:15:36.550
"გაფართოებადი წრე",

0:15:37.000,0:15:40.000
რომელიც ფიქრობს, რომ ევოლუციამ[br]ადამიანს

0:15:40.000,0:15:45.000
თანაგრძნობის უნარი გაუღვივა: თვისება,[br]რომ სხვა ადამიანების ინტერესები,

0:15:45.000,0:15:49.000
განვიხილოთ საკუთარის მსგავსად.[br]სამწუხაროდ, როგორც წესი,

0:15:49.000,0:15:53.000
ამ თვისებას ჩვენ ვიყნებთ, მხოლოდ[br]მეგობრების და ოჯახის წევრების ვიწრო წრეზე.

0:15:53.000,0:15:56.260
ამ წრის გარეთ ადამიანები განიხილებიან[br]როგორც ქვე ადამიანები

0:15:56.260,0:16:00.000
და მათი ექსპლუატაცია დაშვებულია,[br]მაგრამ ისტორიის მანძილზე,

0:16:00.000,0:16:04.000
ეს წრე ფართოვდებოდა. შეიძლება ისტორიული[br]ჩანაწერებში ვნახოთ,

0:16:04.000,0:16:07.520
რომ გაფართოება მიდიოდა სოფლამდე,[br]კლანამდე, ტომამდე,

0:16:07.520,0:16:11.000
ნაციამდე, სხვა რასებამდე, ორივე სქესამდე[br]და სინგერის თანახმად,

0:16:11.000,0:16:13.210
წრე უნდა გაფართოვდეს

0:16:13.210,0:16:18.000
სხვა მგრძნობიარე ცხოველებამდეც.[br]კითხვა ის არის,

0:16:18.000,0:16:21.000
რომ თუ ეს მართლაც მოხდა,[br]რა იდგა ამ გაფართოების უკან?

0:16:21.000,0:16:24.000
არსებობს ბევრი ვარიანტი:[br]ურთიერთთანამშრომლობის წრეები

0:16:24.000,0:16:28.330
იმ აზრით,[br]რომელზეც როპერტ რაიტი საუბრობს.

0:16:29.000,0:16:33.000
ოქროს წესის ლოგიკა: რაც უფრო მეტს[br]ფიქრობ სხვაზე და თანამშრომლობ მათთან,

0:16:33.000,0:16:37.000
მით უფრო აცნობიერებ, რომ უაზრობაა

0:16:37.000,0:16:41.000
საკუთარი ინტერესების[br]სხვისაზე მაღლა დაყენება,

0:16:41.000,0:16:44.000
ყოველ შემთხვევაში, თუ გინდათ,[br]რომ მოგისმინონ ვერ იტყვით,

0:16:44.000,0:16:47.000
რომ "ჩემი ინტერესები განსაკუთრებულია,[br]უფრო ღირებული, ვიდრე შენი"

0:16:47.000,0:16:49.000
ისევე როგორც ვერ იტყვით: "აი ეს ადგილი

0:16:49.010,0:16:53.010
სადაც ვდგავარ, სამყაროს უნიკალური ნაწილია

0:16:53.010,0:16:55.940
მხოლოდ იმიტომ,[br]რომ მე ვდგავარ მასზე ამ წუთას"

0:16:56.000,0:17:00.000
მიზეზი შეიძლება იყოს კოსმოპოლიტიზმი,[br]ისტორია,

0:17:00.000,0:17:04.000
ჟურნალისტიკა, მეხსიერება,[br]ლიტერატურა, მოგზაურობა,

0:17:04.000,0:17:08.000
განათლება, ყველაფერი[br]რაც გვაძლევს საშუალებას თავი წარმოვიდგინოთ

0:17:08.000,0:17:12.300
სხვის ადგილას, იმათ ადგილას ვისაც შესაძლოა[br]ქვე ადამიანებად მოვიაზრებდით.

0:17:12.300,0:17:16.000
ასევე ჩვენი მდგომარეობის[br]შემთხვევითობის გაცნობიერება.

0:17:16.000,0:17:20.550
იმისი რომ "ეს გამართლებაა[br]სადაც ვარ და როგორც"

0:17:21.000,0:17:24.000
რითიც არ უნდა იყოს გამოწვეული,[br]ძალადობის შემცირებას

0:17:24.000,0:17:28.000
აქვს ღრმა შედეგები.[br]მარტო ის კითხვები კი არ უნდა ისმებოდეს

0:17:28.000,0:17:32.000
"რატომ არის ომი?" არამედ ისიც[br]"რატომ დადგა მშვიდობა?"

0:17:32.350,0:17:36.260
არა მხოლოდ "რას ვაკეთებთ არასწორად",[br]არამედ "რა ვაკეთებთ სწორად?"

0:17:36.450,0:17:38.840
რადგან რაღაც სწორად ვაკეთეთ

0:17:39.000,0:17:41.000
და კარგი იქნებოდა გაგვეგო კონკრეტულად რა.

0:17:41.000,0:17:42.000
დიდი მადლობა.

0:17:42.000,0:17:53.000
(აპლოდისმენტები)

0:17:53.000,0:17:57.000
კრის ანდერსონი: მომეწონა გამოსვლა. [br]ვფიქრობ ბევრი აქ მყოფი დამეთანხმება,

0:17:57.000,0:18:00.000
რომ ეს გაფართოება,[br]რომელზეც თქვენ საუბრობდით,

0:18:00.000,0:18:03.000
რომელზეც პიტერ სინგერი საუბრობს,[br]გამოწვეულია ტექნოლოგიით,

0:18:03.000,0:18:07.000
სხვა ადმიანებთან წვდომით და შეგრძნებით[br]რომ მსოფლიო მცირდება.

0:18:07.000,0:18:10.670
ამაშიც ხომ არის სიმართლის მარცვალი?

0:18:10.840,0:18:14.990
სტივენ პინკერი: რა თქმა უნდა.[br]ეს ეთანხმება რაიტის თეორიასაც.

0:18:15.000,0:18:18.810
იმას, რომ ჩვენ თანამშრომლობის[br]ნაყოფით შეგვიძლია სულ უფრო და უფრო

0:18:18.810,0:18:23.550
ფართე საზოგადოებებში[br]ვისარგებლოთ. ასევე ჩემი აზრით

0:18:23.550,0:18:27.000
ეს გვეხმარება[br]თავი წარმოიდგინოთ სხვის ადგილას.

0:18:27.000,0:18:30.000
როცა კითხულობ შუა საუკუნეების[br]ამ კოშმარულ წამებებზე ფიქრობ,

0:18:30.000,0:18:32.000
როგორ აკეთებდნენ ამას,

0:18:32.000,0:18:34.860
როგორ შეეძლოთ[br]არ თანაეგრძნოთ ადამიანისთვის,

0:18:34.860,0:18:37.540
რომელსაც შიგნავდნენ? მაგრამ ცხადია,

0:18:37.540,0:18:41.000
რაღაც დონეზე მათ ეჩვენებოდათ, რომ ის[br]რაღაც უცხო პლანეტელივითაა,

0:18:41.000,0:18:44.000
რომელსაც არ აქვს მათი მსგავსი გრნძობები.

0:18:44.000,0:18:46.910
მგონი ყველაფერი რაც სხვის ადგილზე ყოფნის[br]

0:18:46.910,0:18:50.000
წარმოდგენის საშუალება გვაძლევს.[br]აძლიერბს მორალურ ბმას

0:18:50.000,0:18:51.000
ამ ადამიანთან.

0:18:51.000,0:18:55.000
კ,ა.: სტივ მინდა უახლოეს მომავალში ეს,[br]მედია სააგენტოების ყველა მფლობელმა გაიგოს

0:18:55.000,0:18:57.000
მგონი ეს ძალიან მნიშვნელოვანია[br]დიდი მადლობა

0:18:57.000,0:18:58.000
ს.პ.: მადლობა თქვენ.