[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.80,0:00:04.65,Default,,0000,0000,0000,,Bu video ile yapmak istediğim, sizi cebirin kökenleri hakkında düşündürmek
Dialogue: 0,0:00:04.80,0:00:07.02,Default,,0000,0000,0000,,Cebirin kökenleri.
Dialogue: 0,0:00:07.02,0:00:11.52,Default,,0000,0000,0000,,Bu kelime, cebirin günümüzde ifade ettikleriyle örtüşüyor
Dialogue: 0,0:00:12.79,0:00:18.42,Default,,0000,0000,0000,,Cebir kelimesi, aslında yukarıda sadece bir sayfası bulanan bir kitaptan geliyor
Dialogue: 0,0:00:25.67,0:00:32.21,Default,,0000,0000,0000,,Ve, sekizinci veya dokuzuncu yüzyılda Bağdat'ta yaşamış İranlı bir matematikçi tarafından yazılmış
Dialogue: 0,0:00:33.62,0:00:36.94,Default,,0000,0000,0000,,Sanırım milattan sonra 820 yılında yazmış
Dialogue: 0,0:00:37.77,0:00:39.20,Default,,0000,0000,0000,,Millattan sonra.
Dialogue: 0,0:00:39.20,0:00:42.27,Default,,0000,0000,0000,,Ve cebir, onun koyduğu Arapça bir isim
Dialogue: 0,0:00:43.51,0:00:47.97,Default,,0000,0000,0000,,Kitaba verdiği asıl isim ise "Cebir onarım ve tamamlama demektir"
Dialogue: 0,0:00:48.47,0:00:53.83,Default,,0000,0000,0000,,onarım... onarım ve tamamlama... tamamlama
Dialogue: 0,0:00:55.08,0:00:59.05,Default,,0000,0000,0000,,Ve bunu kitabında çok özgün bir biçimde göstermiş.
Dialogue: 0,0:00:59.05,0:01:03.25,Default,,0000,0000,0000,,Yaptığı, eşitliğin bir tarafından alıp diğer tarafına eklemek
Dialogue: 0,0:01:03.50,0:01:07.73,Default,,0000,0000,0000,,Aslında buradaki sayfada görebiliriz ama Arapça bilmiyorum.
Dialogue: 0,0:01:07.73,0:01:12.15,Default,,0000,0000,0000,,Arapça'yla ortak kelimeleri olan bazı diller hakkında biraz fikrim var
Dialogue: 0,0:01:12.23,0:01:14.47,Default,,0000,0000,0000,,Bu Al Kitab.
Dialogue: 0,0:01:14.47,0:01:18.97,Default,,0000,0000,0000,,İyi bir Hint filmini anlayabilecek kadar Hintçe ve Urduca biliyorum.
Dialogue: 0,0:01:18.97,0:01:20.84,Default,,0000,0000,0000,,Al Kitab, kitap demek.
Dialogue: 0,0:01:20.84,0:01:23.57,Default,,0000,0000,0000,,Yani başlığın bu bölümü kitap demek.
Dialogue: 0,0:01:23.57,0:01:29.39,Default,,0000,0000,0000,,Al-muhktasar da az ve öz demek, ve sanırım en uygun bu şekilde çevirebileceğim
Dialogue: 0,0:01:29.90,0:01:35.82,Default,,0000,0000,0000,,fi hisab, 'hisab' Urducada hesaplama demek.
Dialogue: 0,0:01:35.82,0:01:38.43,Default,,0000,0000,0000,,al-gabr, işte asıl kısım burası.
Dialogue: 0,0:01:38.43,0:01:41.16,Default,,0000,0000,0000,,Ünlü cebirin ortaya çıktığı yer.
Dialogue: 0,0:01:41.16,0:01:43.70,Default,,0000,0000,0000,,Burası tamamlama demek.
Dialogue: 0,0:01:43.70,0:01:46.69,Default,,0000,0000,0000,,Evet, buraya tamamlama diyebiliriz.
Dialogue: 0,0:01:46.69,0:01:49.56,Default,,0000,0000,0000,,Ve, wa'l muqabala.
Dialogue: 0,0:01:49.60,0:01:52.37,Default,,0000,0000,0000,,Anlamı denkleştirme.
Dialogue: 0,0:01:52.38,0:01:55.63,Default,,0000,0000,0000,,Tamamlama ve denkleştirme.
Dialogue: 0,0:01:55.63,0:01:58.32,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bunu Türkçe'ye çevirmek istersek,
Dialogue: 0,0:01:58.32,0:02:02.62,Default,,0000,0000,0000,,ve evet, Arapça çevirisi ile ilgili bir video olmadığını biliyorum.
Dialogue: 0,0:02:02.62,0:02:06.93,Default,,0000,0000,0000,,"Tamamlama ve denkleştirme ile hesaplamanın özeti" diyebiliriz
Dialogue: 0,0:02:08.51,0:02:11.85,Default,,0000,0000,0000,,En kabaca çevrilmiş hali bu olur sanırım.
Dialogue: 0,0:02:11.85,0:02:15.61,Default,,0000,0000,0000,,'Cebir' kelimesi bu önemli kitapla ortaya çıkmıştır
Dialogue: 0,0:02:15.61,0:02:18.55,Default,,0000,0000,0000,,.ve bu çok çok önemli bir kitaptır.
Dialogue: 0,0:02:18.55,0:02:22.81,Default,,0000,0000,0000,,Ve önemi sadece cebir kelimesinin ilk kullanıldığı yer olması değil,
Dialogue: 0,0:02:22.81,0:02:27.95,Default,,0000,0000,0000,,denklemi eşitlemede modern düşüncenin yerleşmesine de yardımcı olmasıdır
Dialogue: 0,0:02:31.76,0:02:36.67,Default,,0000,0000,0000,,Sorun, tek seferlik olayları çözmek değil, soyut problemlere cevap bulabilmekti
Dialogue: 0,0:02:39.00,0:02:43.28,Default,,0000,0000,0000,,Fakat Al-Khwarizmi bunun hakkında düşünen ilk insan değildi
Dialogue: 0,0:02:44.80,0:02:49.90,Default,,0000,0000,0000,,Bağdat'ta yaşıyordu ve o bölge, cebir tarihinde önemli bir yere sahiptir
Dialogue: 0,0:02:50.67,0:02:54.21,Default,,0000,0000,0000,,Sekizinci veya dokuncu yüzyılda orada yaşıyordu.
Dialogue: 0,0:02:54.21,0:02:59.35,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi buraya bir zaman çizelgesi çiziyorum ki her şey kafanızda netleşsin
Dialogue: 0,0:02:59.35,0:03:01.77,Default,,0000,0000,0000,,Bu... bir zaman çizelgesi.
Dialogue: 0,0:03:01.77,0:03:08.55,Default,,0000,0000,0000,,Dindar biri olsanız da olmasanız da, çoğu modern takvim İsa'nın doğumunu başlangıç noktası kabul eder
Dialogue: 0,0:03:09.16,0:03:11.92,Default,,0000,0000,0000,,Buraya bir çizgi çekiyorum,
Dialogue: 0,0:03:11.92,0:03:16.03,Default,,0000,0000,0000,,hatta dindar olmadığımızı belli etmek için bir çarpı çizdim
Dialogue: 0,0:03:16.03,0:03:19.29,Default,,0000,0000,0000,,Milattan sonra ve milattan önce diyoruz.
Dialogue: 0,0:03:19.29,0:03:24.49,Default,,0000,0000,0000,,Dindar olmak istediğimizde ise tanrımızın yılı anlamına gelen A.D. diyoruz
Dialogue: 0,0:03:24.49,0:03:28.06,Default,,0000,0000,0000,,Açılımı Anno Domini olmalı yani Tanrımızın yılı
Dialogue: 0,0:03:28.06,0:03:32.75,Default,,0000,0000,0000,,Ve dindar bağlamda, milattan önce demek yerine İsa'dan önce denilir
Dialogue: 0,0:03:32.75,0:03:37.08,Default,,0000,0000,0000,,İki şekilde de, burası milattan sonra 1000 yılı, burası da 2000 yılı
Dialogue: 0,0:03:38.97,0:03:41.48,Default,,0000,0000,0000,,Ve biz de tam buradayız.
Dialogue: 0,0:03:41.48,0:03:45.13,Default,,0000,0000,0000,,Bu videoyu hazırlarken ben buralarda bir yerdeyim.
Dialogue: 0,0:03:45.13,0:03:48.73,Default,,0000,0000,0000,,Ve burası da milattan önce 1000 yılı,
Dialogue: 0,0:03:48.73,0:03:52.30,Default,,0000,0000,0000,,ve burası da milattan önce 2000 yılı.
Dialogue: 0,0:03:52.30,0:03:55.00,Default,,0000,0000,0000,,ilk bulgular, konuya direkt olarak giriyorum, ve bunlar gerçekten bulabildiklerimiz
Dialogue: 0,0:03:56.23,0:04:02.14,Default,,0000,0000,0000,,Eminim biraz daha kapsamlı araştırırsak cebirle uğraşan farklı ülkeler ve insanlar hakkında
Dialogue: 0,0:04:02.14,0:04:04.88,Default,,0000,0000,0000,,daha fazla bilgiye ulaşabiliriz.
Dialogue: 0,0:04:04.88,0:04:10.97,Default,,0000,0000,0000,,Fakat elimizde olan ilk bulgulara göre, cebirle ilgili ilk keşifler antik Babil'de yapılmıştır
Dialogue: 0,0:04:12.20,0:04:20.85,Default,,0000,0000,0000,,Milattan 2000 yıl kadar önce, buralarda, taş tabletlere yazı yazıldığı dönemde, insanlar cebirin temelleriyle ilgili bazı keşifler yapmıştır
Dialogue: 0,0:04:26.25,0:04:30.23,Default,,0000,0000,0000,,Aynı sembolleri ve rakamları kullanmıyorlardı
Dialogue: 0,0:04:31.13,0:04:33.57,Default,,0000,0000,0000,,Fakat uğraştıkları şey, cebirdi.
Dialogue: 0,0:04:33.57,0:04:36.82,Default,,0000,0000,0000,,Ve dünyanın bu kısmında bulunuyorlardı.
Dialogue: 0,0:04:36.82,0:04:39.39,Default,,0000,0000,0000,,Babil işte tam buradaydı.
Dialogue: 0,0:04:39.39,0:04:42.40,Default,,0000,0000,0000,,Ve Somaria geleneğini sürdürüyordu.
Dialogue: 0,0:04:42.40,0:04:45.40,Default,,0000,0000,0000,,Bütün o bölgeye mezopotamya deniliyordu.
Dialogue: 0,0:04:45.40,0:04:48.45,Default,,0000,0000,0000,,Yunancada iki nehir arası demektir.
Dialogue: 0,0:04:48.45,0:04:55.22,Default,,0000,0000,0000,,Burası, bildiğimiz kadarıyla, insanların ilk günümüzde cebir olarak adlandırdığımız şeyle uğraşmaya başladıkları yerdi
Dialogue: 0,0:04:55.22,0:05:01.92,Default,,0000,0000,0000,,Ve hızlıca günümüze dönmek gerekirse, eminim ki tarihçiler cebirin farklı kullanım alanlarını bilmiyorlardır
Dialogue: 0,0:05:03.80,0:05:09.10,Default,,0000,0000,0000,,Cebire en büyük katkılardan birisi önce Babil'de, milattan önce 2000 yılında
Dialogue: 0,0:05:09.91,0:05:14.07,Default,,0000,0000,0000,,ve sonra milattan sonra 200-300 yılları civarında yapılmıştır.
Dialogue: 0,0:05:14.07,0:05:15.87,Default,,0000,0000,0000,,işte tam burada.
Dialogue: 0,0:05:15.87,0:05:19.31,Default,,0000,0000,0000,,Alexanderia'da yaşamış Yunanlı bir adam,
Dialogue: 0,0:05:19.31,0:05:23.64,Default,,0000,0000,0000,,işte burası Yunanistan ve burada, Alexanderia'da yaşamış.
Dialogue: 0,0:05:23.64,0:05:27.53,Default,,0000,0000,0000,,O zamanlar burası Roma İmparatorluğunun bir parçasıydı.
Dialogue: 0,0:05:27.53,0:05:29.61,Default,,0000,0000,0000,,Alexanderia, tam orada.
Dialogue: 0,0:05:29.61,0:05:32.70,Default,,0000,0000,0000,,Bu adamın adı Diophantus veya Diaphantus
Dialogue: 0,0:05:32.70,0:05:35.11,Default,,0000,0000,0000,,veya telaffuz edemediğim bir şey.
Dialogue: 0,0:05:35.11,0:05:36.87,Default,,0000,0000,0000,,Dio... Diophantus.
Dialogue: 0,0:05:36.87,0:05:40.24,Default,,0000,0000,0000,,Bazı kaynaklarda cebirin babası olarak anılır.
Dialogue: 0,0:05:40.24,0:05:44.76,Default,,0000,0000,0000,,Ve aslının Diophantus mu yoksa Al-Khwarizmi mi olduğu tartışılır.
Dialogue: 0,0:05:44.76,0:05:50.29,Default,,0000,0000,0000,,Al-Khwarizmi daha çok denklemi eşitleme ve sadeleştirme üzerine çalışırken
Dialogue: 0,0:05:50.67,0:05:54.23,Default,,0000,0000,0000,,Diophantus belirli problemler üzerine yoğunlaştı.
Dialogue: 0,0:05:54.23,0:05:59.08,Default,,0000,0000,0000,,ikisi de kendi metodları üzerinde uğraşmış olsa da, Babillilerin nefretini kazandı
Dialogue: 0,0:05:59.08,0:06:02.90,Default,,0000,0000,0000,,Aslında yaptıkları Babillilerin yaptıklarını kopyalamak değildi.
Dialogue: 0,0:06:02.90,0:06:08.27,Default,,0000,0000,0000,,Cebir denildiğinde akla gelcek kavramlara kendilerine özgü yollarla katkı sağladılar
Dialogue: 0,0:06:08.27,0:06:13.16,Default,,0000,0000,0000,,Fakat çoğu tarihçi, özellikle Batılılar, Diophantus'u cebirin babası olarak tanımlar
Dialogue: 0,0:06:13.16,0:06:19.31,Default,,0000,0000,0000,,Ve bazen, Al-Khwarizmi sadece insanların cebirin kurucusu olup olmaması konusunda tartıştığı bir isimdir
Dialogue: 0,0:06:19.31,0:06:22.01,Default,,0000,0000,0000,,Cebire olan katkıları ise kayda değer.
Dialogue: 0,0:06:22.01,0:06:25.22,Default,,0000,0000,0000,,eğer milattan sonra 600 yılına gidecel olursak
Dialogue: 0,0:06:25.22,0:06:29.37,Default,,0000,0000,0000,,bir diğer ünlü matematikçi Brahma Gupta'yla karşılaşırız
Dialogue: 0,0:06:29.80,0:06:32.67,Default,,0000,0000,0000,,Hindistan'dan Brahma Gupta.
Dialogue: 0,0:06:32.67,0:06:36.63,Default,,0000,0000,0000,,Hindistan'ın neresinde yaşamış olduğu hakkında bir fikrim yok
Dialogue: 0,0:06:36.63,0:06:39.87,Default,,0000,0000,0000,,Aşağı yukarı bu bölgede yaşamıştı.
Dialogue: 0,0:06:39.87,0:06:42.73,Default,,0000,0000,0000,,O da cebire önemli katkı sağladı.
Dialogue: 0,0:06:42.73,0:06:45.77,Default,,0000,0000,0000,,Elbette Al-Khwarizmi var,
Dialogue: 0,0:06:45.77,0:06:48.67,Default,,0000,0000,0000,,tam buralarda ortaya çıkıyor.
Dialogue: 0,0:06:48.67,0:06:55.24,Default,,0000,0000,0000,,Ve onu Arapça'da onarım anlamına gelen 'cebir' kelimesinin yaratıcısı olarak kabul ediyoruz
Dialogue: 0,0:06:57.24,0:07:06.06,Default,,0000,0000,0000,,Bazı insanlar onu, eğer cebirin kurucusu değilse bile -ki bazıları öyle olduğuna inanıyor-, en azından kurucularından biri olduğunu kabul ediyor
Dialogue: 0,0:07:06.06,0:07:10.94,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü cebirde, belirli problemleri çözmek için soyut düşünmek gerektiğini keşfetti
Dialogue: 0,0:07:10.94,0:07:16.99,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu sayede günümüzde birçok modern matematikçi, problemlerin çözümleri için farklı yollara başvurmaktadır