ဒီဗီဒီယိုမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အကၡရာသခ်ာၤရဲ႕မူလအစ ကို စဥ္းစား ႀက မယ္။ အကၡရာသခ်ာၤ မူလအစ... ၿပီးေတာ့ အကၡရာသခ်ာၤဆိုတဲ့ စိတ္ကူး နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့စကားလံုးကို အခုတင္ျပမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္မွလာတာ ဒါမွမဟုတ္ တကယ္ေတာ့ ဒါကဟိုက စာအုပ္ရဲ႕စာမ်က္ႏွာတစ္ခုပဲ၊ ဒီစာအုပ္ရဲ႕ ေခါင္းစဥ္အတြက္ အဂၤလိပ္လို ဘာသာျပန္ရင္ "ျပီးဆံုးျခင္းႏွင့္ ခ်ိန္ညွိျခင္း အားျဖင့္ တြက္ခ်က္မႈ ေပါင္းခ်ဳပ္ " ဒီ စာ အုပ္ ကို ဘ ဂၢ ဒက္ က ပါ ရွား သ ခ်ၤာ ပ ညာ ရွင္ တစ္ ဦး က ေရးခဲ့တာပါ ၈ရာစု၊ ၉ရာစုေလာက္ကျဖစ္မယ္ တကယ္ေတာ့ဒီစာအုပ္ကိုေရးတာ ေအဒီ၈၂၀ကပါ A.D ျပီးေတာ့ အကၡရာသခ်ာၤဆုိတာ အာရပ္စာလံုး ဒီ မွာ ဆို ရင္ သူ က ဒီ ေခါင္း စဥ္ ကို အာ ရပ္ လို ေရး ထား တယ္။ အကၡရာသခ်ာၤဆိုတာ ျပန္လည္ထိန္သိမ္းျခင္း ဒါမွမဟုတ္ အ ျပီး သတ္ ျခင္း လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းျခင္း ဒါမွမဟုတ္ အ ျပီး သတ္ ျခင္း ျပီးေတာ့ သူက သူ႕စာအုပ္မွာ ညီမွ်ျခင္းရဲ႕တစ္ဖက္မွ အျခားတစ္ဖက္သို႔ တခုခုကို ယူလိုက္တာမ်ိဳး သိပ္ကို သီးသန္႔ဆန္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကိုဆက္စပ္ျပခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒါကို ဒီမွာတကယ္ျမင္ရတယ္. ကၽြန္ေတာ္ အကၡရာသခ်ာၤကို မသိဘူး ဒါေပမယ့္ အာေရဗ် မွ သို႔မဟုတ္ တျခားတေနရာရာမွ နည္းနည္းဌားသံုးထားတယ္ထင္ရတဲ့ ဘာသာစကားတခ်ိဳ႕ကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ တကယ္သိပါတယ္။ ဒါ ရဲ႔ အဓိ ပၸါယ္ က Al Kitab တဲ႔ယ အိႏၵိယ ရုပ္ရွင္ေကာင္းတစ္ခုကို ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ အူ ရ ဒူ (သို႔) ဟင္ဒီ စကား နဲ႔ နား လည္ နိုင္ ပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ Al Kitab ... Kitab ဆို တာ စာ အုပ္ ကို ေျပာ တာ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအပိုင္းက စာအုပ္ Al Muhataskr... စံုစီနဖာ အတြက္ စာလံုးကိုကၽြန္ေတာ္မသိတဲ့အတြက္ ေပါင္းခ်ဳပ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ထင္တယ္ Fi Hisab ! Hisab ဆုိုတာ ဟင္ဒီ (သို႔) အာဒူ လို တြက္ခ်က္ျခင္းလို႔အဓိပၸါယ္ရတယ္ ... ဒါေၾကာင့္ ဒါကတြက္ခ်က္ျခင္းျဖစ္တယ္ Al-Gabr .. ဒါက အရင္းျမစ္ပဲ ဒါက နာမည္ေက်ာ္ အကၡရာသခ်ာၤပါ။ ဒါက အဲ့ဒါျဖစ္ေပၚလာတဲ့ေနရာ ဒါေၾကာင့္ ဒါက ျပီးဆုံးျခင္းအတြက္ပါ မင္း ဒါကို ျပီးဆံုးျခင္းအေနနဲ႔ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ၀..Al-Muqabala ဒါက ခ်ိန္ညွိျခင္းကိုဆုိလိုတာပါ ျပီးဆံုးျခင္းႏွင့္ခ်ိန္ညွိျခင္း ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒါကိုဘာသာျပန္ခ်င္ရင္ ျပီးေတာ့ ဒါကဗီဒီယိုတစ္ခုကို အာေရဗ် ဘာသာျပန္ေနတာမဟုတ္ဘူးဆုိတာကၽြန္ေတာ္သိပါတယ္ ဒါေပမယ့္ စာအုပ္... စာအုပ္ ဒါဟာ ဒီအေပၚမွာ အၾကမ္းအားျဖင့္ဘာသာျပန္ရင္ ျပီးဆံုးျခင္းႏွင့္ခ်ိန္ညွိျခင္း အားျဖင့္ တြက္ခ်က္မႈေပါင္းခ်ဳပ္ကို ဆိုလိုတာလို႔ ကၽြန္ေတာ္မွန္းမိတယ္ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ အကၡရာသခ်ာၤရဲ႕အရင္းအျမစ္ျဖစ္တယ္။ ျပီးေတာ့ ဒါက အရမ္းအရမ္းအေရးႀကီးတဲ့စာအုပ္တစ္အုပ္ျဖစ္တယ္ အကၡရာ သခ်ာၤဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုပထမဆံုးသံုးျခင္းျဖစ္တာေၾကာင့္မဟုတ္ဘူး ဒါေပမယ့္ လူေတြကေတာ့ဒီစာအုပ္ကို အကၡရာသခ်ာၤက ဟုိဟိုဒီဒီျပသနာမ်ားကို တထိုင္တည္းေျဖရွင္းဖို႔မၾကိဳးစားဘဲ ညီမွ်ုျခင္းတစ္ခုကိုခ်ိန္ညွိျခင္း အယူအဆမ်ား ေယဘုယ်သေဘာျပသနာမ်ား ေခတ္ေပၚအေတြးအေခၚမ်ားစြာကိုုယူေဆာင္ခဲ့တဲ့ပထမအၾကိမ္အေနနဲ႔ ထင္ျမင္ခဲ့ၾကတယ္ ဒါေပမယ့္ Al-Khwarizmi က ပထမဆံုးလူမဟုတ္ပါဘူး ဒါေတြအားလံုးဘယ္ လို ျဖစ္ လာ လဲ ဆို တာ ကို အ ေျဖ ရွာ ဖို႔ အ တြက္ သူ ဘ ဂၢ ဒက္ ကို ခ ရီး နွင္ လာ ခဲ႔ တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ က မ ႓ာ ရဲ႕ ဒီ ဘက္ ျခမ္း က အကၡရာသခ်ာၤရဲ႕ သမိုင္းကို ေတာ္ ေတာ္ ေဖာ္ထုတ္ေပး ခဲ႔ တာပါ။ ဒါေပမယ့္ သူက ၈ရာစု၊ ၉ရာစုေလာက္မွာ ဒီ ေန ရာ မွာက်င္လည္ခဲ႔တာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ဒီမွာ အခိ်န္ဇယားတစ္ခုဆြဲၾကည့္မယ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အရာရာကို မွတ္ မိ ရံု ေလာက္ ေပါ့။ ဒါက အခိ်န္ဇယား ျပီးေတာ့ မင္းဟာဘာသာေရးကိုယံုၾကည္ၾကည္၊ မယံုၾကည္ၾကည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ယေန႔ေခတ္သံုး ေန႔စြဲမ်ားဟာ ဂ်ီးဆပ္စ္ ရဲ႕ေမြးဖြားျခင္းေပၚမွာ မွီတည္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ကၽြန္ေတာ္ ဒါ ကို ဒီ မွာ ထား လိုက္ မယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဒီမွာ ႀကက္ ေျခ ခတ္ ေလး မွတ္ ထား ခဲ႔ မယ္။ ဒါကို ထင္ေပၚေစရန္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ဘာသာေရးကိုမယံုၾကည္သူေတြျဖစ္ခ်င္တဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ္ေျပာတာက သမိုင္းမေပၚခင္ ဘံုေခတ္ ... ဘာသာေရးကိုယံုၾကည္သူေတြျဖစ္ခ်င္တဲ့အခါ ခရစ္ေတာ္ေပၚျပီးေခတ္လို႔ေျပာမယ္ ဆိုလိုတာ ဂ်ီးဆပ္ဇ္ေပၚျပီးႏွစ္မ်ား အႏို... ကၽြန္ေတာ္ လက္တင္ဘာသာကိုမသိဘူး... အႏို ဒိုမီနီ... ဂ်ီးဆပ္ဇ္ ေပၚျပီးႏွစ္ေတြ လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ယံုၾကည္ပါတယ္ ျပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘာသာေရးနဲ႔ ႏြယ္ျပီး ေျပာ မယ္ ဆို ရင္… သမ္ိုင္းမေပၚမီဘုံေခတ္လို႔ေျပာမယ့္အစား ခရစ္မေပၚမီေခတ္လို႔ေျပာမယ္ ဒါေပမယ့္ တျခားနညး္လမ္း.... ဒါဆို ဒါက ဘံုေခတ္မွာ ၁၀၀၀ ဒါက ဘံုေခတ္မွာ ၂၀၀၀ ျပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔အနည္းဆံုး ဒီဗီဒီယိုလုပ္ေနစဥ္မွာထိုင္ေနမယ္ ဒီမွာထိုင္ေနမယ္ ျပီးေတာ့ ဒါက ဘံုေခတ္မတိုင္မီ ၁၀၀၀ ဒါက ဘံုေခတ္မတိုင္မီ ၂၀၀၀ ဒါေၾကာင့္ ပထမနည္းလမ္းက ကၽြန္ေတာ္တို႔အမွန္တကယ္ဘာကိုေတြ႔ႏိုင္လဲဆိုတာေလာက္နဲ႔ ေက်ာ္သြားမယ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပိုျပီးေတာ့နက္နက္နဲနဲ ေတြးႏုိင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အမ်ဳိးမ်ိဳးေသာ လူေတြရဲ႕ အကၡရာသခ်ာၤရဲ႕အယူအဆမ်ားကို ထိမီျပီး တျခားသက္ေသေတြရွာႏုိင္လိမ့္မယ္ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ပထမဆံုးလူေတြရဲ႕မွတ္တမ္းမ်ားဟာ အကၡရာသခ်ာၤမွာ ေရွးေခတ္ ေဘဘီလံုမွလာေသာ တကယ့္ကို ေပၚထြက္လာေသာ အေတြးအေခၚမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ သမိုင္းမေပၚခင္ ႏွစ္၂၀၀၀ေလာက္က ေပါ့ ခရစ္ေတာ္မေပၚခင္... ဒါေၾကာင့္ ဒီမွာ ေက်ာက္စာေတြရွိတဲ့ေနရာ လူေတြ အကၡရာသခ်ာၤရဲ႕ အေျခခံ အယူအဆအခ်ဳိ႕ကို စူးစမ္းရွာေဖြတဲ့ေနရာေပါ့။ သူတို႔ေတြဟာတူညီတဲ့ သေကၤတေတြကိုမသံုးခဲ့ၾကဘူး ဂဏန္းေတြကို တူညီတဲ့နည္းလမ္းေတြနဲ႕ကိုယ္စားမျပဳၾကဘူး ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ သူတို႔တြက္ ဆ အ ေျဖ ရွာ ခဲ႔ တဲ႔ အကၡရာသခ်ာၤ ျဖစ္တယ္ ျပီးေတာ့ ဒါဟာ ကမာၻအစိတ္အပိုင္းထဲမွာ တခါျပန္ျဖစ္ေနတယ္။ ေဘဘီလံု က အဲ့ဒီမွာ ေဘဘီလံုက ဆူ မီး ရီး ယား ရဲ႔ ဓေလ႔ ထံုး တမ္း ကို တစ္ နည္း တစ္ ဖံု ထိန္း သိမ္း ထား သ လို ျဖစ္ ေန တယ္။ ြဒီေဒသတစ္ခုလံုးကို မက္ဆုိပိုေတးမီးယားလို႔ေခၚခဲ့ၾကတယ္ ျမစ္ႏွစ္စင္းၾကားလို႔ ဂရိလိုေခၚတယ္ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာလူေတြရဲ႕ပထမလမ္းေၾကာင္းေပါ့။ တကယ့္ အကၡရာသခ်ာၤလို႔ေခၚတာေတြကို စလုပ္တဲ့လူေတြ နည္း နည္းေက်ာ္လိုက္မယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕သမိုင္းပညာရွင္ေတြေတာင္အကၡရာသခ်ၤာ သံုးတဲ႔ လူေတြရဲ႔ နည္း အ ကုန္ လံုး ကို မသိဘူး ဆုိတာ ေသခ်ာပါတယ္ ဒါေပမယ့္ အကၡရာသခ်ာၤမွာ အဓိက ေတြ႔ရွိခ်က္က လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္၂၀၀၀က ေဘဘီလံုမွာကၽြန္ေတာ္တို႕ေတြ႕ခဲ့တာမ်ိဳးပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေအဒီ ၂၀၀-၃၀၀ ေလာက္ကို သြားရင္ ဒီမွာ Alexanderia က ဂ ရိ လူ မ်ိဳး တစ္ ေယာက္ ရွိ တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမွာ ဒါက ဂရိ၊ ဒါေပမယ့္ Alexanderia မွာ ေနခဲ့တယ္ အဲ့ဒီအခ်ိန္တုန္းကေရာမ အင္ပါယာ ရဲ႕အစိ္တ္အပိုင္းတခုျဖစ္တဲ့ Alexanderiaကဒီမွာ ျပီးေတာ့ သူက ....ဒိုင္ဖဟန္တပ္လို႔ေခၚတယ္ Diophantus or Diaphantus ကၽြန္ေတာ္ဘယ္လို အသံထြက္လဲေတာ့ မသိဘူး ိဒိုင္... ဒိုင္ဖဟန္တပ္ ျပီးေတာ့ သူ႔ကို တခါတေလ အကၡရာသခ်ာၤရဲ႕ စတင္သူ လို႔လည္းေခၚၾကတယ္။ ဒိုင္ဖဟန္တပ္လား Al-Khwarizmi လား ဆို ျပီး အယူအဆကြဲျပားၾကတယ္ ညီမွ်ျခင္းေတြရဲ႕ ခ်ိန္ညွိျခင္း အေခၚအေ၀ၚေတြကို သံုးျပီးစတင္ခဲ့ပါတယ္။ Al-Khwarizmi က သခ်ာၤစစ္စစ္အေၾကာင္းေျပာျခင္း ဒိုင္ဖဟန္တပ္က တိက်ေသခ်ာတဲ့ျပသနာေတြကိုပိုျပီးဂရုထားစဥ္ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္လံုးက ေဘဘီလံုေတြရဲ႔ ထိုးႏွက္ရာလမ္းျဖစ္ေနပါတယ္ သူတို႔မွာ အကၡရာသခ်ာၤကို စဥ္းစားတဲ့..သူတို႔ေတြဟာသူတုိ႔ကိုယ္ပိုင္နည္းလမ္းနဲ႔ စတင္ခဲ့ၾကေပမယ့္.... ေဘဘီလံုေတြလုပ္ခဲ့တာကို သူတုိ႔ကူးယူရံုနဲ႕မတူပါဘူး ကိုယ္ပိုင္ ေတြ႕ရွိ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြရွိပါတယ္ ဒါေပမယ့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားမွ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားဟာ ဒိုင္ဖဟန္တပ္ ကို အကၡရာသခ်ာၤရဲ႕စတင္သူတစ္ဦးအေနနဲ႔ တြဲျမင္ၾကပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ခု Al-Khwarizmi ကို လည္း တစ္ ခါ တစ္ ေလ အကၡရာသခ်ာၤရဲ႕စတင္သူတစ္ဦးအျဖစ္ တခ်ိဳ႕လူေတြက သေဘာကြဲလြဲၾကပါတယ္ ဒါေၾကာင့္ ထင္ရွားတဲ့ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မင္းတို႔ ေအဒီ ၆၀၀ေလာက္ကိုသြားရင္ ဒါေၾကာင့္ မင္းတို႔ ေအဒီ ၆၀၀ေလာက္ကိုသြားရင္ အကၡရာသခ်ာၤသမိုင္းမွာ အျခားေက်ာ္ၾကားတဲ့သခ်ာၤပညာရွင္ က အိႏိၵယမွBrahma Gupta ပဲျဖစ္ပါတယ္။...အိႏိၵယမွ Brahma Gupta ေနာ္… သူအိႏိၵယမွာဘယ္မွာေနခဲ့လဲဆိုတာပါ၊ ကၽြန္ေတာ္တိတိက်က်ေသေသခ်ာခ်ာ မသိတာက ဒါေပမယ့္ အၾကမ္းအားျဖင့္ေတာ့ ကမာၻရဲ႕အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုမွာေပါ့ ျပီးေတာ့ သူက ထင္ရွားတဲ့ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကိုလည္း လုပ္ခဲ့တယ္။ ျပီးေတာ့ အခုဒီမွာျပေပးေနတဲ့...Al-Khwarizmi လည္း ရွိ ေသး တယ္။ Al-Khwarizmi… .. သူ႔ကို အာရပ္ စကားလံုးျဖစ္တဲ့ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းျခင္း ကေနလာတဲ့ အကၡရာသခ်ာၤ (algebra) ဆိုတဲ့ နာမည္နဲ႔ ဂုဏ္ျပဳထားတဲ႔ Al-Khwarizmi တခ်ဳိ႕က သူ႔ကို အကၡရာသခ်ာၤရဲ႕ ဖခင္တစ္ဦး လို႔ေျပာၾကေသာ္လည္း ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ သူက အကၡရာသခ်ာၤအေၾကာင္းကို အခ်ိဳ႕ ေသာ ျပ ႆ နာရပ္ေတြကိုေရွာင္ရွားျပီး ေခတ္ေပၚသခ်ာၤပညာရွင္တစ္ဦးက ဒီနယ္ပယ္မွာ စတင္စဥ္းစားခဲ့တဲ့နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ေယဘုယ်သေဘာ တကယ္စတင္ခဲ့တာေၾကာင့္ပါ။