0:00:00.000,0:00:03.000
Tôi chuyên làm các minh họa y học,

0:00:03.000,0:00:06.000
và quan điểm của tôi hơi khác biệt một chút.

0:00:06.000,0:00:08.000
Từ nhỏ, tôi đã chiêm ngưỡng

0:00:09.000,0:00:13.000
các cách minh họa sự thật và cái đẹp trong mĩ thuật

0:00:13.000,0:00:15.000
cũng như sự thật và cái đẹp trong khoa học.

0:00:15.000,0:00:18.000
Và, dù sự thật hay cái đẹp, tự nó riêng lẻ, đã rất tuyệt vời rồi --

0:00:18.000,0:00:21.000
hai điều này còn được những thứ vô cùng tuyệt vời theo đuổi --

0:00:21.000,0:00:27.000
sự thật và cái đẹp, khi chúng là các hình mẫu hoàn mĩ từ góc độ khoa học

0:00:27.000,0:00:32.000
và toán học, thì cũng như là cặp sinh đôi dính liền lý tưởng

0:00:32.000,0:00:33.000
mà nhà khoa học nào cũng muốn hò hẹn.

0:00:35.000,0:00:37.000
(Tiếng cười)

0:00:37.000,0:00:42.000
Có cách minh họa sự thật như là những thứ đáng kính sợ

0:00:42.000,0:00:44.000
nghĩa là chúng là thứ đáng để bạn tôn thờ.

0:00:45.000,0:00:49.000
Chúng là những hình mẫu hoàn mĩ đầy sức mạnh. Ta không thể hạ thấp tầm quan trọng của chúng.

0:00:50.000,0:00:52.000
Chúng độc đáo. Chúng hữu dụng --

0:00:52.000,0:00:54.000
đôi khi, dù thông tin ban đầu không còn hữu dụng nữa, thì những minh họa ấy vẫn còn.

0:00:55.000,0:00:57.000
Và thật ra bạn có thể lật giở những tấm hình đó bây giờ,

0:00:57.000,0:01:00.000
vì tôi không muốn nhìn mặt tôi trên màn chiếu.

0:01:01.000,0:01:03.000
Sự thật và cái đẹp thường là những thứ

0:01:03.000,0:01:07.000
tối nghĩa với những người không làm khoa học.

0:01:08.000,0:01:14.000
Chúng là những thứ miêu tả cái đẹp theo một cách

0:01:14.000,0:01:19.000
mà bạn chỉ có thể cảm nhận được nếu bạn hiểu ngôn ngữ

0:01:19.000,0:01:21.000
và cú pháp của người

0:01:21.000,0:01:24.000
nghiên cứu đối tượng trong đó sự thật và cái đẹp được biểu hiện.

0:01:24.000,0:01:27.000
Nếu bạn nhìn vào phương trình E = mc bình phương,

0:01:27.000,0:01:30.000
nếu bạn nhìn vào hằng số vũ trụ,

0:01:30.000,0:01:35.000
ở đây có một lý tưởng mà loài người hằng ấp ủ, đó là sự sống phức tạp chỉ phát triển

0:01:35.000,0:01:38.000
từ những con số mô tả vũ trụ --

0:01:38.000,0:01:41.000
đây là những điều thật là khó hiểu.

0:01:41.000,0:01:42.000
Và điều mà tôi đã cố gắng làm

0:01:42.000,0:01:44.000
từ khi tôi được đào tạo để trở thành nhà minh họa y học --

0:01:44.000,0:01:47.000
từ khi tôi học đồ họa từ ba tôi,

0:01:47.000,0:01:50.000
một nhà điêu khắc và người thày đồ họa của tôi --

0:01:51.000,0:01:54.000
tôi đã muốn kiếm ra một cách giúp mọi người

0:01:55.000,0:01:58.000
thấu cảm sự thật và cái đẹp trong khoa học sinh học

0:01:59.000,0:02:02.000
bằng cách dùng hoạt họa, dùng tranh vẽ, bằng cách kể chuyện

0:02:03.000,0:02:07.000
sao cho những thứ không phải lúc nào cũng rõ ràng với mọi người

0:02:07.000,0:02:11.000
có thể được mang ra trình bày, có thể được dạy, và được hiểu.

0:02:11.000,0:02:16.000
Học sinh ngày nay chìm đắm trong một môi trường

0:02:17.000,0:02:22.000
trong đó các em học các môn học có sự thật và cái đẹp

0:02:22.000,0:02:27.000
ẩn giấu trong đó, nhưng các môn ấy được dạy theo cách chia thành từng phần nhỏ

0:02:27.000,0:02:32.000
kết cục là sự thật và cái đẹp

0:02:32.000,0:02:33.000
không phải lúc nào cũng rõ ràng nữa.

0:02:33.000,0:02:36.000
Điều này có thể ví von như cái công thức súp gà ngày xưa

0:02:36.000,0:02:40.000
theo đó bạn đun sôi gà tới mức mất hết cả mùi vị.

0:02:41.000,0:02:43.000
Ta không muốn làm điều đó với học sinh của chúng ta.

0:02:43.000,0:02:47.000
Thế nên, ở đây ta có một cơ hội để thật sự mở cửa nền giáo dục.

0:02:47.000,0:02:50.000
Và tôi nhận được một cú điện thoại từ Robert Lue ở Đại học Harvard,

0:02:50.000,0:02:52.000
Khoa Sinh học Phân tử và Tế bào,

0:02:52.000,0:02:55.000
vài năm trước. Anh ấy hỏi xem nhóm của tôi và tôi

0:02:56.000,0:03:00.000
có hứng thú và thật sự muốn thay đổi

0:03:00.000,0:03:03.000
cách giảng dạy y học và khoa học ở Harvard không.

0:03:03.000,0:03:08.000
Thế là chúng tôi bắt đầu một dự án khám phá tế bào --

0:03:08.000,0:03:11.000
khám phá sự thật và cái đẹp sẵn có

0:03:11.000,0:03:13.000
trong sinh học phân tử và tế bào

0:03:13.000,0:03:16.000
để học sinh có thể hiểu bức tranh toàn cảnh

0:03:16.000,0:03:19.000
trên đó các em có thể ráp những thông tin đã được học.

0:03:19.000,0:03:22.000
Các em có thể hình dung trong đầu hình ảnh tế bào

0:03:22.000,0:03:29.000
như là một thành phố lớn, hối hả, vô cũng phức tạp

0:03:30.000,0:03:32.000
đầy những máy tính siêu vi.

0:03:32.000,0:03:35.000
Và những cỗ máy nhỏ xíu này thực sự là trung tâm của sự sống.

0:03:35.000,0:03:36.000
Những cỗ máy nhỏ xíu này,

0:03:36.000,0:03:39.000
cái mà những kĩ sư nanô trên khắp thế giới đều thèm muốn,

0:03:40.000,0:03:47.000
là những thiết bị tự điều hành, có sức mạnh lớn, vô cùng chính xác

0:03:47.000,0:03:50.000
được làm từ các chuỗi axit amin.

0:03:50.000,0:03:54.000
Và những cỗ máy nhỏ xíu này cung cấp năng lượng cho tế bào di chuyển.

0:03:54.000,0:03:59.000
Chúng cấp năng lượng cho tế bào phân chia. Chúng cấp năng lượng cho trái tim của chúng ta.

0:03:59.000,0:04:00.000
Chúng cung cấp năng lượng cho trí não chúng ta.

0:04:01.000,0:04:04.000
Và thế, điều chúng tôi muốn làm là tìm ra

0:04:05.000,0:04:07.000
làm sao để biến câu chuyện này thành một đồ họa

0:04:08.000,0:04:11.000
trọng yếu cho BioVisions của Harvard,

0:04:12.000,0:04:16.000
đây là một trang web của Harvard

0:04:16.000,0:04:18.000
dành cho các sinh viên khoa sinh học phân tử và tế bào của trường

0:04:18.000,0:04:22.000
để -- bên cạnh các thông tin trên chữ

0:04:23.000,0:04:24.000
bên cạnh tất cả những thứ quá là mô phạm --

0:04:25.000,0:04:27.000
sẽ ghép mọi thứ lại bằng hình ảnh, để cho các em sinh viên

0:04:28.000,0:04:32.000
khắc vào tâm trí hình ảnh một tế bào thật ra là cái gì

0:04:32.000,0:04:36.000
với tất cả sự thật và cái đẹp trong đó, và có thể học

0:04:36.000,0:04:40.000
với hình ảnh này trong đầu, để cho trí tưởng tượng của các em được thắp sáng,

0:04:40.000,0:04:42.000
để niềm đam mê của các em được thắp sáng

0:04:43.000,0:04:44.000
và để các em có thể đi tiếp từ đó

0:04:45.000,0:04:49.000
và dùng những hình ảnh trong đầu này để tạo ra những phát minh mới

0:04:49.000,0:04:52.000
và có thể tìm ra thật ra sự sống vận hành như thế nào.

0:04:52.000,0:04:58.000
Thế là chúng tôi bắt đầu bằng cách xem các phân tử này ghép lại với nhau như thế nào

0:04:59.000,0:05:04.000
Chúng tôi làm việc theo một chủ đề, ấy là, anh có các đại thực bào

0:05:05.000,0:05:06.000
đang đi theo mao mạch,

0:05:07.000,0:05:09.000
chúng chạm vào bề mặt của thành mạch

0:05:10.000,0:05:12.000
và thu thập thông tin từ tế bào

0:05:12.000,0:05:16.000
trên thành mao mạch, và chúng được cấp thông tin là

0:05:16.000,0:05:19.000
có một sự viêm loét ở đâu đó ngoại bào,

0:05:19.000,0:05:21.000
mà các đại thực bào không thể tự thấy hay cảm nhận.

0:05:21.000,0:05:24.000
Nhưng chúng nhận được thông tin khiến chúng dừng lại,

0:05:24.000,0:05:28.000
khiến chúng tự biết phải tạo ra

0:05:28.000,0:05:32.000
tất cả những thành phần khác nhau cần để thay đổi hình dạng,

0:05:33.000,0:05:37.000
và cố gắng ra khỏi mao mạch để xem cái gì đã xảy ra.

0:05:38.000,0:05:40.000
Thế là các động cơ phân tử này -- chúng tôi phải làm việc

0:05:40.000,0:05:45.000
với các nhà khoa học Harvard và mẫu của ngân hàng dữ liệu

0:05:46.000,0:05:49.000
về những phân tử vô cũng chính xác

0:05:49.000,0:05:52.000
và tìm ra chính di chuyển thế nào, và tim ra chúng làm những gì.

0:05:53.000,0:05:55.000
Và tìm ra làm thế nào để thể hiện một cách

0:05:55.000,0:06:00.000
trung thực những gì đang xảy ra

0:06:01.000,0:06:06.000
nhưng không trung thực đến mức những chi tiết nhỏ đầy chặt tế bào

0:06:06.000,0:06:09.000
cản trở viễn cảnh chung.

0:06:09.000,0:06:13.000
Và thế là, tôi sắp cho các bạn xem

0:06:13.000,0:06:16.000
một phiên bản của Reader's Digest về phần đầu của bộ phim

0:06:16.000,0:06:19.000
mà chúng tôi đã thực hiện. Dự án vẫn đang tiếp tục

0:06:19.000,0:06:21.000
và sẽ kéo dài bốn hay năm năm nữa.

0:06:22.000,0:06:24.000
Và tôi mong các bạn hãy xem cái này

0:06:24.000,0:06:28.000
mà thấy cách tế bào sản xuất --

0:06:28.000,0:06:31.000
những máy di chuyển bé nhỏ này, chúng gọi là thế năng --

0:06:32.000,0:06:33.000
lấy những tải hàng khổng lồ

0:06:34.000,0:06:36.000
thách thức một chú kiến có kích thước tương đương.

0:06:37.000,0:06:40.000
Ta hãy chạy phim nào!

0:06:41.000,0:06:44.000
Nhưng những cỗ máy bé nhỏ cung cấp năng lượng nội bào này

0:06:44.000,0:06:48.000
thật sự rất đáng kinh ngạc, và chúng thật sự là nguồn cội của sự sống

0:06:48.000,0:06:52.000
bởi vì tất cả các cỗ máy này tương tác với nhau.

0:06:53.000,0:06:54.000
Chúng chuyển thông tin cho nhau.

0:06:55.000,0:06:57.000
Chúng khiến những việc khác nhau xảy ra trong tế bào.

0:06:58.000,0:07:01.000
Và cuối cùng thì tế bào sẽ sản xuất nhưng phần cần thiết

0:07:01.000,0:07:03.000
khi cần, từ các dữ liệu

0:07:03.000,0:07:07.000
mang từ nhân tế bào ra, bằng các phân tử đọc mã gen.

0:07:08.000,0:07:12.000
Chẳng có sự sống nào, từ nhỏ nhất tới mọi người ở đây,

0:07:13.000,0:07:15.000
có thể tồn tại mà không có những cỗ máy bé xíu này.

0:07:16.000,0:07:19.000
Mà trên thực tế, nếu không có những cỗ máy này,

0:07:20.000,0:07:22.000
thì khán phòng này, anh Chris ạ, sẽ thưa thớt lắm đây.

0:07:22.000,0:07:26.000
(Tiếng cười)

0:07:26.000,0:07:38.000
(Nhạc)

0:07:38.000,0:07:40.000
Đây là anh chàng chuyển phát FedEx của tế bào.

0:07:42.000,0:07:43.000
Anh chàng bé nhỏ này gọi là kinesin,

0:07:44.000,0:07:48.000
và anh ta kéo một bao đầy prô-tê-in mới được sản xuất

0:07:48.000,0:07:50.000
tới nơi cần tới trong tế bào --

0:07:50.000,0:07:53.000
dù là tới một màng nào đó, hay là tới bào quan,

0:07:53.000,0:07:55.000
dù là để xây cái gì đó hay sửa cái gì đó.

0:07:55.000,0:07:59.000
Và mỗi chúng ta có khoảng 100,000 những thứ này

0:07:59.000,0:08:00.000
đang chạy vòng quanh, ngay lúc này,

0:08:01.000,0:08:04.000
ở mỗi trong cả triệu triệu tế bào của ta.

0:08:04.000,0:08:06.000
Thế nên, dù bạn cảm thấy lười biếng tới đâu đi chăng nữa,

0:08:07.000,0:08:09.000
thực ra, cơ bản mà nói, cũng không phải là bạn đang không làm gì đâu.

0:08:09.000,0:08:13.000
(Tiếng cười)

0:08:13.000,0:08:15.000
Thế nên điều tôi muốn các bạn làm khi về nhà

0:08:15.000,0:08:18.000
là nghĩ về điều này, và nghĩ về các tế bào của ta có sức mạnh biết bao.

0:08:19.000,0:08:20.000
Và nghĩ về một số thứ

0:08:20.000,0:08:24.000
mà chúng ta đang khám phá ra về cơ học tế bào.

0:08:24.000,0:08:27.000
Khi mà ta đã hiểu thấu tất cả những thứ đang xảy ra rồi --

0:08:27.000,0:08:30.000
và, tin tôi đi, chúng ta chỉ biết gần một phần trăm cái gì đang xảy ra thôi --

0:08:31.000,0:08:32.000
khi mà ta đã tìm ra cái gì đang xảy ra rồi,

0:08:32.000,0:08:35.000
chúng ta thật sự sẽ có khả năng điều khiển

0:08:35.000,0:08:37.000
việc ta nên làm với sức khỏe của ta,

0:08:37.000,0:08:40.000
việc ta làm gì với các thế hệ sau này,

0:08:40.000,0:08:41.000
và việc chúng ta sống lâu tới bao nhiêu tuổi.

0:08:42.000,0:08:44.000
Và hi vọng là chúng ta sẽ có thể dùng điều này

0:08:44.000,0:08:47.000
để khám phá nhiều sự thật hơn, và nhiều cái đẹp hơn.

0:08:47.000,0:09:01.000
(Nhạc)

0:09:01.000,0:09:05.000
Nhưng đáng kinh ngạc thật đấy, làm sao những cỗ máy bé xíu này

0:09:06.000,0:09:11.000
biết được tế bào cần gì, để chúng thực thi mệnh lệnh.

0:09:11.000,0:09:15.000
Chúng làm việc cùng nhau. Chúng khiến tế bào làm việc cần làm.

0:09:15.000,0:09:21.000
Và việc chúng làm việc với nhau giúp cơ thể ta --

0:09:21.000,0:09:25.000
những thực thể khổng lồ mà chúng sẽ không bao giờ thấy -- hoạt động đúng guồng.

0:09:26.000,0:09:27.000
Hãy thưởng thức phần còn lại của chương trình. Xin cám ơn.

0:09:27.000,0:09:29.000
(Vỗ tay)