0:00:07.839,0:00:09.628
Już w czasach Homera

0:00:09.628,0:00:12.498
starożytne historie opowiadały[br]o groźnych wojownikach

0:00:12.498,0:00:14.578
spoza regionu śródziemnomorskiego,

0:00:14.578,0:00:18.669
budzących w najpotężniejszych[br]imperiach świata strach.

0:00:18.669,0:00:22.380
O ich wyczynach wspominało wielu pisarzy.

0:00:22.380,0:00:27.729
Walczyli w legendarnej wojnie trojańskiej,[br]a ich wielka armia najechała na Ateny.

0:00:27.729,0:00:30.300
Jazon i Argonauci,[br]przepływając koło ich brzegów,

0:00:30.300,0:00:32.998
ledwie uniknęli śmiercionośnych strzał.

0:00:32.998,0:00:37.610
Ci potężni wojownicy walczyli[br]z największymi bohaterami mitów:

0:00:37.610,0:00:38.691
Heraklesem,

0:00:38.691,0:00:39.691
Tezeuszem

0:00:39.691,0:00:41.321
i Achillesem.

0:00:41.321,0:00:45.841
Wszyscy z tych wojowników byli kobietami.

0:00:45.841,0:00:51.019
Wojownicze Amazonki, równe mężczyznom[br]w odwadze i umiejętnościach,

0:00:51.019,0:00:54.111
były znane w starożytnej Grecji.

0:00:54.111,0:00:58.611
Sceny z bitew Amazonek zdobiły[br]Partenon na Akropolu w Atenach.

0:00:58.611,0:01:03.552
Obrazy i posągi Amazonek ozdabiały[br]świątynie i miejsca publiczne.

0:01:03.552,0:01:06.311
Dziewczynki bawiły się lalkami[br]przedstawiającymi Amazonki.

0:01:06.311,0:01:10.402
Amazonki były też ulubionym[br]motywem na greckich wazach.

0:01:10.402,0:01:12.191
W greckiej sztuce i literaturze

0:01:12.191,0:01:15.131
przedstawiano je[br]jako odważne i atrakcyjne,

0:01:15.131,0:01:17.255
ale też przerażające, śmiercionośne

0:01:17.255,0:01:21.082
i skazane na śmierć[br]z rąk greckich herosów.

0:01:21.082,0:01:24.981
Czy Amazonki były tylko[br]bohaterkami mitów, czy czymś więcej?

0:01:24.981,0:01:27.517
Długo uważano je za wytwór wyobraźni,

0:01:27.517,0:01:29.842
podobnie jak cyklopów i centaury.

0:01:29.842,0:01:33.613
Jednak, co ciekawe,[br]historie starożytnego Egiptu,

0:01:33.613,0:01:34.414
Persji,

0:01:34.414,0:01:35.477
Bliskiego Wschodu,

0:01:35.477,0:01:36.523
Azji Centralnej,

0:01:36.523,0:01:37.472
Indii

0:01:37.472,0:01:38.392
i Chin

0:01:38.392,0:01:41.483
również opowiadały o walczących[br]kobietach podobnych do Amazonek.

0:01:41.483,0:01:47.043
Amazonki opisywano w starożytnych[br]kronikach historycznych, nie tylko mitach.

0:01:47.043,0:01:52.214
Pisarze tacy jak Herodot, Platon[br]czy Strabon nie wątpili w ich istnienie.

0:01:52.214,0:01:56.659
Kim więc były te wojownicze kobiety,[br]znane jako Amazonki?

0:01:56.659,0:02:00.507
Według starożytnych historyków[br]Amazonki miały pochodzić ze Scytii,

0:02:00.507,0:02:02.398
dużego obszaru rozciągającego się

0:02:02.398,0:02:05.901
od Morza Czarnego po stepy Azji Środkowej.

0:02:05.901,0:02:09.295
Ten ogromny region zamieszkiwały[br]koczownicze plemiona,

0:02:09.295,0:02:11.209
których życie skupiało się wokół koni,

0:02:11.209,0:02:12.028
łucznictwa

0:02:12.028,0:02:13.330
i sztuki wojennej.

0:02:13.330,0:02:18.535
Ich kultura kwitła przez tysiąc lat[br]od około 800 roku przed naszą erą.

0:02:18.535,0:02:21.836
Budzący strach w Grekach,[br]Persach i Chińczykach

0:02:21.836,0:02:24.646
Scytowie nie pozostawili po sobie[br]żadnych źródeł pisanych.

0:02:24.646,0:02:26.636
Możemy jednak znaleźć informacje o nich

0:02:26.636,0:02:30.486
u ich sąsiadów oraz w archeologii.

0:02:30.486,0:02:33.356
Przodkowie Scytów[br]jako pierwsi wsiedli na konie

0:02:33.356,0:02:36.030
i wynaleźli zakrzywiony łuk.

0:02:36.030,0:02:38.977
A ponieważ kobiety łuczniczki na koniach

0:02:38.977,0:02:41.647
były równie szybkie[br]i groźne jak mężczyźni,

0:02:41.647,0:02:44.695
jeździć i strzelać[br]uczyły się wszystkie dzieci.

0:02:44.695,0:02:49.288
Kobiety polowały i walczyły[br]u boku mężczyzn, używając tej samej broni.

0:02:49.288,0:02:52.227
Surowy krajobraz i koczownicze życie

0:02:52.227,0:02:55.087
stworzyły swoistą formę równości.

0:02:55.087,0:03:00.797
To fascynowało starożytnych Greków,[br]których kobiety wiodły życie w domu.

0:03:00.797,0:03:03.888
Pierwsze historie o Scytach i Amazonkach

0:03:03.888,0:03:06.619
mogą być przesadzonymi plotkami.

0:03:06.619,0:03:10.739
Ale kiedy Grecy zaczęli prowadzić handel[br]wokół Morza Czarnego i dalej na wschód,

0:03:10.739,0:03:13.646
ich opisy stały się bardziej realistyczne.

0:03:13.646,0:03:17.759
Wczesne wizerunki Amazonek[br]ukazują je z grecką bronią i w zbrojach.

0:03:17.759,0:03:19.758
Jednak na późniejszych

0:03:19.758,0:03:22.220
mają łuki i topory wojenne,

0:03:22.220,0:03:23.347
jeżdżą konno,

0:03:23.347,0:03:26.211
noszą spiczaste czapki[br]i wzorzyste spodnie

0:03:26.211,0:03:29.238
charakterystyczne dla plemion stepowych.

0:03:29.238,0:03:32.862
Do niedawna nikt nie wiedział,[br]jak silne były więzy

0:03:32.862,0:03:36.170
pomiędzy Scytami[br]i Amazonkami z greckich mitów.

0:03:36.170,0:03:40.931
Ostatnie znaleziska archeologiczne[br]przyniosły jednak mocne dowody.

0:03:40.931,0:03:46.234
Odkopano ponad tysiąc[br]scytyjskich kurhanów,

0:03:46.234,0:03:48.817
w których znajdowały się szkielety i broń.

0:03:48.817,0:03:51.065
Wcześniej archeologowie sądzili,

0:03:51.065,0:03:54.264
że broń należała tylko do mężczyzn.

0:03:54.264,0:03:56.781
Jednak współczesne badania DNA pokazują,

0:03:56.781,0:03:59.825
że około trzystu szkieletów[br]pochowanych z bronią

0:03:59.825,0:04:04.292
należało do kobiet[br]w wieku od 10 do 45 lat.

0:04:04.292,0:04:07.166
Każdego roku takich znalezisk przybywa.

0:04:07.166,0:04:09.773
Szkielety kobiet mają ślady[br]typowe dla ran bitewnych:

0:04:09.773,0:04:11.762
żebra przecięte mieczem,

0:04:11.762,0:04:14.211
czaszki rozbite toporami bojowymi

0:04:14.211,0:04:17.573
i strzały tkwiące w kościach.

0:04:17.573,0:04:19.744
W klasycznej sztuce i literaturze

0:04:19.744,0:04:24.654
przerażające Amazonki przedstawiano[br]jako odważnie i bohaterskie.

0:04:24.654,0:04:27.295
Jednak w zdominowanej[br]przez mężczyzn Grecji

0:04:27.295,0:04:34.162
wizja silnej kobiety kochającej wolność[br]i wojnę wywoływała mieszane uczucia.

0:04:34.162,0:04:38.044
A jednak Greków także[br]pociągała idea równości.

0:04:38.044,0:04:42.167
Czy to możliwe, że mityczny świat[br]z fascynującymi opowieściami o Amazonkach

0:04:42.167,0:04:46.394
był sposobem na przedstawienie[br]kobiet i mężczyzn jako równych sobie?