1
00:00:07,779 --> 00:00:09,628
لە کاتی هۆمیرۆسەکانەوە،

2
00:00:09,628 --> 00:00:14,578
چیرۆکە کۆنەکان لەسەر جەنگاوەرە دڕندەکانی 
نیشتەجێی دەریای ناوەڕاست گێڕدرانەوە،

3
00:00:14,578 --> 00:00:18,669
ترسیان دەخستە ناو بەهێزترین
ئیمپراتۆریەتەکان لە زەمانی کۆندا.

4
00:00:18,669 --> 00:00:22,380
پاڵەوانێتیەکەیان لەڕێگەی زۆر
هۆنراوەی داستانی باسکراوە.

5
00:00:22,380 --> 00:00:27,729
لە جەنگی ئەفسانەیی تەروادە جەنگاون و
لەشکرە گەورەکەیان ئەسینای داگیر کرد.

6
00:00:27,729 --> 00:00:30,300
جاسۆن و ئارگۆناتەکان لە کەنار
دەریاکانی ئەوان تێپەڕیون،

7
00:00:30,300 --> 00:00:32,998
بە زەحمەت توانیویانە خۆیان
لە تیرە بکوژەکانیان لابدەن.

8
00:00:32,998 --> 00:00:37,280
ئەو جەنگاوەرە مەزنانە ڕووبەڕووی باشترین
قارەمانەکانی ئەفسانەکان بوونەتەوە:

9
00:00:37,280 --> 00:00:38,311
هەرقل،

10
00:00:38,311 --> 00:00:39,291
زیسیوس،

11
00:00:39,291 --> 00:00:41,321
و ئاکێڵیس.

12
00:00:41,321 --> 00:00:45,841
و هەر تاکێك لەو جەنگاوەرانە ئافرەتێک بوو.

13
00:00:45,841 --> 00:00:51,019
ئەمازۆنیە ئاشق بە جەنگەکان،"
هاوهێزی پیاوان" لە ئازایەتی و کارامەیی،

14
00:00:51,019 --> 00:00:54,111
بۆ هەمووان ناسراو بوون لە یۆنانی کۆندا.

15
00:00:54,111 --> 00:00:58,101
دیمەنی جەنگی ئەمازۆنیەکان لە پەرستگای
پاسینۆن لە ئارکۆپۆلیسی ئەسینا نەخشێنرا،

16
00:00:58,101 --> 00:01:03,362
تابلۆ و پەیکەری ئەمازۆنییەکان پەرستگا
و شوێنە گشتییەکانی ڕازاندۆتەوە.

17
00:01:03,362 --> 00:01:05,671
کچە بچووکەکان یاری بە بوکەڵەی
ئەمازۆنیەکان دەکەن،

18
00:01:06,386 --> 00:01:10,336
هەروەها ئەمازۆنەکان وێنەی دڵخوازی
یۆنانیەکان بوو لەسەر نەخشی گۆزەکانیان.

19
00:01:10,402 --> 00:01:12,141
لە هونەر و وێژەی یۆنانیدا،

20
00:01:12,141 --> 00:01:15,131
وەکو چاونەترس و
خوازراو باس دەکران،

21
00:01:15,131 --> 00:01:16,915
بەڵام زیاد لەوەش ترسێنەر و کوشندە،

22
00:01:16,915 --> 00:01:21,082
و چارەنووسیان مردن بوو
بەدەستی پاڵەوانە یۆنانیەکان.

23
00:01:21,082 --> 00:01:24,981
ئایە ئەمازۆنیەکان تەنها وێنەی
ئەفسانەکان بوون، یاخود شتێکی زیاتر؟

24
00:01:24,981 --> 00:01:27,517
بۆ ماوەیەکی درێژ وا دانرا
کە ئەوان خەیاڵی بن،

25
00:01:27,517 --> 00:01:29,602
وەکو زەبەلاحەکان و قەنتورەکان.

26
00:01:29,602 --> 00:01:33,113
بەڵام ئەوەی زۆر سەیرە،
چیرۆکەکانی میسریە کۆنەکان،

27
00:01:33,113 --> 00:01:34,324
فارسییەکان،

28
00:01:34,324 --> 00:01:35,397
خۆرهەڵاتی ناوەڕاست،

29
00:01:35,397 --> 00:01:36,463
ئاسیایی ناوەڕاست،

30
00:01:36,463 --> 00:01:37,422
هیندستان،

31
00:01:37,422 --> 00:01:38,242
هەروەها چین

32
00:01:38,242 --> 00:01:41,403
بەهەمان شێوە باسیان لە جەنگاوەری
ئافرەتی وەکو ئەمازۆنیەکان کردووە.

33
00:01:41,403 --> 00:01:46,883
و ئەمازۆنیەکان لە چیرۆکە مێژوییە
کۆنەکان باسکراون، نەك تەنها ئەفسانەکان.

34
00:01:46,883 --> 00:01:52,024
نووسەرەکانی وەکو هیرۆدۆتوس، ئەفلاتوون،
سترابۆ هەرگیز دوودڵ نەبوون لە هەبوونیان.

35
00:01:52,024 --> 00:01:56,379
کەواتە ئافرەتە جەنگاوەرە ڕاستەقینەکان
کێن کە بە ئەمازۆنیەکان ناسراون؟

36
00:01:56,379 --> 00:02:00,507
مێژوونووسە کۆنەکان نیشتمانی
ئەمازۆنیەکان دیاری دەکەن لە ئەنسیسیا،

37
00:02:00,507 --> 00:02:02,398
هەرێمێکی فراوان درێژدەبێتەوە لە

38
00:02:02,398 --> 00:02:05,901
دەریای ڕەشەوە بۆ دەشتە
فراوانەکانی ناوەڕاستی ئاسیا.

39
00:02:05,901 --> 00:02:08,695
ئەو هەرێمە گەورە لەلایەن هۆزە
دەشتەکیەکان قەرەباڵغ کرابوو

40
00:02:08,695 --> 00:02:10,919
کە ژیانیان بەسترا بوو بە ئەسپ،

41
00:02:10,919 --> 00:02:11,928
تیربازی،

42
00:02:11,928 --> 00:02:13,120
و کاروباری جەنگی.

43
00:02:13,120 --> 00:02:18,535
کەلتورەکەیان نزیکی ١٠٠٠ ساڵ لە سەرەتای
ساڵی ٨٠٠ی پێش زایینەوە پێشکەوت.

44
00:02:18,535 --> 00:02:22,916
لەترسی یۆنانیەکان، فارسەکان، و
چینییەکان سیسیانەکان هیچ تۆمارێکی

45
00:02:22,916 --> 00:02:26,636
نوسراویان بەجێنەهێشت. بەڵام ئێمە
دەتوانین نیشانەکان بدۆزینەوە لەوەی چۆن

46
00:02:26,636 --> 00:02:30,486
لەلایەن دراوسێکانیان باسکراون،
هەروەها لە شوێنەوار ناسیش.

47
00:02:30,486 --> 00:02:33,356
باپیرە گەورەکانی سیسیانەکان یەکەم کەس
بوون ئەسپ سواریان کرد

48
00:02:33,356 --> 00:02:36,030
و کەوانی چەماوەیان داهێنا.

49
00:02:36,030 --> 00:02:41,647
و، لەبەرئەوەی مێینەکانیان تیرهاوێژ بوون
بۆیە دەکرێت هێندەی پیاوان خێرا و کوشندەبن،

50
00:02:41,647 --> 00:02:44,695
هەموو منداڵەکان مەشقیان پێ دەکرا بۆ
سوار بوون و هاویشتن.

51
00:02:44,695 --> 00:02:49,208
ئافرەتان هاوشانی پیاوان ڕاویان دەکرد و
دەجەنگان بە بەکارهێنانی هەمان چەك.

52
00:02:49,208 --> 00:02:52,227
دیمەنێکی سروشتی وشك و
شێوازی ژیانە دەشتەکیەکەیان

53
00:02:52,227 --> 00:02:55,007
شێوازی خۆی لە یەکسانی دروست کردبوو.
ئەوە یۆنانیە کۆنەکانی

54
00:02:55,007 --> 00:03:00,797
سەرسام کرد، کە ئافرەت ڕابەرایەتی
ژیانێکی بەستراوەی ناو ماڵی هەبوو.

55
00:03:00,797 --> 00:03:03,888
تازەترین چیرۆکەکانی سیسیان،
و ئەمازۆنیەکان،

56
00:03:03,888 --> 00:03:06,619
لەوانەیە تەنها پڕوپاگەندەی
زیادەڕەوی تێداکراو بێت.

57
00:03:06,619 --> 00:03:10,739
کاتێک یۆنانیەکان دەستیان کرد بە بازرگانی
بە دەوری دەریای ڕەش و دوورتر لە ڕۆژهەڵات،

58
00:03:10,739 --> 00:03:13,646
وێنەکانیان زیاتر ڕاستەقینە خواز بوون.

59
00:03:13,646 --> 00:03:17,539
وێنە کۆنەکانی ئەمازۆنیەکان ئەوانی بە چەک و
قەڵغانی یۆنانیەکان نیشانداوە.

60
00:03:17,539 --> 00:03:19,758
بەڵام لە نواندنەکانی دواتر،
ئەوان وا وێناکراون

61
00:03:19,758 --> 00:03:22,220
کە کەوان و تەوری جەنگیان بەکارهێناوە،

62
00:03:22,220 --> 00:03:23,347
سواری ئەسپەکان بوون،

63
00:03:23,347 --> 00:03:26,101
و کڵاوی نوکدار و پانتۆڵی
خشداریان لەبەر کردوە

64
00:03:26,101 --> 00:03:29,238
کە تایبەتمەندی ڕەوەندە دەشتەکیەکانە.

65
00:03:29,238 --> 00:03:32,862
تا ئەو دواییانە، کەس دڵنیا نەبوو
ئەو زنجیرەیە چەند بەهێز بووە کە

66
00:03:32,862 --> 00:03:36,170
لە نێوان سیسیانەکان و ئەمازۆنیەکان
هەبوو لە ئەفسانەی یۆنانیدا.

67
00:03:36,170 --> 00:03:40,851
بەڵام شوێنەوار دۆزەرەوە تازەکان
بەڵگەی گەورەیان بە دەستەوە داوە.

68
00:03:40,851 --> 00:03:46,234
زیاتر لە ١٠٠٠ گۆڕی بەکۆمەڵی سیسیانی کۆن،
یان تەپۆلکەی ناشتن ،هەڵکۆڵراوە،

69
00:03:46,234 --> 00:03:48,817
کە ئێسکە پەیکەر و چەك دەگرێتە خۆ.

70
00:03:48,817 --> 00:03:51,065
شوێنەوار ناسەکان لەمەو پێش وایان دانا

71
00:03:51,065 --> 00:03:54,164
کە چەکەکان دەکرێ تەنها تایبەت بێت
بە جەنگاوەرە پیاوەکان.

72
00:03:54,164 --> 00:03:56,781
بەڵام شیکردنەوە تازەکانی DNA هەتا ئێستا

73
00:03:56,781 --> 00:03:59,825
دەریان خستووە کە لە دەوروبەری ٣٠٠
ئێسکە پەیکەر لەگەڵ چەك نێژراوە

74
00:03:59,825 --> 00:04:04,092
تایبەتە بە مێینە کە تەمەنیان درێژ
دەبێتەوە لە ١٠ بۆ ٤٥ ساڵ،

75
00:04:04,092 --> 00:04:07,166
و هەموو ساڵێك زیاتر دەدۆزرێنەوە.

76
00:04:07,166 --> 00:04:09,543
و ئێسکەپەیکەری ئافرەتەکان
برینی جەنگ نیشاندەدات،

77
00:04:09,543 --> 00:04:11,762
پەراسووی بڕاو بە شمشێر،

78
00:04:11,762 --> 00:04:14,211
کاسەی سەری لێدراو بە تەوری جەنگی،

79
00:04:14,302 --> 00:04:17,422
و تیرەکانیش بەر ئێسکەکان کەوتون.

80
00:04:17,473 --> 00:04:19,744
لە هونەر و نوسینە کلاسیکیەکاندا،

81
00:04:19,744 --> 00:04:24,654
ئەمازۆنیە ترسناکەکان هەمیشە وەکو
چاونەترس و پاڵەوان وێنەکێشراون.

82
00:04:24,654 --> 00:04:27,295
سەڕەڕای پیاو سالاریی یۆنانیە کۆنەکان

83
00:04:27,295 --> 00:04:34,162
بیرۆکەی هەبوونی ئافرەتی بەهێز کە شکۆی
ئازادی و شەڕیی تێکەڵ بەیەک بزوێندراوە.

84
00:04:34,162 --> 00:04:38,044
تاکو ئێستاش، یۆنانیەکان
هەر نوقمن لە نموونەی یەکسانخوازی.

85
00:04:38,044 --> 00:04:42,167
ئایا دەکرێت کە جیهانی ئەفسانەیی
ئەمازۆنییەکان چیرۆکیکی هەست بزوێن بێت

86
00:04:42,167 --> 00:04:46,194
بۆ بوون بە ڕێگەیەك بۆ وێناکردنی
پیاوان و ئافرەتان وەکو هاوڕێی یەکسان؟