1
00:00:00,464 --> 00:00:03,081
Govoriću o svesti.

2
00:00:03,081 --> 00:00:04,561
Zašto o svesti?

3
00:00:04,561 --> 00:00:07,387
Zato što je čudno zanemarena

4
00:00:07,387 --> 00:00:10,951
i u našoj naučnoj i u filozofskoj kulturi.

5
00:00:10,951 --> 00:00:12,223
Zašto je to čudno?

6
00:00:12,223 --> 00:00:15,733
Zato što je to najvažniji aspekt
naših života

7
00:00:15,733 --> 00:00:17,691
iz vrlo jednostavnog, logičnog razloga,

8
00:00:17,691 --> 00:00:20,088
naime, neophodan uslov

9
00:00:20,088 --> 00:00:22,835
da nešto bude značajno u našim životima,
je da smo svesni.

10
00:00:22,835 --> 00:00:25,874
Stalo vam je do nauke, filozofije,
muzike, umetnosti, čega god -

11
00:00:25,874 --> 00:00:29,202
a ne vredi ako ste zombi
ili u komi, zar ne?

12
00:00:29,202 --> 00:00:31,546
Tako je svest na prvom mestu.

13
00:00:31,546 --> 00:00:34,014
Drugi razlog je da i kada se ljudi

14
00:00:34,014 --> 00:00:36,510
zaista zaineresuju za nju,
kako mislim da bi trebalo,

15
00:00:36,510 --> 00:00:39,181
obično govore najgore stvari.

16
00:00:39,181 --> 00:00:41,340
Čak i kada ne govore najgore stvari

17
00:00:41,340 --> 00:00:43,969
i kada zaista ozbiljno istražuju
pa, tada je to sporo.

18
00:00:43,969 --> 00:00:47,324
Progres je spor.

19
00:00:47,324 --> 00:00:50,464
Kada sam se prvi put zainteresovao
za svest, pomislio sam

20
00:00:50,464 --> 00:00:52,670
da je to jasan problem biologije.

21
00:00:52,670 --> 00:00:55,167
Hajde da uposlimo te napadače
mozga da odgonetnu

22
00:00:55,167 --> 00:00:56,631
kako to funkcioniše u mozgu.

23
00:00:56,631 --> 00:00:59,573
Tako sam otišao na kalifornijski fakultet
i razgovarao sa svim

24
00:00:59,573 --> 00:01:00,948
velikim neurobiolozima tamo

25
00:01:00,948 --> 00:01:02,354
i bili su pomalo nestrpljivi

26
00:01:02,354 --> 00:01:05,637
kao što često znaju biti naučnici
kada im postavljaš nezgodna pitanja.

27
00:01:05,637 --> 00:01:08,585
Šokiralo me je šta je
jedan od njih, čuven neurobiolog,

28
00:01:08,585 --> 00:01:10,600
u rastrojstvu rekao: "Gledaj,

29
00:01:10,600 --> 00:01:14,175
u mojoj struci je u redu
biti zainteresovan za svest

30
00:01:14,175 --> 00:01:17,742
ali prvo postani redovan profesor.
To je prvo."

31
00:01:17,742 --> 00:01:20,460
Pa sad, na ovome radim veoma dugo.

32
00:01:20,460 --> 00:01:22,618
Mislim da sada možete postati
redovan profesor

33
00:01:22,618 --> 00:01:23,729
radeći na svesti.

34
00:01:23,729 --> 00:01:26,342
Ako je tako, to je pravi korak napred.

35
00:01:26,342 --> 00:01:29,247
Dobro, a otkuda onda to čudno opiranje

36
00:01:29,247 --> 00:01:31,145
i čudna odbojnost prema svesti?

37
00:01:31,145 --> 00:01:33,875
Pa, mislim da je to kombinacija
dve osobine

38
00:01:33,875 --> 00:01:35,780
naše intelektualne kulture

39
00:01:35,780 --> 00:01:38,306
koje vole da misle
da oponiraju jedne drugima,

40
00:01:38,306 --> 00:01:41,929
a u stvari dele isti niz pretpostavki.

41
00:01:41,929 --> 00:01:45,891
Jedna osobina je tradicija
religioznog dualizma:

42
00:01:45,891 --> 00:01:49,216
svest nije deo fizičkog sveta.

43
00:01:49,216 --> 00:01:51,143
Ona je deo duhovnog sveta.

44
00:01:51,143 --> 00:01:52,679
Pripada duši,

45
00:01:52,679 --> 00:01:55,975
a duša nije deo fizičkog sveta.

46
00:01:55,975 --> 00:01:59,006
To je tradicija boga, duše i besmrtnosti.

47
00:01:59,006 --> 00:02:01,811
Postoji još jedna tradicija
koja sebe smatra suprotnom toj

48
00:02:01,811 --> 00:02:03,575
ali prihvata najgoru pretpostavku.

49
00:02:03,575 --> 00:02:07,293
Ta tradicija misli da smo mi
veliki naučni materijalisti:

50
00:02:07,293 --> 00:02:10,758
svest nije deo fizičkog sveta.

51
00:02:10,758 --> 00:02:13,404
Ili uopšte ne postoji ili je nešto drugo,

52
00:02:13,404 --> 00:02:16,054
računarski program ili neka budalaština,

53
00:02:16,054 --> 00:02:19,249
ali u svakom slučaju nije deo nauke.

54
00:02:19,249 --> 00:02:21,957
I obično sam dobijao argument
od kojeg me je boleo stomak.

55
00:02:21,957 --> 00:02:23,076
Evo kako je glasio.

56
00:02:23,076 --> 00:02:27,108
Nauka je objektivna, svest je subjektivna,

57
00:02:27,108 --> 00:02:30,435
pa zato ne može postojati nauka o svesti.

58
00:02:30,435 --> 00:02:36,939
Zato nas te tradicije
bliznakinje parališu.

59
00:02:36,939 --> 00:02:39,807
Veoma je teško izaći
iz tih bliskih tradicija.

60
00:02:39,807 --> 00:02:42,825
Imam samo jednu pravu poruku
u ovom predavanju,

61
00:02:42,825 --> 00:02:46,209
a to je da je svest biološki fenomen

62
00:02:46,209 --> 00:02:49,098
kao što su fotosinteza, varenje, mitoze -

63
00:02:49,098 --> 00:02:53,433
znate sve biološke fenomene -
i jednom kada to prihvatite,

64
00:02:53,433 --> 00:02:56,072
većina iako ne i svi najveći problemi

65
00:02:56,072 --> 00:02:58,347
o svesti jednostavno nestanu.

66
00:02:58,347 --> 00:03:00,400
Pomenuću neke od njih.

67
00:03:00,400 --> 00:03:02,733
Obećao sam da ću vam reći neke

68
00:03:02,733 --> 00:03:05,472
od nečuvenih stvari izrečenih o svesti.

69
00:03:05,472 --> 00:03:09,072
Prva: svest ne postoji.

70
00:03:09,072 --> 00:03:11,302
To je iluzija, kao zalasci sunca.

71
00:03:11,302 --> 00:03:16,367
Nauka je dokazala da su
zalasci sunca i duge iluzije.

72
00:03:16,367 --> 00:03:18,290
Tako je svest iluzija.

73
00:03:18,290 --> 00:03:21,545
Druga: možda postoji,
ali je stvarno nešto drugo.

74
00:03:21,545 --> 00:03:25,326
To je kompjuterski program
koji se odvija u mozgu.

75
00:03:25,326 --> 00:03:29,140
Treće: ne, jedino što stvarno
postoji je ponašanje.

76
00:03:29,140 --> 00:03:32,748
Posramljujuće je koliko je
bihejviorizam bio uticajan

77
00:03:32,748 --> 00:03:34,103
ali na to ću se vratiti.

78
00:03:34,103 --> 00:03:36,837
I četvrto: možda svest postoji

79
00:03:36,837 --> 00:03:38,980
ali to i tako ne menja ništa na svetu.

80
00:03:38,980 --> 00:03:41,772
Kako bi duhovnost mogla
da pokrene bilo šta?

81
00:03:41,772 --> 00:03:43,567
Kad god mi neko to kaže, pomislim:

82
00:03:43,567 --> 00:03:45,977
"Želite li da vidite kako
duhovnost nešto pokreće?

83
00:03:45,977 --> 00:03:49,129
Gledajte. Svesno sam odlučio
da podignem svoju ruku

84
00:03:49,129 --> 00:03:51,738
i ta prokleta stvar se podiže."
(Smeh)

85
00:03:51,738 --> 00:03:55,509
Osim toga, оbratite pažnju na ovo:

86
00:03:55,509 --> 00:03:59,504
ne kažemo: "To je kao vreme u Ženevi.

87
00:03:59,504 --> 00:04:02,152
Nekim danima se diže, a nekim ne."

88
00:04:02,152 --> 00:04:04,807
Ne. Podiže se kad god ja
to prokleto zaželim.

89
00:04:04,807 --> 00:04:06,845
U redu. Reći ću vam kako je to moguće.

90
00:04:06,845 --> 00:04:10,616
Još vam nisam dao definiciju.

91
00:04:10,616 --> 00:04:12,868
Ne možete to raditi bez definicije.

92
00:04:12,868 --> 00:04:15,960
Ljudi uvek kažu kako je svest
vrlo teško definisati.

93
00:04:15,960 --> 00:04:17,843
Mislim da je prilično lako definisati

94
00:04:17,843 --> 00:04:20,052
ako ne pokušavate
da date naučnu definiciju.

95
00:04:20,052 --> 00:04:22,332
Nismo spremni za naučnu definiciju,

96
00:04:22,332 --> 00:04:24,211
ali evo vam definicije zdravog razuma.

97
00:04:24,211 --> 00:04:26,920
Svest se sastoji od svih stanja osećanja

98
00:04:26,920 --> 00:04:28,988
ili oseta ili budnosti.

99
00:04:28,988 --> 00:04:32,546
Počinje ujutru kada se probudite
iz sna bez snova,

100
00:04:32,546 --> 00:04:35,015
i odvija se tokom celog dana
sve dok ne zaspite,

101
00:04:35,015 --> 00:04:38,213
ne umrete ili na drugi način
ne ostanete bez svesti.

102
00:04:38,213 --> 00:04:41,333
Snovi su deo svesti tako definisane.

103
00:04:41,333 --> 00:04:44,235
To je sad definicija zdravog razuma.
To je naš cilj.

104
00:04:44,235 --> 00:04:47,720
Ako ne govorite o tome,
ne govorite o svesti.

105
00:04:47,720 --> 00:04:51,220
Ali oni misle: "Ako je tako,
to je strašan problem.

106
00:04:51,220 --> 00:04:55,178
Kako tako nešto postoji
kao deo stvarnog sveta?"

107
00:04:55,178 --> 00:04:57,068
Ako ste ikad učili filozofiju,

108
00:04:57,068 --> 00:05:00,287
ovo je poznato kao problem uma i tela.

109
00:05:00,287 --> 00:05:03,132
Mislim da i to ima jednostavno
rešenje. Izneću vam ga.

110
00:05:03,132 --> 00:05:07,552
Evo ga: sva naša svesna stanja,
bez izuzetka

111
00:05:07,552 --> 00:05:13,077
su izazvana nižim neurobiološkim
procesima u mozgu

112
00:05:13,077 --> 00:05:15,258
i ostvaruju se u mozgu

113
00:05:15,258 --> 00:05:17,592
kao višem nivou ili svojstvima sistema.

114
00:05:17,592 --> 00:05:20,748
To je mistično skoro
kao i tečno stanje vode.

115
00:05:20,748 --> 00:05:24,223
Je l' tako? Tečnost nije neki poseban sok

116
00:05:24,223 --> 00:05:25,913
koji molekuli H2O cede.

117
00:05:25,913 --> 00:05:28,791
To je stanje u kojem je sistem.

118
00:05:28,791 --> 00:05:33,953
Kao što bokal vode može preći
iz tečnog u čvrsto stanje

119
00:05:33,953 --> 00:05:35,906
u zavisnosti od ponašanja molekula,

120
00:05:35,906 --> 00:05:38,902
tako i vaš mozak može preći
iz stanja svesti

121
00:05:38,902 --> 00:05:40,542
u stanje bez svesti

122
00:05:40,542 --> 00:05:43,528
u zavisnosti od ponašanja molekula.

123
00:05:43,528 --> 00:05:47,913
Poznati problem uma i tela je jednostavan.

124
00:05:47,913 --> 00:05:51,090
Je l' da?
Ali sada stižemo do težih pitanja.

125
00:05:51,090 --> 00:05:54,534
Navedimo tačne karakteristike svesti,

126
00:05:54,534 --> 00:05:57,006
pa da možemo odgovoriti
na ona četiri prigovora

127
00:05:57,006 --> 00:05:58,293
koje sam naveo.

128
00:05:58,293 --> 00:06:02,560
Prva karakteristika je
da je stvarna i neizbežna.

129
00:06:02,560 --> 00:06:04,614
Ne možete da je se oslobodite.

130
00:06:04,614 --> 00:06:08,785
Vidite, razlika između
stvarnosti i iluzije

131
00:06:08,785 --> 00:06:11,454
je u tome kako nam se stvari

132
00:06:11,454 --> 00:06:15,328
svesno čine i kakve su one u stvarnosti.

133
00:06:15,328 --> 00:06:17,204
Svesno izgleda kao da je -

134
00:06:17,204 --> 00:06:19,572
sviđa mi se francuski izraz
za dugu "arc-en-ciel"-

135
00:06:19,572 --> 00:06:21,070
čini se kao da je luk na nebu,

136
00:06:21,070 --> 00:06:24,850
ili izgleda kao da sunce zalazi
iza planina.

137
00:06:24,850 --> 00:06:27,947
Svesno nam se čini,
ali to se u stvari ne dešava.

138
00:06:27,947 --> 00:06:29,874
Ali s tom razlikom

139
00:06:29,874 --> 00:06:32,339
kako se stvari svesno čine
i kakve stvarno jesu,

140
00:06:32,339 --> 00:06:36,430
ne možete dati razliku
u vezi sa postojanjem same svesti,

141
00:06:36,430 --> 00:06:40,281
jer kada je postojanje svesti u pitanju

142
00:06:40,281 --> 00:06:43,261
ako vam se svesno čini da ste svesni,

143
00:06:43,261 --> 00:06:45,146
tada jeste svesni.

144
00:06:45,146 --> 00:06:48,500
Mislim, ako mi gomila stručnjaka kaže:

145
00:06:48,500 --> 00:06:50,916
"Mi smo veliki neurobiolozi
i napravili smo studiju

146
00:06:50,916 --> 00:06:53,941
o vama, Serl, i ubeđeni smo
da niste svesni

147
00:06:53,941 --> 00:06:55,969
već da ste vrlo pametno
konstruisan robot",

148
00:06:55,969 --> 00:06:59,282
ja ne pomislim: "Možda su
ovi ljudi u pravu, razumete?"

149
00:06:59,282 --> 00:07:01,845
Ne pomislim to ni za sekundu,

150
00:07:01,845 --> 00:07:04,755
jer Dekart je možda mnogo grešio,
ali je bio u pravu o tome.

151
00:07:04,755 --> 00:07:07,710
Ne možete sumnjati u postojanje
sopstvene svesti.

152
00:07:07,710 --> 00:07:09,883
Dobro, to je prva karakteristika svesti.

153
00:07:09,883 --> 00:07:11,824
Ona je realna i neizbežna.

154
00:07:11,824 --> 00:07:15,055
Ne možete da je se oslobodite
prikazujući je iluzijom

155
00:07:15,055 --> 00:07:18,284
na način na koji to činite
sa drugim iluzijama.

156
00:07:18,284 --> 00:07:20,816
Dobro, druga karakteristika nam je

157
00:07:20,816 --> 00:07:23,281
pravila tolike probleme,

158
00:07:23,281 --> 00:07:25,463
a to je da sva naša svesna stanja

159
00:07:25,463 --> 00:07:28,427
imaju svoj kvalitativni karakter.

160
00:07:28,427 --> 00:07:30,823
Postoji nešto što se oseća
kao da pijete pivo

161
00:07:30,823 --> 00:07:33,777
što nije isti osećaj
kao pri plaćanju poreza

162
00:07:33,777 --> 00:07:36,845
ili pri slušanju muzike
i taj kvalitativni osećaj

163
00:07:36,845 --> 00:07:39,406
automatski proizvodi treću karakteristiku

164
00:07:39,406 --> 00:07:43,200
naime, svesna stanja
su po definiciji subjektivna

165
00:07:43,200 --> 00:07:46,155
u smislu da postoje jedino kroz iskustvo

166
00:07:46,155 --> 00:07:48,350
koje je doživeo neki čovek ili životinja,

167
00:07:48,350 --> 00:07:50,223
neko biće koje ih je doživelo.

168
00:07:50,223 --> 00:07:52,606
Možda ćemo moći da napravimo
svesnu mašinu.

169
00:07:52,606 --> 00:07:54,759
S obzirom da ne znamo
kako naš mozak to radi,

170
00:07:54,759 --> 00:07:58,894
nismo još u poziciji
da napravimo svesnu mašinu.

171
00:07:58,894 --> 00:08:01,669
Dobro, sledeća karakteristika svesti

172
00:08:01,669 --> 00:08:05,820
jeste njeno pojavljivanje
u objedinjenim svesnim poljima.

173
00:08:05,820 --> 00:08:08,176
Tako ja nemam samo uvid
u ljude ispred mene

174
00:08:08,176 --> 00:08:10,890
i u zvuk svog glasa
i u težinu mojih cipela

175
00:08:10,890 --> 00:08:13,065
u odnosu na pod, već mi se to pojavljuje

176
00:08:13,065 --> 00:08:16,547
kao deo jedinstvenog velikog svesnog polja

177
00:08:16,547 --> 00:08:18,563
koje se proteže napred i nazad.

178
00:08:18,563 --> 00:08:20,332
To je ključ razumevanja

179
00:08:20,332 --> 00:08:22,771
ogromne snage svesnog stanja.

180
00:08:22,771 --> 00:08:25,715
I to nismo u mogućnosti
da stvorimo u robotu.

181
00:08:25,715 --> 00:08:28,103
Razočarenje u robote
proizlazi iz činjenice

182
00:08:28,103 --> 00:08:30,295
da ne znamo kako da napravimo
svesnog robota,

183
00:08:30,295 --> 00:08:33,623
pa nemamo mašinu
koja bi to mogla da uradi.

184
00:08:33,623 --> 00:08:36,132
Sledeća osobina svesti

185
00:08:36,132 --> 00:08:39,247
posle ovog veličanstvenog
objedinjenog polja svesti,

186
00:08:39,247 --> 00:08:42,039
jeste njena uzročna funkcija
u našem ponašanju.

187
00:08:42,039 --> 00:08:45,242
Dao sam vam naučnu demonstraciju
dizanjem ruke,

188
00:08:45,242 --> 00:08:46,992
ali kako je to moguće?

189
00:08:46,992 --> 00:08:50,756
Kako je moguće da ta pomisao
u mom mozgu

190
00:08:50,756 --> 00:08:52,956
može da pomera materijalne objekte?

191
00:08:52,956 --> 00:08:54,322
Odgovoriću vam.

192
00:08:54,322 --> 00:08:56,093
Ne znamo detaljno da odgovorimo

193
00:08:56,093 --> 00:08:59,183
ali znamo osnovni deo odgovora, a to je

194
00:08:59,183 --> 00:09:01,476
postoji niz neuronskih nadražaja

195
00:09:01,476 --> 00:09:04,563
koji završavaju tamo gde se acetilholin

196
00:09:04,563 --> 00:09:07,384
luči na neuromotornoj ploči.

197
00:09:07,384 --> 00:09:10,199
Oprostite što se koristim
filozofskom terminologijom ovde,

198
00:09:10,199 --> 00:09:13,475
ali kada se izlučuje
na neuromotornoj ploči,

199
00:09:13,475 --> 00:09:16,073
mnogo lepih stvari se
dešava u jonskim kanalima

200
00:09:16,073 --> 00:09:18,167
i prokleta ruka se diže.

201
00:09:18,167 --> 00:09:20,291
Razmislite o tome što sam rekao.

202
00:09:20,291 --> 00:09:22,033
Jedan isti događaj,

203
00:09:22,033 --> 00:09:25,068
moja svesna odluka da podignem ruku

204
00:09:25,068 --> 00:09:27,863
ima nivo opisa pri kojem ima sve ove

205
00:09:27,863 --> 00:09:30,009
osećajne duhovne kvalitete.

206
00:09:30,009 --> 00:09:32,410
To je misao u mom mozgu, ali u isto vreme

207
00:09:32,410 --> 00:09:34,396
je on zauzet izlučivanjem acetilholina

208
00:09:34,396 --> 00:09:35,931
i radi razne druge stvari

209
00:09:35,931 --> 00:09:38,719
probijajući se iz motornog korteksa

210
00:09:38,719 --> 00:09:41,416
dole preko nervnih vlakana u ruci.

211
00:09:41,416 --> 00:09:45,232
To nam govori
da je naš tradicionalni rečnik

212
00:09:45,232 --> 00:09:48,616
pri raspravi o tim temama sasvim zastareo.

213
00:09:48,616 --> 00:09:51,873
Jedan isti događaj ima nivo opisa

214
00:09:51,873 --> 00:09:54,839
koji je neurobiološki i drugi nivo opisa

215
00:09:54,839 --> 00:09:57,030
koji je mentalni,
a radi se o istom događaju

216
00:09:57,030 --> 00:09:58,462
i tako priroda funkcioniše.

217
00:09:58,462 --> 00:10:02,171
Tako je moguće
da svest funkcioniše uzročno.

218
00:10:02,171 --> 00:10:05,030
Imajući to na umu

219
00:10:05,030 --> 00:10:08,097
i prolazeći kroz sve
različite karakteristike svesti,

220
00:10:08,097 --> 00:10:11,269
vratimo se da bismo odgovorili
na neke od ranijih prigovora.

221
00:10:11,269 --> 00:10:15,538
Pa, prvo sam rekao da svest ne postoji,
da je to iluzija.

222
00:10:15,538 --> 00:10:16,712
Na to sam već odgovorio.

223
00:10:16,712 --> 00:10:18,888
Mislim da to ne bi trebalo
da nas zabrinjava.

224
00:10:18,888 --> 00:10:22,092
Ali drugi prigovor ima neverovatan uticaj,

225
00:10:22,092 --> 00:10:23,936
i možda još postoji, a to je:

226
00:10:23,936 --> 00:10:27,127
"Ako svest postoji, to je nešto drugo.

227
00:10:27,127 --> 00:10:30,890
To je zaista digitalni kompjuterski
program koji se odvija u vašem mozgu

228
00:10:30,890 --> 00:10:33,395
i da bismo kreirali svest

229
00:10:33,395 --> 00:10:34,891
treba da imamo pravi program.

230
00:10:34,891 --> 00:10:36,431
I da, zaboravite na hardver.

231
00:10:36,431 --> 00:10:38,130
Bilo koji hardver će poslužiti

232
00:10:38,130 --> 00:10:41,160
pod uslovom da je dovoljno bogat
i stabilan da izvodi program."

233
00:10:41,160 --> 00:10:43,164
Znamo da je to pogrešno.

234
00:10:43,164 --> 00:10:46,173
Svako ko je razmišljao
o kompjuterima uopšte

235
00:10:46,173 --> 00:10:48,637
može videti da je pogrešno,
jer komputacija

236
00:10:48,637 --> 00:10:51,052
je definisana kao manipulacija simbolima

237
00:10:51,052 --> 00:10:54,716
o kojoj se obično razmišlja kao o nulama
i jedinicama, ali može svaki simbol.

238
00:10:54,716 --> 00:10:57,103
Dobijate algoritam
koji možete programirati

239
00:10:57,103 --> 00:11:00,210
u binarnom kodu,
a to je definišuća osobina

240
00:11:00,210 --> 00:11:02,261
kompjuterskog programa.

241
00:11:02,261 --> 00:11:06,144
Ali znamo da je to čisto sintaktičko.
To je simbolično.

242
00:11:06,144 --> 00:11:10,159
Znamo da prava ljudska svest
ima nešto više od toga.

243
00:11:10,159 --> 00:11:13,352
Ima sadržaj osim sintakse.

244
00:11:13,352 --> 00:11:14,849
Ima semantiku.

245
00:11:14,849 --> 00:11:17,338
To sam tvrdio 30 -

246
00:11:17,338 --> 00:11:19,209
o bože, ne želim da razmišljam o tome -

247
00:11:19,209 --> 00:11:20,441
pre više od 30 godina,

248
00:11:20,441 --> 00:11:23,071
ali postoji dublji argument
u tome što sam vam rekao,

249
00:11:23,071 --> 00:11:25,504
i ukratko ću vam ga reći,

250
00:11:25,504 --> 00:11:30,093
to je da svest stvara od posmatrača
nezavisnu stvarnost.

251
00:11:30,093 --> 00:11:33,581
Ona stvara stvarnost novca,
vlasništva, vlade,

252
00:11:33,581 --> 00:11:37,553
braka, CERN konferencija,

253
00:11:37,553 --> 00:11:40,172
koktel prijema i letnjih odmora

254
00:11:40,172 --> 00:11:42,921
i to su sve tvorevine svesti.

255
00:11:42,921 --> 00:11:45,756
Njihovo postojanje je
zavisno od posmatrača.

256
00:11:45,756 --> 00:11:49,259
Samo od činilaca svesti zavisi
da je parče papira

257
00:11:49,259 --> 00:11:52,106
novac ili gomila zgrada univerzitet.

258
00:11:52,106 --> 00:11:55,980
Zapitajte se o komputaciji.

259
00:11:55,980 --> 00:11:59,649
Da li je to apsolutno, kao što je sila
i masa i gravitacijska privlačnost?

260
00:11:59,649 --> 00:12:01,781
Ili da li je relativno
zavisno od posmatrača?

261
00:12:01,781 --> 00:12:05,308
Pa, neke komputacije su unutarnje.

262
00:12:05,308 --> 00:12:07,219
Saberem 2 plus 2 da dobijem 4.

263
00:12:07,219 --> 00:12:09,790
To se dešava bez obzira
na to šta ko misli.

264
00:12:09,790 --> 00:12:12,279
Ali kada izvučem svoj džepni kalkulator

265
00:12:12,279 --> 00:12:16,061
koji obavi kalkulaciju,
jedini unutarnji fenomen

266
00:12:16,061 --> 00:12:19,236
je električno kolo i njegovo ponašanje.

267
00:12:19,236 --> 00:12:21,000
To je jedini apsolutni fenomen.

268
00:12:21,000 --> 00:12:23,428
Sve ostalo sami tumačimo.

269
00:12:23,428 --> 00:12:27,269
Komputacija postoji samo
u odnosu prema svesti.

270
00:12:27,269 --> 00:12:30,044
Ili činilac svesti izvodi komputaciju

271
00:12:30,044 --> 00:12:33,687
ili ima deo mašinerije koja dopušta
matematičku interpretaciju.

272
00:12:33,687 --> 00:12:36,755
To ne znači da je komputacija proizvoljna.

273
00:12:36,755 --> 00:12:39,203
Potrošio sam dosta novca na taj hardver.

274
00:12:39,203 --> 00:12:41,349
Ali imamo ovu stalnu zabunu

275
00:12:41,349 --> 00:12:46,070
između objektivnosti i subjektivnosti
kao svojstava stvarnosti

276
00:12:46,070 --> 00:12:49,998
i objektivnosti i subjektivnosti
kao svojstava tvrdnji.

277
00:12:49,998 --> 00:12:53,164
I suština ovog dela mog izlaganja je ovo:

278
00:12:53,164 --> 00:12:56,815
možete imati potpuno objektivnu nauku,

279
00:12:56,815 --> 00:12:59,727
nauku s objektivnim tvrdnjama,

280
00:12:59,727 --> 00:13:03,157
o domenu čije je postojanje subjektivno,

281
00:13:03,157 --> 00:13:06,392
čije postojanje je u ljudskom mozgu

282
00:13:06,392 --> 00:13:08,531
sastavljeno od subjektivnih stanja oseta

283
00:13:08,531 --> 00:13:10,216
ili osećanja ili budnosti.

284
00:13:10,216 --> 00:13:14,553
Zato prigovor da ne možete
imati objektivnu nauku o svesti

285
00:13:14,553 --> 00:13:18,761
jer je ona subjektivna,
a nauka je objektivna, jeste igra reči.

286
00:13:18,761 --> 00:13:21,470
To je loša igra reči
o objektivnosti i subjektivnosti.

287
00:13:21,470 --> 00:13:23,794
Možete objektivno tvrditi

288
00:13:23,794 --> 00:13:27,836
o domenu koji je po prirodi subjektivan

289
00:13:27,836 --> 00:13:29,529
i to je ono što rade neurobiolozi.

290
00:13:29,529 --> 00:13:31,899
Imate pacijente koji imaju bolove,

291
00:13:31,899 --> 00:13:34,588
i pokušavate da dobijete
objektivnu nauku o tome.

292
00:13:34,588 --> 00:13:36,780
Obećao sam da ću opovrgnuti
tvrdnje tih ljudi,

293
00:13:36,780 --> 00:13:38,235
i nemam previše vremena

294
00:13:38,235 --> 00:13:40,143
ali dozvolite mi da opovrgnem još par.

295
00:13:40,143 --> 00:13:42,378
Rekao sam da bi bihejviorizam
trebalo da bude

296
00:13:42,378 --> 00:13:45,667
jedna od velikih sramota
naše intelektualne kulture,

297
00:13:45,667 --> 00:13:48,560
jer je odbačen u momentu
čim o tome razmišljamo.

298
00:13:48,560 --> 00:13:51,417
Vaša mentalna stanja su
identična sa vašim ponašanjem?

299
00:13:51,417 --> 00:13:54,568
Pa razmislite o razlici
između osećaja bola

300
00:13:54,568 --> 00:13:56,271
i angažovanja u bolnom ponašanju.

301
00:13:56,271 --> 00:13:58,779
Neću demonstrirati bolno ponašanje,
ali mogu vam reći

302
00:13:58,779 --> 00:14:00,268
da nemam nikakve bolove sada.

303
00:14:00,268 --> 00:14:04,218
Dakle to je očigledna greška.
Zašto su tako pogrešili?

304
00:14:04,218 --> 00:14:06,572
Greška je u tome -
i možete se vratiti i pročitati

305
00:14:06,572 --> 00:14:09,151
literaturu o tome,
možete to videti svaki put iznova -

306
00:14:09,151 --> 00:14:12,707
oni misle da ako prihvatite
neizbežno postojanje

307
00:14:12,707 --> 00:14:15,502
svesti, odustajete od nauke.

308
00:14:15,502 --> 00:14:18,573
Odustajete od 300 godina ljudskog progresa

309
00:14:18,573 --> 00:14:20,322
i ljudske nade i svega ostalog.

310
00:14:20,322 --> 00:14:23,222
A poruka s kojom vas želim ostaviti

311
00:14:23,222 --> 00:14:25,665
je da svest mora postati prihvaćena

312
00:14:25,665 --> 00:14:28,153
kao izvorni biološki fenomen

313
00:14:28,153 --> 00:14:30,620
i utoliko predmet naučnih analiza

314
00:14:30,620 --> 00:14:32,580
kao i bilo koji drugi fenomen u biologiji

315
00:14:32,580 --> 00:14:34,734
ili što se toga tiče, u ostatku nauke.

316
00:14:34,734 --> 00:14:36,116
Hvala vam mnogo.

317
00:14:36,116 --> 00:14:41,609
(Aplauz)