WEBVTT

00:00:07.238 --> 00:00:09.119
Cách đây 2,300 năm,

00:00:09.119 --> 00:00:11.701
những nhà cầm quyền ở Alexandria
đã tiến hành thực hiện

00:00:11.701 --> 00:00:14.186
một trong những mục tiêu 
táo bạo nhất của nhân loại:

00:00:14.196 --> 00:00:18.590
thu thập tất cả kiến thức trên thế giới
gom dưới một "mái nhà"

00:00:18.590 --> 00:00:19.824
Ở giai đoạn đầu,

00:00:19.824 --> 00:00:23.623
thư viện Alexandria lưu trữ số lượng 
cực lớn những cuộn giấy chỉ thảo

00:00:23.623 --> 00:00:27.157
và thu hút những người Hy Lạp
với khối óc vĩ đại nhất thế giới.

00:00:27.157 --> 00:00:31.697
Nhưng cuối thế kỷ thứ năm sau Công nguyên
Thư viện vĩ đại đã biến mất.

00:00:31.697 --> 00:00:35.227
Nhiều người tin rằng nó đã bị phá huỷ
bởi một trận hoả hoạn tàn khốc.

00:00:35.227 --> 00:00:39.483
Sự thật về việc xây dựng và suy tàn
của Thư viện còn phức tạp hơn nhiều.

NOTE Paragraph

00:00:39.483 --> 00:00:42.776
Ý tưởng về việc xây dựng Thư viện này
là từ Alexander Đại Đế.

00:00:42.776 --> 00:00:45.038
Sau củng cố sự nghiệp
của một nhà chinh phạt,

00:00:45.038 --> 00:00:47.846
người học trò cũ của Aristotle 
chuyển hướng mục tiêu

00:00:47.846 --> 00:00:52.524
sang việc xây dựng một đế chế tri thức
với trung tâm tại thành phố mang tên mình.

00:00:52.524 --> 00:00:54.732
Ông qua đời trước khi công trình 
được bắt đầu,

00:00:54.732 --> 00:00:57.005
nhưng người kế nhiệm ông, 
vua Ptolemy Đệ Nhất,

00:00:57.005 --> 00:01:01.354
thừa hành kế hoạch của Alexander
cho việc xây dựng Viện Hàn Lâm.

NOTE Paragraph

00:01:01.354 --> 00:01:03.740
Toạ lạc ngay quận hoàng gia của thành phố,

00:01:03.740 --> 00:01:05.266
Thư viện Alexandria

00:01:05.266 --> 00:01:08.075
có lối kiến trúc
với những cột Hellenistic khổng lồ,

00:01:08.075 --> 00:01:09.990
những ảnh hưởng
của người Ai Cập bản địa,

00:01:09.990 --> 00:01:15.061
sự pha trộn độc đáo của cả 2, không còn
tài liệu lưu trữ nào về kiến trúc của nó.

00:01:15.061 --> 00:01:20.089
Chúng ta đều biết rằng nó có giảng đường,
phòng học, và, dĩ nhiên, những kệ sách.

00:01:20.089 --> 00:01:21.958
Khi vừa được hoàn thành,

00:01:21.958 --> 00:01:26.441
Ptolemy Đệ Nhất đã thu thập đầy những 
cuộn giấy chỉ thảo tiếng Hy Lạp và Ai Cập.

00:01:26.441 --> 00:01:30.842
Ông mời các học giả đến sinh sống, 
nghiên cứu ở Alexandria bằng tiền của mình

00:01:30.842 --> 00:01:34.490
Thư viện phát triển là nhờ sự đóng góp
những bản thảo chép tay của họ,

00:01:34.490 --> 00:01:39.695
nhưng nhà cầm quyền Alexandria vẫn muốn
có bản sao của toàn bộ sách trên thế giới.

NOTE Paragraph

00:01:39.695 --> 00:01:44.332
May mắn thay, Alexandria là trung tâm các
chuyến tàu chu du xuyên Địa Trung Hải.

00:01:44.332 --> 00:01:49.041
Ptolemy Đệ Tam thi hành chính sách thủ đắc
yêu cầu những tàu cập bến Alexandria

00:01:49.041 --> 00:01:51.943
phải cung cấp cho chính quyền 
sách của họ cho việc sao chép.

00:01:51.943 --> 00:01:55.080
Những Thư lại của Thư viện
chép lại những văn bản này,

00:01:55.080 --> 00:01:58.553
họ giữ lại bản gốc,
và gửi trả bản sao về những con tàu.

00:01:58.553 --> 00:02:02.094
Những kẻ săn sách thuê
cũng lùng sục khắp Địa Trung Hải

00:02:02.094 --> 00:02:03.912
để tìm những ấn bản mới,

00:02:03.912 --> 00:02:07.075
những nhà cầm quyền ở Alexandria
đã toan xoá sổ đối thủ cạnh tranh

00:02:07.075 --> 00:02:12.173
với việc ngưng xuất khẩu giấy papyrus của
Ai Cập dùng chế tạo cuộn giấy chỉ thảo.

NOTE Paragraph

00:02:12.173 --> 00:02:16.274
Những nỗ lực này đã mang về hàng trăm ngàn
cuốn sách cho Alexandria.

00:02:16.274 --> 00:02:17.825
Với sự phát triển của Thư viện,

00:02:17.825 --> 00:02:21.856
nó trở thành nơi có thể tìm kiếm thông tin
trên nhiều danh mục nhất từ trước đến nay,

00:02:21.856 --> 00:02:26.689
những cũng khó khăn hơn cho việc tìm kiếm 
thông tin ở những mục cụ thể.

00:02:26.689 --> 00:02:32.059
May mắn thay, học giả Callimachus 
xứ Cyrene đã đưa ra giải pháp,

00:02:32.059 --> 00:02:33.851
tạo ra bộ thư mục pinakes,

00:02:33.851 --> 00:02:37.388
là bộ thư mục gồm 120 cuộn giấy chỉ thảo
tổng kê tất cả sách vở ở Thư viện,

00:02:37.388 --> 00:02:39.307
là bộ thư mục đầu tiên của Thư viện.

NOTE Paragraph

00:02:39.307 --> 00:02:40.745
nhờ bộ thư mục pinakes này,

00:02:40.745 --> 00:02:44.038
mà càng có nhiều người có thể tiếp cận 
được nguồn kiến thức khổng lồ.

00:02:44.038 --> 00:02:46.721
Họ đã có những khám phá đáng ngạc nhiên.

00:02:46.721 --> 00:02:49.414
1,600 năm trước khi Colombus 
giong buồm ra khơi,

00:02:49.414 --> 00:02:52.732
Nhà toán học Eratosthenes không chỉ biết
rằng trái đất hình cầu,

00:02:52.732 --> 00:02:55.234
mà còn tính được chu vi
và đường kính trái đất

00:02:55.234 --> 00:02:57.728
chỉ trong vài dặm sai lệch
so với kích thước thực tế.

00:02:57.728 --> 00:03:01.330
Heron xứ Alexandria đã chế tạo
động cơ hơi nước đầu tiên trên thế giới

00:03:01.330 --> 00:03:03.205
mà tận 1,000 năm sau

00:03:03.205 --> 00:03:06.638
nó cuối cùng được phát minh lại
trong thời kỳ Cách mạng Công nghiệp.

00:03:06.638 --> 00:03:13.685
Khoảng 300 năm sau khi được xây dựng
năm 283 TCN, thư viện đạt sự hưng thịnh.

NOTE Paragraph

00:03:13.685 --> 00:03:19.211
Nhưng sau đó, vào năm 48 TCN,
Julius Caesar khi vây hãm Alexandria

00:03:19.211 --> 00:03:21.800
đã thiêu trụi những con tàu trên bến cảng.

00:03:21.800 --> 00:03:26.827
Nhiều năm qua, các học giả tin là Thư viện
bị thiêu bởi ngọn lửa lan trong thành phố.

00:03:26.827 --> 00:03:29.804
Có thể ngọn lửa đã thiêu cháy 
phần lớn thư viện,

00:03:29.804 --> 00:03:32.135
nhưng chúng ta đều biết 
từ những ghi chép cổ đại:

00:03:32.135 --> 00:03:36.661
các học giả vẫn tiếp tục lui tới Thư viện
trong nhiều thế kỷ sau cuộc vây hãm.

00:03:36.661 --> 00:03:41.235
Sau cùng, Thư viện cũng dần biến mất cùng 
sự thay đổi của thành phố từ người Hy Lạp,

00:03:41.235 --> 00:03:42.266
đến người La Mã,

00:03:42.266 --> 00:03:43.172
người Công giáo,


00:03:43.172 --> 00:03:45.177
và cuối cùng là Hồi giáo.

00:03:45.177 --> 00:03:48.553
Mỗi nhà cầm quyền mới lại xem nguồn 
tư liệu của Thư viện như mối đe doạ

00:03:48.553 --> 00:03:50.786
hơn là cội nguồn niềm tự hào.

00:03:50.786 --> 00:03:52.882
Vào năm 415 sau Công nguyên,

00:03:52.882 --> 00:03:56.288
những nhà cầm quyền Công giáo đã 
truy giết nhà toán học Hypatia

00:03:56.288 --> 00:03:59.956
bởi những nghiên cứu của ông
về những bản thảo tiếng Hy Lạp cổ,

00:03:59.956 --> 00:04:02.379
điều mà họ cho là một sự báng bổ.

NOTE Paragraph

00:04:02.379 --> 00:04:06.653
Mặc dù Thư viện Alexandria và 
vô vàn các bản thảo của nó không còn nữa,

00:04:06.653 --> 00:04:09.855
nhưng chúng ta vẫn cố gắng tìm kiếm
những cách tốt nhất để thu thập,

00:04:09.855 --> 00:04:10.557
kết nối,

00:04:10.557 --> 00:04:12.506
và bảo tồn nguồn tri thức của chúng ta.

00:04:12.506 --> 00:04:14.737
Thông tin nhiều và sẵn có hơn vào ngày nay

00:04:14.737 --> 00:04:17.383
cùng những công nghệ tiên tiến 
để lưu trữ chúng,

00:04:17.383 --> 00:04:19.600
mặc dù chúng ta 
cũng không thể biết chắc rằng

00:04:19.600 --> 00:04:22.487
những thành tựu kỹ thuật số này
có khó bị phá huỷ hơn

00:04:22.487 --> 00:04:25.790
mực và những cuộn giấy chỉ thảo
của Alexandria hay không.

00:04:25.790 --> 00:04:29.406
Và ngay cả khi nguồn tri thức của chúng ta
được bảo vệ về mặt vật lý

00:04:29.406 --> 00:04:32.672
thì chúng vẫn phải chống chọi
nhiều hơn những tác động âm ỉ bên trong

00:04:32.672 --> 00:04:34.869
điều đã xé tan Thư viện thành:

00:04:34.869 --> 00:04:36.252
nỗi sợ hãi tri thức,

00:04:36.252 --> 00:04:39.791
và niềm tin ngạo mạn
rằng quá khứ sẽ bị xoá bỏ.

00:04:39.791 --> 00:04:43.967
Sự khác biệt chính là, ngay lúc này,
chúng ta biết phải chuẩn bị cho điều gì.