1
00:00:07,220 --> 00:00:09,119
2300 lat temu

2
00:00:09,119 --> 00:00:11,801
władcy Aleksandrii
postanowili urzeczywistnić

3
00:00:11,801 --> 00:00:14,546
jedną z najśmielszych wizji ludzkości,

4
00:00:14,546 --> 00:00:18,590
zebranie wiedzy całego świata
pod jednym dachem.

5
00:00:18,590 --> 00:00:19,824
W czasach świetności

6
00:00:19,824 --> 00:00:23,623
Biblioteka Aleksandryjska
miała najliczniejszą kolekcję zwojów

7
00:00:23,623 --> 00:00:27,157
i przyciągała najtęższe umysły
greckiego świata.

8
00:00:27,157 --> 00:00:31,877
Pod koniec V wieku naszej ery
wielka Biblioteka zniknęła.

9
00:00:31,877 --> 00:00:35,227
Przez lata sądzono,
że zniszczył ją katastrofalny pożar.

10
00:00:35,227 --> 00:00:39,773
Prawda na temat powstania i upadku
Biblioteki jest dużo bardziej złożona.

11
00:00:39,773 --> 00:00:42,776
Pomysł założenia biblioteki
pochodził od Aleksandra Wielkiego.

12
00:00:42,776 --> 00:00:45,038
Po ugruntowaniu swojej władzy

13
00:00:45,038 --> 00:00:47,846
były student Arystotelesa skupił uwagę

14
00:00:47,846 --> 00:00:52,524
na budowie imperium wiedzy
w mieście nazwanym jego imieniem.

15
00:00:52,524 --> 00:00:54,732
Zmarł, zanim rozpoczęto budowę,

16
00:00:54,732 --> 00:00:56,745
ale Ptolemeusz I, jego następca,

17
00:00:56,745 --> 00:01:01,354
zrealizował projekt muzeum
i biblioteki autorstwa Aleksandra.

18
00:01:01,354 --> 00:01:03,740
Usytuowana w królewskiej dzielnicy miasta

19
00:01:03,740 --> 00:01:05,266
Biblioteka Aleksandryjska

20
00:01:05,266 --> 00:01:08,105
miała zapewne wielkie
hellenistyczne kolumny,

21
00:01:08,105 --> 00:01:09,940
nosiła ślady wpływów rodzimego Egiptu

22
00:01:09,940 --> 00:01:15,061
albo była unikalnym połączeniem obu,
ale nie przetrwały żadne opisy.

23
00:01:15,061 --> 00:01:20,089
Wiemy, że miała sale wykładowe,
lekcyjne i, oczywiście, półki.

24
00:01:20,089 --> 00:01:21,958
Gdy budowla była gotowa,

25
00:01:21,958 --> 00:01:26,441
Ptolemeusz I zapełniał ją zwojami,
głównie greckimi i egipskimi.

26
00:01:26,441 --> 00:01:30,842
Na swój koszt zaprosił
do Aleksandrii uczonych,

27
00:01:30,842 --> 00:01:34,490
których manuskrypty
powiększały zbiory Biblioteki,

28
00:01:34,490 --> 00:01:39,785
ale władcy Aleksandrii wciąż chcieli
kopii książek całego świata.

29
00:01:39,785 --> 00:01:44,432
Szczęśliwie, Aleksandria była węzłem dla
statków płynących przez Morze Śródziemne.

30
00:01:44,432 --> 00:01:49,501
Od statków cumujących w Aleksandrii
Ptolemeusz III wymagał

31
00:01:49,501 --> 00:01:51,943
przekazania książek do skopiowania.

32
00:01:51,943 --> 00:01:55,080
Po przepisaniu tekstu biblioteczny skryba

33
00:01:55,080 --> 00:01:58,553
zatrzymywał oryginał,
a kopię zwracał na statek.

34
00:01:58,553 --> 00:02:02,094
Wynajęci łowcy książek
przeczesywali rejon śródziemnomorski

35
00:02:02,094 --> 00:02:03,912
w poszukiwaniu nowych tekstów,

36
00:02:03,912 --> 00:02:06,835
a władcy Aleksandrii
próbowali zmiażdżyć rywali,

37
00:02:06,835 --> 00:02:12,313
wstrzymując eksport egipskiego papirusu
używanego do produkcji zwojów.

38
00:02:12,313 --> 00:02:16,224
Ich wysiłki sprowadziły
do Aleksandrii setki tysięcy książek.

39
00:02:16,844 --> 00:02:18,185
Powiększająca się Biblioteka

40
00:02:18,185 --> 00:02:21,856
dała dostęp do informacji
na niespotykaną dotąd liczbę tematów,

41
00:02:21,856 --> 00:02:26,809
ale jednocześnie trudniej było
znaleźć informacje na wybrany temat.

42
00:02:26,809 --> 00:02:32,059
Na szczęście uczony Kallimach z Cyreny
rozwiązał ten problem,

43
00:02:32,059 --> 00:02:33,851
tworząc pinakes,

44
00:02:33,851 --> 00:02:37,238
katalog zbiorów Biblioteki
w postaci 120 ksiąg,

45
00:02:37,238 --> 00:02:39,307
pierwszy w swoim rodzaju.

46
00:02:39,307 --> 00:02:40,745
Tablice pinakes

47
00:02:40,745 --> 00:02:43,888
umożliwiały poruszanie się
po rosnącej kolekcji Biblioteki.

48
00:02:43,888 --> 00:02:46,721
Dokonano wtedy wielu niezwykłych odkryć.

49
00:02:46,721 --> 00:02:49,414
1600 lat przed wyprawą Kolumba

50
00:02:49,414 --> 00:02:52,732
Eratostenes nie tylko wiedział,
że Ziemia jest okrągła,

51
00:02:52,732 --> 00:02:55,234
ale obliczył jej obwód i średnicę

52
00:02:55,234 --> 00:02:57,728
z dokładnością do kilku kilometrów.

53
00:02:57,728 --> 00:03:01,330
Heron z Aleksandrii stworzył
pierwszy silnik parowy

54
00:03:01,330 --> 00:03:02,825
ponad tysiąc lat

55
00:03:02,825 --> 00:03:06,638
przed wynalezieniem go na nowo
w czasie rewolucji przemysłowej.

56
00:03:06,638 --> 00:03:13,685
Założona w 283 roku przed naszą erą
Biblioteka kwitła jeszcze około 300 lat,

57
00:03:13,685 --> 00:03:19,211
ale w 48 roku przed naszą erą
Cezar zaczął oblężenie Aleksandrii,

58
00:03:19,211 --> 00:03:21,800
podpalając statki w porcie.

59
00:03:21,800 --> 00:03:26,827
Całe lata uczeni sądzili, że Biblioteka
spłonęła wtedy w pożarze miasta.

60
00:03:26,827 --> 00:03:30,314
Możliwe, że pożar zniszczył
część rozrastającej się kolekcji,

61
00:03:30,314 --> 00:03:32,135
ale z pism starożytnych wynika,

62
00:03:32,135 --> 00:03:36,661
że jeszcze całe stulecia po oblężeniu
uczeni odwiedzali Bibliotekę.

63
00:03:36,661 --> 00:03:41,235
Biblioteka zaczęła powoli znikać,
gdy miasto przechodziło z rąk greckich

64
00:03:41,235 --> 00:03:42,266
w rzymskie,

65
00:03:42,266 --> 00:03:43,172
chrześcijańskie,

66
00:03:43,172 --> 00:03:45,177
a w końcu muzułmańskie.

67
00:03:45,177 --> 00:03:48,323
Kolejni władcy widzieli
zbiory jako zagrożenie,

68
00:03:48,323 --> 00:03:50,786
a nie źródło dumy.

69
00:03:50,786 --> 00:03:52,882
W 415 roku naszej ery

70
00:03:52,882 --> 00:03:56,288
chrześcijańscy przywódcy
przyczynili się do zamordowania Hypatii,

71
00:03:56,288 --> 00:03:59,956
matematyczki studiującej w Bibliotece
starożytne teksty greckie,

72
00:03:59,956 --> 00:04:02,739
uważane przez nich za bluźniercze.

73
00:04:02,739 --> 00:04:06,903
Chociaż Biblioteka Aleksandryjska i jej
niezliczone zbiory dawno nie istnieją,

74
00:04:06,903 --> 00:04:09,625
wciąż szukamy najlepszego
sposobu gromadzenia,

75
00:04:09,625 --> 00:04:10,557
udostępniania

76
00:04:10,557 --> 00:04:12,646
i przechowywania wiedzy.

77
00:04:12,646 --> 00:04:14,737
Mamy dostęp do większej ilości informacji

78
00:04:14,737 --> 00:04:17,383
i zaawansowaną technologię
ich przechowywania,

79
00:04:17,383 --> 00:04:19,040
choć nie mamy pewności,

80
00:04:19,040 --> 00:04:22,487
że archiwa cyfrowe będą
bardziej odporne na zniszczenie

81
00:04:22,487 --> 00:04:25,790
niż atrament i zwoje Aleksandrii.

82
00:04:25,790 --> 00:04:29,456
Nawet jeśli nasze zasoby wiedzy
są fizycznie zabezpieczone,

83
00:04:29,456 --> 00:04:32,672
i tak będą musiały 
odeprzeć podstępne siły,

84
00:04:32,672 --> 00:04:35,009
jakie zburzyły Bibliotekę,

85
00:04:35,009 --> 00:04:36,252
czyli obawę przed wiedzą

86
00:04:36,252 --> 00:04:39,871
i aroganckie przekonanie,
że przeszłość jest bezwartościowa.

87
00:04:39,871 --> 00:04:43,967
Jednak tym razem wiemy,
na co się przygotować.