WEBVTT

00:00:07.238 --> 00:00:09.119
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၂၃၀၀ ခန့်က

00:00:09.119 --> 00:00:11.801
Alexandria နယ် ရဲ့ အုပ်ချုပ်သူများက

00:00:11.801 --> 00:00:14.196
လူသားလိုအပ်ချက်တခုကို ဖြည့်ဖို့ 
ကြိုးစားခဲ့ကြပါတယ်

00:00:14.196 --> 00:00:18.590
ကမ္ဘာပေါ်က အသိပညာအားလုံးကို တစ်နေရာထဲ 
စုစည်းဖို့ပါ။

00:00:18.590 --> 00:00:19.824
အဓိကအားဖြင့်

00:00:19.824 --> 00:00:23.623
Alexandria စာကြည့်တိုက်အနေနဲ့
ပုရပိုက်ပေါင်းများစွာ သိမ်းဆည်းခဲ့ပြီး

00:00:23.623 --> 00:00:27.157
ဂရိခေတ်ရဲ့ ဉာဏ်ကြီးရှင်တွေကို 
ဆွဲဆောင်ခဲ့ပါတယ်

00:00:27.157 --> 00:00:31.697
ဒါပေမဲ့ ၅ ရာစု အကုန်မှာ
စာကြည့်တိုက်ကြီးတခုလုံး ဖျက်စီးခံခဲ့ရတယ်။

00:00:31.697 --> 00:00:35.227
အများစု က မီးလောင်တိုက်သွင်းခံခဲ့ရတယ်လို့
ယုံကြည်ခဲ့ကြပါတယ်။

00:00:35.227 --> 00:00:39.483
စာကြည့်တိုက် တိုးတက်ချိန်၊ကျဆုံးချိန် ရဲ့
အမှန်တရားက ရှုပ်ထွေးလှပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:00:39.483 --> 00:00:42.776
စာကြည့်တိုက် ဆိုတဲ့ အကြံဉာဏ်က 
အလက်ဇန်းဒါးဘုရင် ဆီက ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။

00:00:42.776 --> 00:00:45.038
သူ့ကိုယ်သူ အုပ်ချုပ်သူ အဖြစ် 
ကြေညာအပြီးမှာ

00:00:45.038 --> 00:00:47.846
Aristotle ရဲ့ တပည့်ရင်းဖြစ်သူ ဘုရင်ဟာ

00:00:47.846 --> 00:00:52.524
သူ့နယ် မှာ ပညာရပ်ဝန်းတခုကို တည်ဆောက်ဖို့ 
အာရုံစိုက်ခဲ့တယ်

00:00:52.524 --> 00:00:54.732
တည်ဆောက်မှု မစတင်ခင်မှာ
သူ သေဆုံးသွားခဲ့ပေမဲ့

00:00:54.732 --> 00:00:56.745
သူ့နောက် ဆက်ခံသူ 
Ptolemy ဘုရင် ၁ က

00:00:56.745 --> 00:01:01.354
ပြတိုက်နဲ့ စာကြည့်တိုက်အတွက် 
အလက်ဇန်းဒါးရဲ့ အစီအစဉ်ကို ဆက်လုပ်ခဲ့တယ်။

NOTE Paragraph

00:01:01.354 --> 00:01:03.740
မြို့တော်ရဲ့ အချက်အချာနေရာမှာ 
တည်ရှိတဲ့

00:01:03.740 --> 00:01:05.266
Ptolemy စာကြည့်တိုက် ကို

00:01:05.266 --> 00:01:08.105
ကြီးမားတဲ့ Hellenistic လက်ရာ
ကျောက်တိုင်တွေ

00:01:08.105 --> 00:01:10.100
ခေတ်ဟောင်း အီဂျစ်ရိုးရာ လွှမ်းမိုးမှုတွေ

00:01:10.100 --> 00:01:15.061
ဒီပေါင်းစပ်မှုတွေကြောင့် 
ဗိသုကာလက်ရာ က သြဇာကြီးမားခဲ့တယ်။

00:01:15.061 --> 00:01:20.089
၎င်းမှာ ဟောပြောခန်းမကြီးတွေ၊ စာသင်ခန်းတွေ
နဲ့အတူ စာအုပ်စင်ကြီးတွေ ပါဝင်ပါတယ်။

00:01:20.089 --> 00:01:21.958
အဆောက်အဦး တည်ဆောက်ပြီးပြီးချင်းမှာ

00:01:21.958 --> 00:01:26.441
Ptolemy ဘုရင် ၁ ဟာ ရှေးဟောင်းဂရိ နဲ့
အီဂျစ်ရှေးစာလိပ်တွေကို စတင်စုဆောင်းခဲ့တယ်

00:01:26.441 --> 00:01:30.842
ဘုရင့်ထောက်ပံ့မှုစရိတ်နဲ့ ပညာတော်သင်တွေကို
Alexandria မှာ နေထိုင်ပညာသင်စေခဲ့တယ်။

00:01:30.842 --> 00:01:34.490
သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်စာပေတွေကြောင့်
စာကြည်တိုက် က ဖွံ့ဖြိုးလာပါတယ်၊

00:01:34.490 --> 00:01:39.695
ဒါပေမဲ့ အုပ်ချုပ်သူတွေအနေနဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးက
စာအုပ်တိုင်းရဲ့မိတ္တူတွေ လိုချင်နေတုန်းပါ။

NOTE Paragraph

00:01:39.695 --> 00:01:44.332
ကံကောင်းစွာနဲ့ Alexandria မြို့မှာ
မြေထဲပင်လယ် ဆိပ်ကမ်း ရှိခဲ့တယ်။

00:01:44.332 --> 00:01:49.201
Ptolemy ဘုရင် ၃ လက်ထက်မှာ 
အဲဒီဆိပ်ကမ်းကပ် သင်္ဘောတွေအတွက်

00:01:49.201 --> 00:01:51.943
မိတ္တူကူးဖို့စာအုပ်တွေယူခဲ့ရမယ့် 
မူဝါဒကို ထုတ်ခဲ့တယ်။

00:01:51.943 --> 00:01:55.080
စာကြည့်တိုက်က စာတွေကို 
မိတ္တူပွားပြီးးတဲ့အခါ

00:01:55.080 --> 00:01:58.553
မူရင်းတွေကို သိမ်းထားပြီး မိတ္တူတွေကို 
သင်္ဘောတွေဆီ ပြန်ပေးခဲ့တယ်

00:01:58.553 --> 00:02:02.094
ကြေးစားစာအုပ်မုဆိုးတွေကလဲ
မြေထဲပင်လယ် တလျှောက်

00:02:02.094 --> 00:02:03.912
စာအုပ်စာပေ အသစ်တွေ ရှာဖွေခဲ့ကြပြီး

00:02:03.912 --> 00:02:06.735
Alexandria ရဲ့ အုပ်ချုပ်သူတွေက 
ပြိုင်ဘက်တွေကို အလဲထိုးဖို့

00:02:06.735 --> 00:02:12.173
ပုရပိုက်ပြုလုပ်ရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ အီဂျစ် 
papyrus အချပ်များကို ရပ်တန့်ခဲ့ပါတယ်

NOTE Paragraph

00:02:12.173 --> 00:02:16.274
ဒီတွန်းအားတွေကြောင့် စာအုပ်သန်းချီကို
Alexandria ဆီသို့ ယူဆောင်လာနိုင်ခဲ့တယ်။

00:02:16.274 --> 00:02:17.825
စာကြည့်တိုက် ဖွံ့ဖြိုးတာနှင့်မျှ

00:02:17.825 --> 00:02:21.856
သတင်းအချက်အလက်တွေကို အရင်ကထက်
ပိုမိုလွယ်ကူစွာ ရှာဖွေနိုင်လာတယ်။

00:02:21.856 --> 00:02:26.689
ဒါပေမဲ့ အသေးစိတ်အကြောင်းအရာများကို 
အတိအကျ အလွယ်တကူရှာဖွေဖို့ ခက်ခဲနေဆဲပါ။

00:02:26.689 --> 00:02:31.599
ကံကောင်းစွာနဲ့ Cyrene မှ Callimachus
ပညာတော်သင်တဦးက

00:02:31.599 --> 00:02:33.851
ဇယားချပ်များ ဖန်တီး၍ ဖြေရှင်းရန်
ကြိုးစားခဲ့တယ်၊

00:02:33.851 --> 00:02:37.238
စာကြည့်တိုက်အချက်အလက်များပါဝင်သော
စာရင်းစာအုပ်တွဲပေါင်း ၁၂၀ သည်

00:02:37.238 --> 00:02:39.307
ဖြေရှင်းနည်း၏ လမ်းစ ဖြစ်ခဲ့သည်

NOTE Paragraph

00:02:39.307 --> 00:02:40.745
စာရင်းဇယားများကိုအသုံးပြုပြီး

00:02:40.745 --> 00:02:43.888
စာကြည့်တိုက်၏ စုဆောင်းမှုများကို
မည်သူမဆို ရှာဖွေနိုင်လာသည်။

00:02:43.888 --> 00:02:46.721
သူတို့ အံ့သြဖွယ် ရှာဖွေမှုအသစ်များ
ပြုလုပ်နိုင်လာခဲ့သည်။

00:02:46.721 --> 00:02:49.414
Columbus ရွက်မလွှင့်ခင် 
နှစ်ပေါင်း ၁၆၀၀ ခန့်က

00:02:49.414 --> 00:02:52.732
Eratosthenes သည် ကမ္ဘာကြီး
လုံးဝန်းသည်ဟု မယုံကြည်ခဲ့ပါ၊

00:02:52.732 --> 00:02:55.234
သို့သော် ၎င်း၏အဝန်းနှင့်အချင်း ကို 


00:02:55.234 --> 00:02:57.618
တကယ့်အရွယ်အစား၏ မိုင်အနည်းငယ်အထိ
တွက်ချက်ခဲ့သည်။

00:02:57.618 --> 00:03:00.920
Alexandria မှ Heron လို့နာမည်ကြီးသူက
ကမ္ဘာ့ပထမဆုံးရေနွေးငွေ့အင်ဂျင်ကို

00:03:00.920 --> 00:03:03.595
စက်မှုတော်လှန်ရေးအတွင်း ကျမှ
ပြန်တီထွင်နိုင်ခဲ့ကြသည်ထက်

00:03:03.595 --> 00:03:06.638
နှစ် ၁၀၀၀ ကျော် စောပြီး တီထွင်
ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

00:03:06.638 --> 00:03:13.685
ဘီစီ ၂၈၃ မှတည်ထောင်ပြီး နှစ် ၃၀၀ အတွင်း
စာကြည့်တိုက် အရှိန်အဟုန်ဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့သည်။

NOTE Paragraph

00:03:13.685 --> 00:03:19.211
သို့သော် ဘီစီ ၄၈တွင် Julius Caesar မှ
Alexandria နယ်ကို စီးနင်းသိမ်းပိုက်ပြီး

00:03:19.211 --> 00:03:21.800
ဆိပ်ကမ်းရှိ သင်္ဘောများကို မီးရှို့ခဲ့သည်။

00:03:21.800 --> 00:03:26.827
နှစ်များစွာ ပညာတော်သင်များက စာကြည့်တိုက်
မြို့နှင့်အတူ မီးရှို့ခံခဲ့ရသည် ယုံခဲ့သည်။

00:03:26.827 --> 00:03:30.314
မီးသည် မြို့၏အရေးကြီးနေရာများကို 
ဖျက်စီးသည်မှာ ဖြစ်နိုင်သော်လည်း

00:03:30.314 --> 00:03:32.135
ရှေးဟောင်းစာများအရ ပညာတော်သင်များသည်

00:03:32.135 --> 00:03:36.661
တိုက်ခိုက်မှုအပြီး ရာစုနှစ်များစွာထိ 
စာကြည်တိုက်တွင် ဆက်လေ့လာခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

00:03:36.661 --> 00:03:41.235
အဆုံးတွင် စာကြည့်တိုက်သည် 
ဂရိ မှ ရောမခေတ်အပြောင်းတွင် တဖြည်းဖြည်း

00:03:41.235 --> 00:03:42.266
ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည်။

00:03:42.266 --> 00:03:43.172
ထို့နောက် ခရစ်ယာန်

00:03:43.172 --> 00:03:45.177
နှင့် မူစလင်များ လက်ထဲတွင် ပျက်စီးခဲ့သည်။

00:03:45.177 --> 00:03:48.323
အုပ်ချုပ်သူအဆက်ဆက်သည် ၎င်းတည်ရှိမှုကို
ဂုဏ်ယူစရာ အရင်းအမြစ်တခုထက်

00:03:48.323 --> 00:03:50.786
အနှောက်အယှက်အဖြစ်သာ မြင်ခဲ့ကြသည်

00:03:50.786 --> 00:03:52.882
ခရစ်နှင် ၄၁၅ တွင်

00:03:52.882 --> 00:03:56.288
ခရစ်ယာန်အုပ်ချုပ်သူများသည် Hypatia ဆိုသူ 
သင်္ချာပညာရှင်တဦးကို

00:03:56.288 --> 00:03:59.956
စာကြည့်တိုက်မှ ရှေးဟောင်းဂရိစာများလေ့လာမှု
ကြောင့် ဘာသာမဲ့အရိုင်းအစိုင်းအဖြစ်

00:03:59.956 --> 00:04:02.379
သတ်မှတ်ကာ သေဒဏ်စီရင်ခဲ့သည်။

NOTE Paragraph

00:04:02.379 --> 00:04:06.903
Alexandria စာကြည့်တိုက်နှင့် ၎င်း၏
မရေတွက်နိုင်သောစာများ ပျောက်သွားသည့်အခါ

00:04:06.903 --> 00:04:09.625
ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ အသိပညာများကို
ပြန်လည်စုဆောင်းရန်

00:04:09.625 --> 00:04:10.557
ပိုင်ဆိုင်ရန် နှင့်

00:04:10.557 --> 00:04:12.506
ထိန်းသိမ်းရန် အကောင်းဆုံးကြိုးစားကြရမည်။

00:04:12.506 --> 00:04:14.737
ယခုအခါ အချက်အလက်များကို
အလွယ်တကူ ရရှိနိုင်ပြီး

00:04:14.737 --> 00:04:17.383
၎င်းကို ထိန်းသိမ်းနိုင်သည့် အဆင့်မြင့်
နည်းပညာရှိသော်လဲ

00:04:17.383 --> 00:04:19.040
ကျွန်တော်တို့အနေဖြင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်

00:04:19.040 --> 00:04:22.487
ပိုင်ဆိုင်မှုများကို Alexandria ၏
မှင်နှင့်စာရွက်လိပ်များကဲ့သို့

00:04:22.487 --> 00:04:25.790
မပျက်စီးပဲ ရေရှည်ကာကွယ်ရန်မှာ
မသေချာပေ။

00:04:25.790 --> 00:04:29.406
ဒါ့အပြင် ကျွန်တော်တို့၏ အသိပညာရေချိန်သည်
ရုပ်ဝတ္ထုအရ လုံခြုံနိုင်သော်လည်း

00:04:29.406 --> 00:04:32.672
အတွင်းစိတ်အန္တရာယ်များကို ကာကွယ်ရဦးမည်။

00:04:32.672 --> 00:04:34.869
စာကြည့်တိုက်ကို တစ်စစီ 
ဖြစ်စေသောအကြောင်းများ

00:04:34.869 --> 00:04:36.252
ဖြစ်သော အသိပညာကိုကြောက်ခြင်း၊

00:04:36.252 --> 00:04:39.791
အတိတ်အကြောင်းများကို ခေတ်ကုန်နေပြီလို့ 
တစ်ဖက်စွန်းတွေးခြင်းများဖြစ်သည်။

00:04:39.791 --> 00:04:43.967
ကွာခြားချက်မှာ ဘယ်အရာကိုပြင်ဆင်ရမလဲဆိုတာ
ကျွန်တော်တို့ ယခု သိနေကြပါပြီ။