1
00:00:07,238 --> 00:00:09,119
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၂၃၀၀ ခန့်က

2
00:00:09,119 --> 00:00:11,801
Alexandria နယ် ရဲ့ အုပ်ချုပ်သူများက

3
00:00:11,801 --> 00:00:14,196
လူသားလိုအပ်ချက်တခုကို ဖြည့်ဖို့ 
ကြိုးစားခဲ့ကြပါတယ်

4
00:00:14,196 --> 00:00:18,590
ကမ္ဘာပေါ်က အသိပညာအားလုံးကို တစ်နေရာထဲ 
စုစည်းဖို့ပါ။

5
00:00:18,590 --> 00:00:19,824
အဓိကအားဖြင့်

6
00:00:19,824 --> 00:00:23,623
Alexandria စာကြည့်တိုက်အနေနဲ့
ပုရပိုက်ပေါင်းများစွာ သိမ်းဆည်းခဲ့ပြီး

7
00:00:23,623 --> 00:00:27,157
ဂရိခေတ်ရဲ့ ဉာဏ်ကြီးရှင်တွေကို 
ဆွဲဆောင်ခဲ့ပါတယ်

8
00:00:27,157 --> 00:00:31,697
ဒါပေမဲ့ ၅ ရာစု အကုန်မှာ
စာကြည့်တိုက်ကြီးတခုလုံး ဖျက်စီးခံခဲ့ရတယ်။

9
00:00:31,697 --> 00:00:35,227
အများစု က မီးလောင်တိုက်သွင်းခံခဲ့ရတယ်လို့
ယုံကြည်ခဲ့ကြပါတယ်။

10
00:00:35,227 --> 00:00:39,483
စာကြည့်တိုက် တိုးတက်ချိန်၊ကျဆုံးချိန် ရဲ့
အမှန်တရားက ရှုပ်ထွေးလှပါတယ်။

11
00:00:39,483 --> 00:00:42,776
စာကြည့်တိုက် ဆိုတဲ့ အကြံဉာဏ်က 
အလက်ဇန်းဒါးဘုရင် ဆီက ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။

12
00:00:42,776 --> 00:00:45,038
သူ့ကိုယ်သူ အုပ်ချုပ်သူ အဖြစ် 
ကြေညာအပြီးမှာ

13
00:00:45,038 --> 00:00:47,846
Aristotle ရဲ့ တပည့်ရင်းဖြစ်သူ ဘုရင်ဟာ

14
00:00:47,846 --> 00:00:52,524
သူ့နယ် မှာ ပညာရပ်ဝန်းတခုကို တည်ဆောက်ဖို့ 
အာရုံစိုက်ခဲ့တယ်

15
00:00:52,524 --> 00:00:54,732
တည်ဆောက်မှု မစတင်ခင်မှာ
သူ သေဆုံးသွားခဲ့ပေမဲ့

16
00:00:54,732 --> 00:00:56,745
သူ့နောက် ဆက်ခံသူ 
Ptolemy ဘုရင် ၁ က

17
00:00:56,745 --> 00:01:01,354
ပြတိုက်နဲ့ စာကြည့်တိုက်အတွက် 
အလက်ဇန်းဒါးရဲ့ အစီအစဉ်ကို ဆက်လုပ်ခဲ့တယ်။

18
00:01:01,354 --> 00:01:03,740
မြို့တော်ရဲ့ အချက်အချာနေရာမှာ 
တည်ရှိတဲ့

19
00:01:03,740 --> 00:01:05,266
Ptolemy စာကြည့်တိုက် ကို

20
00:01:05,266 --> 00:01:08,105
ကြီးမားတဲ့ Hellenistic လက်ရာ
ကျောက်တိုင်တွေ

21
00:01:08,105 --> 00:01:10,100
ခေတ်ဟောင်း အီဂျစ်ရိုးရာ လွှမ်းမိုးမှုတွေ

22
00:01:10,100 --> 00:01:15,061
ဒီပေါင်းစပ်မှုတွေကြောင့် 
ဗိသုကာလက်ရာ က သြဇာကြီးမားခဲ့တယ်။

23
00:01:15,061 --> 00:01:20,089
၎င်းမှာ ဟောပြောခန်းမကြီးတွေ၊ စာသင်ခန်းတွေ
နဲ့အတူ စာအုပ်စင်ကြီးတွေ ပါဝင်ပါတယ်။

24
00:01:20,089 --> 00:01:21,958
အဆောက်အဦး တည်ဆောက်ပြီးပြီးချင်းမှာ

25
00:01:21,958 --> 00:01:26,441
Ptolemy ဘုရင် ၁ ဟာ ရှေးဟောင်းဂရိ နဲ့
အီဂျစ်ရှေးစာလိပ်တွေကို စတင်စုဆောင်းခဲ့တယ်

26
00:01:26,441 --> 00:01:30,842
ဘုရင့်ထောက်ပံ့မှုစရိတ်နဲ့ ပညာတော်သင်တွေကို
Alexandria မှာ နေထိုင်ပညာသင်စေခဲ့တယ်။

27
00:01:30,842 --> 00:01:34,490
သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်စာပေတွေကြောင့်
စာကြည်တိုက် က ဖွံ့ဖြိုးလာပါတယ်၊

28
00:01:34,490 --> 00:01:39,695
ဒါပေမဲ့ အုပ်ချုပ်သူတွေအနေနဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးက
စာအုပ်တိုင်းရဲ့မိတ္တူတွေ လိုချင်နေတုန်းပါ။

29
00:01:39,695 --> 00:01:44,332
ကံကောင်းစွာနဲ့ Alexandria မြို့မှာ
မြေထဲပင်လယ် ဆိပ်ကမ်း ရှိခဲ့တယ်။

30
00:01:44,332 --> 00:01:49,201
Ptolemy ဘုရင် ၃ လက်ထက်မှာ 
အဲဒီဆိပ်ကမ်းကပ် သင်္ဘောတွေအတွက်

31
00:01:49,201 --> 00:01:51,943
မိတ္တူကူးဖို့စာအုပ်တွေယူခဲ့ရမယ့် 
မူဝါဒကို ထုတ်ခဲ့တယ်။

32
00:01:51,943 --> 00:01:55,080
စာကြည့်တိုက်က စာတွေကို 
မိတ္တူပွားပြီးးတဲ့အခါ

33
00:01:55,080 --> 00:01:58,553
မူရင်းတွေကို သိမ်းထားပြီး မိတ္တူတွေကို 
သင်္ဘောတွေဆီ ပြန်ပေးခဲ့တယ်

34
00:01:58,553 --> 00:02:02,094
ကြေးစားစာအုပ်မုဆိုးတွေကလဲ
မြေထဲပင်လယ် တလျှောက်

35
00:02:02,094 --> 00:02:03,912
စာအုပ်စာပေ အသစ်တွေ ရှာဖွေခဲ့ကြပြီး

36
00:02:03,912 --> 00:02:06,735
Alexandria ရဲ့ အုပ်ချုပ်သူတွေက 
ပြိုင်ဘက်တွေကို အလဲထိုးဖို့

37
00:02:06,735 --> 00:02:12,173
ပုရပိုက်ပြုလုပ်ရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ အီဂျစ် 
papyrus အချပ်များကို ရပ်တန့်ခဲ့ပါတယ်

38
00:02:12,173 --> 00:02:16,274
ဒီတွန်းအားတွေကြောင့် စာအုပ်သန်းချီကို
Alexandria ဆီသို့ ယူဆောင်လာနိုင်ခဲ့တယ်။

39
00:02:16,274 --> 00:02:17,825
စာကြည့်တိုက် ဖွံ့ဖြိုးတာနှင့်မျှ

40
00:02:17,825 --> 00:02:21,856
သတင်းအချက်အလက်တွေကို အရင်ကထက်
ပိုမိုလွယ်ကူစွာ ရှာဖွေနိုင်လာတယ်။

41
00:02:21,856 --> 00:02:26,689
ဒါပေမဲ့ အသေးစိတ်အကြောင်းအရာများကို 
အတိအကျ အလွယ်တကူရှာဖွေဖို့ ခက်ခဲနေဆဲပါ။

42
00:02:26,689 --> 00:02:31,599
ကံကောင်းစွာနဲ့ Cyrene မှ Callimachus
ပညာတော်သင်တဦးက

43
00:02:31,599 --> 00:02:33,851
ဇယားချပ်များ ဖန်တီး၍ ဖြေရှင်းရန်
ကြိုးစားခဲ့တယ်၊

44
00:02:33,851 --> 00:02:37,238
စာကြည့်တိုက်အချက်အလက်များပါဝင်သော
စာရင်းစာအုပ်တွဲပေါင်း ၁၂၀ သည်

45
00:02:37,238 --> 00:02:39,307
ဖြေရှင်းနည်း၏ လမ်းစ ဖြစ်ခဲ့သည်

46
00:02:39,307 --> 00:02:40,745
စာရင်းဇယားများကိုအသုံးပြုပြီး

47
00:02:40,745 --> 00:02:43,888
စာကြည့်တိုက်၏ စုဆောင်းမှုများကို
မည်သူမဆို ရှာဖွေနိုင်လာသည်။

48
00:02:43,888 --> 00:02:46,721
သူတို့ အံ့သြဖွယ် ရှာဖွေမှုအသစ်များ
ပြုလုပ်နိုင်လာခဲ့သည်။

49
00:02:46,721 --> 00:02:49,414
Columbus ရွက်မလွှင့်ခင် 
နှစ်ပေါင်း ၁၆၀၀ ခန့်က

50
00:02:49,414 --> 00:02:52,732
Eratosthenes သည် ကမ္ဘာကြီး
လုံးဝန်းသည်ဟု မယုံကြည်ခဲ့ပါ၊

51
00:02:52,732 --> 00:02:55,234
သို့သော် ၎င်း၏အဝန်းနှင့်အချင်း ကို 


52
00:02:55,234 --> 00:02:57,618
တကယ့်အရွယ်အစား၏ မိုင်အနည်းငယ်အထိ
တွက်ချက်ခဲ့သည်။

53
00:02:57,618 --> 00:03:00,920
Alexandria မှ Heron လို့နာမည်ကြီးသူက
ကမ္ဘာ့ပထမဆုံးရေနွေးငွေ့အင်ဂျင်ကို

54
00:03:00,920 --> 00:03:03,595
စက်မှုတော်လှန်ရေးအတွင်း ကျမှ
ပြန်တီထွင်နိုင်ခဲ့ကြသည်ထက်

55
00:03:03,595 --> 00:03:06,638
နှစ် ၁၀၀၀ ကျော် စောပြီး တီထွင်
ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

56
00:03:06,638 --> 00:03:13,685
ဘီစီ ၂၈၃ မှတည်ထောင်ပြီး နှစ် ၃၀၀ အတွင်း
စာကြည့်တိုက် အရှိန်အဟုန်ဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့သည်။

57
00:03:13,685 --> 00:03:19,211
သို့သော် ဘီစီ ၄၈တွင် Julius Caesar မှ
Alexandria နယ်ကို စီးနင်းသိမ်းပိုက်ပြီး

58
00:03:19,211 --> 00:03:21,800
ဆိပ်ကမ်းရှိ သင်္ဘောများကို မီးရှို့ခဲ့သည်။

59
00:03:21,800 --> 00:03:26,827
နှစ်များစွာ ပညာတော်သင်များက စာကြည့်တိုက်
မြို့နှင့်အတူ မီးရှို့ခံခဲ့ရသည် ယုံခဲ့သည်။

60
00:03:26,827 --> 00:03:30,314
မီးသည် မြို့၏အရေးကြီးနေရာများကို 
ဖျက်စီးသည်မှာ ဖြစ်နိုင်သော်လည်း

61
00:03:30,314 --> 00:03:32,135
ရှေးဟောင်းစာများအရ ပညာတော်သင်များသည်

62
00:03:32,135 --> 00:03:36,661
တိုက်ခိုက်မှုအပြီး ရာစုနှစ်များစွာထိ 
စာကြည်တိုက်တွင် ဆက်လေ့လာခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

63
00:03:36,661 --> 00:03:41,235
အဆုံးတွင် စာကြည့်တိုက်သည် 
ဂရိ မှ ရောမခေတ်အပြောင်းတွင် တဖြည်းဖြည်း

64
00:03:41,235 --> 00:03:42,266
ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည်။

65
00:03:42,266 --> 00:03:43,172
ထို့နောက် ခရစ်ယာန်

66
00:03:43,172 --> 00:03:45,177
နှင့် မူစလင်များ လက်ထဲတွင် ပျက်စီးခဲ့သည်။

67
00:03:45,177 --> 00:03:48,323
အုပ်ချုပ်သူအဆက်ဆက်သည် ၎င်းတည်ရှိမှုကို
ဂုဏ်ယူစရာ အရင်းအမြစ်တခုထက်

68
00:03:48,323 --> 00:03:50,786
အနှောက်အယှက်အဖြစ်သာ မြင်ခဲ့ကြသည်

69
00:03:50,786 --> 00:03:52,882
ခရစ်နှင် ၄၁၅ တွင်

70
00:03:52,882 --> 00:03:56,288
ခရစ်ယာန်အုပ်ချုပ်သူများသည် Hypatia ဆိုသူ 
သင်္ချာပညာရှင်တဦးကို

71
00:03:56,288 --> 00:03:59,956
စာကြည့်တိုက်မှ ရှေးဟောင်းဂရိစာများလေ့လာမှု
ကြောင့် ဘာသာမဲ့အရိုင်းအစိုင်းအဖြစ်

72
00:03:59,956 --> 00:04:02,379
သတ်မှတ်ကာ သေဒဏ်စီရင်ခဲ့သည်။

73
00:04:02,379 --> 00:04:06,903
Alexandria စာကြည့်တိုက်နှင့် ၎င်း၏
မရေတွက်နိုင်သောစာများ ပျောက်သွားသည့်အခါ

74
00:04:06,903 --> 00:04:09,625
ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ အသိပညာများကို
ပြန်လည်စုဆောင်းရန်

75
00:04:09,625 --> 00:04:10,557
ပိုင်ဆိုင်ရန် နှင့်

76
00:04:10,557 --> 00:04:12,506
ထိန်းသိမ်းရန် အကောင်းဆုံးကြိုးစားကြရမည်။

77
00:04:12,506 --> 00:04:14,737
ယခုအခါ အချက်အလက်များကို
အလွယ်တကူ ရရှိနိုင်ပြီး

78
00:04:14,737 --> 00:04:17,383
၎င်းကို ထိန်းသိမ်းနိုင်သည့် အဆင့်မြင့်
နည်းပညာရှိသော်လဲ

79
00:04:17,383 --> 00:04:19,040
ကျွန်တော်တို့အနေဖြင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်

80
00:04:19,040 --> 00:04:22,487
ပိုင်ဆိုင်မှုများကို Alexandria ၏
မှင်နှင့်စာရွက်လိပ်များကဲ့သို့

81
00:04:22,487 --> 00:04:25,790
မပျက်စီးပဲ ရေရှည်ကာကွယ်ရန်မှာ
မသေချာပေ။

82
00:04:25,790 --> 00:04:29,406
ဒါ့အပြင် ကျွန်တော်တို့၏ အသိပညာရေချိန်သည်
ရုပ်ဝတ္ထုအရ လုံခြုံနိုင်သော်လည်း

83
00:04:29,406 --> 00:04:32,672
အတွင်းစိတ်အန္တရာယ်များကို ကာကွယ်ရဦးမည်။

84
00:04:32,672 --> 00:04:34,869
စာကြည့်တိုက်ကို တစ်စစီ 
ဖြစ်စေသောအကြောင်းများ

85
00:04:34,869 --> 00:04:36,252
ဖြစ်သော အသိပညာကိုကြောက်ခြင်း၊

86
00:04:36,252 --> 00:04:39,791
အတိတ်အကြောင်းများကို ခေတ်ကုန်နေပြီလို့ 
တစ်ဖက်စွန်းတွေးခြင်းများဖြစ်သည်။

87
00:04:39,791 --> 00:04:43,967
ကွာခြားချက်မှာ ဘယ်အရာကိုပြင်ဆင်ရမလဲဆိုတာ
ကျွန်တော်တို့ ယခု သိနေကြပါပြီ။