1
00:00:01,134 --> 00:00:03,524
Roy Amara ile başlayalım.

2
00:00:04,350 --> 00:00:06,455
Roy yeni teknolojilerin etkilerinin

3
00:00:06,455 --> 00:00:08,561
başlangıçta abartılmaya müsait olduğunu

4
00:00:08,585 --> 00:00:10,983
ama zaman içinde 
onlara alışmamız nedeniyle

5
00:00:10,983 --> 00:00:13,549
küçümsenmeye başladığını iddia ediyor.

6
00:00:13,797 --> 00:00:16,641
Mucize ve merak dolu günler.

7
00:00:16,991 --> 00:00:19,413
Paul Simon'ın müthiş şarkısını hatırlayın.

8
00:00:20,238 --> 00:00:21,288
İki dizesi vardı.

9
00:00:21,288 --> 00:00:25,239
Olağanüstü olduğunu düşündüren şey neydi?

10
00:00:26,104 --> 00:00:28,312
Nesneleri yavaşlatmak

11
00:00:29,002 --> 00:00:30,819
ve uzak mesafeleri aramak.

12
00:00:32,059 --> 00:00:34,141
Çünkü tabii ki aramalarınızı bölüp size,

13
00:00:34,141 --> 00:00:35,250
"Uzun mesafe görüşmesi.

14
00:00:35,250 --> 00:00:36,526
Kapatmak ister misiniz?"

15
00:00:36,526 --> 00:00:38,141
diyen operatörlere alışkınsınız.

16
00:00:38,141 --> 00:00:40,210
Artık dünya çapında bir şey aramıyoruz.

17
00:00:40,798 --> 00:00:43,538
Aslında okuma ve programlama dünyasında da

18
00:00:43,538 --> 00:00:45,780
benzer şeyler gerçekleşiyor olabilir.

19
00:00:46,454 --> 00:00:48,984
Ama bu konuyu açmadan önce

20
00:00:48,984 --> 00:00:51,556
teleskoplar üzerine konuşalım.

21
00:00:53,276 --> 00:00:55,374
Teleskoplar fazlasıyla abartılmıştı.

22
00:00:57,133 --> 00:00:59,302
Bu Galileo'nun ilk modellerinden biri.

23
00:01:00,090 --> 00:01:03,449
İnsanlar bunun tüm dinleri
yok edeceğini düşünmüşlerdi.

24
00:01:03,473 --> 00:01:04,623
(Gülüşmeler)

25
00:01:06,862 --> 00:01:09,576
Anladığınız üzere teleskoplara
o kadar da önem vermiyoruz.

26
00:01:10,628 --> 00:01:14,710
Şüphesiz on sene önce çıkmış teleskoplarla

27
00:01:14,734 --> 00:01:17,725
bu Volkswagen'i aya yollayabilir

28
00:01:17,749 --> 00:01:23,605
ve Volkswagen'in üstündeki ışıkların 
ayı aydınlatmasını görebilirdiniz.

29
00:01:26,090 --> 00:01:29,992
İşte bu size uzak güneşlerin etrafında
dolanan minik toz parçalarını görmeyi

30
00:01:29,992 --> 00:01:32,196
mümkün kılacak türde
bir çözünürlük kuvveti.

31
00:01:32,220 --> 00:01:35,684
Varsayalım ki bu bir milyar ışık yılı 
uzaklığındaki bir güneş

32
00:01:36,310 --> 00:01:39,237
ve onun önünde küçük bir toz parçası var.

33
00:01:39,566 --> 00:01:42,407
Güneş sisteminin dışında 
bir gezegen öyle keşfedilir.

34
00:01:43,268 --> 00:01:47,058
Havalı olan kısmıysa
şimdiki teleskoplar

35
00:01:48,138 --> 00:01:51,143
Ay'ın üstünde yanan bir mumu dahi 
görmenizi sağlayabilir.

36
00:01:52,279 --> 00:01:55,107
Bir plakayla teleskobu bölmüş olsaydınız

37
00:01:55,131 --> 00:01:57,925
aynı mesafede birbirinden bağımsız
iki mum görebilirdiniz.

38
00:01:59,124 --> 00:02:01,937
O minik toz zerreciğini fotoğraflamak,

39
00:02:01,961 --> 00:02:04,429
Güneş'in etrafında dolanırken

40
00:02:04,453 --> 00:02:05,739
mavi-yeşil bir iz bırakıp 
bırakmadığını görmek için

41
00:02:05,763 --> 00:02:07,812
ihtiyacınız olan çözünürlük işte bu kadar.

42
00:02:09,120 --> 00:02:11,191
Eğer mavi-yeşil bir iz bırakıyorsa

43
00:02:11,215 --> 00:02:13,435
bu evrende yaşam olduğu anlamına gelir.

44
00:02:13,459 --> 00:02:17,655
Uzak bir gezegende mavi-yeşil bir
iz gördüğünüz ilk anda

45
00:02:17,679 --> 00:02:19,672
orada fotosentez olduğunu,

46
00:02:19,696 --> 00:02:20,977
su olduğunu anlarsınız.

47
00:02:21,001 --> 00:02:26,513
Fotosentezin olduğu başka bir gezegeni 
görme ihtimaliniz sıfıra yakındır.

48
00:02:27,108 --> 00:02:29,004
Takvimleri değiştirecek bir etkinlik.

49
00:02:29,670 --> 00:02:32,422
Evrende yalnız oluşumuzun 
öncesi ve sonrası var:

50
00:02:32,446 --> 00:02:34,916
kıtaların keşfini falan unutun.

51
00:02:36,751 --> 00:02:38,331
Siz bunun hakkında düşündükçe

52
00:02:38,355 --> 00:02:41,257
evreni hayal edebilmeye başlıyoruz.

53
00:02:41,281 --> 00:02:43,535
Bu mucize ve harikayla dolu bir an.

54
00:02:43,559 --> 00:02:45,911
Bunu bahşedilmiş olarak algılıyoruz.

55
00:02:47,562 --> 00:02:49,477
Hayatta da benzer bir şeyler oluyor.

56
00:02:49,501 --> 00:02:52,539
Hayatı küçük ıvır zıvırlar olarak duyarız.

57
00:02:52,563 --> 00:02:55,221
CRISPR ve CRISPR teknolojisi hakkında

58
00:02:55,245 --> 00:02:56,911
bir şeyler duymuşuzdur.

59
00:02:56,935 --> 00:03:00,323
Ancak en temelinde hayat kodlara dönüşür.

60
00:03:01,900 --> 00:03:05,850
Kodlarla yaşam önemli bir kavramdır

61
00:03:05,874 --> 00:03:09,084
çünkü bir cümleyi İngilizce, Fransızca

62
00:03:09,108 --> 00:03:12,226
veya Çincede yazdığınız 
gibi yazabileceğiniz,

63
00:03:13,146 --> 00:03:16,052
kopyalayabileceğiniz,

64
00:03:16,076 --> 00:03:18,602
düzenleyebileceğiniz,

65
00:03:18,626 --> 00:03:20,976
yazdırabileceğiniz anlamına gelir.

66
00:03:21,000 --> 00:03:23,719
Bunları yaşam üzerinde de 
yapmaya başlamak üzereyiz.

67
00:03:25,237 --> 00:03:28,748
Bu dili nasıl okuyabileceğimizi
öğrenmeye başlamak üzereyiz.

68
00:03:28,772 --> 00:03:32,008
Bu portakalın kullandığı bir dil.

69
00:03:32,702 --> 00:03:34,702
Peki portakal bu kodu nasıl çalıştırdı?

70
00:03:34,702 --> 00:03:36,254
Bilgisayarların yaptığı gibi

71
00:03:36,254 --> 00:03:37,964
bir ve sıfırlar kullanarak değil.

72
00:03:37,964 --> 00:03:39,763
Portakallar bir ağaçta asılı dururlar

73
00:03:39,763 --> 00:03:41,569
ve bir gün pat diye düşerler!

74
00:03:41,569 --> 00:03:42,624
Bu çalıştır demektir.

75
00:03:43,149 --> 00:03:46,421
AATCAAG: bana minik bir kök yap.

76
00:03:47,057 --> 00:03:49,559
TCGACC: bana minik bir gövde yap.

77
00:03:49,583 --> 00:03:53,021
GAC: bana birkaç yaprak yap.
AGC: bana birkaç çiçek yap.

78
00:03:53,045 --> 00:03:55,902
Son olarak GCAA: bana daha çok
portakal yap.

79
00:03:56,984 --> 00:04:01,057
Eğer bir kelime işlemcisinde 
İngilizce bir cümleyi düzenlersem

80
00:04:03,153 --> 00:04:06,594
bir kelimeden diğer kelimeye geçebilirim.

81
00:04:08,134 --> 00:04:10,270
Eğer bu portakalda bir şeyi düzenlersem

82
00:04:10,294 --> 00:04:15,277
ve CRISPR veya başka bir teknolojiyi
kullanarak GCAAC'nin içine koyarsam

83
00:04:16,261 --> 00:04:18,058
bu portakal bir limona

84
00:04:18,957 --> 00:04:20,505
ya da greyfurta

85
00:04:20,529 --> 00:04:22,186
veya bir mandalinaya dönüşür.

86
00:04:23,102 --> 00:04:25,120
Binlerce harften birini değiştirirsem

87
00:04:25,144 --> 00:04:27,504
bugün yanınızdaki insana dönüşebilirsiniz.

88
00:04:28,757 --> 00:04:30,277
Oturduğunuz yere dikkat edin.

89
00:04:30,301 --> 00:04:31,490
(Gülüşmeler)

90
00:04:33,014 --> 00:04:36,489
Sorun şu ki bu çalışması 
oldukça pahalı bir teknolojiydi.

91
00:04:36,513 --> 00:04:38,208
Uzun mesafe telefon görüşmesi gibi.

92
00:04:39,113 --> 00:04:43,051
Ancak fiyatı Moore yasasından 
%50 daha hızlı düşüyor.

93
00:04:43,909 --> 00:04:47,741
İlk 200$ tam genomu dün Veritas duyurdu.

94
00:04:48,494 --> 00:04:50,624
Bu sistemlere bakıyoruz,

95
00:04:50,648 --> 00:04:54,240
önemsiz , önemsiz, 
önemsiz ve sonra önemli.

96
00:04:54,474 --> 00:04:57,879
Size bunun haritasını göstereyim.

97
00:04:58,973 --> 00:05:01,532
Bu büyük bir keşif.

98
00:05:01,556 --> 00:05:03,479
Burada 23 kromozom var.

99
00:05:03,503 --> 00:05:04,731
Güzel.

100
00:05:05,287 --> 00:05:08,966
Şimdi bir teleskop uyarlaması
kullanalım fakat teleskop yerine

101
00:05:08,990 --> 00:05:11,310
kromozomların yetersizliklerine,

102
00:05:11,334 --> 00:05:13,406
yani Y kromozomuna

103
00:05:13,430 --> 00:05:15,421
odaklanmak için mikroskop kullanalım.

104
00:05:16,432 --> 00:05:19,223
Y kromozomu, X kromozomunun 
üçte biri büyüklüğündedir.

105
00:05:19,223 --> 00:05:20,723
Çekiniktir ve mutasyonludur.

106
00:05:20,723 --> 00:05:23,184
Fakat sadece bir erkek.

107
00:05:24,914 --> 00:05:27,194
Bunlara baktıkça

108
00:05:27,218 --> 00:05:30,668
mesela bu ülkeler düzeyinde,

109
00:05:30,692 --> 00:05:32,896
400 baz çift çözünürlük 
düzeyinde görüntüdür.

110
00:05:32,920 --> 00:05:36,339
Önce 550 kez yakınlaştıralım. 
Daha sonra 850 kez yakınlaştıralım.

111
00:05:36,363 --> 00:05:39,648
Yakınlaştırdıkça daha çok 
geni tanımlamaya başlarsınız.

112
00:05:40,249 --> 00:05:42,553
Sonra eyaletler 
seviyesine yaklaştırırsanız,

113
00:05:43,473 --> 00:05:46,277
kimin lösemisi olduğunu, 
lösemiye nasıl yakalandıklarını,

114
00:05:47,543 --> 00:05:50,567
ne çeşit lösemileri olduğunu,

115
00:05:50,591 --> 00:05:52,925
neyin nereden nereye
kaydığını söyleyebilirsiniz.

116
00:05:53,330 --> 00:05:56,188
Sonra Google sokak görünümü
seviyesinde yakınlaştırırsınız.

117
00:05:57,387 --> 00:06:00,060
Eğer kolon kanseriniz varsa 
ortaya bu görüntü çıkar.

118
00:06:00,084 --> 00:06:04,291
Bu görüntü bir hastanın 
harf harf çözünürlükteki görüntüsüdür.

119
00:06:06,148 --> 00:06:09,258
Yaptığımız, bilgileri bir araya getirerek

120
00:06:09,282 --> 00:06:11,798
büyük boyutta bir bilgi havuzu oluşturmak.

121
00:06:11,822 --> 00:06:14,696
Bu evrendeki en geniş veri havuzudur.

122
00:06:14,720 --> 00:06:17,372
Bu veri havuzu 
onları depolayabileceğimiz bilgisayarlar

123
00:06:17,372 --> 00:06:19,652
inşa edebilmemizden daha hızlı büyür.

124
00:06:20,063 --> 00:06:22,529
Bunlarla akıl almaz haritalar 
oluşturabilirsiniz.

125
00:06:23,122 --> 00:06:25,987
Vebanın ne olduğunu 
ve neden bir türün hıyarcıklı olduğunu

126
00:06:25,987 --> 00:06:26,967
anlamak istersiniz,

127
00:06:26,967 --> 00:06:28,511
diğeri farklı bir tür veba

128
00:06:28,535 --> 00:06:30,339
ve diğeri de farklı bir tür veba?

129
00:06:30,339 --> 00:06:31,649
İşte bu bir veba haritası.

130
00:06:33,037 --> 00:06:34,857
Bazıları insanlar için ölümcül,

131
00:06:34,881 --> 00:06:36,066
bazıları değil.

132
00:06:36,486 --> 00:06:39,082
Dikkat edin, haritanın aşağısına indikçe

133
00:06:39,106 --> 00:06:40,859
vebanın tüberkülozdan farkı nedir?

134
00:06:41,708 --> 00:06:45,337
Tüberküloz ve farklı vebalar 
arasındaki fark budur.

135
00:06:45,361 --> 00:06:47,696
Bu haritayla 
dedektifçilik oynayabilirsiniz.

136
00:06:47,720 --> 00:06:50,195
Mesela Haiti'yi etkilemiş

137
00:06:50,219 --> 00:06:51,829
bir kolerayı ele alabilir;

138
00:06:52,377 --> 00:06:54,033
hangi ülkeden geldiğine,

139
00:06:54,033 --> 00:06:57,043
hangi bölgeden geldiğine, 
hangi askerin onu muhtemelen

140
00:06:57,496 --> 00:07:02,238
bir Afrika ülkesinden 
Haiti'ye taşıdığına bakabilirsiniz.

141
00:07:05,133 --> 00:07:06,645
Uzaklaştırın.

142
00:07:06,669 --> 00:07:08,240
Sadece yakınlaşmıyor.

143
00:07:09,042 --> 00:07:11,896
Bu insanlık tarihinin en harika haritası.

144
00:07:12,446 --> 00:07:15,502
Bilim insanları bildikleri tüm türlere ait

145
00:07:15,526 --> 00:07:17,007
tüm bilgileri aldılar,

146
00:07:17,031 --> 00:07:20,081
yakınlaştırıp uzaklaştıracağınız 
tek bir sayfada,

147
00:07:20,081 --> 00:07:22,263
tek bir yaşam ağacında topladılar.

148
00:07:22,484 --> 00:07:25,735
Bu ortaya çıkan ilk şey onun 
nasıl çeşitlendiği, nasıl dallandığı,

149
00:07:25,735 --> 00:07:27,393
genomun ne kadar geniş olduğu

150
00:07:27,393 --> 00:07:28,680
ve hepsi tek bir sayfada.

151
00:07:29,619 --> 00:07:31,682
Dünya'daki hayatın evreni

152
00:07:31,706 --> 00:07:34,155
ve düzenli olarak 
güncellenip tamamlanıyor.

153
00:07:34,982 --> 00:07:37,315
Bu haritaya baktığınızda 
en önemli değişikliğin

154
00:07:37,315 --> 00:07:40,216
eski biyolojinin tepkisel olması 
olduğunu görebilirsiniz.

155
00:07:40,240 --> 00:07:44,004
Eskiden mikroskopları, büyüteçleri 
mercekleri olan birçok biyoloğumuz vardı

156
00:07:44,004 --> 00:07:46,283
ve bu biyologlar 
hayvanları inceliyorlardı.

157
00:07:46,897 --> 00:07:48,766
Yeni biyoloji önetkindir.

158
00:07:49,433 --> 00:07:52,452
Olayları sadece gözlemlemezsiniz, 
olayları siz yaparsınız.

159
00:07:53,135 --> 00:07:54,783
Bu çok büyük bir gelişme

160
00:07:54,807 --> 00:07:57,616
çünkü bunun gibi şeyler
yapmamıza izin verir.

161
00:07:58,559 --> 00:08:01,026
Biliyorum ki resim için 
çok heyecanlısınız.

162
00:08:01,050 --> 00:08:02,161
(Gülüşmeler)

163
00:08:02,185 --> 00:08:04,559
Bu resmi yapmak sadece dört yılımızı

164
00:08:04,583 --> 00:08:06,185
ve 40 milyon dolarımızı aldı.

165
00:08:06,209 --> 00:08:07,439
(Gülüşmeler)

166
00:08:07,463 --> 00:08:12,354
Bir hücredeki tüm genetik kodu çıkardık --

167
00:08:12,590 --> 00:08:14,665
sadece tek bir geni değil,

168
00:08:14,665 --> 00:08:17,016
tüm genetik kodu çıkardık--

169
00:08:18,016 --> 00:08:19,856
tamamıyla yeni bir genetik kod yaptık,

170
00:08:20,825 --> 00:08:22,400
bu kodu hücreye yerleştirdik,

171
00:08:22,424 --> 00:08:25,356
hücrenin bu kodu çalıştırmasını sağladık

172
00:08:25,380 --> 00:08:27,634
ve yeni bir tür meydana getirdik.

173
00:08:28,884 --> 00:08:31,369
Bu dünya üzerindeki ilk insan yapımı tür.

174
00:08:33,810 --> 00:08:35,705
Peki onunla ne yapıyoruz?

175
00:08:36,430 --> 00:08:38,634
Bu dünyayı değiştirecek türden bir şey.

176
00:08:39,417 --> 00:08:41,356
Size üç kısa vadeli trendi tanıtayım

177
00:08:41,380 --> 00:08:43,635
ve dünyayı değiştireceklerini göstereyim.

178
00:08:44,269 --> 00:08:47,190
Yeni bir endüstriyel devrimi göreceğiz.

179
00:08:47,674 --> 00:08:49,375
Tam anlamıyla endüstriyel devrim.

180
00:08:49,992 --> 00:08:54,483
İsviçre, Almanya ve Britanya'nın

181
00:08:54,507 --> 00:08:58,165
makinelerle dünyayı değiştirmesi

182
00:08:59,537 --> 00:09:00,733
ve güç oluşturması gibi,

183
00:09:01,273 --> 00:09:04,191
CERN yeni aletler kullanarak 
dünyayı ve evreni değiştirecek.

184
00:09:04,191 --> 00:09:07,308
Aynı şekilde programlanabilir 
yaşam formları da

185
00:09:07,308 --> 00:09:10,202
dünyayı değiştirecek.

186
00:09:11,810 --> 00:09:14,209
Bilgisayar çipinizi
programlayabildiğiniz gibi

187
00:09:14,209 --> 00:09:16,017
bir hücreyi programlayabilirseniz

188
00:09:17,736 --> 00:09:19,429
her şeyi yapabilirsiniz.

189
00:09:20,369 --> 00:09:23,148
Bilgisayar çipiniz fotoğraflar üretebilir;

190
00:09:23,172 --> 00:09:25,245
müzikler, filmler, aşk mektupları,

191
00:09:25,269 --> 00:09:27,322
tablolar üretebilir.

192
00:09:27,322 --> 00:09:30,604
Bunlar sadece ortalıkta dolanan 
birler ve sıfırlardan ibarettir.

193
00:09:30,604 --> 00:09:33,209
Eğer ATCG'ler oradan oraya uçuşabilirse

194
00:09:34,123 --> 00:09:37,177
bu yazılım kendi donanımını 
oluşturmaya başlar

195
00:09:37,201 --> 00:09:39,273
ve çok kolay ölçeklenebilir.

196
00:09:40,487 --> 00:09:41,668
Ne olursa olsun,

197
00:09:41,668 --> 00:09:44,584
eğer bir cep telefonunu 
yatağınızın kenarında bırakırsanız

198
00:09:44,584 --> 00:09:47,489
ertesi sabah milyarlarca 
cep telefonuyla uyanmazsınız.

199
00:09:47,489 --> 00:09:52,402
Fakat aynısını yaşayan 
organizmalara yaparsanız

200
00:09:53,222 --> 00:09:55,611
bir süre sonra daha çok 
yaşayan organizmanız olur.

201
00:09:57,390 --> 00:09:59,956
2025 itibariyle yapabileceğiniz 
şeylerden biri de

202
00:09:59,956 --> 00:10:02,533
ticari değeri olan 
karbon salınımı dengeli yakıtlar

203
00:10:02,557 --> 00:10:04,983
üretmeye başlamaktır.

204
00:10:06,054 --> 00:10:08,335
Ekson ile yaptığımız şey budur.

205
00:10:08,870 --> 00:10:11,279
Tarım alanlarının yerini de alabilirsiniz.

206
00:10:11,303 --> 00:10:16,054
Yağ veya protein üretmek için 
100 hektarlık bir alan yerine

207
00:10:16,078 --> 00:10:17,937
bu tankların içinde hektar başına

208
00:10:17,961 --> 00:10:21,149
10 ile 100 kat arasında daha 
fazla verimlilikle üretim yapılabilir.

209
00:10:21,488 --> 00:10:22,850
Bilgi depolayabilir ya da

210
00:10:22,850 --> 00:10:25,783
bu üç tankın içinde tüm 
dünyanın aşılarını üretebilirsiniz.

211
00:10:27,276 --> 00:10:31,225
CERN'deki verilerin neredeyse tamamını 
bu üç tankın içinde depolayabilirsiniz.

212
00:10:32,350 --> 00:10:35,559
DNA çok güçlü bir depolama aygıtıdır.

213
00:10:36,806 --> 00:10:38,394
İkinci devrim:

214
00:10:38,418 --> 00:10:41,202
teorik biyolojinin 
yükselişine tanık olacağız.

215
00:10:42,256 --> 00:10:46,458
Tıp fakülteleri dünya üzerindeki 
en tutucu yerlerden biridir.

216
00:10:46,482 --> 00:10:48,373
Bugün anatomiyi öğretme biçimleri ile

217
00:10:48,373 --> 00:10:51,113
100 sene önceki anatomiyi 
öğretme biçimleri aynıdır.

218
00:10:51,113 --> 00:10:53,137
"Hoş geldin öğrenci. İşte kadavran."

219
00:10:53,849 --> 00:10:55,800
Tıp fakültelerinin eksik oldukları nokta

220
00:10:55,800 --> 00:10:58,340
yeni departmanlar 
oluşturmaktaki başarısızlıklarıdır.

221
00:10:58,340 --> 00:11:00,351
Bu yüzden bu durum oldukça sıra dışıdır.

222
00:11:00,351 --> 00:11:02,303
Isaac Kohane Harvard Tıp Fakültesi'nde

223
00:11:02,303 --> 00:11:07,894
informatik, veri ve bilgiye dayalı 
bir departman oluşturmaya çalışıyor.

224
00:11:09,408 --> 00:11:11,585
Sonuçta biyoloji

225
00:11:11,609 --> 00:11:14,705
aynı gözlemsel ve deneysel 
fizikte kullanıldığı gibi,

226
00:11:14,705 --> 00:11:16,881
fiziğin adımlarını takip edebileceği

227
00:11:16,905 --> 00:11:20,293
kadar çok veri toplamaya başladı

228
00:11:20,317 --> 00:11:22,288
ve teorik biyolojinin

229
00:11:22,312 --> 00:11:24,474
temellerini attı.

230
00:11:24,474 --> 00:11:26,666
Elinizde çok sayıda 
tıbbi kayıt olduğu için

231
00:11:26,666 --> 00:11:28,890
bir süre sonra bunları 
görmeye başlarsınız,

232
00:11:28,890 --> 00:11:31,616
çünkü elinizde insanlar 
hakkında çok fazla veri vardır:

233
00:11:31,616 --> 00:11:32,996
genomlarına, viromlarına,

234
00:11:33,020 --> 00:11:34,514
mikrobiyomlarına sahipsinizdir.

235
00:11:34,538 --> 00:11:36,519
Bu bilgiler biriktikçe

236
00:11:36,543 --> 00:11:38,606
tahminler yapmaya başlayabilirsiniz.

237
00:11:40,149 --> 00:11:43,404
Üçüncü devrimse tüm bu gelişmelerin 
bir alıcısının olması olacaktır.

238
00:11:44,629 --> 00:11:48,785
Siz bile genlerinizi sıralanmış 
bir şekilde satın alabilirsiniz.

239
00:11:49,698 --> 00:11:52,426
Bu durum 23andMe 
gibi şirketleri ortaya çıkarır.

240
00:11:52,450 --> 00:11:54,928
Bu gibi şirketler size

241
00:11:54,952 --> 00:11:57,304
sadece yakınlarınız hakkında değil,

242
00:11:57,304 --> 00:11:59,948
siz ve bedeniniz 
hakkında bilgiler verebilir.

243
00:11:59,948 --> 00:12:01,477
Bu bilgileri kıyaslayabilir,

244
00:12:01,501 --> 00:12:04,008
bu gibi bilgileri zamana 
göre de kıyaslayabilir.

245
00:12:04,008 --> 00:12:06,679
Bu bilgiler oldukça geniş 
veri tabanları oluşturabilir.

246
00:12:06,679 --> 00:12:09,211
Aynı zamanda birçok farklı iş kolunu da

247
00:12:09,235 --> 00:12:11,242
beklenmedik bir şekilde etkileyebilir.

248
00:12:11,802 --> 00:12:15,553
Normalde bir ürünün 
reklamını yaptığınızda,

249
00:12:15,577 --> 00:12:20,144
müşterinin reklamınızı işemek için 
tuvalete götürmesini pek de istemezsiniz,

250
00:12:21,993 --> 00:12:24,048
eğer IKEA değilseniz.

251
00:12:25,381 --> 00:12:28,287
Çünkü reklamı dergiden 
yırtıp üzerine işerseniz,

252
00:12:28,311 --> 00:12:30,380
eğer hamileyseniz rengi maviye döner.

253
00:12:30,404 --> 00:12:31,617
(Gülüşmeler)

254
00:12:32,214 --> 00:12:36,087
Ve size beşik için bir 
indirim kuponu verirler.

255
00:12:36,111 --> 00:12:37,269
(Gülüşmeler)

256
00:12:37,293 --> 00:12:39,308
Değil mi? Müşteri güçlenmesi dediğimde

257
00:12:39,332 --> 00:12:42,071
ve bunun tüm biyoteknolojiye 
yayıldığını söylediğimde

258
00:12:42,095 --> 00:12:43,914
aslında bunda çok ciddiyim.

259
00:12:46,273 --> 00:12:49,638
Şu an Synthetic Genomics'te

260
00:12:50,540 --> 00:12:52,481
bir hücre tasarlamanıza yarayan,

261
00:12:53,228 --> 00:12:56,758
o hücreyi basmanızı sağlayan,

262
00:12:56,782 --> 00:12:59,989
hücrede programı çalıştırmanıza 
olanak veren yazıcılar üretiyoruz.

263
00:13:00,825 --> 00:13:02,928
Artık bir uçak henüz yere inmeden

264
00:13:02,952 --> 00:13:04,839
gereken aşıları

265
00:13:04,839 --> 00:13:06,683
yazıcılarımızdan bastırabiliriz.

266
00:13:07,929 --> 00:13:10,501
Bu sene makinelerin 
78 tanesini naklediyoruz.

267
00:13:12,068 --> 00:13:16,541
Bu teorik biyoloji değil. 
Bu baskı biyolojisi.

268
00:13:18,182 --> 00:13:20,378
Size uzun vadede sizi de etkileyecek

269
00:13:21,374 --> 00:13:24,700
iki uzun vadeli trendden 
bahsetmeme izin verin.

270
00:13:25,658 --> 00:13:28,314
İlk olarak türleri yeniden 
tasarlamaya başlıyoruz.

271
00:13:29,055 --> 00:13:31,316
Bunu önceden de 
duymuştunuz, değil mi?

272
00:13:31,316 --> 00:13:36,408
Ağaçları, çiçekleri, yoğurdu, peyniri,

273
00:13:36,408 --> 00:13:37,958
istediğiniz her şeyi

274
00:13:37,958 --> 00:13:39,548
yeniden tasarlıyoruz.

275
00:13:39,848 --> 00:13:42,668
Bu akıllara şu ilginç soruyu getiriyor:

276
00:13:42,884 --> 00:13:45,930
Ne zaman ve nasıl insanları da 
yeniden tasarlamaya başlarız?

277
00:13:47,566 --> 00:13:49,013
Çoğunuz şöyle düşünüyor:

278
00:13:49,255 --> 00:13:51,945
"Ah hayır, asla insanları yeniden 
tasarlamak istemeyiz."

279
00:13:52,147 --> 00:13:54,246
Eğer çocuğunuzun Huntington geni yoksa

280
00:13:54,246 --> 00:13:56,865
ve ölüme mahkum değilse 
hepiniz böyle düşünüyorsunuz.

281
00:13:57,172 --> 00:14:00,535
Ya da kistik fibroz geni taşıyorsanız

282
00:14:00,559 --> 00:14:03,049
sadece kendinizi değil,

283
00:14:03,049 --> 00:14:06,072
çocuklarınızı ve onların çocuklarını da 
tasarlamak istersiniz.

284
00:14:06,723 --> 00:14:10,368
Bunlar karışık tartışmalar ve 
ileride gerçekten yaşanacaklar.

285
00:14:10,839 --> 00:14:12,790
Size güncel bir örnek vereyim.

286
00:14:13,531 --> 00:14:16,603
Bugünlerde Milli Akademi'de 
dönen tartışmalardan biri

287
00:14:17,896 --> 00:14:22,598
sivrisineklere ekleyeceğimiz 
bir gen parçası ile

288
00:14:22,622 --> 00:14:26,256
sıtma virüsü taşıyan tüm sivrisinekleri 
öldürebileceğimiz yönünde.

289
00:14:27,547 --> 00:14:32,287
Bazılarınız "Bu ekosistemi 
çok uç bir noktada etkilemek,

290
00:14:32,287 --> 00:14:34,239
bunu yapmamalıyız." diyebilir.

291
00:14:35,326 --> 00:14:38,961
Bazılarınız "Bu hastalık her yıl 
milyonlarca kişiyi öldüren bir hastalık.

292
00:14:38,961 --> 00:14:43,152
Sen kim oluyorsun da ülkemdeki çocukları 
kurtaramayacağımı söylüyorsun." diyebilir.

293
00:14:45,183 --> 00:14:47,031
Bu tartışma neden bu kadar karışık?

294
00:14:47,031 --> 00:14:50,682
Çünkü buna Brezilya'da ya da 
Güney Florida'da izin verdiğiniz anda

295
00:14:50,682 --> 00:14:52,977
tüm dünyaya yayılmaya 
başladığını görürsünüz.

296
00:14:52,977 --> 00:14:55,278
Bir gen değişikliği yaptığınızda

297
00:14:55,602 --> 00:14:57,909
tüm dünya adına bir karar verirsiniz.

298
00:15:02,145 --> 00:15:04,240
Bu harika adam bir Nobel Ödülü kazandı.

299
00:15:05,103 --> 00:15:09,962
Ödülünü aldıktan sonra gezegenimizde
hayatın nasıl başladığını

300
00:15:09,962 --> 00:15:13,944
ve diğerlerinde de başlamasının ne kadar
olası olduğunu merak etmeye başladı.

301
00:15:15,097 --> 00:15:19,029
Master öğrencilerine 
çeşitli görevler veriyordu.

302
00:15:20,344 --> 00:15:24,256
"Bana yaşamı yaratın ama modern 
kimyasallar ve aletler kullanmayın.

303
00:15:24,256 --> 00:15:26,875
Bana üç milyar yıl önce de 
dünyada olan şeyler yaratın.

304
00:15:26,899 --> 00:15:30,055
Lazerler kullanmayın. Bunu kullanmayın. 
Şunu kullanmayın."

305
00:15:32,330 --> 00:15:35,575
Bana üç hafta önce oluşturduğu 
şeyden küçük bir şişe verdi.

306
00:15:36,639 --> 00:15:37,818
Ne meydana getirmişti?

307
00:15:37,842 --> 00:15:41,867
Lipitlerden meydana gelmiş sabun
köpüğü gibi görünen bir oluşum.

308
00:15:41,891 --> 00:15:44,457
Bir mesajcı RNA oluşturmuştu.

309
00:15:45,291 --> 00:15:49,043
Bu mesajcı RNA'nın 
hücre içine girmesini sağladı

310
00:15:50,194 --> 00:15:52,077
ve hücre bölünmeye başladı.

311
00:15:56,001 --> 00:16:00,368
İsterseniz on yıl deyin, 
isterseniz yirmi yıl.

312
00:16:00,395 --> 00:16:06,418
Sıfırdan yaşayan bir organizma yaratmakta 
henüz ilerleme kaydetmiş olmayabiliriz.

313
00:16:07,512 --> 00:16:09,158
İkinci uzun vadeli trend:

314
00:16:10,273 --> 00:16:13,799
Dijital çağda yaşıyoruz.

315
00:16:13,823 --> 00:16:16,342
Genom çağında, biyoloji, CRISPR,

316
00:16:16,366 --> 00:16:19,981
sentetik biyoloji çağında 
yaşamaya başlıyoruz.

317
00:16:20,870 --> 00:16:23,777
Bunların hepsi beyin çağında birleşecek.

318
00:16:24,743 --> 00:16:28,868
Vücudumuzun çoğu parçasını yeniden 
yapabileceğimiz bir döneme doğru gidiyoruz

319
00:16:28,868 --> 00:16:30,238
Bir kemiğiniz kırıldığında

320
00:16:30,238 --> 00:16:32,738
ya da deriniz yandığında 
tekrardan gelişebilecek.

321
00:16:32,738 --> 00:16:34,706
Nefes borularımızı, mesanelerimizi

322
00:16:34,706 --> 00:16:37,248
nasıl yeniden 
yapabileceğimizi öğreniyoruz.

323
00:16:37,248 --> 00:16:39,314
Bunların ikisi de insanlara nakledildi.

324
00:16:39,338 --> 00:16:42,066
Tony Atala 32 farklı organ 
üzerinde çalışıyor.

325
00:16:43,487 --> 00:16:45,377
Öz bu olacak,

326
00:16:45,401 --> 00:16:48,455
çünkü bu sizsiniz 
ve kalan her şey sadece bir ambalaj.

327
00:16:50,011 --> 00:16:53,558
Biz bu durumu düzeltmediğimiz sürece

328
00:16:53,582 --> 00:16:55,877
hiç kimse 120-140 
yıldan fazla yaşayamaz.

329
00:16:56,084 --> 00:16:58,150
Bu da en ilginç meydan okuma.

330
00:16:58,174 --> 00:17:00,285
Bu bir sonraki sınırımız.

331
00:17:00,309 --> 00:17:02,656
"Evrende yaşam ne kadar yaygındır?"

332
00:17:02,680 --> 00:17:04,486
"Nereden geldik?"

333
00:17:04,510 --> 00:17:06,144
ve bunun gibi birçok soru.

334
00:17:08,031 --> 00:17:09,677
Bunu Einstein'den,

335
00:17:09,677 --> 00:17:12,877
doğruluğundan şüpheli olduğum 
bir alıntıyla bitirmeme izin verin.

336
00:17:15,476 --> 00:17:17,406
"Her şey senin seçimine bağlı.

337
00:17:18,537 --> 00:17:21,096
Korkunç ve kötü olana odaklanabilirsin

338
00:17:21,116 --> 00:17:23,402
ve emin ol ki dışarıda 
korkacak çok şey var.

339
00:17:24,012 --> 00:17:30,324
İster beyninin %10'unu kullanıyor ol 
ister %20 ya da %30'unu.

340
00:17:31,474 --> 00:17:33,256
Ancak unutmayın ki

341
00:17:33,280 --> 00:17:35,889
gerçekten de mucizenin ve harikanın
çağında yaşıyoruz.

342
00:17:36,271 --> 00:17:40,096
Bugünde yaşıyor olduğumuz için şanslıyız.
Bu şeyleri gördüğümüz için şanslıyız.

343
00:17:40,096 --> 00:17:42,335
Bu odadaki eşyaları inşa eden kişilerle

344
00:17:42,335 --> 00:17:45,181
insan gibi etkileşimde 
bulunabildiğimiz için şanslıyız.

345
00:17:45,487 --> 00:17:48,462
O yüzden tüm yaptıklarınız için
hepinize teşekkür ederim.

346
00:17:49,066 --> 00:17:52,762
(Alkış)