[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:07.98,0:00:12.82,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy wielebny Jim Jones\Nzałożył w 1995 roku Świątynię Ludu, Dialogue: 0,0:00:12.82,0:00:16.35,Default,,0000,0000,0000,,niewielu było w stanie\Nwyobrazić sobie jej przerażający koniec. Dialogue: 0,0:00:16.35,0:00:20.66,Default,,0000,0000,0000,,Ten postępowy ruch religijny\Nbył coraz popularniejszy i zyskał wsparcie Dialogue: 0,0:00:20.66,0:00:24.68,Default,,0000,0000,0000,,części najbardziej znaczących\Npolityków w San Francisco. Dialogue: 0,0:00:24.68,0:00:29.12,Default,,0000,0000,0000,,Ale w 1977 roku, w związku z doniesieniami\Ndotyczącymi prania mózgu i wykorzystywań, Dialogue: 0,0:00:29.12,0:00:31.65,Default,,0000,0000,0000,,Jones przeniósł się\Nwraz z setkami członków Dialogue: 0,0:00:31.65,0:00:36.28,Default,,0000,0000,0000,,i założył komunę Jonestown w Gujanie. Dialogue: 0,0:00:36.28,0:00:40.72,Default,,0000,0000,0000,,Ogłoszona utopijnym rajem kolonia\Nbardziej przypomniała obóz więzienny, Dialogue: 0,0:00:40.72,0:00:44.95,Default,,0000,0000,0000,,a kiedy wysłannicy Kongresu przybyli,\Naby zbadać panujące tam warunki, Dialogue: 0,0:00:44.95,0:00:48.18,Default,,0000,0000,0000,,Jones uruchomił swój plan ostateczny. Dialogue: 0,0:00:48.18,0:00:54.24,Default,,0000,0000,0000,,18 listopada 1978 roku\N909 mężczyzn, kobiet i dzieci zmarło Dialogue: 0,0:00:54.24,0:00:58.36,Default,,0000,0000,0000,,po tym, jak zmuszono ich do wypicia\Nzatrutego napoju Flavor Aid. Dialogue: 0,0:00:58.36,0:01:02.84,Default,,0000,0000,0000,,Ta makabryczna scena \Nutrwaliła się w języku angielskim Dialogue: 0,0:01:02.84,0:01:06.01,Default,,0000,0000,0000,,jako idiom określający myślenie\Nciasne i podobne do sekciarskiego, Dialogue: 0,0:01:06.01,0:01:08.52,Default,,0000,0000,0000,,który dosłownie brzmi\N"napili się oranżady". Dialogue: 0,0:01:08.52,0:01:11.67,Default,,0000,0000,0000,,Dziś na świecie istnieje tysiące sekt. Dialogue: 0,0:01:11.67,0:01:14.39,Default,,0000,0000,0000,,Są dwie rzeczy,\Nktóre trzeba o nich wiedzieć. Dialogue: 0,0:01:14.39,0:01:17.44,Default,,0000,0000,0000,,Po pierwsze nie wszystkie sekty\Nsą związane z religią. Dialogue: 0,0:01:17.44,0:01:19.06,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre mają podstawy polityczne, Dialogue: 0,0:01:19.06,0:01:19.77,Default,,0000,0000,0000,,terapeutyczne, Dialogue: 0,0:01:19.77,0:01:21.43,Default,,0000,0000,0000,,skupiają się na samodoskonaleniu Dialogue: 0,0:01:21.43,0:01:22.97,Default,,0000,0000,0000,,czy innych sprawach. Dialogue: 0,0:01:22.97,0:01:23.99,Default,,0000,0000,0000,,Z drugiej strony Dialogue: 0,0:01:23.99,0:01:28.56,Default,,0000,0000,0000,,nie wszystkie nowe religie\Nokreśla się mianem sekt. Dialogue: 0,0:01:28.56,0:01:31.93,Default,,0000,0000,0000,,Co dokładnie definiuje\Nwspółczesne pojmowanie sekt Dialogue: 0,0:01:31.93,0:01:35.12,Default,,0000,0000,0000,,i dlaczego zyskują one nowych członków? Dialogue: 0,0:01:35.12,0:01:37.96,Default,,0000,0000,0000,,Ogólnie rzecz biorąc, sekta to grupa Dialogue: 0,0:01:37.96,0:01:41.94,Default,,0000,0000,0000,,wspólnie poświęcająca się\Nna rzecz zwykle skrajnej ideologii, Dialogue: 0,0:01:41.94,0:01:45.59,Default,,0000,0000,0000,,z reguły propagowanej przez\Ncharyzmatycznego przywódcę. Dialogue: 0,0:01:45.59,0:01:49.16,Default,,0000,0000,0000,,Choć tylko niektóre zagrażają życiu,\Njak Jonestown czy Wrota Niebios, Dialogue: 0,0:01:49.16,0:01:53.75,Default,,0000,0000,0000,,sekta, której członkowie popełnili\Nzbiorowe samobójstwo w 1997 roku, Dialogue: 0,0:01:53.75,0:01:58.10,Default,,0000,0000,0000,,wiele sekt ma wspólne\Ncechy charakterystyczne. Dialogue: 0,0:01:58.10,0:02:01.59,Default,,0000,0000,0000,,Typowa sekta wymaga\Ndużego poświęcenia od swoich członków Dialogue: 0,0:02:01.59,0:02:04.03,Default,,0000,0000,0000,,i zachowuje ścisłą hierarchię, Dialogue: 0,0:02:04.03,0:02:07.18,Default,,0000,0000,0000,,oddzielając niczego niepodejrzewających\Nzwolenników i rekrutów Dialogue: 0,0:02:07.18,0:02:09.13,Default,,0000,0000,0000,,od wewnętrznych zasad funkcjonowania. Dialogue: 0,0:02:09.13,0:02:12.68,Default,,0000,0000,0000,,Sekty twierdzą, że dają odpowiedzi\Nna najważniejsze pytania dotyczące życia Dialogue: 0,0:02:12.68,0:02:13.86,Default,,0000,0000,0000,,poprzez swoją doktrynę Dialogue: 0,0:02:13.86,0:02:16.24,Default,,0000,0000,0000,,oraz wymagają narzucanej\Nrecepty na zmianę, Dialogue: 0,0:02:16.24,0:02:20.08,Default,,0000,0000,0000,,która czyni prawdziwych\Nwyznawców z nowych członków. Dialogue: 0,0:02:20.08,0:02:24.11,Default,,0000,0000,0000,,Co najważniejsze, sekta korzysta zarówno\Nz formalnych, jak i nieformalnych systemów Dialogue: 0,0:02:24.11,0:02:28.11,Default,,0000,0000,0000,,wpływu i kontroli, aby zapewnić\Nposłuszeństwo członków. Dialogue: 0,0:02:28.11,0:02:33.51,Default,,0000,0000,0000,,Nie ma tam miejsca na wewnętrzne spory\Nczy zewnętrzne kontrole. Dialogue: 0,0:02:33.51,0:02:36.60,Default,,0000,0000,0000,,Można się zastanawiać,\Ndlaczego część z tego opisu Dialogue: 0,0:02:36.60,0:02:39.83,Default,,0000,0000,0000,,pasuje też do powszechnych religii. Dialogue: 0,0:02:39.83,0:02:42.68,Default,,0000,0000,0000,,Słowo "cultus" pierwotnie opisywało ludzi, Dialogue: 0,0:02:42.68,0:02:46.15,Default,,0000,0000,0000,,którzy oddawali cześć niektórym bogom, Dialogue: 0,0:02:46.15,0:02:49.48,Default,,0000,0000,0000,,odprawiając rytuały\Ni utrzymując świątynie. Dialogue: 0,0:02:49.48,0:02:53.05,Default,,0000,0000,0000,,Z czasem słowo to zaczęło określać\Nzbytnie oddanie religijne. Dialogue: 0,0:02:53.05,0:02:55.20,Default,,0000,0000,0000,,Wiele religii ma swoje źródła w sektach, Dialogue: 0,0:02:55.20,0:02:59.85,Default,,0000,0000,0000,,wraz z rozwojem jednak\Nzespoliły się one ze społeczeństwem. Dialogue: 0,0:02:59.85,0:03:03.99,Default,,0000,0000,0000,,Współczesna sekta separuje\Nswoich członków od reszty świata. Dialogue: 0,0:03:03.99,0:03:07.86,Default,,0000,0000,0000,,Zamiast służyć radą,\Naby pomóc członkom lepiej żyć, Dialogue: 0,0:03:07.86,0:03:10.45,Default,,0000,0000,0000,,sekta próbuje przejąć całkowitą kontrolę Dialogue: 0,0:03:10.45,0:03:12.69,Default,,0000,0000,0000,,nad życiem osobistym,\Nrelacjami rodzinnymi, Dialogue: 0,0:03:12.69,0:03:15.78,Default,,0000,0000,0000,,finansami i miejscem zamieszkania. Dialogue: 0,0:03:15.78,0:03:18.92,Default,,0000,0000,0000,,Sekty żądają posłuszeństwa\Nwobec przywódców, którzy są ludźmi, Dialogue: 0,0:03:18.92,0:03:21.15,Default,,0000,0000,0000,,najczęściej bardzo przekonującymi, Dialogue: 0,0:03:21.15,0:03:24.18,Default,,0000,0000,0000,,mającymi cechy despotyczne i narcystyczne. Dialogue: 0,0:03:24.18,0:03:29.54,Default,,0000,0000,0000,,Motywują ich pieniądze, seks,\Nwładza lub wszystko razem. Dialogue: 0,0:03:29.54,0:03:33.70,Default,,0000,0000,0000,,Przywódca sekty wykorzystuje\Ncharyzmę osobistą, by przyciągać chętnych, Dialogue: 0,0:03:33.70,0:03:37.44,Default,,0000,0000,0000,,ale dalsze rozpowszechnienie kultu\Nprzypomina piramidę finansową, Dialogue: 0,0:03:37.44,0:03:40.84,Default,,0000,0000,0000,,w której starsi członkowie\Nrekrutują nowicjuszy. Dialogue: 0,0:03:40.84,0:03:43.60,Default,,0000,0000,0000,,Sekty zręcznie dobierają\Npotencjalnych członków, Dialogue: 0,0:03:43.60,0:03:46.19,Default,,0000,0000,0000,,często skupiając się\Nna nowoprzybyłych w dany region Dialogue: 0,0:03:46.19,0:03:51.63,Default,,0000,0000,0000,,albo osobach doświadczonych\Nosobistą stratą lub zawodową porażką. Dialogue: 0,0:03:51.63,0:03:53.60,Default,,0000,0000,0000,,Samotność i pragnienie znalezienia sensu Dialogue: 0,0:03:53.60,0:03:58.15,Default,,0000,0000,0000,,sprawiają, że stajemy się podatni na wpływ\Nprzyjaznych ludzi oferujących wspólnotę. Dialogue: 0,0:03:58.15,0:04:00.10,Default,,0000,0000,0000,,Proces rekrutacji może być subtelny. Dialogue: 0,0:04:00.10,0:04:03.49,Default,,0000,0000,0000,,Czasem nawiązanie bliższej relacji\Ntrwa wiele miesięcy. Dialogue: 0,0:04:03.49,0:04:07.52,Default,,0000,0000,0000,,Ponad dwie trzecie członków\Nsekt jest rekrutowane przez przyjaciół, Dialogue: 0,0:04:07.52,0:04:08.64,Default,,0000,0000,0000,,innych członków rodziny Dialogue: 0,0:04:08.64,0:04:10.04,Default,,0000,0000,0000,,lub współpracowników, Dialogue: 0,0:04:10.04,0:04:13.41,Default,,0000,0000,0000,,których zaproszenia trudniej odrzucić. Dialogue: 0,0:04:13.41,0:04:17.61,Default,,0000,0000,0000,,Po dostaniu się do sekty członkowie\Npoddawani są różnym formom indoktrynacji. Dialogue: 0,0:04:17.61,0:04:21.24,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre wykorzystują naturalne skłonności\Ndo kopiowania zachowań społecznych Dialogue: 0,0:04:21.24,0:04:24.12,Default,,0000,0000,0000,,i wykonywania rozkazów. Dialogue: 0,0:04:24.12,0:04:26.13,Default,,0000,0000,0000,,Inne metody mogą być bardziej dogłębne Dialogue: 0,0:04:26.13,0:04:29.51,Default,,0000,0000,0000,,i wykorzystywać przymusową perswazję, Dialogue: 0,0:04:29.51,0:04:32.51,Default,,0000,0000,0000,,w tym wymuszenie poczucia\Nwiny, wstydu i strachu. Dialogue: 0,0:04:32.51,0:04:35.85,Default,,0000,0000,0000,,Często członkowie\Ndobrowolnie pozostają w sekcie, Dialogue: 0,0:04:35.85,0:04:40.98,Default,,0000,0000,0000,,chcąc poczuć przynależność do grupy\Ni uzyskać obiecane nagrody. Dialogue: 0,0:04:40.98,0:04:43.82,Default,,0000,0000,0000,,Środowisko sekt odwodzi\Nod myślenia krytycznego, Dialogue: 0,0:04:43.82,0:04:45.88,Default,,0000,0000,0000,,co sprawia, że trudno wyrazić wątpliwości, Dialogue: 0,0:04:45.88,0:04:50.10,Default,,0000,0000,0000,,gdy wszyscy wokół\Nwykazują wiarę absolutną. Dialogue: 0,0:04:50.10,0:04:53.72,Default,,0000,0000,0000,,Skutkiem jest konflikt wewnętrzny,\Ninaczej dysonans poznawczy, Dialogue: 0,0:04:53.72,0:04:55.77,Default,,0000,0000,0000,,który sprawia, że pozostajemy w pułapce, Dialogue: 0,0:04:55.77,0:05:00.56,Default,,0000,0000,0000,,bo każdy kompromis sprawia,\Nże trudniej przyznać, że nas oszukano. Dialogue: 0,0:05:00.56,0:05:03.60,Default,,0000,0000,0000,,Choć większość sekt nie doprowadza\Nswoich członków do śmierci, Dialogue: 0,0:05:03.60,0:05:05.75,Default,,0000,0000,0000,,i tak mogą one wyrządzić szkodę. Dialogue: 0,0:05:05.75,0:05:09.36,Default,,0000,0000,0000,,Odmawiając podstawowych wolności\Nmyśli, mowy i prawa do zgromadzeń, Dialogue: 0,0:05:09.36,0:05:13.88,Default,,0000,0000,0000,,sekty hamują rozwój psychiczny\Ni emocjonalny swoich członków, Dialogue: 0,0:05:13.88,0:05:16.22,Default,,0000,0000,0000,,co jest zwłaszcza problemem dla dzieci, Dialogue: 0,0:05:16.22,0:05:20.67,Default,,0000,0000,0000,,pozbawionych normalnych\Nczynności i przełomów rozwojowych. Dialogue: 0,0:05:20.67,0:05:24.43,Default,,0000,0000,0000,,Wielu członków sekt\Nw końcu z nich odchodzi, Dialogue: 0,0:05:24.43,0:05:26.28,Default,,0000,0000,0000,,czy to dzięki własnemu uświadomieniu, Dialogue: 0,0:05:26.28,0:05:27.83,Default,,0000,0000,0000,,pomocy rodziny i przyjaciół, Dialogue: 0,0:05:27.83,0:05:33.32,Default,,0000,0000,0000,,czy też, gdy sekta rozpada się\Nprzez naciski zewnętrzne i skandale. Dialogue: 0,0:05:33.32,0:05:35.95,Default,,0000,0000,0000,,Wiele sekt trudno zidentyfikować, Dialogue: 0,0:05:35.95,0:05:39.39,Default,,0000,0000,0000,,a przekonania niektórych,\Njakkolwiek dziwne, Dialogue: 0,0:05:39.39,0:05:42.28,Default,,0000,0000,0000,,chroni wolność wyznania. Dialogue: 0,0:05:42.28,0:05:44.52,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli ich praktyki wiążą się z dręczeniem, Dialogue: 0,0:05:44.52,0:05:45.39,Default,,0000,0000,0000,,groźbami, Dialogue: 0,0:05:45.39,0:05:46.73,Default,,0000,0000,0000,,nielegalnymi działaniami Dialogue: 0,0:05:46.73,0:05:47.99,Default,,0000,0000,0000,,lub wykorzystywaniem, Dialogue: 0,0:05:47.99,0:05:50.71,Default,,0000,0000,0000,,może wkroczyć prawo. Dialogue: 0,0:05:50.71,0:05:55.53,Default,,0000,0000,0000,,Ceną za wiarę nie powinna być\Nrodzina czy przyjaciele, Dialogue: 0,0:05:55.53,0:05:58.36,Default,,0000,0000,0000,,a jeśli ktoś każe wam poświęcić relacje Dialogue: 0,0:05:58.36,0:06:01.18,Default,,0000,0000,0000,,lub moralność dla wyższego dobra, Dialogue: 0,0:06:01.18,0:06:05.04,Default,,0000,0000,0000,,najprawdopodobniej robi to,\Naby wykorzystać was do własnych celów.