WEBVTT

00:00:00.490 --> 00:00:02.290
Dalğalar barədə artıq
bir xeyli danışmışıq.

00:00:02.290 --> 00:00:04.740
Və indi onları bir az texnologiya 
ilə əlaqələndirəcəyik.

00:00:04.740 --> 00:00:06.640
Xüsusilə də əksəriyyətimizin

00:00:06.640 --> 00:00:09.630
tez-tez istifadə etdiyi mobil telefon ilə.

00:00:09.630 --> 00:00:12.730
Elə isə videonu dayandırın və
mobil telefonunuzun

00:00:12.730 --> 00:00:15.160
istifadə etdiyi, işlədiyi və ya
yaratdığı

00:00:15.160 --> 00:00:19.453
bütün dalğaları sadalamağa
çalışın.

00:00:21.690 --> 00:00:25.040
Bəzilərinizin ağlına gələ
biləcək ilk şey

00:00:25.040 --> 00:00:27.890
mobil telefonunuzun səs dalğaları

00:00:27.890 --> 00:00:30.930
ilə olan əlaqəsidir.

00:00:30.930 --> 00:00:34.250
Səs hava boyunca irəliləyir.

00:00:34.250 --> 00:00:37.720
Telefonunuz həmin səsi aşkarlamalıdır.

00:00:37.720 --> 00:00:41.370
Və bir çox hallarda o, həmin səsi
rəqəmsallaşdırmalıdır.

00:00:41.370 --> 00:00:43.860
Biz? səs dalğalarından nümunə
götürüb onların

00:00:43.860 --> 00:00:46.360
rəqəmsal data şəklində saxlanması
prosesindən bəhs

00:00:46.360 --> 00:00:48.240
etdiyimiz başqa videolar hazırlamışıq.

00:00:48.240 --> 00:00:49.820
Və baş verəndən asılı olaraq,

00:00:49.820 --> 00:00:52.400
aşkarlama prosesi mikrofon ilə
həyata keçirilir.

00:00:52.400 --> 00:00:54.260
Əgər nəyinsə səsini yazırsınızsa,

00:00:54.260 --> 00:00:57.180
məsəl üçün, video çəkir
və ya audio fayl qeyd edirsinizsə,

00:00:57.180 --> 00:01:00.100
səs saxlanmamışdan əvvəl
rəqəmsallaşdırılır.

00:01:00.100 --> 00:01:01.970
Və onu yenidən dinləmək istəsəniz,

00:01:01.970 --> 00:01:04.780
səs dalğasına geri çevirməli olacaqsınız,

00:01:04.780 --> 00:01:08.080
hansı ki, mikrofonunuz tərəfindən
yayılacaq.

00:01:08.080 --> 00:01:10.130
Bu həmçinin videozəng və

00:01:10.130 --> 00:01:12.740
mobil telefonların əsas məqsədi olan
səsli zənglər

00:01:12.740 --> 00:01:15.830
əsnasında da baş verir.

00:01:15.830 --> 00:01:18.450
Və ardından rəqəmsallaşdırılmış məlumat

00:01:18.450 --> 00:01:23.200
şəbəkə qülləsi vasitəsilə onlarla mil

00:01:23.200 --> 00:01:25.560
uzağa ötürülür.

00:01:25.560 --> 00:01:28.130
Bunu möhtəşəm hesab edirəm,
çünki mobil

00:01:28.130 --> 00:01:31.350
telefonlar həqiqətən bir istiqamətdə yox,

00:01:31.350 --> 00:01:33.810
hər istiqamətdə dalğa yayır.

00:01:33.810 --> 00:01:36.670
Onda belə çıxır ki, cihaz kifayət qədər
güclü olmalıdır ki,

00:01:36.670 --> 00:01:40.230
5-10 mil uzaqdakı şəbəkə qülləsinə
çatsın.

00:01:40.230 --> 00:01:42.620
Daha sonra əlbəttə ki, söhbət əsnasında

00:01:42.620 --> 00:01:45.880
şəbəkə qülləsi də bir neçə müxtəlif
istiqamətlərdə

00:01:45.880 --> 00:01:47.470
elektromaqnit dalğaları buraxır.

00:01:47.470 --> 00:01:48.767
Mobil telefon üçün bu bir növ

00:01:48.767 --> 00:01:50.680
"hey, bu mənim üçün siqnaldır" mesajı verir.

00:01:50.680 --> 00:01:52.950
Yəni beləcə rəqəmsal məlumatı
qəbul edir.

00:01:52.950 --> 00:01:56.610
Beləcə müxtəlif dalğa nümunələri
yaradıla bilər,

00:01:56.610 --> 00:01:58.600
hansı ki, yenə mikrofon tərəfindən
yayılır

00:01:58.600 --> 00:02:00.410
və sonradan eşidilir.

00:02:00.410 --> 00:02:04.390
Səs dalğaları yalnız mobil telefonların
yox,

00:02:04.390 --> 00:02:07.010
texnologiyanın böyük bir hissəsini
təşkil edir,

00:02:07.010 --> 00:02:09.160
Əgər stereo bir sisteminiz varsa, məsələn,

00:02:09.160 --> 00:02:11.650
televizor, onda səs dalğaları çox istifadə
olunur.

00:02:11.650 --> 00:02:13.590
Və ya ən azından hansısa
rolu olur.

00:02:13.590 --> 00:02:15.890
Bəs başqa hansı növ dalğalar var?

00:02:15.890 --> 00:02:17.990
İşıq dalğalarını nümunə gətirə bilərsiniz,

00:02:17.990 --> 00:02:19.590
amma mən

00:02:19.590 --> 00:02:21.770
bunu bir az daha ümumiləşdirəcəyəm.

00:02:21.770 --> 00:02:26.370
İşıq dalğaları elektromaqnit

00:02:26.370 --> 00:02:28.950
dalğalarının bir növüdür.

00:02:28.950 --> 00:02:31.400
İşıq dalğaları necə istifadə edilir?

00:02:31.400 --> 00:02:34.910
Müasir ağıllı smartfon və ya mobil
telefonların güclü kamerası var.

00:02:34.910 --> 00:02:39.730
Onun işıq dalğalarını aşkarlamaq
üçün bir üsula ehtiyacı olur.

00:02:39.730 --> 00:02:43.300
Yəni yenə detektə edildikdən sonra
koldaşdırılacaq,

00:02:43.300 --> 00:02:45.560
saxlanılacaq, və daha sonra da, əlbəttə,

00:02:45.560 --> 00:02:47.810
böyük ekranı sayəsində

00:02:47.810 --> 00:02:50.430
rəqəmsallaşmış informasiyanı işıq
dalğalarına

00:02:50.430 --> 00:02:52.550
çevirmək ehtiyacı olacaq.

00:02:52.550 --> 00:02:56.210
Ekrandakı hər bir piksel müxtəlif
tezliklərdə işıq dalğaları

00:02:56.210 --> 00:02:58.650
yarada bilir, ya da ən azından,
müxtəlif tezlikli

00:02:58.650 --> 00:03:02.320
dalğalar yaymaqla bütöv görüntü
ərsəyə gətirə bilir.

00:03:02.320 --> 00:03:04.300
Əslində, işıq dalğaları elektromaqnit

00:03:04.300 --> 00:03:05.940
dalğalarının tək növü deyil.

00:03:05.940 --> 00:03:09.230
Bayaq şəbəkə qülləsi vasitəsilə
5, 10, 15 mil uzaq məsafə

00:03:09.230 --> 00:03:13.320
ilə qurula bilən bağlantıdan danışdıq.

00:03:13.320 --> 00:03:15.480
Şəbəkə qülləsi ilə əlaqənin qurulmasında

00:03:15.480 --> 00:03:18.940
istifadə olunan dalğalar radio
dalğalardır,

00:03:18.940 --> 00:03:21.980
hansı ki, elektromaqnit dalğalarının
bir digər növüdür.

00:03:21.980 --> 00:03:23.650
Bağlantı növü bununla da bitmir.

00:03:23.650 --> 00:03:25.870
Mobil telefonun üst hissəsinə

00:03:25.870 --> 00:03:27.520
fikir versəz,

00:03:27.520 --> 00:03:30.060
gördüyünüz bu işarə cihazın

00:03:30.060 --> 00:03:32.870
şəbəkə qülləsindən nə qədər güclü

00:03:32.870 --> 00:03:35.200
siqnal aldığını göstərir.

00:03:35.200 --> 00:03:38.070
Amma sizin burada Wi-Fi simgəniz də var.

00:03:38.070 --> 00:03:42.140
Wi-Fi isə olduğunuz yerin lokal şəbəkəsi

00:03:42.140 --> 00:03:45.990
ilə əlaqə qurmaq üçün fərqli tezliklər
istifadə edir.

00:03:45.990 --> 00:03:49.160
Amma bir daha deyim ki, bu da radio
dalğası hesab edilir.

00:03:49.160 --> 00:03:50.460
Bu qədər.

00:03:50.460 --> 00:03:53.010
Hansısa mövzuda nəsə oxuyarkən

00:03:53.010 --> 00:03:54.410
ətrafınıza baxıb

00:03:54.410 --> 00:03:57.260
məktəbdə, və ya fizika dərslərində
öyrəndiklərinizi

00:03:57.260 --> 00:03:59.620
həyatınızın hər anı ilə əlaqələndirməyə

00:03:59.620 --> 00:04:02.553
çalışın.