1
00:00:01,207 --> 00:00:03,714
"Aan wat gemeenschappelijk is 
voor de meesten

2
00:00:03,724 --> 00:00:06,374
wordt het minste zorg besteed." --
Aristoteles, Politika

3
00:00:07,364 --> 00:00:11,384
Stel je als gedachte-experiment voor 
dat je leeft in een klein dorp

4
00:00:11,384 --> 00:00:14,802
en je voor voedsel afhankelijk bent 
van de lokale visvijver.

5
00:00:14,802 --> 00:00:17,351
Je deelt de vijver 
met drie andere dorpelingen.

6
00:00:17,481 --> 00:00:22,402
De vijver begint met een dozijn vissen 
en de vissen planten zich voort.

7
00:00:23,052 --> 00:00:27,176
Voor elke twee vissen komt er 
elke nacht één jonkie bij.

8
00:00:27,676 --> 00:00:33,324
Hoeveel vis moet je elke dag vangen
om je voedselvoorziening te maximaliseren?

9
00:00:34,106 --> 00:00:36,596
Neem even de tijd om erover na te denken.

10
00:00:36,596 --> 00:00:39,847
Neem aan dat de jonge vissen 
gelijk volwassen zijn,

11
00:00:39,847 --> 00:00:42,866
dat de vijver op volle capaciteit begint

12
00:00:42,866 --> 00:00:46,226
en negeer factoren zoals het geslacht 
van de vis die je vangt.

13
00:00:46,726 --> 00:00:50,356
Het antwoord is één
en dat geldt niet alleen voor jou.

14
00:00:50,756 --> 00:00:54,027
Je maximaliseert de voedselvoorziening
voor alle dorpelingen

15
00:00:54,027 --> 00:00:57,617
als elke visser elke dag 
slechts één vis vangt.

16
00:00:58,127 --> 00:00:59,558
Reken maar even mee.

17
00:00:59,848 --> 00:01:04,733
Als elke dorpeling één vis vangt, 
blijven er ’s nachts acht vissen over.

18
00:01:04,733 --> 00:01:07,117
Elk paar vissen produceert één jonkie,

19
00:01:07,117 --> 00:01:11,277
en de volgende dag is de vijver 
weer op peil met twaalf vissen.

20
00:01:12,187 --> 00:01:17,369
Als iemand er meer dan één vangt, 
vermindert het aantal reproductieve paren

21
00:01:17,389 --> 00:01:20,678
en kan de populatie
zich niet meer herstellen.

22
00:01:22,408 --> 00:01:25,149
Uiteindelijk zal de vis 
in de vijver verdwijnen,

23
00:01:25,149 --> 00:01:27,969
waardoor de dorpelingen 
allemaal verhongeren.

24
00:01:28,399 --> 00:01:31,859
Deze visvijver is slechts één voorbeeld 
van een klassiek probleem,

25
00:01:31,859 --> 00:01:34,407
‘de tragedie van de meent’ genoemd.

26
00:01:34,937 --> 00:01:37,408
Dit werd voor het eerst 
beschreven in een pamflet

27
00:01:37,408 --> 00:01:41,657
van econoom William Forster Lloyd in 1833

28
00:01:41,657 --> 00:01:44,619
in een bespreking 
van overbegrazing door vee

29
00:01:44,619 --> 00:01:47,128
op gemeenschappelijke grond in dorpen.

30
00:01:47,508 --> 00:01:52,528
Meer dan 100 jaar later blaast ecoloog 
Garrett Hardin het concept nieuw leven in

31
00:01:52,528 --> 00:01:54,488
om te beschrijven wat er gebeurt

32
00:01:54,488 --> 00:01:57,920
als veel mensen allemaal 
een beperkte hulpbron delen,

33
00:01:58,200 --> 00:01:59,689
zoals grasland,

34
00:01:59,689 --> 00:02:00,792
vangstgebieden,

35
00:02:00,792 --> 00:02:01,889
woonruimte,

36
00:02:01,889 --> 00:02:03,250
zelfs zuivere lucht.

37
00:02:03,650 --> 00:02:06,088
Hardin voerde aan dat in deze situaties

38
00:02:06,108 --> 00:02:09,899
eigenbelang op korte termijn
inbreuk maakt op het algemeen welzijn,

39
00:02:09,899 --> 00:02:12,311
wat uiteindelijk slecht is voor iedereen.

40
00:02:12,351 --> 00:02:14,240
Het resulteert in overbegrazing,

41
00:02:14,240 --> 00:02:15,179
overbevissing,

42
00:02:15,179 --> 00:02:16,489
overbevolking,

43
00:02:16,489 --> 00:02:17,560
vervuiling

44
00:02:17,560 --> 00:02:20,280
en andere sociale en milieuproblemen.

45
00:02:20,760 --> 00:02:23,550
Het belangrijkste kenmerk 
van een tragedie van de meent

46
00:02:23,550 --> 00:02:28,600
is dat het een individu 
de mogelijkheid geeft om te profiteren

47
00:02:28,600 --> 00:02:32,892
en eventuele negatieve effecten 
af te schuiven naar de grotere populatie.

48
00:02:33,872 --> 00:02:37,257
Om te begrijpen wat dat betekent, 
gaan we opnieuw naar onze visvijver.

49
00:02:37,257 --> 00:02:39,691
Elke individuele visser is gemotiveerd

50
00:02:39,691 --> 00:02:42,552
om zoveel mogelijk vis 
voor zichzelf te vangen.

51
00:02:42,822 --> 00:02:46,111
Ondertussen heeft elke daling 
van de voortplanting van de vissen

52
00:02:46,111 --> 00:02:48,182
zijn weerslag op het hele dorp.

53
00:02:48,762 --> 00:02:51,453
Van schrik om minder 
te hebben dan zijn buren,

54
00:02:51,453 --> 00:02:54,563
besluit een visser 
dat het in zijn voordeel is

55
00:02:54,563 --> 00:02:56,403
om een extra vis te vangen,

56
00:02:56,403 --> 00:02:57,242
of twee,

57
00:02:57,242 --> 00:02:58,193
of drie.

58
00:02:58,643 --> 00:03:02,371
Helaas komen andere vissers 
tot hetzelfde besluit,

59
00:03:02,371 --> 00:03:03,813
en dat is de tragedie.

60
00:03:04,043 --> 00:03:06,689
Optimaliseren voor jezelf 
op de korte termijn

61
00:03:06,689 --> 00:03:10,069
komt op de lange termijn
niemand ten goede .

62
00:03:10,419 --> 00:03:13,513
Dat is een vereenvoudigd voorbeeld, 
maar de tragedie van de meent

63
00:03:13,533 --> 00:03:17,034
speelt ook in meer complexe 
systemen van het echte leven.

64
00:03:17,704 --> 00:03:19,653
Het overmatig gebruik van antibiotica

65
00:03:19,653 --> 00:03:22,533
heeft geleid tot korte-termijnwinsten 
in de veehouderij

66
00:03:22,553 --> 00:03:25,293
en bij de behandeling 
van veel voorkomende ziekten,

67
00:03:25,293 --> 00:03:29,803
maar resulteerde ook in de opkomst 
van antibiotica-resistente bacteriën,

68
00:03:29,823 --> 00:03:32,303
die een bedreiging vormen 
voor de gehele bevolking.

69
00:03:32,843 --> 00:03:36,466
Een kolencentrale produceert 
goedkope elektriciteit voor haar klanten

70
00:03:36,466 --> 00:03:38,193
en winst voor de eigenaren.

71
00:03:38,443 --> 00:03:41,225
Deze lokale voordelen zijn nuttig 
op de korte termijn,

72
00:03:41,225 --> 00:03:44,285
maar vervuiling door mijnbouw 
en verbranding van kolen

73
00:03:44,285 --> 00:03:46,985
verspreidt zich door de hele atmosfeer

74
00:03:46,985 --> 00:03:49,408
en blijft daar duizenden jaren lang.

75
00:03:49,718 --> 00:03:51,498
Er zijn nog andere voorbeelden.

76
00:03:51,998 --> 00:03:53,024
Zwerfvuil,

77
00:03:53,024 --> 00:03:54,188
watertekorten,

78
00:03:54,188 --> 00:03:55,495
ontbossing,

79
00:03:55,495 --> 00:03:56,728
files,

80
00:03:56,728 --> 00:03:58,981
zelfs het kopen van flessenwater.

81
00:03:59,421 --> 00:04:03,145
Maar de menselijke beschaving
heeft bewezen in staat te zijn

82
00:04:03,145 --> 00:04:04,925
tot bijzondere dingen.

83
00:04:05,295 --> 00:04:06,785
We maken sociale contracten

84
00:04:06,785 --> 00:04:08,595
en gemeenschappelijke afspraken,

85
00:04:08,595 --> 00:04:10,136
we kiezen overheden

86
00:04:10,146 --> 00:04:11,745
en formuleren wetgeving.

87
00:04:11,855 --> 00:04:14,276
Dit alles om ons collectieve zelf

88
00:04:14,276 --> 00:04:17,266
te beschermen tegen onze 
eigen individuele impulsen.

89
00:04:17,616 --> 00:04:22,046
Het is niet gemakkelijk
en het lukt ons vrijwel nooit helemaal.

90
00:04:22,186 --> 00:04:26,995
Maar mensen op hun best hebben laten zien 
dat we deze problemen kunnen oplossen

91
00:04:26,995 --> 00:04:31,097
en we kunnen dat blijven doen 
als we ons Hardins les herinneren:

92
00:04:31,337 --> 00:04:33,866
wanneer de tragedie van de meent 
van toepassing is,

93
00:04:33,866 --> 00:04:37,856
is wat goed is voor ons allemaal,
goed voor ieder van ons.