WEBVTT 00:00:02.132 --> 00:00:04.826 Vertet me pelqen imazhi qe e kam gjetur 00:00:04.826 --> 00:00:08.465 ne te vertet ne imazh tregohet shume qarte se ku pozicionet zemra ne trupin tone 00:00:08.465 --> 00:00:12.543 nga kjo mund te shihni zemren e rrethuar nga te dyja anet e saj me brinjet, apo jo? 00:00:12.543 --> 00:00:16.200 Ne te vertete ende nuk e kam paraqitur ne imazh por me lejoni te u tregoj se ku 00:00:16.200 --> 00:00:20.080 do te duhej te ishin mushkerite. Kjo eshte mushkeria e djathte 00:00:20.080 --> 00:00:23.464 dhe ne kete ane eshte mushkeria e majte. Pra ketu 00:00:23.464 --> 00:00:27.543 pozicionet zemra: ne mes dy mushkerive. Dhe kur them 00:00:27.543 --> 00:00:31.424 e majta dhe e djathta kam per qellim personin qe e posedon kete zemer 00:00:31.424 --> 00:00:35.700 Pra, kjo eshte ana e majte dhe e djathte, e kunderta 00:00:35.700 --> 00:00:39.328 nga pikeveshtrimi prej te cilit ne shikojme. Zemra pozicionet ne mes te dy 00:00:39.328 --> 00:00:42.952 mushkerive dhe brenda kesaj shtrese mbrojtese 00:00:42.952 --> 00:00:47.072 te cilen shtrese e perbejne brinjet qe i ruajne te gjitha keto organe me rendesi 00:00:47.072 --> 00:00:51.108 Ne pjesen e poshtme, nese e vizatoni. 00:00:51.108 --> 00:00:55.529 Apo nese une e vizatoj, mund te 00:00:55.529 --> 00:00:58.606 vereni qe nen keto pjese 00:00:58.606 --> 00:01:02.865 gjendet nje muskul, vertet me rendesi. Ky muskul 00:01:02.865 --> 00:01:07.309 njerezit nuk flasin per kete muslul, apo ky nuk eshte lloj muskuli 00:01:07.309 --> 00:01:10.847 me te cilin i shihni njerezit duke bere ushtrime fizike dhe ky muskul quhet diafragma. 00:01:10.847 --> 00:01:15.113 Do te thote muskuli i diafragmes 00:01:15.113 --> 00:01:22.841 dhe brinjet e juaj e mbeshtjellin nje hapesire, apo jo? Diafragma ne kete rast eshte dyshemeja, ndersa brinjet jane nje lloj 00:01:22.841 --> 00:01:25.686 i tavanit dhe i mureve te kesaj hapesire 00:01:25.686 --> 00:01:30.188 Dhe nese shikoni ne permbajtjen e kesaj hapesire, ketu do ta kishit mushkerine 00:01:30.188 --> 00:01:33.770 dhe keto do ta kishit zemren. Keshtu, e tere kjo heapesire 00:01:33.770 --> 00:01:38.856 quhet toraksi i juaj 00:01:38.856 --> 00:01:42.267 Cfare ne te vertete ben zemra? Le te krijojme pak 00:01:42.267 --> 00:01:45.836 hapesire tani dhe te sjellim nje 00:01:45.836 --> 00:01:47.770 verzion te zmadhuar te zemres 00:01:47.770 --> 00:01:53.969 Me lejoni te filloj te ju orientoj drejt zemres. Kjo eshte mushkeria jone e djathte 00:01:53.969 --> 00:01:58.035 dhe ne anen tjeter e kemi mushkerine e majte. Krejt kjo kishte me qene 00:01:58.035 --> 00:02:01.375 brenda kafazit te krahrorit por une nuk do e vizatoj tani sepse kjo do te 00:02:01.375 --> 00:02:05.498 veshtiresonte pamjen e vet zemres. Te mendosh 00:02:05.498 --> 00:02:09.732 se si ta paraqitesh ekzaktesishte funksionin e zemres, mendoj, se njera nga menyrat me te qarta 00:02:09.732 --> 00:02:13.434 eshte qe te imagjinoni veten si nje qelize. Vendoseni veten ne perspektiven 00:02:13.434 --> 00:02:17.361 e qelizes dhe te themi qe ju jeni nje qelize e varur 00:02:17.361 --> 00:02:21.195 ketu. Kjo jeni ju. Mund te 00:02:21.195 --> 00:02:25.013 imagjinoni te jeni ne cilendo pjese te trupit. Te themi 00:02:25.013 --> 00:02:27.977 te jeni nje qelize e gishtit te kembes 00:02:27.977 --> 00:02:32.737 dhe puna e juaj, sigurishte eshte te jetoni dhe te jeni te lumtur dhe ju keni 00:02:32.737 --> 00:02:36.834 afer nje ene te vogel te gjakut. ne fakt secila qelize ne trupin tone 00:02:36.834 --> 00:02:40.791 e ka nje ene te vogel te gjakut afer saj. Kjo qelize e gishtit te kembes 00:02:40.791 --> 00:02:44.209 tenton te jetoj, Qelizave te gishtit te madh 00:02:44.209 --> 00:02:48.914 u nevojiten gjera te caktuara, apo jo? Ato kane nevoje, shembull, te themi, per oksigjen. 00:02:48.914 --> 00:02:52.815 Do te shkruaj me ngjyre te bardhe ne menyre qe te jete me e qarte. Ato kane nevoje per oksigjen 00:02:52.815 --> 00:02:56.589 dhe per materie ushqyese, apo jo? 00:02:56.589 --> 00:03:00.429 Pra, qelizave u nevojiten gjera te caktuara per te jetuar dhe per te qene te lumtura 00:03:00.429 --> 00:03:03.938 Ne anen tjeter qelizat gjithashtu ekskretojne produkte perfundimtare, Qelizat jane 00:03:03.938 --> 00:03:08.269 ne nje menyre sic jemi dhe neve, ato lirojne produkte perfundimtare. Dhe ne keto produkte perfundimtare do te mund te ishin 00:03:08.269 --> 00:03:12.525 shume prej gjerave dhe njera nga keto qe te shkrepe ne mendje eshte 00:03:12.525 --> 00:03:15.197 disokdisi i karbonit ( CO2). Do te thote dioksidi i karbonit eshte produkt perfundimtar 00:03:15.197 --> 00:03:19.394 per kete qelize. Do thote qeliza prodhon produktin 00:03:19.394 --> 00:03:23.494 perfundimtar dhe te imagjinojme per momentin qe nuk kemi qarkullim te gjakut 00:03:23.494 --> 00:03:26.044 Dhe, edhe pse ena e gjakut eshte afer 00:03:26.044 --> 00:03:29.905 ne fakt qarkullim te gjakut nuk ka, keshtu qe une do e shenoj si "s'ka qarkullim" 00:03:29.905 --> 00:03:34.306 Kur qeliza e vogel 00:03:34.306 --> 00:03:38.949 prodhon lende perfundimtare. Ai produkt perfundimtar, le te paraqesim ne vizatim nje top mu ketu, 00:03:38.949 --> 00:03:42.078 do te filloj te depozitohet, ju do te filloni te mblidhni gjthnje e me teper nga ky produkt perfundimtar 00:03:42.078 --> 00:03:45.462 ngaqe, ne fakt gjaku nuk eshte duke rrjedhur. Dhe pasoje mund te jete 00:03:45.462 --> 00:03:50.435 perhapja pergjate tere gishtit te kembes. Ne kete menyre gishti i kembes fillon 00:03:50.435 --> 00:03:54.100 te ajitet, me nje fjale te mbushet me vet produktine e vet perfundimtar 00:03:54.100 --> 00:03:58.759 Ne anen tjeter, a eshte duke marrur oksigjenin dhe materiet ushqyese? Jo. 00:03:58.759 --> 00:04:01.945 Asnjeret nga keto nuk eshte duke e marrur. Nga kjo, per jo dhe shume kohe 00:04:01.945 --> 00:04:06.133 kisha per me thene, brenda minutave, qeliza e gishtit tone te kembes 00:04:06.133 --> 00:04:09.637 po mendohet, "Kjo nuk eshte rruga e te jetuarit i lumtur"! ne fakt 00:04:09.637 --> 00:04:13.245 kjo eshte shume e merzitshme dhe e tmerrshme. Nese vazdhon keshtu 00:04:13.245 --> 00:04:17.418 qeliza e gishtit te kembes do te vdese. Pra, cka i nevojitet 00:04:17.418 --> 00:04:20.630 qelizes se gishtit. dhe cfare i nevojitet cilesdo qelize, dhe kjo qelize mund te jete qelize gishtit apo 00:04:20.630 --> 00:04:25.199 qelize e lekures apo cilado qelize e gjalle ka nevoje per 00:04:25.199 --> 00:04:29.349 qarkullim te gjakut. Apo jo? I nevojitet qe ky gjak te qarkullon ne menyre te rregullt 00:04:29.349 --> 00:04:31.623 dhe butesishte. Aty ku ka qarkullim 00:04:31.623 --> 00:04:36.244 e kemi nje situate krejtesishte tjeter, apo jo? Nese kemi qarkullim atehere brenda momentit 00:04:36.244 --> 00:04:39.564 produkti perfundimtar do te merret dhe eliminohet 00:04:39.564 --> 00:04:43.182 Eliminimi i ketij produkti permes rrjedhjes eshte i ngjashem 00:04:43.182 --> 00:04:48.294 me marrjen dhe hudhjen e plehrave, ne kete menyre ju nuk do keni me plehra ne shtepine tuaj 00:04:48.294 --> 00:04:51.289 Nga kjo ju do keni qarkullim te mirrefillte dhe 00:04:51.289 --> 00:04:56.135 si rezultat i kesaj, oksigjeni dhe materiet ushqyese shperndahen. Nga kjo dhe keto komponente 00:04:56.135 --> 00:04:59.613 do te shperndahen poashtu. Pra, krejt papritmas qeliza do te jete 00:04:59.613 --> 00:05:03.606 shume, shume e lumtur, dhe do te jetoje si me se miri. 00:05:03.606 --> 00:05:06.977 Pra, nese ju deshironi qe te gjitha qelizat e trupit tuaj te jetojne si eshte me se miri 00:05:06.977 --> 00:05:11.414 sikurse qelizat ketu, ju vertet do deshironi qarkullim te mire pergjate 00:05:11.414 --> 00:05:15.100 tere trupit. Kjo eshte pika e pare. A keni vertet 00:05:15.100 --> 00:05:19.068 nevoje qe ne nje menyre te keni qarkullim te gjakut dhe pompim 00:05:19.068 --> 00:05:22.117 te gjakut ne menyre te vazhdueshme pergjate trupit. Atehere, 00:05:22.117 --> 00:05:27.741 per te bere kete per miliarda e miliarda qeliza do te ju duhej nje 00:05:27.741 --> 00:05:31.034 pompe, apo jo? Dicka qe kishte me e terheq 00:05:31.034 --> 00:05:35.281 tere gjakun nga trupi dhe pastaj ta kthen prapa ne trup. Dhe kjo eshte pikerishte 00:05:35.281 --> 00:05:39.223 zemra. Ne thelbin e saj kjo eshte pikerishte cfare zemra edhe ben 00:05:39.223 --> 00:05:42.910 Eshte nje pompe e mrekullueshme, e cila e ve gjakun ne levizje ne menyre 00:05:42.910 --> 00:05:45.540 qe ju te keni qarkullim te mire te gjakut. Dhe tani 00:05:45.540 --> 00:05:49.524 do te i shkruaj ne nje ane si veprimi numer nje. Keto jane funksionet e zemres 00:05:49.524 --> 00:05:53.479 Funksioni numer nje do te ishte 00:05:53.479 --> 00:05:56.045 qarkullimi i gjakut. Dhe do e shenoj qarkullimi 00:05:56.045 --> 00:06:01.049 sistematik. Qarkullimi sistematik. Sistematik 00:06:01.049 --> 00:06:05.043 nenkupton qe i referohem tere organizmit. Nga kjo kur them 00:06:05.043 --> 00:06:08.782 sistematik, nenkuptoj tere trupin. Te gjitha qelizat 00:06:08.782 --> 00:06:12.861 ne trup. Tani, ekzaktesishte cfare ndodh ne realitet 00:06:12.861 --> 00:06:16.508 mund ta shihni ne vizatim. Pra, keti e keni nje vene gjigante 00:06:16.508 --> 00:06:20.656 kjo eshte vena dhe ketu arteria. 00:06:20.656 --> 00:06:23.602 Kjo eshte arteria. 00:06:23.602 --> 00:06:28.698 Gjaku leviz pergjate arteries, ne ate drejtim. 00:06:28.698 --> 00:06:32.938 Gajku vie permes dy venave, njera pozocionet 00:06:32.938 --> 00:06:36.820 ne pjesen e siperme dhe emerohet si superior, superior e ka kuptimin 00:06:36.820 --> 00:06:40.490 siper. Vena cava superior. Ky eshte emri 00:06:40.490 --> 00:06:44.382 i venes. Dhe ketu poshte, edhe pse nuk mund ta shihni 00:06:44.382 --> 00:06:48.496 sepse eshte ne anen tjeter, eshte nje vene tjeter e cila quhet vena cava inferior 00:06:48.496 --> 00:06:51.522 Keto dy vena, kjo eshte vene gjithashtu, 00:06:51.522 --> 00:06:57.533 keto dy vena e terheqin gjakun nga tere trupi 00:06:57.533 --> 00:06:59.406 ne drejtim te zemres 00:06:59.406 --> 00:07:02.906 Pastaj, kur zemra eshte e gatshme te e pompoj gjakun, gjaku kalon ne kete 00:07:02.906 --> 00:07:07.256 arterie, emri i te ciles eshte aorta 00:07:07.256 --> 00:07:10.827 nese keni degjuar per aorten, kjo eshte arteria per te cilen 00:07:10.827 --> 00:07:14.856 flasin njerezit. Kjo eshte menyra se si gjaku vie ne zemer dhe pompohet nga zemra 00:07:14.856 --> 00:07:18.775 Ne fakt, ky nuk eshte funksioni i vetem i zemres. Funksioni, 00:07:18.775 --> 00:07:22.465 i dyte i zemres, ne realitet 00:07:22.465 --> 00:07:26.536 poashtu dhe ne kete vizatim eshte qarkullimi pulmonar 00:07:26.536 --> 00:07:30.517 Qarkullimi pulmonar. Pra, kuptojme 00:07:30.517 --> 00:07:34.116 me kete? Epo, ne e dime qe qelizat e presin 00:07:34.116 --> 00:07:39.079 oksigjenin, apo jo? Kete e dime. Dhe, ato kane mjaftueshem produkt perfundimtar 00:07:39.079 --> 00:07:42.322 te dioksidit te karbonit. Eshte mire qe gjerat te levizin. Eshte mire 00:07:42.322 --> 00:07:45.399 qe te levize gjaku. Por nese ju nuk liroheni nga dioksidi i karbonit 00:07:45.399 --> 00:07:49.786 apo nuk merrni oksigjen aq me pak qeliza do te jete e lumtur. 00:07:49.786 --> 00:07:53.107 Me kete dua te them se ju mund te keni qarkullim te gjakut por ne nje pike do te nevojitet oksigjeni. 00:07:53.107 --> 00:07:57.271 Dhe do te jete e nevojshme te lirohet nga dioksidi i karbonit. Nga kjo na vjen me theks 00:07:57.271 --> 00:08:00.911 mushkeria. Cka ndodh eshte qe zemra, para se 00:08:00.911 --> 00:08:05.436 ta dergoj gjakun nga aorta, para se ta shperndaj ne organizem 00:08:05.436 --> 00:08:09.411 e dergon gjakun per ne 00:08:09.411 --> 00:08:12.895 mushkeri. Gjaku dergohet ne mushkerine e majte dhe ne mushkerine e djathte 00:08:12.895 --> 00:08:17.186 Dhe gjaku sjelljet prapra nga mushkeria e djathte 00:08:17.186 --> 00:08:21.280 dhe mga mushkeria e majte, dhe shtyhet prapa ne 00:08:21.280 --> 00:08:24.629 zemer, me pas shperndahet nga aorta. Pra ketu e kemi 00:08:24.629 --> 00:08:28.223 dhe nje hap me teper ku gjaku degohet per ne mushkeri 00:08:28.223 --> 00:08:32.528 dhe nga mushkerite, dhe ky eshte qarkullimi pulmonar 00:08:32.528 --> 00:08:36.813 Gjeja e fundit qe mund ta vereni ,nese e shikoni vizatimin eshte veshtire e mos ta dalloni, 00:08:36.813 --> 00:08:40.196 eshte prania e eneve te vogla te gjakut me pamje gjarperore 00:08:40.196 --> 00:08:44.344 perreth zemres. Dhe cfare jane keto 00:08:44.344 --> 00:08:47.030 ne te vertete? Mendoj, i keni disa me ngjyre te kuqe dhe disa me ngjyre te kaltert dhe 00:08:47.030 --> 00:08:50.356 ato me ngjyre te kalter jane venat, dersa ato me ngjyre te kuqe jane arteriet 00:08:50.356 --> 00:08:55.270 por a jen keto pjese te qarkullimit sistemik apo pulmonar, apo dic tjeter? 00:08:55.270 --> 00:08:58.476 Epo, keto ene gjaku, te gjitha nga keto, 00:08:58.476 --> 00:09:01.943 se bashku quhen ene koronare 00:09:01.943 --> 00:09:06.929 Dhe ne menyre me specifike mund te keni degjuar per 00:09:06.929 --> 00:09:10.720 arterien koronare ose per venen koronare, ndersa se bashku ju mund te i emeroni 00:09:10.720 --> 00:09:14.450 enet koronare te gjakut. Do e shtoj fjalen gjakut ketu. 00:09:14.450 --> 00:09:18.109 Enet koronare te gjakut e furnizojne vet muskulin e zemres 00:09:18.109 --> 00:09:20.715 Kujtoni qe zemra 00:09:20.715 --> 00:09:24.724 eshte e ndertuar nga mijera e mijera, ne fakt dhjetera mijera qeliza 00:09:24.724 --> 00:09:29.948 dhe keto qeliza, pikerishte sikur qelizat e gishtit te kembes qe i vizatuam 00:09:29.948 --> 00:09:33.636 kane nevoje per oksigjen, materie ushqyese dhe poashtu prodhojne produkte perfundimtare 00:09:33.636 --> 00:09:37.223 Pra, keto qeliza do te kene nevoje per furnizim te eneve te gjakut 00:09:37.223 --> 00:09:40.319 Dhe pikerishte kjo eshte cfare qelizat koronare bejne. Keto jane 00:09:40.319 --> 00:09:43.835 ene te gjakut qe e furnizojne 00:09:43.835 --> 00:09:47.735 zemren. Pra keto jane qe e furnizojne zemren. 00:09:47.735 --> 00:09:51.059 Tani, nese keto ene e furnizojne muskulin e zemres 00:09:51.059 --> 00:09:55.616 dhe qelizat e zemres, mendoni a bejne pjese 00:09:55.616 --> 00:09:59.304 ne qarkullimin sistematik apo qarkullimin pulmonar? Epo nese 00:09:59.304 --> 00:10:03.411 funksioni kryesor eshte furnizimi i qelizave atehere 00:10:03.411 --> 00:10:08.167 enet koronare bejne pjese ne qarkullimin sistemik.